I

This microfictirll was produced hom doclImnts nuiud for inclusion in the NCJRS data base. Since NCJRS ca6Unt uer~is~

control over the physical condition of the diJCUiiHHlts submitted, the individual frame quality will vary, The resolutiu chart Oil

this frame may b! used to evaluate the document quality.

i I •

·1.0 111112

.5

2.2

1.1 .0

111111.8

111111.25 111111.4 1I1111.~

------

MICROCOPY RESOLUTION TEST CHART NATIONAL BURtAU OF STANDARDS-J963-A

I

M icrofilmirlg procedures used to create this fiche comply_with

the standards set forth in 41CFR 101·11.504

Points of view or opinions stated in this document are those of the authorlsj and do not represent the official position or policies of the U.S. Department of Justice.

U.S'. DEPARTMENT OF JUSTICE LAW ENFORCEMENT ASSISTANCE ADMINISTRATION NAnONAL CRIMINAL JUSTICE REFERENCE SERVICE WASHINGJON, D:C.20531

I

i"" ! ~"

i·

f i

r l }

- ,I-

1 , 1 "

'. •

------~ -- ---------.-~-----

'"

Den Haag, november 1974

EEN AFHANDELINGSPROCEDURE IN GEVAL

VAN EENVOtillIGE WINKELDIEFSTAL

varslag en evaluatie

van sen experiment

'. drs. W. Scheepmaker

Crime preven'cion would seem best achieved

by helping the law violators retain

their self-image of respectability

while making it clea.r to ~Aem that a

seoond offense will really mean disgrace

Mary Owen Cameron

If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov.

'.

....

Inhoudsopgave

DEEL A

a. de aohtergrond van het experiment

b. de op~let Yan het experiment

o. de uitvoering van het experiment

II. :Besohl'ijving van de zaken t~a.v. 'felke h~ t experimen't bep!..2..e;;;.;f;;;..d~i=s _____ _

a~ geslaoht en leeftijd van de verdachten

b,~ pleegmaand

c .. soort zaak

d. aardvan het gestolen goed

'e. was:rde van het gestolen goed

f .. probleemaignalering en verwijzing

g. duur van het afsluitend gesprek

III. E:t'varingen p meningsn en aanbevelingen van ~etrokken hulp-offioieren van just;tie

a. een groepsinterview

b. de selectie (voorstel tot verruiming der criteria)

c .. het afsluitend ges-prak (doel, -probleem­signalering, reola.sseringafolder, reaotie verdaohte,. taak voor de rachercheur)

d. doorgaan op de ingeslagen weg (1)

bIz.

1

1

2

2

3

3

4

5 6

7 7 8

9

9

9

10

11

6

" .

;

.' " .:I~

.. :

"

.{

'.

Inhoudsopga:ve

DEEL :B

IV. :Beachrijving van de zaken die in de expe­

rimentele periode door het O.M. zelf

werden afgedaan.

a. aantal en geslaoht van de verdaohten

b. :eoort z$.a.k

c. aard van het gestolen goed

d. waarde van hat geetolsn goed

ee redenen waa.rom dQze zaken aan het oordeel van hat O.M. werden onderworpen

f. a.antal vsrzwarende omatandigheden

g. aa.rd van de verzwarende omstandigheden'~

h. wijze van afdoening door het O.M.

i. herziening van hat seleotiecriteria?

:v. Ter, afslui ting

a. wat eventueel verder nag te onderzoeken ware

b. een theoretische ruggesteun vaor het experiment

~_. ____________ \~_~b= ____________ "".&,,"""""&&E·,," .... .aa ........ ~ .... __________ ~ __ ~

bIz.

13

1; 1,

14 15

15 16

17 17 18

21

21

"

" .

'.

~---- -._--------

Ge*n D0ter® ult$Qnzetting omtr~nt d~ ~ituatie die aanleiding wam

tot hQt inetellGll van hat @xp~riment lijkt mij aogelijk, dan die

lutlk. de inlti®.tief'nollfltr - m:r WGLo de Wall~. hooi·d.of'!ioier van justi tie 1D

AlmGlo - ttr ~()~ gaf in zijn brief' t'l)r:,introduotie van het experi-

m~~t bij d~ b0trokken politieohefm - zie pijlag® 1.

Op b&Bi~ van h~t ~~t mr WG~. de Wal10 .n mr CoJoG~ ~l@iohrodt ge­

votarde oTerleg !it~ld€fl ik (ten handlsiding op voor het "Verloop van

da a.,fhe.ndclingoprotledure 1n geval van eenvoudige winkeldh;!at&1" I

a$n saari "draaibQ~k" xelkend van ontdekking ~n het deliot door

hat vinkelpersoneGl tot en met het &f~luit.nd onderhoud b!j'sonde

Tan do hulp-of'.fio bl.' yall just i tie - z1e lli.1!s:'U g,o Een bclang'rijk:EI vrs,(&.g in d.~ tGl volgl!!ln prooedut'!It is I !!!! IUtlflcteert,

lfaru'l.(!!!, op gI'ond ',&1.1. !!.!ll.61 01.'1 terirl. die zaken die voar afdot\ln~

,door, d~li ti~ in B,~erk.ing kom@l'1? Een lijllit met melootio-

or1 t~ria iii! opgeJnomen in hv~t hierba)v~n varmeld0 lr1erkf3tult.

Viii"olg®n~ ontwierp ik oe113. ifA&llVUllfllrldf,ntorma.tielijst bahorend@ x bij h~t verkorte p.v~ in gtllval van eenvoudige winkeldie!otal" -

z1~ .1?.1..11a..s:$ l .. Dit formu1.1@:lt' I¥trl!lkt/.& t0r st:euotuJ:l9ring van hat a.i"sluit.smi onder-

haud T&n d0 hulp-offioier met de verd~ohten. Dit onderhoud h®eft

tveo~rl®i funotiel proble.meignalering teneindo te kunnGn verwij­

zen f on bel:'1.nping/vermMlng,.

T.&jjv. de te hanter_X! Eutleotieori ter:!.u. h(i}'bbell nog enige bijlJtol­

lingen plaetsgevondan:

1~. Bij hftt seleotiecri toriUlll tid\) 174frdaoh ire heeft bekl.'llnd", pll.lltstli!l

mr Y'. L. d~ )(31119 d.1I vClilg'lindfl kantt~kening¥

x dit v.rkort~ p.v. is dus hat verkortG p.v~ al~ ingevoord op baain van de "Nota workgroepvere6lnvoudiging van werkzl2l.a.inh.&chm Vl\n d~ pol! ti& t.,n dion.ete van de justi ti 16 " Tan d1!i W'@rk{f.t'CH.1p-Vam !uU«ll~.,

-

~~?--------~--__ --.-r------__ -----

3"Hot lijkt gmwt'rlnat om 1i.118 verdaohten, oak degenen die ont­

kennen - vaak gaat het om "helve" antkenningen - ai~luitond

ko~t door de hulp-offioier van justitia te dOGn hor$n.

V~nuit psychologisoh oogpunt is het van belang om doze

_ ~ioh Taak bodreigd g@voalende - vardachten de gelegenheid

t~ geven in de ruotige steer van het onderhoud met de hulp­

offioial.' all'!'lnog d~ Ds.rriGre, di~:hen van eon bekentenis soheidt,

to nomen. !lijft do VGrd&oht~ ontkennsn. dan zal het poT. ui­

ter&ard normaal moe ten vorden afgewikkeld en inge§onden.

De hulp-ottioier kan aldu9 - ook afgezien van bovenbedoelde

oWitegorie - dfJ s!»l!}lektie-ori taris. hantereu,,"

:h,Het th~l'8oti(uu\1'i t®JI."ium betr@tt{9nde het "firl!lt-offender"-eehap

Tan de verdaohte ward op verzook van do politie v@~soep~ld in

di@ sin, dat de b0paling "nieteel.'der t.a.v. winkaldiefstal

geTerbalias0rd" ~erd vorvangen door IigedurendC!l dQ laatato twee

ja&r niet v8gens vinkeldiof!5ta.l geverbe.lbe6rd".

V~rder word Iill.an de t~ 'Volgcm prooedure nog 60n handeling toege­

voegdl uitr~iking door do hulp-offioier aan al1e vordachten van

winksldbfaial ve:t.n Ill! reclal5ocring/IDo,folder "Wat nUl? ,,- zie bij lage

! (uitgav~ in rood). Zuloca geaohieddc op T&r~oek van de folder­

oommia~ie van d0 gezamemlijke Reolaaseringaverenigingen in Tvente.

(E~n groan~ veraie van de~e folder wordt sinds begin 1913 in

Henglltlo,(O) door de politie in prinoipe uitgereiltt aa.n alle van

misdrijf verdaohte permonen.)

HI. lJohri:f'telijk en mondaling bij de betrokkan hulp-officieren :van justi tie t~ zijn gointroduo®erd, is het experiment

van start gegaan in de gemeenten Almelo; Hon~elo per 1 april 197' (0) tin Enoohede /I'

De (rode) r~ola8seringlll.fold6r is mystematisoh aan alle betrolr.keln

verdaahten ultg$raikt vanaf 5 juni 1973.

• De hj.erna te geven besohrijving is gebaseerd op de gegevenea

""rmC!lld op d® verkorta p.v. I" en de aa.nvullonde informatielijerten.

(gooomplete~rd met de staten van inliohtingen en eTentuele uit- ,

tJJ:'&Nc9'H!lle ui that !lgemeen Dooumentatieregistor) van hem die 1n d'o

'1-,

..

J.

.'

..

'. ,

II

- 3 -

genoemde gemeenten in de periode van 1 april tim 31 deoember 1973 ~oor de politie werden aangehouden 01' vQ}rde1'l:king van (eenvoudige) wi!lkeldiefstal.

~sohrijving van de zaken t._~~6 welke het expnriment beproefd iae

Ter inleiding zij allereeret aangegeven f dat de experimentele groep

In totaal uit 55 personen heaft bestaan, waarvan ar 46 in Ensohede,

4 in Hengelo (0) en 5 in Almelo werden geverbalieeerd op verdenking

vanwinkeldiefstal.

a. g~!!!2~~_!~_!!~f!!~~_!~~_~~_Y~~~!2~!!~.

Onder de 55 peraonen van de&~perim~ntele grosp bevonden zich 37 vrouwen en 18 mannen~· De verhouding vrouwena·mannen is dus 2 : 1.

In mijn landelijk onderzoek uit 1969x is het~s.p,dl!!lel dar mannen

in de totale onderzoekagroep geringst't toeln':ia.a de verhouding der

geslaoh"belCl :; : 1" TIi t verschil is voer drie~~lai ui tleg vatbaar:

1e de verhoudingen liggen and~r!':l bij IIf.i:rst offenders" dan • ;:':. . .. >xx

b1j de totals gro~p?(inol~ O.M~-zak'n) ;

2e de verhoudingen liggep. ill de Steden'band andel'S den ge­

middeld in Nederland~

3e er is sprake van eon toen~ruend aantal mannen onder de ver­

daohten van winkeldiefstal.

Op basis van de waarnemingen van diverse onderzoekers en van de

C.:a.S.-oijfers, is de dE/rde verklaring de meest ,,,aars.chijnlijke.

De verde ling del' geelaohten OV8r de diverse leeftijdscategorie;n is

als te Ie zen val t in tabsl °1" Daze tabel geeft zowel het abs91ute

aantalwger, ale het gemiddelde aa!ltal verdachten per jaargang

(afgekort: gern~p~jrg~)xxx binnen de le~ftijdscategorie~n: via daze

~~latiave cijfers is het mogalijk te bepalen welke leeftijdsoate­

gorie €len opmerkelijk aandlllel heeft in het geheel del' groep ver­

daohten ..

x Tweede mededelingenblad lnzake het onderzoek naar het justi tUne beleid in geval van diafatal ill w·:I,nkels en warenhuizen; 'december 197'/ - losse .E.ijla5e_.5.. ..

xx Nad:iem is gebleken dat voor de total@ groep d~ verhouding vrOU"Ten­man'nan 3: 2 is (VOOT.' OM~za,bm nl:-TiT) J desalni.ettemin blijft dill derdel verkla:r.ing de bOVen-boon voeren ..

xxx: _ .aa.ntal. verda.(~hte~..Eer leefliJdacatagorie gE'u,a .. p .. jrg .. - aante.l jaarg:a.ngen per leeftijdsoategorie

- 4 -

Tabsl 1. Aantal vrouwel1jke en mannelijke verdachten van w1nkeldiefstal per leeftijdscategor1e

leeft1jdmcategorie vrouwen manneR

abao- aant. gem.po abeo- aante luut jrg. jrg. luut jrg.

18 tim 20 j. - 3 - 3 3 21 tim 24 j. 3 4 0,75 6 4 25 tim 29 j. 7 5 .LAQ 2 5 30 tim 34 j. 4 5 0,80 2 5

35 tim 44 j. 7 10 0,70 2 10

45 tim 54 j. 4 10 0,40 2 10

55 tim 64 j. 10 10 1.t...Q.Q 1 10

65 j. en ouder 2 ? ? - ?

gem.p. jrg.

.L..QQ 1.t.2Q 0,40 0,40 0,20

0,20

0,10

-

B1j de vrouwelijke verdachten v.al t op het relatief grote aandeel van

de leeftijdsoategorie der 25 tim 29 jarigen. Dit is in overeenstem­

ming met mijn landelijke cijfere uit 1969. Zo niet het hier gevonden

relatief grote aandeel der 55 tim 64 jarigen~ Bij de mannen blijkt hier de "geva..arlijke leeftijd" te liggen tussen

21 en 25 ja..ar, terwijl ook de 18 tim 20 jarigen zioh nist onbatuigd

laten. In mijn onder2C ek ui t 1969 sparlde juist daze laatste leeftijds­

oategorie de "kroon" ..

In beide gevallen kan men weer de vraag stellen: ie er sprake van een

versohulving van het patroon, of liggen daze zaken in de Stedenband IN

wat andere dan gemiddeld in Nederland? De voorhanden zijnde gegevens

zijn nist toereikend om tot een antwoord te komen. Aangezien deze

laoune zioh ook voordoet bij de faotoren die hiarna de revue passeren,

zal lk de versohillen sleohta signaleren zonder de steeds terugkoren­

de vragen te herhalen.

Tabel 2 versohaft interessante informatis yoor hen die do idee hul~

digen, dat het komen en vallen der bladeren, i~o. de visseling der

seizoenen, mede van invloed is op het plegen van winkaldiefstallen"

!£ Nadien is gebleken~ dat voer het tO~Qal der vrouwelijka verda6hten (inol. OM-zaken) in de experimentele periode geen sprake iB van sen relatief groet aandael dar 55 tim 64 jar!gen.

. . -

. .

~. ,

i

I I \~ ~h

'. ,

..

- 5 ...

Tabell 2e As.ntal winkeldiefatallen naar geslaoht en pleegmaand

maand vrouwen mannen totaal

april 8 6 II me! 5 2 7 juni 3 1 4 juli 2 1 3 aUgIlst1..ull 3 1 4 september 2 1 3 ekto'b®r 8 .... wi 12

novembttr 4 2 6

d~oember 2 2

Zovel veer d~ vrouwen al~ de mannen geldt, dat naar verhouding dG

meeat&'.!l winkeldiefstallen door hen werdl9n gepleegd in de maanden april

an oktober.

Do C.B~S6-oijrars daarentegen geven per jaar ean versohillenn beeld

van de l1lleizoeneohemmeling te ziilln.,

o. Soort zaak

Het zal geen Terwond~ring ~&kken, dat utt tabel ; blijkt dat het

merendeel der delioten ward volvaerd in zaken of afdelingen van

zaken met een zel!bedieningssituatia (d.w.z. de klant pakt zeIt de

goederen en moet daze ter afrekening aanbieden): de supermarkt ~n

het warenhuie zijn veruit faToriet. Oak voor 1969 not~Grde ik dat

95% der wink@ldiefstallcn in een dergelijke situatie plaatsvond.

Tabel 3. Aant~l winkeldiefstallen naar g0s1aoht. an soort zaak

soort zaak vrouwen mannen

l}Jupermarkt n. 11

warenhuiel e 6

kledingmagazijn 5 overige 1 1

='IIIUIUUZ WIllI is

- ---~---------:-----------

- 6 -

:x: Naar varhouding atalen vrouwen en mannen even vaak in ~upermarkten.

In 1969 stond landelijk bezien bij beida groep&n het warenhuia

bovenaant,yc>oral bij de mannen (in meal' dan 40% vergrepen zij zich ':','.

~coon aan de eigendommen van warenhuizen), de supermarkt kWaIn toen .

bij de vrouwen pas op de vierde plas,ts 0

Eveneens naar verhouding sloegen de mannen iets vaker hun slag in warenhuizen dan de vrou~~n.

','

""at ar zoal onreohtmatig toegeiHgend w0rdxz, valt in taoilll 4 >',6 lozano

!i:&b81 4~ Aard van het gestolen geed naar geslaoht --------------"------~--,.-------------,----------------------------g'0stolen goed

l "."

levencm14d., rook~ft., dranken (wan.rvan Tlee,,) •.

kleding, ~oho&imol, oTerig~ t,ex't1ela.r"c.

hui SI houd. aJ~t ., sohoonlllaak- en onderhoudsart ..

to11etart., onuister:Ljel1

boeken~ platen g speelgoad, hobby­art.

vrouw~m

26 (12)

15

1

4

mannen

12 U)

4

2

2

In meor dan de helft d,er gevallen verdwenen levensmiddelen ollafgere­

kond in de~tas9l!tn en zakken van zowel de vrouwen ale de mannen, ),',

beide groeponhaddon hot daarbij "":,!venals d~ landelijke groep ui t

1969 - yooral op vlaea voorzien (zie de tUBsen haakjeB geplaatste oijfers).

IJ(fveml!lmiddelen 19. d. worden voora.l u1 t 8upermarkten on tvreemd, d~

mannflFl kwaman daa:r n:au.r vl!lrhollding oven regelma.tig ala vrouW«lInf

het­

g*en z1ch due weerapiegelt in de overeenkomst tUBsen de uitkomsten van de tabollen 3 en 4. ZoalB te verwaohten viel bazweken de vrouwen vaker dan de mannen voor

d@ vel.'ledding om eon kledingatuk wag te nemoll'a .. De mannen 41e zulkl!ll

ded~n moeton dit blijkens tabel 3 (geen diefBtal uit kledingma.gazijnen)

:ltde grosp vrouwlZln'ie immel's 2 x m,1O groot aIm de groep mann~n, zodat om de beids groepentG vergelijken, d@ aantallen bij de mann®n ms't 2 mooten wo~den vermenigvuldigd.

XXhierbij moet b8daoht worden, dat per paraoon dive.l'se goederen kunnen zijn aangegevf:m. zocla.t het totaa.l boven de 55 u;Vtkomt.

;" ',"rr .. _, 2LL

I ,

, ....

0". .

Col. 7 CIt

steadu in een warenhuie uitgevoerd hebbGn~

De ·totale waarde van het g@~tolen goederenpakket wordt in b~Gld

gebraoht door tabel 5.

Tabel 5. Waardo van het gestolen goed naar geslaoht

waa.rde vrouwen mannen

mindel' dan t 5,- 2 2

van t 5,- tot t 10,- 12) 4 t 25,- 14 26

~1 van t 10, - tot

t 25,- tot t 50;- 7 .1Q van

van t 50,- tot f 100,- 1

meer dan f 100,- 2 1

De waardtll van het gsetolen goe.d ligt bij de Mannen gemiddsld ieta

hoger dan bij de vrouwens bij deze laatsten blijft de waard. in ± tweederde del' gevallen binnen de grenzen van t 5,- tot f 25,-, bij

de ee:rl!rlian llgt. het a.ooent in :roil'll de heli't del.' geva.llen op de

oategorie t 10,- tot f 50 9-.

Ook dellle ui tkoml3t loopt pa:t'allel met die welke ik vond v()o~ de l&n­

delijke groep u1 t 1969: t00n blesk dat maUXlen "leI gemid.d@ld minder

goederen etalen dan vrouw~n, maar dat hun goederen gemiddeld duurder

waren o

Iets mEHl1r dan de halft del.' verdachten - 21 vrouwen en 10 mannen -

gaf op met bepaalde problem®n te kampen to hcbbon.

T.a~v. daze 31 verdaohten werden in totaal 34 problamen goeigna­

leerd~ Van welke aard doze problemen zijn en ho~ daze over de Mannen

en vrouwen verdeeld ligg0n, wordt in kaart gebraoht in tabol 6.

< I

"

- 8 -

Tabsl 6. Gesignaleerde p~oblemen naar geBla~ht

problemen

finanoislo problamen (wa.arvan werkeIooaheid)

problemen met Iioh. en geestel. gazondheid

~wanger(sohapsproblemen)

o~ergangBproblemon

gezinsproblemen

huvelijkaproblamen

problemen op het werk

vrouwen

3

3

1

3 1

1

mann en

1

Bij de vrouwen 11gt het aooent op gezondhe1deproblemen, op "n

geval na was er ~tgeda reeds sprake van oontaot met huisarts en/of

apeoialist .. Diltz8 sne '1rouw is naar sen huisarts verwezen, evenall!!

een andere vrouv met gezinaproblemene

Van de drie zwangere vrouwen waren er twee onder behandeling van

huisarte of specialist, de derde werd niet verwezen.

Verdar werden nog naa.r eon reolasseringevereniging verwezent cen

vrouw met gezinsproblemen, een met finanoiele problemen en ~'n met

problemen op het werk.

Een vrouw ward met huwelijk~problemen verwezen naar een bureau voor

hmi'elijks- en gezinsmoeilijkhe1den.

De mannen geven hoofdzakelijk t'111ancHile problemen te zian, voor de

helft varoorzaakt door werkeloosheid (zie tU8sen haakjea geplaatst

cijfcr) •

Twee mannen werden naar cen reolaeseringsvereniging verwezens de

66n met financiiHe problemen f de ander was bovendien werkeloos en

had oak neg gezinaproblemen.

Hoovesl tijd beateedden gemiddeld de hulp-offioieren aan het af­

sluitend gesprek en was daarbij nog een verBohil te constateren in

geval het een man of sen vrouw betrot'? Op deze vragen geeft tabel

7 hot an·bvoord.

< .~

.'

•

I

".

III

..

- 9 -

Tabsl '7. Duur van het afeluitend gssprek naar goslaoht

duur van het gespr\')k: vrOUWOl1 Mannon

10 min. 4 6

15 min. 20 2-20 min. 7 1

25 mino 3

30 min. 3 1

In de mseate gevallen duurde het gosprek 15 minuten, bij ve~l

mannen evonw~l maar 10 minuten, bij eon groot doel del' vrouwen

20 minuten of langeI'.

Ervaring~n, meningen en aanbevelingen van do betrokken hulp­

officieren van justitie ___

a$ Een groepeinterview -~-----------------

De opzet van het experiment io bodaoht van aoht6r een bureau. Van

groot belang is het daarom om na te gaan hoe daze opzet in de prak­

tijk gestalte heet't gekregan1 vat de ervaringen, meningen en ae.n­

bevelingen zijn van dogenen die er ms@ hebb~n moeten werken, i.e.

da betrokken polit1afunotionariasen mat de hoedanigheid van hulp­

officier van justitie~

Om ~en en ander te son.deran, heb ik lion groepsinterview georgani-x: seerd met die hulp-offioieren die verreweg het grootste aa.ndeel in

de uitvoering van het experiment hebben gehad. Dat waren er uit

Ene cheda drie en ui t Hengelo (0) en Almelo iader een .• Ann de ha,nd van enige thema' s zullen hier hun bevindingen worden

verhaald.

b. De oeleotie

De gang van zaken bij de saleo·tie voIgt de "voorgaschreven It paden.

De reoheroheur die de verdaohten ophaalt uit de winkel, oeleoteerte

Hij praat in aerate instantie met de verdaohten en gtelt het verkorte

p.ve op in ovarleg metre hulp-offioier. AIle aangehouden verdaohten

wOl'den aan daze voorgeleid.

x m.m.v. mej. A.K. Kraner van hat Wetensohappalijk Onderzook- en Dooumentatieoentrum.

------ ----------------~----~------~--- -----~.----------

- 10 -

De aelectiecriteria vindt men te streng. Men stelt voor oma 1e. de

verkorte procedure in princi~e uit te breiden tot aIle "first

oi,fenders" en 2e. de leeftijdsgrens te verlagen, zodat de regaling

ook voor jeugdigen kan gelden~ Hierdoor komt dan weI ook het

seleotieoriterium "niet in vereniging" ter disoussia, aangezien de

jeugdigen ~aestal in groepen opereren. De bovengrena van vijftig

gulden bij het selecteren op "geringe waarde van het gestolen goedlt

heeft men niet in aIle geval1en gehandhaafd (zie hoofdstuk II, punt e).

0& Het a!sluitend gesprek, de reolasseringsfolder -----------------------------~----------------

Men is het er over eens dat de inhoud van dit gesprek diends te bestaan

in het duidelijk maken aan de verdachten van de coneeq~entieB voor hem

van sen herhaling van zijn gedrag.

Naar eventuele problemen moet niet te explioiet gevraagd worden. WeI

kan worden ingegaan op problemen die de verdachte zelf noemt of die

duidelijk blijken te bestaan.

De indruk bestaai;" dat de verdaohte deze vorm van afdoening van zijn

zaak peleeft met een gevoel van opluohting (mon. omdat er op die ma~

nier niets bekend wordt via de krant).

Het in a.lle gevallen uitreiken van de reolasseringsfolder wordt door

de hulp-offioieren niet zinvol geaoht. In die gevallen waarin men dit

nodig aoht, is men toch al gewend om een direct contact te leggen

tUBsen verdaohten en een reolasseringsmedewerker. Voor het overige

wil men diegenen die er niet v~~r voelen om zioh vrijwillig tot de

reolassering te wenden, er niet toe verplichten om de folder aan te

nelllen. Ook wordt de merting verkondigd, dat het uitreiken van de

folder da het gesprek met de hulp-officier, dit gesprek voor het

gevoel van. de verdaohte van zijn afalui tend karakter zou kunnen beroven.

."

. "

3( hetgeen teohnisch niet' mogelijk is, gezien het bepaalde in art. 493 ST. J

".

-11-

Men vraagt zioh af, of ala reaultaat van de actie met de folder

zioh veel verdaohten vrijwillig ala cliijnt bij een reolaseerings­vereniging hebben aangemeld.

Zulks is inmiddels, uit een desgevraagd bericht van de Reolasserings­

raad te Almelo,gebleken niet het geval te zijnr geen der verdaohten

heeft eigener b~weging of als gevolg van een expliciete verwijzing, contaot opgenomen met de reolassering.

In Hengelo en Enschede was de recheroheur die de zaak in aerate in­

stantie had opgenomen, aanwezig tijdenB het gesprek tussen hulp-officier

en verdaohts o Dit werd aanvankelijk door beide politiefunctionarissen

ala hinderlijk ervaren. Maar de hulp-officieren deden dit om te voor­

komen dat van het voorbereidend werk van de recheroheur te veel ver­

loren zou gaana deze heeft immers tijdens de begin-rase met de ver­

daohte die relatie opgebouwd waarin de bedoelde waarsohuwing zin kan

hebben. Handhaving van deze relatie door de rechercheu~ te laten

participeren in het afsluitend geaprek, leek daarom aangewezen.

Thans blijkt er in deze een goed lopend samenspel te zijn ontstaan.

In bepaalde gevallen aoht men het mogelijk om het afsluitend gesprek

aan de betreffende reoheroheurs t'<;:le te vertrouwen, ui teraard na over­leg met de hulp-officier.

Men ia van mening dat het werken met de verkorte afhandelingsprooedure

in feite een verzwaring van.de taak van de politie betekent.

Voor de hulp-officier, omdat hij tijd moet vrijmaken voar en inhoud moet geven aan het afsluitend gesprek.

Voor de recheroheur, omdat hij nu niet de verdachte aIleen tar plaatse

kan horen - zoals voorheen in bepaalde zeer eenvoudige zaken gebeurde

maar hem steeds ook mee moat nemen naar het politiebureau teneinde

hem te kunnen voorgaleiden aan de hulp -offioier.

Er is dus een zeker tijdsverliea aan de zijde van de politie, maar

die vindt zelf dat de payohologisoha winet voer de verdachten daar ruimschoots tegen op weegt.

-12-

Op bards Tan bOV91'1.staande mag geconcludeerd worden, dat men van

politiezijde, ondanka bepaalde wensen m.b.t. de verkorte afhandelings­

prooedure, niet tarug wil naar de oude gang van zaken, maar door wil gaan op de ingeslagen wag.

J

IV

. ' ' .

-13-

DEBt B

BeschtiJvj.ng van de zaken die in. de e?=perimentele periode

door het a.M. zelf werden atgedaan

Het experiment had betrekking op een bepaalde geBelectee~ue groep

van pereonen. De eerate vraag die vervolgens opkomt is, wie bleven

er bui ten het experiment, m.a.w. hoe staat het met <» zaken van hen wier

winkeldiefstal te zwaar bevonden werd voor afdoening door de politie?

Daarop komt de vraag aan bod: hoe werden deze zwaardere zaken door

het a.M. afgedaan? Het antwoord op deze vraag is van belang i.v.m.

het voorstel van po~itie-zijde tot verruiming van de selectieori­

teria~ Dit zou wellicht mogelijk zijn indien het a.M. in de meeate

gevallen alsnog tot een sepot zou besluiten e

Aan de hand van een analyse van de betreffende strafdossiers zal in

het navolgende gepoogd worden sen antwoord op de genoemde vragen te

geven. De beschrijving zal voor zover mogelijk en zinvol, dezelfde

lijnen volgen ala hiervoor bij de experimentele groep. Daar waar ver­

gelijkingen tuasen beida groepen verdachten worden getrokken, wordt

soma kortheidshalvegesproken van "politie-zaken"/"politie-groep"

tegenover "O.M.-zaken"/"O.Me -groep".

Gedurende de experimentele peri ode pleegden in totaal 34 personen

winkeldiefstallen die aan het oordeel van het a.M. werden onderworpen.

Bij aommige personen heeft zioh "serie-vorming" Yoorgedaan, d.w.z. dat

tijdens het verhoor door de politie m.b.t. het delict waarvoor zij in

aerate instantie werden aangehouden bleek, dat nog andere diefstallen

waren gepleegd. Vandaar dat het aantal delicten groter is dan het

aantal personeno Nemen we aIleen die diefstallen in ogenschouw die

blijkens de dagvaarding door het a.M. tot een zaak zijn gevoegd, dan

komt dit aantal op 52?

Hetblijkt dan verder, dat 11 vrouwen voor 23 en 11 mannen voor 29 de­

lie ten aansprakelijk waren.

b. Soort zaak ----------

Uit tabal 8 blijkt da.t ook bij de OM-groep het vooral de zelfbediening­

situatte is die crimineel wordt uitgebuit. Bij de mannan valt evenwel

-14-

op, het grota aandeel 'van delioten gepleegd in winkels die vallen in

oategorie "overige": van een bazwijken VOOl:' de verleiding geaohapen

door een bepaald verkoopeysteem is hierbij dan al lang geen sprake

meer, bovendien gaat het juiat in deze gevallen vaak om dure artikelen. ..

Tabel 8. Aantal winkeldiefatallen naar geslaoht en soort zaak.

Boort z~ll.ak dierstallen diefstallen door door

,vrouwen ma:nnen

l5upsrma.rkt 6} 16 3} 12 ",,,,renhuis 10 - 9 -kllBidingm~gazijn 4 7 overige 3 10 - -

In tegenatelling tot de politie-groep, bij wie vooral levensmiddelen

e.d. in trek waren, ligt bij de O.M.-groep zowel veor mannen ala voor

vrouwen het aooent op kleding e.d., zoals tabel 9 ons laat zien

Tabel 9. Aard van hat gestolen goed naar gealaoht

ges'tolen goed

levensmidd~, rookart., dranken (waarvan vleea)

kleding, sohoeisel g overige taxtielart.

hui~h. art .. , sohoonmaak- en ondarhoudsartikelen

toiletart., snuisterijen

bo&k~n, platen, speelgoed~ hobby-artikelen

'el:eo,~:p •• ,a'pparaten, foto- en £ilmapparatt\'t;~, '

• I"~ ~ ';.~ ~ ••

door vrouwen

8 (5)

.12.

1

1

3

-

door mannen

3 (3)

11 '"

' ,

8

~:

2

5

",'iii;,

____________ ·.~.a ................ ~ __ 5_-__ ~S_-______ ,_. ________________________ ~ck_

..

! I

I

! I

l I b. , J I I ; I

! 1

11

II It

".

e.

' ~

,j,

,-15-

. De mannen die kleding stalen deden dat in de~e groep oak uit kleding-magazijnen.

Tabel 10 oonfronteert 0119 eens temeer met het feit dat mannen ge­

middeld duurdere goederen atelen dan vrouwen.

Tabel 10. Waarden van het gestolen goed naar geslaoht

. Waarde I bij vrouwen bij mannen

"

minder dan f 50, ... 12 11 van f 50,= tot f 100,= 7 4 van f 100,. tot f 250,,- 2 5 van f 250, .. tot f 500,- 2 7 meer dan! 500,. - 2

Hantering van de grana van f 50,mhalveert het aantal delioten

door vrouwan gepleegd, en Iaat zien, dat bij de mannen het zwaarte­

punt lig-t bij de groep die voor meer dan f 50, .. ont .. reemdde. Wat de

vrouven betreft leidt dit tot de'oonolusie dat er aanvullende redenen

moaten zijn geweeetom hun zaken over te drag-en aan het O~M~ De punten

f. e~ g. laten ons zien hoe deze vork in zijn ~teel zat.

Redenen waarom deze za.ken aan heti,oooordeel van het O.M.werden -----------------------_________ u.._~----------------- ..... ~_:_------

We zouden hier kunnen spreken van "verzwarende omstandigheden" die

leiden tot een nega tieve seleotie. Ze zijn te definierei/·:~;a.n· de hand

van de seleotieori teria voor de experimentale groep*en wel;'~f,a volgtl

1. recidive, c.qo ssrievormingl de verdaohte werd eerderwegens winkel'­

diefstal of een ander vermogensdeliot geverbaliseerd, dan weI el'

k,,-amen tijdena hat verhoor,. q.oor de, poli tie andereonontdekte winkel­diefstallan aan het lioht,;:"

~ ,vergelijk bijlage 2~ bIz. 1

-16-

2. de daad werd in vereniging gepleegd;

3 .. bij de uitvoering werd van bedreiging of geweld gebruik gemaakt;

4. de daad was een onderdeel van een "strooptoqht" op de be'rl'Uste dag; 5. de verdachte ontkendeJ

6. het gastolene had een waarde van meer dan f 50,-

Over het aantal verzwarende omstandigheden per persoon licht tabel 11 Ol1a in.

Aan de hand van tabel 11 kan worden geconcludeerd p dat bij de mann en

er in meerderheid sprake is van 3 of 4 verzwarende omstandigheden per

per8oon~ bij de vrouwen is dat meestal niet mear dan 2.

Tabol'11. Aantal verzwarende omatandighedan naar gealacht

aantal verzwarende vrouwen mann en oInatandigheden

..

0 - 1 "

"

..

9}14 1 1

2 5 - 4

3 2 8} 11 4 1 :3 -

-0pDllll'kelijk is, da t de zoi'ak van 1 man, hoewel er bij hem geen sprake

'.'

w~s van,verzwarende omstandigheden, tooh aan het O.M. is overgedragen.

Oak vond t.a.v. hem huiszoeking (met negatief resultaat) en een (korte) ~.

inverzekeringstelling plaats. Het enige dat opvalt is, dat het hier

een kleurling betreft, afkomstig van Aruba. Een verklaring voor de be- t

handeling die hem ten deel viel kan gezocht worden in het feit, dat

juiat in die tijd ertkele kleurlingen versohillende zware winkeldief­

s+'allen pleegdan, die zelfs tot het toepassen van preventieve hechte­nisbebben B,leid.

-17-

Naast de (hogs) waarde van het gestolen goed blf,ilct dat vooral recidiv6

en! of het plegan in v€lreniging aanleiding ia geweest totinsohakeling

van het O.M. Volgens tabel 12 geldt dit zowel voor manneD als voar. vrouwen.

Tabel 12. Aard van de verzwarende omatandigheden naar geslaoht

Aard vrouwen mannan

waarde 6 12 recidive 9 15 in vereniging 8 11

geweld of bedreiging - -"strooptooht" 3 A. , '

ontkenning 3 3

Integenatelling tot hetgeen de geruchten in het Westen des lands

doen vermoeden, is er in de Stedenband geen reden voor bevreeadheid ." ",\

over toenemeilci'geweld bij het plegen van winkeldiefstallen. Er was

in een enkel geval slechta aprake van enig verzet bij aanhouding.

Hoe het O.M. de zaken heeft beoordeeld die ~iet voor afhandeling

door de poli tie in aanmerking kw.amen, brengt tabel 13 voor ons in beeld.

", \'

-18-

Tabel 13. Wijze van afdoening naar geslaoht

vrouwen ma.nnen to~ sepot, onvold. bew. 3 ·2 5 yoeging ad info - '1 1

onyoorw. aepo'1;

:1 11 :\ : j14 3 vOOX'W .. aapot

dagvaarding ?: 11 14 '" -

totaal 17 17 34 .

De ~epQta wagens onvoldoende bewija betreffen allen ontkennende ver­

daohtenJ fjlechts 1 ontkennende man is tach gedagyaard.

In hot geval van de voeging ad informandum ging het om een man wiens

winkeldiefsta1 gevoegd werd bij sen gekwalifioeerde diefstal~ T ~1i."Y. :2 vrouwel1 wier delict voorwaardelijk geseponeerd werd, vond

onde:t'toeziohtatelling van de reclaasering plaata.

De ae,nta,llen bij de sepots o.q. dagTaardingen vormen bij de mannen en

Y:t'ouw~n elkaara spiegelbeeld C~ tegen 11); de nadruk op de dagvaardil1-

gen bij de mannen v10ei t VOOl.'t ui. t het fei t dat zij de zwaarste de­licten pleegden.

In .allG gavellen Van aerievorming VOlld dagvaarding plaa ts.

Van pol! tiezijde kiofam het vooratel om d'e verkorte procedure in principe

ui t to hraiden tot alle tl first offenders It. flir. w. L. de Walle opende de

mogalijkhaid van verhoging van de aanvanke1ijke grans van f 50,= tot t 100,101.

In het navo1ga,nde zal kart 'Worden g'eschetat hoe de zaken er toa.y. de

onderzochte O.M.-groep voor zouden komen ta staan indien:

1, de grans van het If'toelaatbare" wordt geateld op f 100, .. met

handpaving van de overige seleotieoriteriaJ

2. aIleen het (negatia,~e) l3eleotiec':t'iterium "reoidiys" '/ordt gehanteerd.

______ ·.2 ___________ , __________ "

..

I \ ! f

--I \1

I

".

.'

-19-

Ad 1.

In 4 g~vallen, betrekking hebbend OP: 3 Mannen vas de waarde van het

gestolen goed tussen de ! 50,- en ! 100,D ge1egen. T.a.v. evenwel

a1 deze personen was sprake van nog andere verzwarende omstandighedens

steeds ook recidive + in vereniging + "strooptooht".

In 7 geva11en, betrekking hebbend op 6 vrouwen was de .,{aarde van het

gestolen goed tussen de ! 50,m en ! 100,- gelegen. T.a.v. evanwel

a1 deze personen was sprake van nog andere verzwarende omstandighedenl

1 x reoidive,

2 x recidive + in vereniging

2 x reoidive + Ifstrooptocht"

1 x recidive + ontkenning

Conolusiea invoering van de ! 100,= grana zou bij de totale groep

geen verschuiving geverl in de aanta1len van de politie-groep en de

O.M.-groep.l.f.a.w. op de verde1ing van de werkzaamheden tussen politie

en 0.11. heeft verI egging van de grens van het "toelaatbare" van ,f 50, III

naar f 100,a p althans bij een Q9nstellatia zoals deze in de onderzoohte

groep ward aangetroffen, goen invloed.

Ad 2.

In 10 gevallen, be trekking hebbend op even zoveel personen?is geen ,','.,,'

sprake van reoidive. Indian deze gavallen door de politie;waren afge-

handald p dan zouden de volgende verzwarende omatandigheden aan het

oordeel van het O.M. zijn onttrokkenr

- bij de vrouweni 1 x hogs waarde

1 x hoge waarde + in vereniging + ontkenning

4 x in vereniging

1 x in vereniging + ontkenning

1 x ontkennirig

- bij de mannen: 1 x hoge waarde + ontkenning

(1 Arubaan)

Het "in vereniging" betrof in a1 daze gevallen het medeplegen van

eohtgenoot, vriend of vriendin, en niet een min of maar afgesproken

collectieve diefatal zoals in de echt zware gevallen.

AIleen tegen die ene ontkennende man is door he t ° .M. verv'olging inge­

steld. De waarde van het gestolen goed bedroeg in dit geval ! 250,-.

· -20-

Oonolusisf hantlJring van aIleen het "first offender"-cl.'iterium zan

geleid hebben tot een iet8 grater aandeel va.n de poli·tie bij de af­

handeling van de betrokken zaken, dit extra- aandeel Van de politie

beataai.;.1..ti';j; zaken waarin door het a.M. meeeta.l van dagvaarding word t

afgezien:'\Moa.wo indien de politie alleen de recid~visten aan het a.M.

zou overdragen, dan leidt dit er, althans bij een constellatie zoa.ls

deze in de onderzochte groep ward aangetrofi'en, slechta bij wijze van

uitzondering toe dat er een zaak aan de beoordeling van het a.M. wordt

onttrokken waarin :dj dag:,i!aarding aangewezen aclrt. Hiermee wil be-

.. ' 'paald niet gezegd zijn, d~t hetgaen het O.M. doet tea.v. peraonen in

wier zaak zij niet tot vervolging overgaat, een luxe is die evengoed gemist kan worden.

,":".

Of het O.M. op basis van hetbovenstaande kan en wil overgaan tot

wijziging van de twee aan de orde zijnde selectiecriteria, is een

beleidabeslissing die geheel aan haar is.

-:" ,

'a· ____ .t.,_nt .... _. _________ • ______________________________ , __ ~_

.. ,

" A

I

II II I' II I! II II II J' I

!

v

".

-21-

Tel.' afsluiting

Ean groep bleat buiten schot van het experiments de strafrechte­

lijke minderjarigen. Zoals hierboven vermeld, voelt de politie

er voor om de experimentele afha.ndelingsprocedure ook over hen

uit te atrekken (hoofdatuk III, punt b.). Ook hier stuit men op

discussie over de seleotieoriteria, zij het met een principieler

tintje, gezien de thans bestaande wettelijke bepalingen.

Allereerst zou evenwel na te gaan zijn hoe het beeld er uit ziet

alB, naast de zaken del.' strafrechtelijke meerderjarigen, ook de

jeugdzaken in de besohouwingen zouden worden opgenomen.

Tot slot nog de vraag die slechts op de langere termijn bekeken kan

worden: hoe staat het met de speoifiake reoidivGcijfers van de ex­perimentele grosp?

Een praktische moeilijkheid die zich bij het bepalen van deze speoi­

fieke recidive voordoet, is het feit dat uit de gegevens van het

Algemene Documentatieregiater ten parkette, niet blijkt of eon e13:r­

del.' p~vo terzake van overtreding van art. 310 Sr. ee~ winkeldi.efstal

betreft. De ins tan'bie dis in daze ui tkomst vermag te brengen is het

Centrale Politieregister dat berust bij de Directie Politie Van het Ministerie van Justitieo

Een van de uitgangshypothes6 van mijn eerder vermeld onderzoek uit 1969 1ui4t aldus:

'M.b~t. de vraag naar de reoidive kan ge8teld worden datf

indien

enerzijds het bij het vooronderzoek gerezen vermoeden juiet blijkt

dat na een maal ontdekt to zijn de winkeldieven (-dieveggan) zelden

recidiveren terwijl anderzijds sprake zou zijn van Gan grote diversi­

telt in het politi~le an justiti~le beleid, daze geringe reoidive

niet aan het veronderstelde preventieve affect van een bepaalde vorm

van straf en/of maatregel kan worden toegeschreven: belangrijk is

dan kennelijk niet wat de politHile en justitiele infJ'tanties onder­nemen, maar dat zij iets doen".

----------~---..., ... ----~- -""-,-----,.---~--

-22-

De 'l.litkomsten van mijn onderzoek lijken daze stelll:ng te bevestigen.

Dat houdt in, dat ar van ean verder gaa.Il op die weg die met het houden

van het experiment is ingeslagen, geen groot reoidive-gevaar te

duohten valt. Op grond van het oitaat waarmea ik dit verslag wil be­

sluiten, kan zelfe gesteld worden~ in tegendeel.

De tekat is van Mary Owen Cameronx, een van d·e "klassieken" op het

gabied van onderzoek naar winkeldiafstal. Men mag er uit concluderen

met het experiment op een goede weg te zijn.

"The oontrast in behavior between the pilferer and the recognized and

selfadmittad thief is striking. The experienoed thief either already

knows ,\"hat to do or knows precisely where and how to find out. His

emotional reaotions may involve anger directed at himself or at

fea.turea in the si tua tion around him, but he is not at a loss for

~eaotione. He follows the presoribed modes of behavior, and knows,

aithar beoause of priqr experienoe or through the vioarious

oxperienoes of aoqua:Lntances, what arrest involves by way of

obligations and righ'ts" He has Borne familiarl ty with bonding practioe

and either already has or knows how to find a lawyer who will act for him.

Beoause the adult pilferer does not think of himself, prior to his

arrest, as a thief and oan oonoeive of no in-group support for himself

in that role, his arrest foroes him to rejeot the role (at least in­

aofar as department store shoplifting is concerned). The arrest prooe­

dure, even though not followed by proseoution, is in itself suffioient

to oaU8e him to redefine his situation. He is, of oourse, informed

tha.t subsequent arrest by any store will be followed by immediate

proseoution and probably by a oonsiderable jail sentenoe. But since

this does not aot as a deterrent to the self-admitted "thief nor oould

this kind of admonition deter the oompulsive neurotic, neither the

fear of punishment nor the objeotive severity of the punishment in

itself isfue oruoial point in relation to the change form oriminal

to law-abiding behaVior. Rather the threat to the person's system

'~o1' values and prestige relationships is involved. Social soientists

who have investigated oriminal aotivities which have Buboultural

SUpport 801'1& unanimous in pointing out the persis tence of criminal

aotivity, the high rate of reoidivism and the resistance to reform

shown by law violators. Pilfering seems to be the other side of the

Xuits IIThe·.'boost(n~ and thesnitQ,h"; 1964, p.166.

_lIllm~"····_"'_tp ____ III'IIIIiIllli~_iu· ___ ':'\' ________ ....... __________ _

..

."

"

II II

I ! ooin. Not having the support of a oriminal !Suboulture, pilferers

are very "reformable" individuals. If the fintiingo of this study

are SUbstantiated by stUdies of other offensea in whioh the

offenders are similarly without support of a oriminal suboulture,

there would be a strong argument in favor of keeping pilferers out

of jail lest they receive there tho kinds of knowledge and i'motional

support they need to beoome "successful" oommeroial thieves. Crime

prevention would seem best achieved by helping the law violators

retain their self-image of respeotabilit7 while making it olear to

them that a seoond offense will really mean disgraoe."

....

:BIJLAGEN

» •

"

\ . . . . .,J

'.

..

Almelo, februari 1973 ..

Aan Heren:

Hoofdcommissaris van Politie te Enschede; Commissarissen van Politie te Almelo en Hengelo (0)0

~. '\ kenmerk: B.O.16.dW/RA.

\ . .

"

onderwerp: afd.oening winkeldiefstallene>

Hierbij moge ik Uw aandacht Ongeyeer tien jaren geleden

vragen voor het navolgende. is het Almelose parket er toe gepleegd door een bekennende ovej'egaan om winkeldiefstallen 9

firs -·offender, in beginsel niet meer aan het oordeel van de ree er te onderwerpen.

Een uitzondering.vormden de winkeldiefstallen in groeps­verband., al dan niet vergezeld van geweld, alsmede omvangrijke .u min of meer systematiseh gepleegde diefstallen, welke zaken in het algemeen weI ter zitting werden aangebracht.

Wetensehappelijk onderzoek steunt namelijk de stelling, dati onderseheid moet worden gemaakt tussen bovenbedoelde ernstige vormen van dit delikt en de incidentele winlceldiefstal

1

de gevallen dus, waarin de dader(es) voor de verleidingen, die de moderne ve~optechnieken noodzakelijkerwijze inhouden, bezwijkt en goederen met meestal een betrekkelijk geringe waarde wegneemt.

Sedert 1963 werd door het Almelose parket in aIle gevallen ? van -incidentele-winlceldiefstallen via de reclasseringsraad een

Yoorlichtingsrapport ingewonnen .. Deze gedragslijn werd ingegeven door de gedach\e, dat meermalen een bepaalde psychische of maat­sehappelijke.problematiek tot dergelijke delikten leidt. In het merendeel van de gevallen werd v~'volgens -na een onderhoud ten parkette met de betrokken officier van j,usti tie- de zaak voor-

.waardelijk geseponeerd~ waarbij in voorkom~nde gevallen de bi-jzondere voorwaarde werd gesteld, dat betrokkene gedurende . de proeftijd kontaktzou onderhouden met een reclasseringsin­stelling ceq. een psychiater.

Kort samengevat is dit beleid, dat zoals U wellicht bekend

- is, elders in -

...".-._----.- ~-. --"-'-

- 2 -

is, elders in het land navolging heeft gevonden, gegrond op de volgende overwegingen:

a. het feit wordt vaak gepleegd door personen (tot nu toe in meer­derheid vrouwen) met bepaalde problemen, die .. overigens geen criminele instel1.Lng of achtergrond hebben; de "verleiding" van warenhuis of supermarkt vlOrdt in de spanningssituatie te groot; I'

b. gelet op het betrekkelijk geringe belang van het feit, zou een openbare terechtzitting -na de schok van de aanhouding en het politie-onderzoek- een te groot leed betekenen;

c. de recidive-percentages zijn bij de thans gedurende tien jaren

- dat -

1

;1

i

,. ,

-,

- 3 -

dat in strijd met de opgave van de verdacht~, '\l~'ze toch eerder ·met de justi tie in aanraking is geweest, de betreffende zaak zal worden geseponeerd, doch weI op de gebruikelijke wijze zal worden geregistreerdo Op dezgwijze,zou, na de korrektie, die de ont­dekking van het feit en het daarop volgende politie-onderzoek zonder twijfel inhouden, de zaak zonder uitstel op een zinvolle en efficiente wijze kunnen worden afgedaan.

In de vergadering van de Procureur-Generaal te Arnhem en de Hoofdofficieren in het ressort Arnhem d.d. 27 november 1972 is het hierboven geschetste voorstel van het Almelose parket onder­werp van bespreking geweest. Genoemde vergadering heeft mij ge­machtigd om dat voorstel nader uit te werken en -bij wijze van proefneming- uit te voeren.

Ik zou het op prijs stellen een en ander in een stafvergadering van Uw korps nader te bespreken en toe te lichten.

Het ligt in de bedoeling om, indien U zich met genoemd voorstel kunt verenigen, na een aantal maanden de gevolgde gedragslijn te evalueren. In verband daarmede heb ik mij tot het Wetenschappelijk Voorlichtings- en Documentatiecentrum van het :wanis'berie van Justitie gewend met het verzoek om advies met betrekking tot de wijze~ waarop deze evaluatie zou kunnen plaatsvinden~ Drs. W. Scheepmaker van genoemd Centrum, die de mogelijkheden daartoe nader zal onderzoeken, he eft zich op mijn verzoek bereid verkla?-rd om bovenbedoelde bespreking bij te wonen& Tevens zal daarbij aanwezig zijrl de substituut-Officier van Justitie Mr. C.J.G. Bleichrodt •

. Een tweetal werkstukken van Drs .. Scheepmaker moge U hierbij aantreffen.

de hoofdofficier van justitie,

de Walle ..

,II"

..

..

" .

. I~

! \

ii'"~, b'lJ I "',ge C') t:: \IV ~ ~, '

~ ~ j I 'j 11 Ii VERLOOP VAN DE AFHANDELINGSPROCEDURE IN GEVAL VAN Ii fl 11 EENVOUJHGE WINKELDIEFSTAL ~ I L lJ

;i 11 ;' ,.

j'; 11 ;\ d )1

I: H

1I !j \1 p 'I ! tl t! " I ~

....

. •

I De gang van zaken vana! ontdekking tot aan het afsluitende onderhoud

met d& hulp-offioier van justitia

- Ontdakking van de winkeldiefatal en aanhouding van de dader(ea)

door het ,,,inkelparsoneel, gekoppeld aan

aangifte vall de zaak bij en het overgevell van de verdaohte aan de

politie, die de38 vervolgens naar het bureau brengt.

- Verhoor van de verdaohte.

- Opmaking van het verkorte p.v.

- Sohifting van de verdaohtan op grond van de ernst van het deliot,

i.o .. seleotia van die gevallen die voor sep8t door do hulp-offioier

van justitie in aanm8rking komen ..

De seleoti!oriteria zijnl

1 .. de verdaohte ia "firet offG'nder", in di@ zin dat hij

of zij niet eerder t.a.v. vinkeldicfetal ward goverba¥

liaoGrd,

2. d@ daad is uiet in voreniging gaple6gd~ geen ~eweld of

,bedraiginen

3 .. de daa~ is lI!!!! onderdeel van een "stroontooht" op de

bfHlUs'to dag.

4. de verdaohie is atrafreohtelijk meerderjarig,

5. de verdaohte heeft bekand,

6. het gel!Jtoleno ,heoft geringe waardo (bijv~ minder dan , ! 50,-)$

- Voorgeleiding van de verdaohte aan de hulp-offioier voor een

afsluitend onderhoud •

<'c,.,_cev ••.• ,\...' _____________________ _

_______ -_ ""v-----.... ----~- -'~---,

... 2 -

II Het aialuitend onderhou~

Dit onderhoud heaft tweeerlei functie:

10

aignalering 'Wan eventuele problematiek van de ver'dachte .E~!leinde hOIllJ of halL,r eventueel te kunnen verwijzen naar hulpbiedende instan­ti~eq

20

berisp1ng/vermaning van de verdachte.

Ad 10: s1gnalering van de problematiek en de hUfpbiedendu inatanties

waarnaar verwezen kan worden

Ala oorzaak van, of in ieder geval aanleiding tot wiruteldiefstal wordt

veelal hot bestaan van bepaalde bewuste dan weI onbewuste probleman

bij de verdachte gezien. Deze problsmatiek kan zich op een veelheid van

lcvenagebieden voordaen: op de terreinen 'V"an werk en studio, lichame­

lijke en psychiache gezondheid/welbevinden, aexualiteit en hUYfelijk

en gezin, hUisvosting en inkomen., etc. Al naa1' gf'Jlang de aard;' van de

geaignaleerde problemen kan verwezen worden naa1': huisarts, paychiater

ot lIJ.ndl!lre apecialist, Conaultati5bureaux VOOl" Alcoholisme, GG & GD?

bureaux voo~ huwelijks- en gezinsmoeilijkheden, G.A.B., Gemeentelijke

Sooiale Dienat .. 1Il8,t:\tachappelijkwerkinstanties'11 reclaaaaringavereni­gingeD, e.8..

Vra~gpuntan blijven: of een verwijzing wordt opgevolgd, of hulpaan­

vaa~dillg leidt tot probleemoplosains, of or een !chakel bestond tUBS en

het geaignaleerde probleem en de gepleegde winkeldietstal en in direct

verband daarmee: ot probleewoplosaing de reaidivekansen vermindert~

Het vermanende alotwoord dient, uitgaande van een bepaald - door de

Hoofdofficier ~an Justit~! op to stallen schema, afgestemd te worden

op de parsoon van de verdachte. de omstandighc4en waaronder hat delict

plaatsvond, en de problematiek die daarin tot uiting komt of die tijdens

dit onderhoud aan de orde wordt geateld.

- 3 -

"

. '

.,.,

•

'f

, •

- 3 ow

'. "

III Signalering van de eventuele problematiek van de verdachte

Hiertoe dienen de vragen aan de verdachte op de bijgaande "Aanvullende

informatielijat etc." en hetgeen dOOl' de verdachte mogelijk aan de

orde is gesteld in zijn of haar verklari~ van het delict, zoals daze

voorkomt op het verkorte p.v .. ··formulier. VerdeI' wordt een beroep geg:i!!an

op het persoonlijk inzicht en ervaring van de behandelende hulp-officie~

Ditinzicht krijgt vooral zijn volle kans en gewicht bij vraag 3 uit

deel A van de bedoelde informatielijst: "Heeft U in het algemeen

gesproken momenteel problemen waar U erg mee inzit?" Met behulp van

deze vraag kunnen aIle nog niet genoemde problemen gesignaleerd wordenQ

Dit dient evenwel te geschieden zonder dat daarbij gesuggereerd wordt:

het gevaar beataat nl. dat de verdachte het idee krijgt dat zijn of

haar zaak er betel' voor komt te staan als hij of zij maar met veel

moeilijkheden op de proppen komt,. VerdeI': iedereen heeft weI eens

probleman, het moet hier gaan om reele, ernstige zaken, die bovendien

"iets" Met hat gepbegde delict uitstaande zouden !tunnen hebben.

Deal B van de informatielijst is bedoeld om daarop aante geven lfelke

problemen geflignaleerd werden en naar welke hulpverlanende instanties

door de hulp-officier ward verwezen.

februari 1973 drs. W. Scheepmaker

. "

,.

I

"

AANVULLENDE INFORMATIELIJST BEHORENDE BIJ RET VERKORTE P.V. IN GEVAL VAN EENVOUDIGE WINKELDIEFSTAL

. o.

A. Vragen aan de verdachte Personaliat

,,:.

I 1 Hebt uzelf een verklaring hoe u tot dit feit ja

bent gekomen? neen

2 Heeft u of heert uw gezin financiele problemen? ja

! neen

I --------~-----------------,------------------------------------------~-----------------I

, •

3 i I I a) Heeft u in het algemeen gesproken momenteel problemen waar u erg mee

inzit; zo ja: welke?

(Instructie: de hier genoemde problemen zo mogelijk noteren op de 1 I lijst in deel B van dit formulier, evenals die welke bij de

I voorgaande vragen of in de verklaring van de verdachte naar

i voren kwamen)

!

b) Staat u momenteel i.v.m. een of ander probleem in

contact met bepaalde hulpverlenende instanties ?

c) Zo ja: welke zijn de hulpverlenende instanties ?

d) Bent u momenteel onder behandeling van een huisarts

of specialist ?

ja

neen

I ja,

ja,

huisarte

psychiater .. r

ja t andere . specialist

neen

~ ______ ~ __________________________________________________________ -L ________ ~_

L

-------~---- -------------

B. Vragen aan de hulp-offi~

1 Heeft u de indruk t dat bij deze verdachta problemen bestaan en is er

aanleiding geweest de verdachte nasr een hulpverlenende instantie te

verwijzen ?

(Instructie: problem en en instanties in onderstaande lijst aanstrepen)

~------------------------------------------~-------------------.----------------------Problemen (bv): Instanties waarnaar verwezen:

~--~-----------------------------------------~----~ . ...------------------------------------------

o

problemen op het werk

studieproblemen

problemen met lich.gezondheid

problemen met psych.gezondheid

sexuele problemen

huwelijksproblemen

problemen in het gezin

huisvestingsproblemen

financiele problemen

andere probleman:

(noemen)

huisarts

psybhiater

andere specialist

GG & GD

Cons.bur.v. Alcoholisme

bureau voor huwelijks·· en gezins­problemen

G.A .• B.

Gem. Sociale Dienst

reclasseringsvereniging

andere instanties:

(noemen)

_ ~ ______ .. __ . ___ . _____________ ...I...-_J-.. _____________ _

2 Wat is uw;·etlgemene indruk van deze verdachte, hoe waa de reaktie· van de

verdachte op het onderhoud ?

3 duur van het onderhoud:

..

______________________ ~~ ___________________ -------------------------------------------~"l

4 naam van de hulp-officier:

"WAT NU?"

U bent in aanraking gekomen met de po­litie.

U vraagt zich wellicht af:

"Hoe heb ik dit toch kunnen doen?"

"Hoe is het mogelijk dat mij zoiets is overkomen?"

Mogelijk ook: dat u meent dat bepaalde problemen (zoalg persoonlijke-, huise­lijke-, financiele of andere) hiermee te maken hebben.

Zou u daarover een gesprek willen heb­ben dan kunt u zich wenden tot de re­klassering.

Zij beschikt oVer maatschappelijk wer­kers die u graag te woord staan en zo mogelijk willen helpen. Deze kunt u bereiken tijdens de dage­lijkse kantooruren op de volgende adressen:

---------------~ ------

.. '

WAAR U DE REKLASSERING KUNT VINDEN:

- Consultatieburo voor alcohol en drugs: Adastraat 30 - Almelo tel. 05490 - 14503 Enschedesestraat 126 - Hengelo (0.) tel. 05400 - 15809 Javastraat 125 - Enschede tel. 05420 - 19761

- Kath. Reklasseringsvereniging: Steijnstraat 42 - Hengelo (0.) tel. 05400 - 12907

- Leger"des Heils: GrotestT.aat 137 - Almelo tel. 05490 - 14067

- Dr. F.S. MeyerQvereniging: Hofkampstraat 61 - Almelo tel. 05490 - -11987

--Ned. Genootschap tot Reclassering: Anninksweg 73a - Hengelo (0.) tel. 05400 - 23925

- Prot. Chr. Reklasseringsvereniging: Grotestraat 137 - Almelo tel. 05490 - 12356