1

Hoofdstuk 5Markten3 VWO

Naam:Klas:

2

Markten

Dit hoofdstuk gaan we kijken naar hoe een markt werkt. Elke markt heeft het volgende kenmerk:

- Er zijn zowel vragers als aanbieders.

Indien één van deze twee niet aanwezig is, is er ook geen markt.

De vraag naar producten en het aanbod van producten gaan we beetje bij beetje nader bestuderen. We beginnen daarvoor met het globale beeld van beide onderwerpen, waarna we iets later hier specifieker op in zullen gaan.

Welke conclusie kun je maken over de combinatie tussen de gevraagde hoeveelheid en de prijs van een pizza?

KLASSIKAAL: Oefenopgave 1

P (in €’s) Vraag (Q)109876543 210

3

Van welke vier factoren is de vraag naar een product afhankelijk?

Noteer hieronder de definitie van een complementair en een substitutiegoed.Noteer een voorbeeld van een complementair goed en een substitutiegoed voor een fiets.

Oefenopgave 2

1

2

3

4

Oefenopgave 3

Complementair

Substitutiegoed

4

Door welke vier factoren kan de vraaglijn van een product gaan verschuiven?

Vraag 1

Vraag 2

Oefenopgave 4

1

2

3

4

Oefenopgave 5

5

De aanbodlijn geeft weer hoeveel producten een aanbieder bij een bepaalde prijs wilt aanbieden.Hij denkt: hoe hoger de prijs, hoe groter de winst, dus hoe meer hij wilt aanbieden.(In de praktijk is een te hoge prijs natuurlijk ook niet goed).

Belangrijke kenmerken van een aanbodlijn:- Hij start nooit in het 0-punt- Hij heeft een stijgend verloop

Waarom start de aanbodlijn niet in het 0-punt?

In een grafiek over een markt staan vaak een aanbodlijn en een vraaglijn samen getekend. Deze twee lijnen snijden elkaar. Op dit punt kunnen we zeggen dat vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn. We noemen dit punt het evenwichtspunt.Vanuit dit punt kun je op de y-as de evenwichtsprijs aflezen en op de x-as de evenwichtshoeveelheid.

Leg in eigen woorden uit waarom een prijs hoger dan de evenwichtsprijs niet stand kan houden.

Leg in eigen woorden uit waarom een prijs lager dan de evenwichtsprijs niet stand kan houden.

Oefenopgave 6

Oefenopgave 7

6

Gegeven is de volgende vraagvergelijking:qv = -2/3p + 200P is gegeven in euro’s en q in 1000 stuks.Teken de vraagcurve.

Teken de vraagcurve behorende bij de volgende vraagvergelijkingen:a. qv = -1/3p + 200b. p = -6 qv + 300

Oefenopgave 8

Oefenopgave 9

7

Op een bepaald moment zijn op de koffiemarkt een vraag- en aanbodvergelijking bekend: Qv = -2,5p +700Qa = 1,5p – 200Q is de hoeveelheid koffie (x1000kg) P is de koffieprijs per kg koffie in dollarcenten

a. Teken de vraaglijn en de aanbodlijn van koffie in je schrift.Maak op de Y-as sprongen van 20 en laat deze lopen tot 300Maak op de X-as sprongen van 50 en laat deze lopen tot 800

b. Voor welk bedrag wordt koffie op de markt verhandeld?

Op een bepaald moment een jaar later is de koopkracht van de consumenten gedaald, waardoor de vraag naar koffie bij elke prijs minder is. Tegelijkertijd is door een zeer goede koffieoogst het aanbod bij elke prijs flink hoger.

c. Schets in de figuur van opdracht 10 a de nieuwe vraaglijn en de nieuwe aanbodlijn.

d. Lees uit de figuur af wat er gebeurt met de marktprijs.

Op de markt van een frisdrank gelden de volgende collectieve vraagfunctie en collectieve aanbodfunctie: Qv = –10p + 16 Qa = 15p – 9 (p luidt in euro’s en Q in miljoenen pakken).

a. Teken de aanbodlijn en de vraaglijn in je schrift. En geef bovendien de evenwichtsprijs aan. De Y-as loopt tot 2, maak stappen van 0,2. De X-as loopt tot 20, maak stappen van 2.

De prijs op de markt voor een pak frisdrank schiet even door naar € 1,40.b. Bepaal met behulp van de grafiek of deze prijs leidt tot een vraagoverschot of

een aanbodoverschot. (Doe dit door een stippellijn weer te geven bij een prijs van € 1,40). Bereken ook de grootte van het overschot.

c. Leg uit waarom de prijs van € 1,40 niet lang kan blijven bestaan.

Oefenopgave 10

Oefenopgave 11

8

Qv = -2P + 20Qa= 2P – 4Q is in 1.000 stuksP= € per stuk

Teken de vraag en aanbodlijn

Het evenwichtspunt kun je ook berekenen. Je weet dat dit het punt is waar vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn. Ofwel het punt waar Qa=Qv

Stel:Qv = -30P + 1800Qa = 20P – 200

Qa = Qv20P – 200 = -30P + 180050P – 200 = 180050P = 2000P = 2000 / 50 =€ 40 (evenwichtsprijs)

Om de evenwichtshoeveelheid uit te rekenen vul je P in, in een van de formules. Het zou niet moeten uitmaken bij welke formule je hem invult. Er moet namelijk hetzelfde uitkomen.

20 * 40 – 200 = 600 stuks-30 * 40 + 1800 = 600 stuks

Oefenopgave 12

9

Bereken voor opgave 10, 11 en 12 de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid.

Gegeven is de volgende informatie:Qv = -15P + 6.000Qa = 15P – 900P = €’s per stukQ = 1.000 kg

a. Bereken de evenwichtsprijs en hoeveelheid.b. Teken de vraag- en aanbodlijn in een grafiek

De Y-as loopt tot 600. Maak stappen van 100De X-as loopt tot 7.000. Maak stappen van 1.000

Oefenopgave 13

Oefenopgave 14

10

De prijs stijgt van €4,- naar €5,-De vraag daalt van 500 naar 400.Bereken de prijselasticiteit.

FORMULE PRIJSELASTICITEIT

Procentuele verandering Qv, gevraagde hoeveelheid (Gevolg)Procentuele verandering P, prijs (Oorzaak)

OFWEL:Δ%QvΔ%P

TIP:Hoe onthoud ik wat ik door wat moet delen?- Harry Potter

Harry / PotterHoeveelheid / Prijs

Bij een prijselasticiteit heb je altijd 1 positief getal en 1 negatief getal.Het antwoord is altijd negatief! Want:Prijs stijgt Vraag daaltPrijs daalt Vraag stijgt

Oefenopgave 15

11

Tegen het eind van een marktdag heeft een aardbeienverkoper nog 200 bakjes aardbeien. Hij schat dat hij tegen de huidige marktprijs van € 1,75 per bakje nog 50 bakjes aardbeien kan verkopen. Door de aardbeien aan te bieden voor een prijs van € 1,75 voor twee bakjes aardbeien verwacht de verkoper alle aardbeien nog voor de sluiting van de markt te kunnen verkopen.

Bereken de prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid aardbeien, waarvan deze marktkoopman uitgaat.

Een winkelier constateert dat de gevraagde hoeveelheid appels ten gevolge van een prijsverlaging van € 1,80 per kg naar € 1,62 per kg de door hem verkochte hoeveelheid stijgt van 35 kg naar 40 kg.

Welke berekening van de prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid is juist?A.B.C.D.

Oefenopgave 16

Oefenopgave 17

12

Bij een prijs van € 5 worden 50 000 stuks van een cd verkocht. De verkoper weet dat prijselasticiteit -2 bedraagt. Hij besluit om de prijs te verhogen tot € 5,25.Bereken hoeveel cd’s er bij de prijs van €5,25 verkocht worden.

In een bepaalde periode kan de collectieve vraag naar een bepaald type scooters worden weergegeven met de vergelijking qv = -0,08p + 160.Hierin is:qv de gevraagde hoeveelheid scooters in 1 000 stuksp de prijs per scooter in euro’s.

a. Bepaal de gevraagde hoeveelheid scooters bij een prijs van € 1.500.

Vervolgens wordt de prijs met 10% verlaagd.b. Bepaal bij de nieuwe prijs de gevraagde hoeveelheid.c. Bereken de prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid scooters wanneer

de prijs wordt verlaagd van € 1.500 naar € 1.350.d. Leg uit waarom we in dit verband van een elastische vraag spreken.

Oefenopgave 18

Oefenopgave 19