| p.4 | Maar hij wordt gekort op bonus en moet Drie ... · de onderzoeksscholen een cursus of...

RESOURCEOnze Afghanistan-missie gaat wél doorp.10

Dijkhuizen krijgt derde termijn

PhD propositions are below standard

Brabants Studenten Gilde, ’t Noaberschop en WSSFS

Maar hij wordt gekort op bonus en moet beter communiceren. | p.6 & p.20 |

Doctoral students need a course. | p.4 | Drie studentenverenigingen richten zich uitsluitend op hun eigen streek. | p.25 |

nr. 14 – 4 maart 2010 – 4e jaargangVoor studenten en medewerkers van Wageningen UR

2 >>

RESOURCE — 4 maart 2010

>>INHOUD

The full story?

resource.wur.nl/en

4 maart 2010 — RESOURCE

nr. 14 – 4e jaargang

NIET INGEVULDJe hebt van die mensen die grappig zijn, omdat ze zo serieus overkomen. Geneticus

Rolf Hoekstra is zo iemand. Twee weken geleden nam hij afscheid en vertelde in een

volle Aula dat hij iedere dag met plezier naar zijn werk was gegaan.

En tja, natuurlijk waren niet alle aspecten leuk. Bureaucratie was zo’n aspect. Hoek-

stra gaf toe dat er wel eens formulieren waren die hij te laat had ingevuld. En na een

korte stilte: hij had ook wel eens formulieren niet ingevuld. Iedereen lachte. Effect-

bejag is hem vreemd maar de geneticus heeft de timing van een volleerd cabaretier.

Het toont volgens Hoekstra de flexibiliteit van deze organisatie dat dat kennelijk

niet zo erg was. Dat is maar goed ook. Ieder zijn kwaliteit en geprezen zij de mana-

ger die dat erkent.

Gaby van Caulil

EN VERDER

4 Nieuws & opinie

8 Wetenschap

10 Afghanistan

13 Octrooien

16 Beeld

woonbarakken

18 Darwin voorbij

20 MI: Dijkhuizen

22 Post / Puzzel

23 Liefdewerk

wapens

24 Typical dutch

verjaardagen

25 Student

30 Advertenties

32 Go/no go

>> 18AFSCHEIDSREDE

De mens wordt genetisch armer doordat

we ons met keizersnee en IVF onttrekken

aan natuurlijke selectie.

>> 8GEELSTAART

Deze kweekvis gaat het wél redden,

omdat-ie lekker en duurzaam is.

>> 13MONOPOLIE OP PLANTEN

Octrooirecht en schaalvergroting

bedreigen de Nederlandse

veredelingssector.

NOT FILLED IN

In his farewell speech,

geneticist Rolf Hoekstra

brought the house down

when he admitted that

in his years at Wagenin-

gen University he had

sometimes left a form un-

filled-in. It did not seem

to be a real problem, and

he saw this as a sign of a

flexible organization. It is

just as well it is flexible.

Everyone has their quali-

ties, and hoorah for man-

agers who realize that.

FOTO COVER: MARTIN ADLER/HOLLANDSE HOOGTE

The full story?

resource.wur.nl/en

4 >> nieuws


POOR PROPOSITIONS

Wageningen PhD propositions are

going downhill, says Paul Struik of

the Doctorate Board. In particular,

the two more general propositions

are often not taken seriously. Mar-

tin Kropff has asked professors at

the research schools to coach their

graduate students better. But some

people in the schools think the

propositions should be scrapped.

No, says Struik. It is great for stu-

dents to sum up their theses in a

few good propositions. He wishes

professors were keener to help

them do so.

VHL SECURITY CHECK

Last summer an angry student

threatened a staff member at VHL

Velp, and there was a similar inci-

dent in Leeuwarden. A working

group is looking into the issue.

They suggest an intranet page and

registration of incidents.

De directeuren van de scholen moeten het punt nog bespreken

Struik weet dat de animo niet groot is, maar volgens hem geeft een cursus een signaal af aan de promotoren dat stellingen serieus worden genomen. ‘Ik hoop zelf ook dat hoogleraren er lol aan gaan beleven. Het is gewoon hart-stikke leuk voor een promovendus om je eigen werk en je eigen me-ning in een paar goede stellingen samen te vatten. Het moet voor een hoogleraar ook een leuke uit-daging zijn de promovendus daar-in te coachen.’ Roelof Kleis

Het niveau van de stellingen in Wageningse proefschriften is on-der de maat. Promovendi moeten daarom op cursus. Dat vindt prof. Paul Struik van het College voor Promoties. Binnen het college is hij de waakhond over de kwaliteit van de proefschriften.

Struik ergert zich al geruime tijd aan het tanende niveau van de stellingen. ‘Het is duidelijk verwor-den tot iets dat je er nog even bij moet doen als een extra verplich-ting. Ik zie stellingen voorbij ko-men waarvan ik denk: daar hebben hoogleraren nog geen half uur

naar gekeken. Daar is geen serieus debat over geweest. Vervolgens ver-watert ook de animo om tijdens een promotie serieus op een stel-ling in te gaan.’

Volgens het promotiereglement is de promotor verantwoordelijk voor de inhoud van het proef-schrift, inclusief de stellingen. Maar hoogleraren doen wat dit be-treft hun werk niet goed, stelt Struik onomwonden. ‘En dat komt doordat ze er eigenlijk het belang niet van inzien. Stellingen maken is verplicht huiswerk.’

GELACHEN

Als oplossing voor het probleem wil het College voor Promoties dat de onderzoeksscholen een cursus of masterclass gaan organiseren. Dat schrijft rector Martin Kropff in een brief aan de hoogleraren.

Struik: ‘De scholen zijn verant-woordelijk voor de opleiding van de aio’s.’ Maar de onderzoeksscho-len voelen er niks voor. In het over-leg van secretarissen van die scho-len is volgens Fré Pepping (onder-zoeksschool VLAG) ‘smakelijk ge-lachen’ om het voorstel. Pepping gelooft niet in een masterclass. ‘De verantwoordelijkheid ligt bij de hoogleraren, maar die interesseert het geen moer. Dáár moet je wat aan doen.’

Volgens Pepping moet de uni-versiteit eerst de vraag beantwoor-den of de stelling niet op de hel-ling moet. ‘Moeten we met dit reli-kwie nog wel doorgaan? Waarom handhaven we dit als de hooglera-ren er geen verantwoordelijkheid voor willen dragen?’ Of de onder-zoeksscholen een masterclass or-ganiseren blijft voorlopig de vraag.

PROMOVENDI MOETEN OP STELLING-LES

ILLU

ST

RA

TIE

: H

EN

K V

AN

RU

ITE

NB

EE

K

AFRIKAANSE GEZEGDES

Een stelling is een bondige en

puntige uitspraak met een hel-

dere en verdedigbare opinie.

Wageningse proefschriften moe-

ten minimaal zes en mogen

maximaal acht stellingen bevat-

ten. Twee daarvan gaan over het

eigen werk, twee tot vier over

een ander wetenschapsgebied

en twee stellingen moeten een

‘maatschappijrelevant onder-

werp’ behandelen. Met name bij

die laatste stellingen (ook wel

gekscherend feeststellingen

genoemd) vliegen promovendi

volgens Struik regelmatig uit de

bocht. Stellingen moeten origi-

neel zijn. ‘Citaten mogen dus

niet. Chinese spreekwoorden,

Afrikaanse gezegdes en uitspra-

ken van Einstein evenmin’, somt

hij de meest voorkomende fou-

ten op. In die rij horen ook:

open deuren waar geen debat

over mogelijk is, onwelvoeglijk

taalgebruik, religieus getinte

stellingen, slechte formulerin-

gen en het gebruik van merkna-

men.

VISIE <<

nieuws << 5


‘De industrie is in rep en roer naar aanleiding van de afgewezen claims en beschuldigt de Europese Commissie van een gebrek aan communicatie en discussie. De bedrijven hadden meer de kans willen hebben hun zaak te verdedigen. De EFSA valt echter weinig te verwijten. Gezien hun mandaat en het kennisniveau van nu kon de voedselautoriteit niet anders dan het overgrote deel van de claims afwij-zen. Dat de populaire anti-oxidanten het niet heb-ben gehaald, verbaast me niets: de bewijzen zijn wel erg mager. Toch ben ik verrast dat sommige andere producten, zoals de probiotica, zijn afgewezen. ‘Soms is de EFSA helemaal niet zo streng en han-teert juist wat ze noemen “algemeen geaccepteerd wetenschappelijk bewijs” voor de werking van som-mige supplementen. Dat is in de praktijk tekstboek-wijsheid, die niet noodzakelijkerwijs de toets der kritiek kan doorstaan. Het is meten met twee ma-ten. Een kritische houding is goed, maar ik heb wel sympathie voor de goedwillende bedrijven. Die vra-gen terecht meer tijd om hun claims beter te onder-bouwen. Maar dat is een enorme wetenschappelijke uitdaging. Het is heel moeilijk om de gezondheids-bevorderende werking van een voedingsmiddel aan te tonen. Je moet dan bij gezonde mensen een ge-zondheidsverbetering meten en onderbouwen. Daarvoor hebben we op dit moment te weinig ken-nis; de methoden ontbreken. De wetenschap zou de kans moeten krijgen die methoden te ontwikkelen. Je kunt dan denken aan methoden om verhoogde weerstand en vermindering van verouderingspro-cessen te meten. Dat gaat de industrie wel veel geld kosten, want het is erg duur onderzoek.’ HW

VHL DOET ONDERZOEK NAAR SOCIALE VEILIGHEID

registreren.

Een student wordt boos en bedreigt een medewerker. Dit voorval vond afgelopen zomer plaats bij de hoge-school in Velp. In Leeuwarden deed zich een vergelijkbaar incident voor.

De directie wil eerst overgaan tot incidentenregistratie, om te kunnen bepalen of er überhaupt sprake is van een probleem, rea-geert Peter Badoux, interim direc-teur bedrijfsvoering bij VHL. Ook is de hogeschool bezig om het ar-bo- en veiligheidsbeleid nader uit te werken. Badoux: ‘We zijn nu aan het bekijken hoe we deze functies beter in de organisatie kunnen ver-ankeren.’

Daarom besloot de directie de so-ciale veiligheid nader te bekijken.

‘Onze toekomstige studenten zitten nu op een mbo of havo en daar gebeuren tegenwoordig veel incidenten. We kunnen maar beter goed voorbereid zijn. Ook blijkt dat sommige medewerkers zich bedreigd of onder druk gezet voelen door collega’s’, zegt Judit Zijlstra, projectleider van de werkgroep die een advies maakte

voor de directie.De hogeschool beschikt al over

voorzieningen om de veiligheid te garanderen, waaronder vertrou-wenspersonen. Alleen weten stu-denten en medewerkers niet altijd waar ze terecht kunnen. De werk-groep adviseert om een speciale in-tranetpagina te maken en raadt daarnaast incidentenregistratie en de aanstelling van een veiligheids-coördinator aan.

HEALTH CLAIMS REJECTED

The European Food Safety Authority has re-

jected many health claims made for food

and supplements. No surprise, says Prof.

Renger Witkamp (Nutrition and Pharmacol-

ogy). He was a bit surprised that probiotics

were dismissed. He says the EFSA is not al-

ways so strict either.

>> Lawyers have said

that DLO and VHL are not obliged to give

the Gelderlander newspaper access to their

budget figures.

>> A meal at Humphrey’s

was the most popular choice of Christmas

gift among Wageningen UR staff in 2009.

>> RECHTSZAAK DE GELDERLANDER

Wageningen UR hoeft dagblad De Gelder-lander geen inzage te geven in de begrotin-

gen van DLO en Van Hall Larenstein. Dat

stelt de rechtbank in Arnhem. De krant wil-

de de begroting over 2009 inzien, maar de

rechters oordelen dat DLO en VHL geen be-

stuursorganen zijn en daarom niet onder

de Wet Openbaarheid Bestuur vallen.

>>TINTELINGEN

Uit eten bij Humphrey’s is de populairste

tinteling. Bijna 8 procent (483 mensen)

van de werknemers van Wageningen UR

koos hiervoor. De herinnering op linnen

(422 keer) en de elektrische tandenbor-

stel (373 keer) volgen kort daarop. De

uitslag is vertekend doordat de sand-

wichgrill al snel op was. Op dat moment

was de grill het populairst. Na verlen-

ging van de inzendtermijn heeft uitein-

delijk 89 procent van de 7000 medewer-

kers een keuze gemaakt. Daarmee is het

populairste cadeau eigenlijk Geen Tinte-

ling (803 mensen). Nog geen 4 procent

koos voor een goed doel, waarbij de Kan-

kerbestrijding het best scoorde. RK

>>OV-CHIPKAART

Met de invoering van de OV-chipkaart

wordt de privacy van studenten ernstig

aangetast. De juridische studentenorga-

nisatie Clinic wil dat het College Be-

scherming Persoonsgegevens daar tegen

optreedt. Vanaf 16 maart kunnen studen-

ten alleen nog gratis reizen met hun OV-

chipkaart. Persoonlijke informatie en ge-

gevens over hun reizen worden automa-

tisch opgeslagen en zeven jaar bewaard.

Een grote privacyinbreuk, vinden de stu-

denten van Clinic. HOP

6 >> nieuws


The full story?

resource.wur.nl/en

Raad van Bestuur. De bonus voor Aalt Dijkhuizen, Martin Kropff en Tijs Breukink is straks maximaal tien procent.

Ook wil de Raad van Toezicht dat Dijkhuizen zijn nevenfuncties vermindert. Dijkhuizen zit in de Raad van Toezicht van de Neder-landse Publieke Omroep, is com-missaris bij frisdrankproducent Refresco en zaadcoatingsbedrijf Incotec en hij heeft zes formele ad-viesfuncties. De Boer: ‘Als er spra-ke is van herbenoeming, dan komt dat eerst bij ons langs.’

Dijkhuizen krijgt ook een paar verbeterpunten mee. De Boer: ‘De medezeggenschap vroeg zich af wat de noodzaak is van zijn inter-nationale werk en sommigen vin-

DIJKHUIZEN: I AM DIRECT

A ceiling of 10 percent has been

put on all Wageningen UR bonus-

es, including that of reappointed

executive board chair Aalt Dijkhui-

zen. Dijkhuizen makes no apology

for his earnings, nor for his other

posts or his blunt manner. His oth-

er jobs often bring in assignments

for Wageningen UR. And yes, he

says, his management style is di-

rect. He likes clarity and he can’t

stand whingeing. No plans to

change his communication style

then.

LAST STRAW FOR KOERT

Columnist Willem Koert is leaving

Resource after many years. He has

been feeling less and less affinity

with Wageningen UR-related top-

ics. The reappointment of Aalt Di-

jkhuizen was the last straw. Every-

one knows the advisory and em-

den hem kort door de bocht. Dat is vooral een punt van communica-tie. De Raad van Toezicht pakt dit heel serieus op.’

Dijkhuizen zelf: ‘Mijn bestuurs-stijl is inderdaad direct. Ik houd ervan om duidelijk te zijn over de koers en de aanpak. Ik vind dat we elkaar direct en duidelijk moeten aanspreken over zaken die van be-lang zijn voor de organisatie en dat we moeten kunnen zeggen wat ons op het hart ligt. Die discussie moet wel gericht zijn op verbetering en niet vervallen in gezeur of onder-mijning van de afspraken. Daar kan ik inderdaad slecht tegen. Qua communicatie staat mij dan ook niet meteen een andere aanpak voor ogen. Wel zal ik proberen ex-

tra aandacht te geven aan het waar-om van wat we doen. Want daar, blijkt altijd weer, kun je niet ge-noeg aandacht aan geven.’

In het buitenland ondertekent Dijkhuizen regelmatig een formeel samenwerkingsverband. ‘Daarmee faciliteren we onze onderzoekers in internationale netwerken en projecten. Recente voorbeelden zijn het INRA in Frankrijk, Embra-pa in Brazilië en INIA in Chili. Dat vraagt veel voorbereidend werk en bezoeken over en weer, ook van mij. Verder ben ik persoonlijk ad-viseur van de gouverneur van Chi-nese provincie Fujian. Dat heeft al geleid tot verschillende betaalde onderzoeksopdrachten.’

FO

TO

: G

UY

AC

KE

RM

AN

S

DIJKHUIZEN ZAKT ONDER DE DRIE TON

De Raad van Toezicht heeft Aalt Dijkhuizen herbenoemd voor een derde periode van vier jaar. Over de salariëring is stevig onderhandeld – de salarislasten bedragen 313 dui-zend euro. Margreeth de Boer van de Raad van Toezicht: ‘We hebben natuurlijk gesproken over de belo-ning, daar was veel discussie over. Aan het vaste salaris kunnen we niets doen, dat is gebaseerd op een arbeidscontract dat acht jaar gele-den is afgesloten. Wel wordt de bo-nus in vier jaar teruggebracht van rond de dertig naar tien procent.’

Dijkhuizen heeft niet zelf over-wogen zijn bonus af te staan. ‘Het gaat hierbij namelijk om een pres-tatiebeloning, die lager uitkomt of zelfs vervalt als er slecht wordt ge-presteerd. Maar goed, inkomens-verschillen roepen altijd emoties op. Dat geldt op elk niveau, en ze-ker op dat van mij.’

PRIKKEL

In zijn vorige baan bij Nutreco ver-diende Dijkhuizen meer en hij be-nadrukt dat de bonus indertijd af-gesproken is om een deel van de achteruitgang in salaris terug te kunnen verdienen. Zijn beloning hangt af van de financiële cijfers en van de resultaten bij onderwijs, onderzoek en organisatie. ‘Als ik het dan niet goed zou doen, voel ik dat ook zelf in mijn portemonnee, en omgekeerd. Een prikkel die me aansprak.’

De reductie geldt voor de hele

nieuws << 7


Nog vier jaar Aalt Dijkhuizen. Nog vier jaar dat giga-salaris. Nog vier jaar een bonus. Een benoeming zonder verkiezingen. We hebben het maar te slik-ken. De politiek is democratischer. Onze kans om ook aan de top de kosten terug te dringen, is zomaar onder de groene zoden geschoffeld.Ongetwijfeld heeft onze topbestuurder in de afgelo-pen jaren hard gewerkt. De universiteit draait goed. Petje af. Er zijn noodzakelijke bezuinigingen door-gevoerd en dat levert een fi nancieel gezonde organi-satie op. Maar er zijn ook nog problemen. Bij DLO bijvoorbeeld. En helemaal bij VHL waar veertig ar-beidsplaatsen geschrapt worden. Het is dus de vraag of het gevoel van Margreeth de Boer ‘We zijn zeer verheugd dat we Aalt Dijkhuizen voor een derde ter-mijn kunnen benoemen’, ook op de werkvloer wordt gedragen. Iedereen peest hard voor zijn salaris. Er worden aan de lopende band creatieve oplossingen bedacht om met minder geld meer uitmuntende resultaten te behalen. Er wordt nog beter gecommuniceerd. Eventuele kritiek wordt netjes opgepakt. Iedereen doet zijn best. Maar het woord ‘bezuinigingen’ suist nog steeds door de wandelgangen. En de werkdruk jaagt daar nog eens fl ink achteraan. We accepteren het allemaal.Nu krijgen we het nieuws dat we nog vier jaar een bestuursvoorzitter houden die elk jaar tonnen krijgt. Daarvan kunnen we twee Jan-Peters aanstel-len. ‘Het vaste salaris is acht jaar geleden in een ar-beidscontract vastgelegd’, wordt als excuus aange-dragen. So what? In acht jaar tijd kunnen dingen veranderen. In die acht jaar zijn onze budgetten toch ook gedaald? En fl ink ook. Wij moeten bezuini-gen. Waarom dan niet aan de top? Aalt lacht in zijn vuistje. Als slimme topman zag hij die bezuinigingsbui vast en zeker al hangen. Die is nu zomaar overgedreven. Zonder al te veel schade op te leveren. Een beetje bonus inleveren, ook nog verspreid over vier jaar. Ja, daar zou ik ook mee ak-koord gaan.Er is slechts één lichtpuntje: het kabinet is gevallen. Jan-Peter is mogelijk beschikbaar. Die man is een koopje vergeleken met Aalt.

KOERT ZET ER EEN PUNT ACHTER

Columnist Willem Koert stopt met zijn co-lumns over de bestuurders van Wagenin-gen UR. Op 18 februari verscheen de laat-ste op zijn website willemkoert.nl. Koert was jarenlang columnist en voedingsjour-nalist van Resource. Sinds anderhalf jaar is hij freelancer voor tijdschriften buiten Wa-geningen.

‘Ik raak eruit’, verklaart hij zijn beslis-sing. ‘Mijn banden met Wageningen UR worden losser, ik voel me er geen deel meer van uitmaken. Ik heb veel plezier gehad bij het schrijven van mijn columns, maar ik

raak vervreemd van m’n onderwerp. Ik had altijd te doen met mensen als ze in het ge-drang kwamen door de WUR, maar dat wordt steeds minder.’

Aanleiding om na acht jaar te stoppen was het besluit van de Raad van Toezicht om bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen voor een derde termijn te benoemen. ‘Dat vond ik zo’n rare beslissing. De medezeggen-schaps- en ondernemingsraden waren tegen zijn herbenoeming. Iedereen weet dat; het is een publiek geheim. Toch mag hij doorgaan. Dat vind ik zo absurd dat ik dacht: hier kan een colum niks meer aan toevoegen.’

Koert is momenteel fi tnessredacteur bij de bladen Men’s Health en Sport & Fitness en werkt aan een boek over anabole steroï-den voor de DopingAutoriteit. AS

ILLU

ST

RA

TIE

: K

ITO

ployees councils’ were against it, he says.

He thinks it’s absurd.

4 YEARS AALT = 8 YEARS JP

Aalt Dijkhuizen has worked hard, with

great success. Hats off , says Marelle. But

then so have we all. Everyone else has to

accept all kinds of budget cuts, while Aalt

is laughing up his sleeve. OK, his bo-

nus will go down (over four years) but

he still earns twice as much as the

Dutch Prime Minister. Who could be

out of work after the elections. That’s

a thought. Balkenende would be a

bargain compared to Aalt.

The full story?

resource.wur.nl/en

8 >> wetenschap


Het is druk in de keuken van res-taurant De Kip in Rotterdam. In de kleine ruimte verdringen zes vis-proevers zich rond schalen met helderwit, rauw en licht gebakken visvlees: het resultaat van de eerste in Nederland gekweekte yellowtail kingfish, de geelstaart, een van oorsprong Australische zeevis, op-gekweekt door viskweker en con-sultant Kees Kloet. Vandaag zullen de visexperts deze Nederlandse kweekvis beoordelen op smaak en kwaliteit. Ter vergelijking staat ook de geïmporteerde Australische va-riant op de proeflijst.

De vis vindt gretig aftrek. ‘Een tikje taai’, beoordeelt Marnix Poel-man, projectmedewerker bij Ima-res, de concurrerende rauwe Aus-tralische geelstaart. ‘Ik vind de Ne-derlandse variant lekkerder, geen penetrante smaak en de kwaliteit is subliem.’ Ook Maurice Lange-zaal, kwaliteitsmanager bij vishan-delaar Schmidt Zeevis, is enthousi-ast over het nieuwe product: ‘Ik ben verbluft over de kwaliteit van de Nederlandse Yellowtail. Met meer kennis kan die alleen nog maar beter worden.’

Als de geelstaart in Nederland aan-slaat, is dat goed nieuws voor de Nederlandse viskwekers, want de sector leidt al jaren een kwijnend bestaan. Meerval slaat slecht aan bij het publiek; de palingkweek

The restaurant was called ‘De Kip’

(the chicken), but the event was a

fish-tasting evening for experts to

sample Dutch farmed yellowtail

kingfish. It is hoped the kingfish

will be the salvation of the ailing

Dutch fish farming sector. ‘Sublime

quality’ was one verdict. Project

leader Oliver Schneider of Imares

thinks the kingfish will make it

where lesser fish have failed. It

grows fast and should be more sus-

tainable than imported kingfish or

threatened species such as tuna,

too.

kampt met een onzekere aanvoer van glasaal en voor verse tilapia is er slechts een kleine markt, als ge-volg van goedkopere import. De geelstaart gaat het volgens Oliver Schneider van Imares wél redden. Schneider is projectleider van een project om deze nieuwe kweekvis in Nederland duurzaam te kweken en effectief in de markt te zetten. Financiering komt van het Visserij Innovatie Platform. Imares bege-leidt het project en levert onder meer kennis over duurzame kweek en een goede aansluiting op de markt. Met de smaak van de geelstaart zit het dus wel goed, maar er is meer

nodig om het als kweekvis te ma-ken op de markt. Vandaar dat ook andere kwaliteiten van de vis tegen het licht zijn gehouden. ‘We heb-ben nadrukkelijk vanuit de markt gekeken, waar vraag naar was’, licht Schneider de projectstrategie toe. ‘Naast een hoge vleeskwaliteit speelt ook duurzaamheid een be-langrijke rol.’

‘Sinds kort kunnen ze de vis in Australië voortplanten, er is dus geen wildvang van jonge visjes no-dig’, licht projectmedewerker Poel-man toe. ‘Ook het feit dat deze vis als alternatief kan dienen voor de

The genes of many of the microor-

ganisms in the human intestines

have been identified. The data is

published today in Nature by au-

thors including four researchers at

the Laboratory for Microbiology at

Wageningen UR. The intestinal flo-

bedreigde zwaardvis en tonijn en snel en efficiënt groeit, draagt bij aan het duurzame karakter.’

Als de kweker de vissen in een recirculatiesysteem bij een graad of drieëntwintig houdt, duurt het volgens Poelman slechts een maand of zeven voordat de dieren van een paar gram tot een verkoop-baar gewicht van ruim een kilo zijn gegroeid. De kweek in Australië is wat goedkoper dan in Nederland, maar dat is volgens Poelman geen probleem. ‘Het grootste voordeel van Nederlandse kweek is dat we veel minder transportkosten heb-ben. Dat geeft ons wat marge om iets duurder te produceren.’

wetenschap << 9


Laboratorium Blgg adviseert boeren

en tuinders sinds kort om de gewas-

sen met minder fosfaat te bemesten.

Met dank aan promovendus Debby

van Rotterdam, die eind februari pro-

moveerde op een betere methodiek

om de beschikbaarheid van voedings-

stoffen in bodems te voorspellen. Van

Rotterdam bootste de opname door

gewassen na in het lab, om zicht te

krijgen op de beschikbaarheid van

fosfaat en kalium in de bodem onder

gecontroleerde omstandigheden. Ze

vertaalde de labresultaten naar het

veld om de beschikbaarheid te voor-

spellen. Zo ontstond de basis voor

een nauwkeuriger bemestingsadvies.

‘Wortels van planten nemen voedings-

stoffen als fosfaat op uit het bodem-

vocht’, zegt Van Rotterdam. ‘Maar fos-

faat zit ook vast aan bodemdeeltjes.

Gedurende het groeiseizoen komt

ook deze fosfaat in het bodemvocht

terecht. Deze nalevering van de bo-

dem, die verschilt per bodemtype,

moet je meenemen in het bemes-

tingsadvies.’

De samenstelling van tropisch bos

hangt vooral af van hoe goed bomen

tegen droogte kunnen. Tot die con-

clusie komt Lars Markesteijn, die in

februari promoveerde bij de leer-

stoelgroep Bosecologie en bosbe-

heer. Voldoende licht en water zijn

voor bomen in tropische bossen de

belangrijkste voorwaarden om te

groeien. Markesteijn onderzocht tro-

pische bossen in Bolivia om er achter

te komen of de verspreiding van

boomsoorten verklaard kan worden

uit hoe ze omgaan me de beschik-

baarheid van licht en water. De pro-

movendus vergeleek daarvoor zo’n

zestig dominante soorten in droog en

nat tropisch bos met elkaar. Zijn con-

clusie: de verspreiding van (groen-

blijvende) soorten hangt, althans als

je op grote schaal kijkt, voornamelijk

af van de droogtetolerantie. RK

Van deze artikelen verscheen een uit-

gebreidere versie op resouce.wur.nl.

Daar staat ook het artikel:

.

ra extract energy from food and

synthesize amino acids and vita-

mins. ‘We couldn’t live without

them’, says co-author Prof. Willem

de Vos. The new gene catalogue

will make it possible to correlate

diseases with the presence and

function of intestinal bacteria.

>> Farmers and

horticulturalists do not need to use

so much phosphate on their crops.

This came out of Debby van Rotter-

dam’s PhD research on uptake of

soil nutrients by crops.

>>

The composition of tropical for-

ests depends on how well trees

can cope with drought, Lars

Markesteijn found in his PhD re-

search.

De genen van een groot deel van de micro-organismen, de microbiota, die in de menselijke darm voorko-men zijn in kaart gebracht. De ge-gevens worden vandaag gepubli-ceerd in het tijdschrift Nature.

De genenset is afkomstig van darm-microbiota gewonnen uit de ontlasting van 124 Europese indi-viduen. Met ruwweg meer dan drie miljoen genen is deze set 150 maal groter dan het menselijk genoom. Volgens de auteurs, waaronder vier onderzoekers van het Laboratori-um voor Microbiologie van Wagen-ingen UR, representeert de genen-set van een groot deel van de meest voorkomende bacteriën in de menselijke darm.

Micro-organismen in de darm zijn manusjes-van-alles op verte-ringsgebied. Ze helpen energie uit voeding te halen door het voedsel te fermenteren, waardoor suikers worden omgezet in vetzuren. De darm neemt de vetzuren vervol-gens op. Daarnaast synthetiseren de bacteriën ook aminozuren en vitamines. ‘Micro-organismen zijn onmisbaar; we zouden niet zonder ze kunnen leven’, zegt coauteur Willem de Vos, hoogleraar micro-biologie. Soms lijkt het wel of deze ‘beestjes’ precies weten wat het li-chaam nodig heeft. Zo zijn in darmbacteriën van baby’s genen actief die de aanmaak van folium-zuur stimuleren. Dit is een belang-rijke stof voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel. Volgens De Vos

komt dit doordat het lichaam in-formatie met de microbiota in de darm uitwisselt. ‘De microben communiceren met het lichaam en de expressie van hun erfelijke eigenschappen kan daardoor ver-anderen ’, zegt De Vos.

De Vos is blij dat de Chinezen de enorme klus van het ontrafelen van het genoom voor hun rekening hebben genomen. ‘De belangrijk-ste boodschap van de publicatie is dat we een catalogus van de poten-tiële capaciteit van microbiota in onze buik beschikbaar hebben’,

stelt De Vos. Medeauteur Erwin Zoetendal ziet de genencatalogus als een begin. ‘Wij zijn vooral geïn-teresseerd in de functie van de ge-nen’, licht hij toe. Volgens Zoeten-dal bieden de nieuwe gegevens tal-loze mogelijkheden om ziekten te relateren aan de microbiële sa-menstelling en functies in de darm. ‘Mensen die bijvoorbeeld lij-den aan chronische darmontste-king hebben een andere samen-stelling van de microbiota in de darm dan met gezonde individu-en’, stelt Zoetendal. ‘Een interes-sante vraag is of dit oorzaak of ge-volg is van de ziekte.’

FO

TO

: B

ÄR

BE

L S

TE

CH

ER

RESOURCE — 27 augustus 2009

FO

TO

: JE

RO

EN

OE

RL

EM

AN

S H

OL

LA

ND

SE

HO

OG

TE

10 >> achtergrond


Onderwijs om te oogsten

achtergrond << 11


ine. Naar schatting komt een derde van het bruto binnen-lands product van de papaverteelt. ‘Boeren zijn de armste mensen in Afghanistan en de regering doet niks voor hen. De boeren zijn moe van alle loze beloftes. Wereldwijd is er veel vraag naar opium en het is een makkelijke oogst’, legt Asadullah uit. ‘In veiliger gebieden lopen inmiddels proef-projecten met het verbouwen van saffraan, dat bijna net zoveel oplevert als opium. Maar in de zuidelijke provin-cies en langs de Pakistaanse grens drijven anti-regerings-elementen volledig op de inkomsten van de papaverteelt.’

De oplossing zoeken de studenten in stabiliteit, het sti-muleren van lokale ondernemingszin en investeringen in de productieketen. Als boeren daarnaast ook praktisch worden ondersteund met trainingen, kunstmest en zaad, kunnen ze meer produceren en verdienen.

BESCHADIGEND

Samen met zeven andere Afghanen volgt Asadullah een eenjarige opleiding bij VHL. De studenten hebben alle-maal al relevante werkervaring. Zo behaalde Asadullah (27 jaar) een master in landbouweconomie in Pakistan en was hij werkzaam bij het Afghaanse ministerie van Platte-landsherstel en -ontwikkeling als rural business develop-ment specialist. Tooryalay Nasery (28) volgde een bachelor-opleiding in Kabul en werkte bij het ministerie van Land-bouw. In Wageningen volgen ze beiden de professional

Op de Afghaanse studenten die een jaar aan Van Hall Larenstein studeren, rust een grote druk. In Wageningen trekken ze ten strijde tegen vooroor-delen – jurken en baarden; in eigen land zijn ze straks sleutelfiguren bij de opbouw van het agrarisch onderwijs.

tekst: Alexandra Branderhorst

Voor de opbouw van het

landbouwonderwijs in

Afghanistan zijn het minis-

terie van LNV en Ontwik-

kelingssamenwerking in

december 2009 een pro-

ject gestart met het

Afghaanse ministerie van

onderwijs. LNV stelt daar-

voor 2,7 miljoen euro

beschikbaar. Ook buiten-

landse donoren dragen bij.

In de Afghaanse hoofdstad

Kabul moet een nationaal

landbouwinstituut komen

met een centrum voor toe-

gepast onderzoek en docu-

mentatie en een praktijk-

gerichte

landbouwlerarenoplei-

ding. Uiteindelijk moeten

er ook regionale instituten

in de zeven hoofdregio’s

komen, en praktijkgerichte

landbouwscholen in alle

34 provincies.

Van Hall Larenstein voert

het project uit omdat de

groene hogeschool veel

ervaring heeft in het

ondersteunen van de

inrichting van praktijkge-

richt middelbaar en hoger

beroepsonderwijs in ont-

wikkelinglanden. De

komende twee jaar wor-

den er dertig Afghaanse

studenten opgeleid bij

VHL als staf voor het nati-

onale instituut. Nog eens

zeventig studenten krijgen

een opleiding in een ander

donorland, mogelijk India

of Canada.

LANDBOUWONDERWIJS De strijd in Afghanistan is nog allerminst be-slecht. Het lukt de buitenlandse troepen maar niet om de hearts and minds van de Af-ghanen te winnen. ‘Gewone mensen in Af-ghanistan denken dat de buitenlandse troe-pen zijn gekomen om hen te vermoorden.

De steun voor de taliban groeit omdat er zoveel burger-slachtoffers vallen. Ook het Nederlandse leger betaalt een prijs. De mensen zien echt geen verschil tussen Amerika-nen en Nederlanders’, zegt Tooryalay Nasery. Hij is één van de acht Afghaanse studenten die sinds november 2009 bij Van Hall Larenstein in Wageningen een praktijk-gerichte masteropleiding volgen. Zijn landen studiege-noot Habibullah Asadullah wijst op het belang van de aan-leg van infrastructuur en de bouw van scholen en zieken-huizen. ‘Zo kunnen de buitenlandse troepen laten zien dat ze zijn gekomen om te helpen met de wederopbouw.’

Na dertig jaar oorlog en conflicten is Afghanistan één van de armste en minst ontwikkelde landen ter wereld. De Afghaanse economie is voor een belangrijk deel afhanke-lijk van de agrarische sector, waarin tachtig procent van de werkzame beroepsbevolking actief is. Maar de kennis van de landbouw is sterk verouderd. Nieuwe kennis is moeilijk te verspreiden omdat op het plattenland meer dan negentig procent van de bevolking analfabeet is. Stu-dies laten zien dat de landbouw en veehouderij maar net genoeg opleveren om de helft van de Afghaanse bevolking te voeden.

LOZE BELOFTES

‘De voedselprijzen stijgen dagelijks doordat de vraag gro-ter is dan het aanbod’, verklaart Asadullah. Er zijn investe-ringen nodig om de kwaliteit en kwantiteit te vergroten en om voedsel te kunnen bewerken.’ Nu wordt Afghaans fruit in Pakistan verwerkt tot jam en weer geïmporteerd. Over-schotten van appels en uien worden opgekocht door Pa-kistaanse bedrijven, gekoeld opgeslagen en buiten het seizoen weer verkocht in Afghanistan.

Asadullah ziet ook veel mogelijkheden voor de export. ‘Landbouwproducten zoals aardappelen, uien, appels, meloenen, abrikozen, druiven, amandelen, pistacheno-ten en rozijnen worden geproduceerd voor de binnen-landse consumptie en de export. We kunnen de wereld-markt betreden als we aan de internationale kwaliteitsei-sen voldoen.’

Een voor de hand liggende teelt in Afghanistan is nog altijd papaver, de grondstof voor opium, morfine- en hero-

volking en een goede afstemming tussen de lokale, regio-nale en nationale contactpersonen en overheden bepalen de slaagkans van projecten, volgens de studenten. ‘Ho-pelijk levert het praktijkgerichte landbouwonderwijs straks een essentiële bijdrage aan het vergroten van de kennis, kunde en scholingsgraad in Afghanistan’, zegt Asadullah.

De Afghaanse studenten zijn enthousiast over het on-derwijs bij VHL. ‘De kennis is toepassingsgericht, daarom

zullen we er veel aan hebben’, zegt Mohammad Shoaib. Shoaib (24 jaar) behaalde in Afghanistan een bachelor in tuinbouw en werkte daarna bij een ngo. De effectiviteit van het onderwijs in Afghanistan is volgens hem gering. ‘Ik wil graag degelijk onderwijs helpen ontwikkelen dat afgestudeerden aflevert die kunnen meepraten als het om agrarische zaken gaat.’

Een echte eyeopener was het bezoek aan een Neder-landse melkveebedrijf in de Noordoostpolder. ‘In Afgha-nistan is een boer iemand die het land bewerkt. Hier is een boer een zakenman met een bedrijf. In Afganistan zouden ze niet geloven dat een familie van maar vier per-sonen 240 koeien op 180 hectares houdt en daarnaast nog groente verbouwt. En dat beide zoons ook nog hebben ge-studeerd aan de universiteit in Wageningen’, schetst Asa-dullah. Toevallig werden de koeien die dag kunstmatig ge-insemineerd. Een bijzondere ervaring voor de studenten. ‘We hebben wel theoretische kennis over kunstmatige in-seminatie, maar we hadden nog nooit gezien hoe dat in de praktijk wordt toegepast.’

master International Agriculture. ‘Onze klasgenoten hier verwachtten dat we taliban zouden zijn’, vertelt Nasery. Asadullah vult aan: ‘Zelfs een docent zei: jullie zijn Afgha-nen, waar zijn de bommen en geweren? Toen antwoorde ik: pennen en boeken zijn mijn wapens. Niet alle Afgha-nen zijn taliban. Dat beeld is beschadigend voor heel Af-ghanistan. Wij proberen dat recht te zetten en Afghani-stan zo goed mogelijk te vertegenwoordigen.’

De aanwezigheid van de studenten in Wageningen vloeit voort uit een project dat VHL uitvoert om het land-bouwonderwijs in Afghanistan op poten te zetten (zie ka-der). In september komen er nog ongeveer twintig Af-ghaanse studenten naar VHL. In die lichting zitten waar-schijnlijk ook enkele vrouwen. ‘We hebben echt vrouwelij-ke docenten nodig’, vertelt Nasery. Hij was zelf betrokken bij een project rondom de oprichting van kippenboerde-rijen voor weduwen, maar dat kwam moeilijk van de grond. ‘Voor mannen is het namelijk onmogelijk, trainin-gen te geven aan vrouwen, want in grote delen van Afgha-nistan is contact tussen vrouwen en mannen die niet tot elkaars familie behoren, niet toegestaan.’

URUZGAN

Het mogelijke vertrek van de Nederlandse militairen uit Uruzgan heeft nauwelijks gevolgen voor het project. Be-halve misschien voor het eerste praktijkcentrum voor kleinvee, dat gepland staat in de zuidelijke provincie Uruzgan, waar van oudsher kuddes schapen en geiten worden gehouden. Waarschijnlijk wordt het praktijkcen-trum in een veiliger gebied gevestigd. Een goede zaak, denkt Nasery. ‘Dat vergroot de kans dat de pilot succesvol is. Veiligheid blijft een van de grootste uitdagingen in Af-ghanistan.’

Stabiliteit, aansluiting op de behoefte van de lokale be-

Vijf van de Afghaanse studenten bij VHL; uiterst rechts Mohammad Shoaib, daarnaast Habibullah Asadullah.

‘Veiligheid blijft een van de grootste uitdagingen in Afghanistan’

AFGHAN STUDENTS

AT VHL

Eight Afghan students

are taking an MSc in In-

ternational agriculture at

VHL. They will go back to

staff a new national agri-

culture institute in Kabul

and help to revive agri-

culture in Afghanistan.

No small task: Afghani-

stan is now one of the

world’s poorest and least

developed countries and

produces just enough

food for half the popula-

tion. But the Afghan stu-

dents see potential. If Af-

ghan farm products can

meet international stand-

ards they can enter the

international market. The

students will help set up

a network of practical ag-

ricultural training cen-

tres to update and

spread agricultural

knowledge in Afghani-

stan. The programme is

supported by the Dutch

government and draws

on VHL’s experience in

supporting vocational

education in developing

countries. Meanwhile at

VHL the students are try-

ing to change Afghani-

stan’s image: ‘One teach-

er even said: you are

from Afghanistan, where

are the bombs and guns?

I answered him: pens

and books are my weap-

ons.’

The full story?

resource.wur.nl/en

12 >> achtergrond


FO

TO

: G

UY

AC

KM

ER

NA

NS

achtergrond << 13


Monopoliemet planten----Nederland is een belangrijke kraamkamer van nieuwe rassen en de grootste exporteur van zaden, bollen, pootgoed en stekken. Dat dreigt te verdwijnen, omdat het octrooirecht de innovatie bij veredelaars belem-mert. Moet de Tweede Kamer de wetgeving aanpassen?

tekst: Albert Sikkema / foto’s: Guy Ackermans

De Panama-ziekte, veroorzaakt door een ver-raderlijke bodemschimmel, houdt op dit moment huis in bananenplantages en Zuid-oost-Azië. En een agressief, uit Chili afkom-stig mozaïekvirus tast de Nederlandse toma-ten aan. In beide gevallen zijn de gewassen

niet resistent tegen de ziekteverwekker. Werk aan de win-kel dus voor veredelingsbedrijven. Zijn ze in staat en in-novatief genoeg om snel resistente gewassen te maken?

Tot voor kort was dit geen issue in de veredelingswe-reld, maar inmiddels verwacht menig veredelingsbedrijf dat er de komende jaren minder nieuwe rassen worden ontwikkeld.

‘De octrooiwetgeving werpt blokkades op en bevoor-deelt de grote bedrijven’, zegt directeur Aad van Elsen van Plantum NL. ‘Die belemmeren innovatie door de kleinere

bedrijven.’ Plantum NL, de Nederlandse organisatie van veredelingsbedrijven, kwam afgelopen jaar met een nieuw standpunt over octrooien kwekersrecht.

Plantum wil dat de knellende octrooiwetgeving op planten(bouwstenen) wordt ingeperkt en dat het kwekers-recht weer hét systeem voor de bescherming van planten-rassen wordt.

Vanaf de jaren zestig geldt in Europa het kwekersrecht voor landen tuinbouwgewassen. Dat recht geeft de kwe-ker van een nieuw ras een tijdelijke exclusiviteit als het nieuwe ras zich uiterlijk onderscheidt van bestaande ras-sen, stabiel vermeerderd kan worden en homogeen is. An-dere kwekers mogen dit ras niet produceren en verkopen, maar het ras wel als ouder gebruiken om verder mee te kruisen: de breeders’ exemption.

Het octrooirecht biedt de mogelijkheid om niet alleen

14 >> achtergrond


‘Met de huidige spelregels komt de hele sector in handen van bedrijven als Monsanto, Syngenta en Bayer’

nieuwe biotechnologische veredelingsmethoden te be-schermen, maar ook om genen met gunstige eigenschap-pen te octrooieren. Andere bedrijven mogen dit gen niet gebruiken voor verdere veredeling, tenzij ze een licentie-vergoeding betalen aan de octrooihouder. Daarmee is de breeders’ exemption niet van toepassing en overvleugelt zo’n octrooi het kwekersrecht. Hoe meer genen worden geoctrooieerd, hoe minder effectief het kwekersrecht.

Het innovatie-remmende effect van octrooien wordt nog eens versterkt door schaalvergroting. Er komen steeds minder veredelingsbedrijven, omdat ze een voor een worden opgekocht door grote agrochemiebedrijven. Bij de landbouwzaden heeft de mondiale top-vier – Mon-santo, Pioneer-DuPont, Syngenta en Limagrain – inmid-dels meer dan dertig procent van de zaaizaadvoorziening in de wereld in handen. Tien jaar geleden was dat nog twaalf procent.

Ook bij de tuinbouwzaden is een voortdurende con-centratie gaande. Belangrijke Nederlandse veredelingsbe-drijven als Royal Sluis, Bruinsma, De Ruiter Zaden en Van der Have zijn inmiddels in buitenlandse handen. Bij groenten als sla, aubergine en tomaat domineren enkele bedrijven de mondiale zaadvoorziening.

‘Met de huidige spelregels komt de hele sector in han-den van bedrijven als Monsanto, Syngenta en Bayer’, zegt een Wageningse plantenveredelaar – hij wil anoniem blij-ven omdat hij zijn opdrachtgevers niet voor de voeten wil lopen. ‘Als we de huidige weten regelgeving volgen, zet-ten we steeds stapjes op weg naar het privatiseren van ge-

netisch uitgangsmateriaal, terwijl erfelijk materiaal altijd is beschouwd als erfgoed van de mensheid.’ Wat volgens hem het genetisch materiaal monopoliseert, is het toene-mend aantal octrooien op eigenschappen van planten.

Op dit moment liggen er 4500 octrooiaanvragen bij het Europese octrooibureau. De aanvraag van een octrooi duurt gemiddeld zeven jaar. Iedereen kan de aanvragen

inzien; niemand weet of ze worden gehonoreerd. Dat leidt tot jarenlange onzekerheid. Het kost bedrijven veel moei-te en juridisch advies om te beoordelen welke technieken en planten ze verder kunnen ontwikkelen.

Van Elsen, directeur van Plantum NL: ‘Het aantal paten-ten is sterk gestegen en de toegang tot die patenten voor andere bedrijven verloopt moeizaam. De bedragen die voor licenties betaald moeten worden, zijn erg hoog. Daar-naast gelden er vaak beperkende voorwaarden. De vrijheid van de veredelaars is ingeperkt door het octrooirecht.’

Het octrooirecht, bedoeld om innovatie te stimuleren, kan andere bedrijven ervan weerhouden een ras verder te veredelen. Voorbeeld: Als bedrijf X maïszaad wil verkopen in de VS, heeft het een licentie van marktleider Monsanto nodig om resistentie tegen het bestrijdingsmiddel Round-Up in te bouwen in het eigen ras. De meeste Amerikaanse

STANDPUNT Niels Louwaars van het

Centrum Genetische Bron-

nen Nederland (CGN) in

Wageningen schreef

samen met zes andere

onderzoekers een rapport

over de toekomst van de

plantenveredeling in

Nederland. Hij verwacht

dat de ministeries van LNV

en Economische Zaken

deze maand met een

standpunt komen over het

onderwerp. Pas dan wordt

het rapport openbaar en

gaat de Tweede Kamer een

oordeel vellen.


achtergrond << 15

maïsboeren gebruiken dit bestrijdingsmiddel. Dat weet ook Monsanto. Dat worden dus lastige onderhandelingen voor X, want Monsanto hoeft geen licentie te verlenen en kan eenzijdig de prijs vaststellen. Veel veredelaars begin-nen er daarom niet aan.

Of een nieuwe vinding innovatief is, een voorwaarde voor het verstrekken van een octrooi, bepaalt het octrooi-bureau aan de hand van de stand der techniek. Andere be-drijven kunnen vervolgens oppositie voeren tegen die be-slissing. Grote bedrijven proberen aan een zwakke aan-

vraag toch een sterk octrooi over te houden door er veel oc-trooigemachtigden op te zetten. Kleine bedrijven daaren-tegen beschikken niet altijd over voldoende kennis en geld om een octrooi aan te vechten, in beroep te gaan in-dien hun aanvraag niet wordt gehonoreerd of zich te ver-weren tegen de oppositie vanuit grotere bedrijven. Het is voor kleine bedrijven ook onmogelijk in de gaten te hou-den wat er in aanvraag is aan patenten die van invloed zijn op hun werk.

Maar er lijkt een kentering gaande bij de toekenning van octrooien, althans in de Verenigde Staten. Daar wijst het octrooibureau steeds vaker octrooiaanvragen op gen-producten af, omdat ze niet inventief genoeg zijn. Elke PhD-student in de plantenveredeling kan tegenwoordig een gensequentie van een bepaalde eigenschap beschrij-ven. Als je het criterium van inventiviteit aanscherpt, wor-den er minder octrooien op plantengenen verleend.

Of dit de voorbode is van scherpere octrooibeoordelin-gen van het Europese octrooibureau, is nog maar zeer de vraag. Een belangrijke testcase volgt later dit jaar, als de Europese octrooirechtbank – Board of Appeal - een ver-weer beoordeelt tegen twee octrooien op biologische werkwijzen bij de veredeling van broccoli en tomaat. Als dit verweer wordt afgewezen, gaan zelfs traditionele krui-

sings- en selectiemethoden onder het octrooirecht vallen.Plantum NL stelt voor dat de wetgever het octrooirecht

aanpast. Door de breeders’ exemption op te nemen in de octrooiwetgeving, zijn genen en genconstructen in plan-ten vrij beschikbaar voor de ontwikkeling van nieuwe ras-sen. Nieuwe methoden en technieken zouden wel onder het octrooirecht moeten blijven vallen.

Dit standpunt van de brancheorganisatie leidt tot kri-tiek van de Wageningse plantenveredelaar. ‘Plantum NL steunt de huidige familiebedrijven, maar die zijn net zo commercieel als de Monsanto’s van deze wereld. Middel-grote zaadbedrijven als Enza, Rijk Zwaan, Bejo en De Rui-ter Zaden zaten allemaal tot over hun oren in de octrooi-en. Maar toen stapte Monsanto hun groentezadenclubje binnen! Opeens was het octrooispel niet leuk meer, om-dat de portemonnee van Monsanto veel dieper is dan die van hen.’

Van Elsen: ‘De familiebedrijven moesten noodgedwon-gen ook octrooiposities innemen. Anders hadden ze hele-maal geen onderhandelingspositie meer ten opzichte van de bedrijven die dat al wel deden.’ Volgens hem onder-scheiden de bedrijven zich in hun verdienmodel. Bij de beursgenoteerde multinationals gaat het om winstmaxi-malisatie en de verhoging van beurswaarde, bij de niet-beursgenoteerde familiebedrijven om de continuïteit en een gematigde groei.

Het belang voor Nederland is groot. De internationale handel in zaaizaad is de afgelopen twintig jaar in waarde vervijfvoudigd. Nederland is wereldwijd de grootste expor-teur van zaden, bollen, pootgoed en stekken en een be-langrijke kraamkamer van nieuwe rassen. Maar door de overnames daalt het aantal Nederlandse bedrijven in de top-10 van tuinbouwveredelingsfirma’s snel.

Als deze ontwikkeling doorzet, is Nederland straks niet meer een zwaartepunt in de plantenveredeling in de we-reld, zegt de Wageningse plantenveredelaar. ‘Dan staan de R&D-labs niet meer in Wageningen of Enkhuizen, maar bij UC Davis in de VS, in Montpellier in Frankrijk en in Azië. Dat treft ook Wageningen UR als leverancier van on-derwijs en onderzoek voor deze sector.’

MONOPOLIES

ON PLANTS

Niels Louwaars of the

Centre for Genetic Re-

sources (CGN) in Wage-

ningen and six col-

leagues have written a

report on the future of

plant breeding. It doesn’t

look bright. The fear is

that patent laws curb in-

novation and enable the

big multinationals to buy

out smaller firms, paving

the way for the privatiza-

tion of genetic material

too. In ten years the mar-

ket share of the global

top four seed companies

has gone from twelve to

over thirty percent. The

Dutch plant breeders’ or-

ganization Plantum

wants a return to a sys-

tem based on breeders’

rights. The current trend

won’t be good for Wage-

ningen UR either. Before

we know it, the R&D labs

won’t be in Wageningen

but in the US, France and

Asia, says Wageningen

plant breeder and head

of Plantum Aad van Elzen.

The full story?

resource.wur.nl/en

‘Als deze ontwikkeling doorzet, dan staan de R&D-labs niet meer in Wageningen of Enkhuizen maar in de VS, Frankrijk of Azië’


16 >> beeld


beeld << 17

WOONCONTAINERS

Earthhouse heet het nieuwe complex met 190 wooneen-

heden aan de Haarweg. Wageningen Universiteit bou-

wde het speciaal voor buitenlandse studenten. Het

complex bestaat uit vier gebouwen met wooneenheden

op de begane grond en op de eerste verdieping. De

kamers zijn niet zo groot; over de drempel van de voor-

deur sta je meteen in de krappe keuken.

Door de lichte kleur en een goede isolatie moeten de

gebouwen in de zomer de hitte weren. De rolluiken

voor de ramen geven het complex van buiten een kille

uitstraling. AB Foto: Bart de Gouw

CONTAINER HOMES

The new complex of 190 housing units on the

Haarweg is called Earthhouse. Wageningen University

has built it specially for foreign students. There are

four buildings with units on two floors. The rooms are

not very big and the front door opens straight into the

cramped kitchen. The light colour and good insulation

should keep out the heat in the summer. The blinds at

the windows make a cold impression from outside the

building.

RESOURCE — 27 augustus 2009

18 >> achtergrond


opening, maar onze hersenen zijn groter en de bekken-opening is kleiner geworden toen de mens rechtop is gaan lopen.

Maar met de keizersnee onttrekt de westerse mens zich aan natuurlijke selectie op bijvoorbeeld kleine kinder-hoofden of grote bekkenopeningen.

Hetzelfde geldt voor onvruchtbaarheid: dankzij IVF, kunstmatige inseminatie en hormoonbehandelingen kan onvruchtbaarheid doorgaan naar volgende generaties. Re-productief succes is niet meer direct gekoppeld aan biolo-gisch functioneren.

Hoekstra noemt nog een voorbeeld. Medicijnen ver-hinderen dat we resistentie ontwikkelen. Het is aanneme-lijk dat we in het verleden resistent zijn geworden tegen ziektes als de pest. Wie dat niet was, ging eerder dood en had dus een kleinere kans zijn pestgevoelige genen door te geven. Maar we zullen niet resistent worden tegen bij-voorbeeld hiv. Een klein deel van de Europeanen is resis-tent. Zonder aidsremmers zou over een paar duizend jaar een groot deel van de bevolking hiv-resistentie in zijn ge-nen meedragen. Dat gebeurt nu niet, doordat mensen die zijn besmet dankzij medicijnen de infectie overleven.

MENSEN VEREDELEN

Rolf Hoekstra signaleert het probleem van de falende se-lectie , maar ziet er geen oplossing voor. Ja, er zijn wel mo-gelijkheden, maar die vindt hij inhumaan. Je kunt niet ge-netisch zwakke mensen selecteren om ze vervolgens me-dische zorg te onthouden of hun kinderwens te frustre-ren.

Genetische verrijking dan? De mens veredelen, dus ingrijpen in de partnerkeus, is natuurlijk geen optie.

GEZAG STAAT ONDER DRUK

Zijn hele academische leven bestudeerde hij de evolutie van bacteriën en schimmels. Maar in de koffiepauzes liet genetica-hoogleraar Rolf Hoek-stra zich graag uit over de mens. Onconventionele

uitspraken leken dat, behalve door de bril van een evolu-tiebioloog. Voor zijn afscheidsrede – twee weken geleden – ploos hij de literatuur na en dat bevestigde zijn stelling: de mens onttrekt zich aan natuurlijke selectie en dat maakt ons genetisch zwakker.

Zo komen steeds meer kinderen via de buik ter wereld, in de VS al bij een op de drie geboortes. Een keizersnee is onder meer nodig als het babyhoofd groter is dan het ge-boortekanaal. Dat is een evolutionaire erfenis: bij chim-pansees passen de babyhoofdjes keurig door de bekken-

We zijn Darwin

Het gezag van deze uni-

versiteit neemt af omdat

veel onderzoek door het

bedrijfsleven of door de

politiek wordt betaald.

Dat vindt Rolf Hoekstra.

van 1989 tot aan 2010

was hij hoogleraar in

Wageningen. Hij bena-

drukt dat hij hier met heel

veel plezier heeft gewerkt,

maar laat wel een waar-

schuwing achter.

‘Ik zie een tendens, van

allerlei koninkrijkjes naar

een organisatie die steeds

meer strak van boven is

georganiseerd. De univer-

siteit is bedrijfsmatiger

geworden, winst maken is

belangrijk geworden. Ik

vind dat niet altijd even

prettig.’

Die bedrijfsmatige opzet

kan het gezag ondermij-

nen, denkt Hoekstra. ‘Je

ziet dat goed bij de kli-

maatdiscussie. De samen-

leving wordt wantrouwig

jegens geleerden, want

“die heeft connecties met

die”. Maar connecties met

de industrie worden sterk

gestimuleerd; er wordt van

ons verlangd dat we

onderzoeksprojecten bij

bedrijven binnenhalen.’

Bovendien beïnvloedt die

bedrijfsmatige aanpak de

onderzoeksagenda. ‘Ik heb

altijd kunnen doen wat ik

wilde, maar in toenemen-

de mate wordt de richting

van het onderzoek bepaald

door de onderzoeksscho-

len en de kenniseenheden.

De universiteit wil zich

helder positioneren, met

een missie en een strate-

gisch plan. Want als je zou

zeggen dat we wat leer-

stoelgroepen hebben die

doen waar ze zin in heb-

ben, gaat de maatschappij

zich afvragen of ze daar

nog wel geld in moet stop-

pen.’

‘Puur nieuwsgierig onder-

zoek past daar moeilijk in.

Mensen als Martin Kropff

zien dat gelukkig wel, dat

moet ook, want anders is

vernieuwing niet mogelijk.’

Rolf Hoekstra

FO

TO

: G

UY

AC

KE

RM

AN

S

OPVOLGERDe benoemingscommissie heeft dr. Bas Zwaan voorge-

dragen als opvolger van Hoekstra. Zwaan is momenteel

evolutiebioloog aan de Universiteit Leiden, waar hij de

evolutie van veroudering en natuurlijke selectie van

lichaamsvormen bij vlinders bestudeert.

De mens wordt genetisch zwakker doordat natuurlijke selectie weinig vat op ons heeft. Dat toont geneticus Rolf Hoekstra overtuigend aan. Een remedie heeft hij niet. Het is inhumaan mensen te veredelen of ze te verbieden kinderen te krijgen.

tekst: Gaby van Caulil

achtergrond << 19


zi-gruwelen en sterilisatie van zwakkeren in de VS en Scan-dinavië.

Toch erkent Hoekstra dat ethiek flexibel is, misschien denken we over tweehonderd jaar anders. Hij citeert de Griekse denker Plato, die vond dat de staat zou moeten

kunnen bepalen wie wel en wie geen kinderen mag krij-gen. En een voorbeeld uit de moderne tijd is China, haar communistische partij hanteerde jarenlang de één-kind-politiek.

En ook hier is het individu niet helemaal vrij. In Neder-land krijgen extreem zwakbegaafde ouders een prikpil. Wij vinden dat ze geen kinderen mogen krijgen. Om het kind te beschermen overigens, niet om de soort te be-schermen.

Hooguit kan gentherapie of embryoselectie een oplossing zijn bij mutaties die een zware handicap veroorzaken – denk aan de pre-implantatiediagnostiek in Maastricht, waarmee vrouwen met erfelijke baarmoederhalskanker wilden voorkomen dat ze dochters kregen met dezelfde aanleg.

Maar dat zal de mensheid niet helpen. Want mutaties met een klein nadelig effect komen veel vaker voor, weet Hoekstra uit zijn eigen experimenten bij schimmels en bacteriën. Die kleine afwijkingen zijn moeilijk op te spo-ren – vaak zit het hem in de interactie van die genen – ne hopen zich juist op bij een zwakke natuurlijke selectie. Op de lange termijn zal ons nageslacht meer medische pro-blemen krijgen en ook steeds meer zorg nodig hebben.

STERILISATIE

In de Westerse samenleving vinden we voortplanting een verantwoordelijkheid van het individu en niet van de staat. Die ethiek danken we voornamelijk aan de jaren dertig van de vorige eeuw. Eugenetica is taboe sinds de na-

Met de keizersnee onttrekken we ons aan natuurlijke selectie op kleine kinderhoofden of grote bekkenopeningen.

Eugenetica is taboe sinds de nazi-gruwelen en sterilisatie van zwakkeren in de VS en Scandinavië

voorbijBEYOND DARWIN

Rolf Hoekstra has been

Wageningen Professor of

Genetics since 1989, and

has studied the evolution

of bacteria and fungi. In

his farewell lecture he

expanded on the idea

that we have escaped the

clutches of natural selec-

tion – and are being ge-

netically weakened in

the process. His exam-

ples include increasingly

standard Caesarian

births in the US, the use

of IVF, and medicines

such as HIV drugs which

prevent us from develop-

ing resistance. These in-

terventions bypass natu-

ral selection processes,

but it is hard to find ethi-

cal solutions for the

problems this causes.

WAGENINGEN

UNIVERSITY LTD?

Rolf Hoekstra has enjoyed

his years as Wageningen

professor. But he leaves

with a warning. He thinks

the university is losing

respect because more

and more of its research

is sponsored by industry.

It is being run like a busi-

ness, leaving less room

for pure and independent

scientific inquiry.

The appointments com-

mittee has proposed evo-

lution biologist Bas Zwaan

from Leiden University

as Hoekstra’s successor.

The full story?

resource.wur.nl/en

FO

TO

: IN

GE

VA

N M

ILL

WÉÉR AALTHERBENOEMING BESTUURSVOORZITTER EEN GOEDE KEUS?

Henk Siepelhoofd centrum ecosystemen Alterra en Wageningen

Universiteit

‘Als je kijkt naar de feiten heeft Dijkhuizen veel goed ge-daan voor Wageningen UR. Studentaantallen zijn toege-nomen en Wageningen heeft een duidelijke plaats in de wereld. Ook heeft hij de bezuinigingen rond DLO goed op-gelost en we hebben nu een ambitieus nieuwbouwpro-gramma. Dit zijn allemaal dingen die beeldbepalend zijn voor de buitenwereld. Met Dijkhuizen weet je wat je hebt; dat moet je nog maar zien als je een nieuwe bestuurder aanstelt. We staan voor een aantal belangrijke beslissingen,

onder meer het nieuwe leerstoelenplan en de strategie voor

DLO, en dan heb je meer baat bij continuïteit. Ik hoop wel dat hij nog voldoende zin en energie heeft om er nog eens vier jaar tegenaan te gaan. ‘Ik vind het terecht dat bonussen maatschappelijk onder vuur liggen. Ik heb er geen problemen mee als iemand bij veel verantwoordelijkheden wat boven de Balkenende-norm uitkomt, maar het moet niet excessief zijn. Ik vind het salaris van Dijkhuizen hoog, maar ik vind het moeilijk te bepalen of het excessief is. Het is in ieder geval lekker verdiend.’

Rijkelt Beumerhoofddocent leerstoelgroep Levensmiddelenmicrobiologie

‘De voorzitter van de Raad van Bestuur wordt tweemaal benoemd, dat is de regel; daarna moet hij weg zijn. Een

derde termijn is alleen gerechtvaardigd als er een grote de-

legatie personeel bij het hoofdgebouw demonstreert met

spandoeken ‘Aalt moet blijven’. Dat de medezeggenschaps-raad negatief heeft geadviseerd over een derde termijn zegt genoeg. Dat er ook nog verbeterpunten naar voren ko-men, zou reden genoeg moeten zijn voor Dijkhuizen om

niet voor die derde termijn te gaan. Kennelijk waren de eerste vier jaar goed, de tweede vier jaar waren minder, want er waren verbeterpunten. Iemand die over zijn top heen is, moet je dus niet voor nog een derde termijn aan-stellen. ‘Het feit dat Dijkhuizen het salaris van twee hoogleraren verdient, is belachelijk. Wat mij betreft, zou zijn salaris maximaal iets boven de Balkenende-norm moeten liggen. Dat hij ook nog een bonus krijgt, is te gek voor woorden. Hij wordt voor zijn werk betaald, en dat is in mijn optiek twee keer te veel. Een bonus terwijl er ook verbeterpunten zijn, is dan niet op zijn plaats. Daarnaast zou die bonus ten goede moeten komen aan de universiteit, net zoals de Teacher of the Year de bonus weer in zijn onderwijs stopt.’

Frans Kokhoogleraar Voeding en Gezondheid

‘Het is niet erg gebruikelijk een bestuurder een derde ter-mijn te geven. Maar er hangen donkere bezuinigingswol-ken boven Wageningen en Dijkhuizen heeft met Focus 2006 bewezen hiermee om te kunnen gaan. Wageningen staat goed op de kaart: meer studenten en het imago is verbeterd. Dat hebben we met zijn allen gedaan, maar het is een pluspunt voor de Raad van Bestuur. ‘We moeten oppassen voor te veel sturing en controle, dat

neemt de spirit weg. Dijkhuizen zou nog meer kunnen inzet-

ten op inspireren en strategie. Volgens mij heeft Aalt dat in zich. Hij heeft visie, is charismatisch en communicatief sterk. Een belangrijk punt voor mij is dat de universiteit meer betrokken gaat worden bij de besluitvorming in de concernraad. We moeten groeien naar een derdegenera-tie-universiteit: een flexibele organisatie die volop de mo-gelijkheden benut voor het ontwikkelen en vermarkten van kennis.

Ondanks een negatief advies van de medezeggenschap is Aalt Dijkhuiizen voor een derde termijn benoemd als bestuursvoorzitter van Wageningen UR (zie ook p. 6). Wel moet een hij een deel van zijn bonus inleveren en krijgt hij een aantal verbeterpunten mee. Is het een verstandige stap om Dijkhuizen opnieuw te benoemen?

tekst: Hans Wolkers / foto’s: Guy Ackermans


20 >> M.I.

‘Het salaris van Dijkhuizen vind ik niet in overeenstem-ming met de verantwoordelijkheden en de risico’s ver-bonden aan de functie. Dat hij ook DLO onder zich heeft, is onvoldoende reden voor een dermate hoge beloning. DLO haalt net als de universiteit de financiering vooral bij ministeries en de EU, en nog maar weinig uit de commer-ciële markt. Er is maar weinig verschil in de wijze waarop beide instellingen worden gemanaged. De interne en ex-terne beeldvorming bij de hoogte van het salaris luistert nauw.’

Suzanna van der Meerlid PSF en Centraal Medezeggenschapsoverleg

‘Het is schandalig dat de Raad van Toezicht haar werk niet doet en iemand herbenoemt die zo slecht wordt geaccep-teerd door medewerkers en studenten. Dijkhuizen zet Wa-geningen UR neer als een internationale universiteit, maar voelt zich verder niet verantwoordelijk voor de consequen-ties. Zo weigert hij beleidsstukken te vertalen in het En-gels omdat daar geen geld voor zou zijn. Hij denkt alleen in imago en cijfers en vergeet de mens achter die cijfers. ‘Het door Dijkhuizen gepromote marktgerichte onderzoek gaat ten koste van onafhankelijk onderzoek. Onderzoek zou zich moeten richten op het achterhalen van de werke-lijkheid en niet op waar de grootste geldpot is te vinden. ‘Zijn salaris is schandalig hoog, dat is niet te verantwoor-den. Die korting op zijn bonus vind ik hypocriet. Wat maakt dat nog uit op zo’n enorm bedrag? Dat de Raad van

Toezicht verbeterpunten met Aalt gaat bespreken zal logi-

scherwijs geen vruchten afwerpen. Als hij niet uit zichzelf de

medezeggenschap waardeert en kritiek tolereert, lijkt het

mij weinig zinvol dit van bovenaf op te leggen. Al zou zijn gevoel voor hiërarchie hier nog wel eens gunstig kunnen uitpakken.’

Cees van Dijkvoorzitter Centraal Medezeggenschapsoverleg

‘Het Centraal Medezeggenschapsoverleg vindt dat de voorzitter van de Raad van Bestuur niet langer dan twee termijnen kan aanblijven. Daar sta ik zelf ook achter. In de loop der tijd raakt de chemie uitgewerkt en nemen irrita-ties en spanningen. Het Medezeggensachapsoverleg heeft de minister van LNV in een brief geadviseerd dat de voor-zitter van de Raad van Bestuur maximaal twee termijnen zou mogen blijven zitten. In dezelfde brief adviseert dit or-gaan dat het salaris overeenkomstig de Balkenende-norm zou moeten zijn. Dat heeft niet geholpen. Wel is er iets aan de bonus gedaan; je moet ergens beginnen. ‘Als de Raad van Toezicht hem voor nog een termijn wil hebben, ziet die blijkbaar kwaliteiten die in een periode van verwachte bezuinigen van pas komen. Dit geeft Dij-kuizen een onderhandelingspositie. De afgelopen reorga-nisatieronde bij Wageningen UR is inderdaad redelijk goed verlopen. Het zal moeten blijken of de door de mede-

zeggenschap aangevoerde verbeterpunten positief zullen

uitwerken. Feit is dat Aalt Dijkhuizen is herbenoemd; hij blijft voorzitter van de Raad van Bestuur. Je moet komen-de zaken nu op inhoudelijke aspecten beoordelen.’

AALT AGAIN

Was it a good move to re-

appoint the board chair-

man in spite of negative

advice from the Advisory

Council and complaints

about his communication

style? Resource asked

around. Henk Siepel

(Head, Centre for Ecosys-

tem Studies): ‘Dijkhuizen

has done a lot for Wage-

ningen UR. ... We are fac-

ing important decisions

and continuity is handy

for this.’ Rijkelt Beumer

(Prof, Food Microbiol-

ogy): ‘A third term is only

justified if a large dele-

gation of staff demon-

strates outside the main

building with banners

saying “Aalt must stay”…

That Dijkhuizen’s salary

is equal to that of two

professors is ridiculous.’

Frans Kok (Prof, Nutrition

and Health): ‘Dijkhuizen

should pay more atten-

tion to inspiring people

and to strategy. I think

Aalt has got that in him.’

Suzanne van der Meer

(Central Council mem-

ber): ‘It is scandalous

that the Supervisory

Council reappoints some-

body with so little sup-

port amongst staff and

students.’ Cees van Dijk

(chair, Central Council):

‘It remains to be seen

whether the points for

improvement we raised

will have a positive im-

pact.’

The full story?

resource.wur.nl/en


M.I. << 21


GET THE FACTS STRAIGHT

Idealis director Hans van Meden-

bach puts SP Wageningen right:

Idealis does concentrate on pro-

viding for students, and SP can-

didate Chris Verweij is not home-

less but lives in an Idealis flat.

Gert Jan Hofstede (Logistics, De-

cision and Information Sciences)

corrects the statement in Re-

source 13 that intestinal flora

make you fat. Nonsense: they just

do their job. Eating too much

makes you fat.

Full letters?

resource.wur.nl/en

Hokjesdenken

‘Hè hè, het was een hele kluif dit

keer, maar de oplossing is IPCC-

RAPPORT,’ mailt Ditje van der Vos-

sen. Moeilijk kennelijk, maar toch

hebben niet eerder zoveel mensen

de groene hokjes opgelost. Dat zijn:

Mariëtte Broers, Marianne van der

Gaag, Leerstoelgroep Nematologie,

NSW-soggers, Jeroen Berg, Renée

& Susan van der Salm, Willem

Menkveld, Hanneke Pompe en Gos-

se Schraa, Marian Bos-Boers,

Asserpark 6A, Ellen Slegers, Martin

Linthorst, Cees Niemeijer, Emily van

Egmond & Janneke Koster, Annet &

Koen Bokhorst, Fre Pepping, John

Cone, Rachel van Ooteghem, Piebe

Hotsma, Onder de Magnolia, Asser-

park 6c, SWU Thymos en Joris van

den Heuvel, Peter en de Wallies,

Roeland Voorrips, Erwin van der

Klooster, Lenie Trouw, Peter Sebel

en Karen van Engelshoven.

Horizontaal

1. Willem de __ 4 Bedrijfsadviseurs

Cash 4 Onverlaat (2+3) 5 Omstre-

den nieuwe eigenaar van Essent

6 Geestelijke 7 Amerikaanse

nieuwsbron 8 Omgekeerd evenre-

dig aan geschreeuw 9 Adviseert

bij palingkweek op Madagaskar

10 Reclamegas 12 Gevleugelde

figuur 14 Scheutig soort kabel-

jauw 17 Behoorlijk beschikbaar

18 Publiceert 1 horizontaal van-

daag in 20 Schaatsliefde van Anni

21 Wat doet het __? 23 Holiday __

Ice 24 Schenkt ‘s morgens weer

echte koffie 25 Hij is niet serieus

te nemen 26 Buenos __, geboorte-

plaats van Máxima 27 Bij voorkeur

ijskoude acteur 28 Klassieke

woorden 29 Daar zal ‘Ik ben ver-

liefd (Sha-la-lie)’ te horen zijn 32

Kruid dat je veel ziet langs spoor-

wegen 34 Geladen stukje 36 Kan

je breken of afleggen 37 Duitse

regeringspartij 39 Kortgehouden

non 40 De Bijbel, deel I.

Gevonden? Mail je oplossing uiter-

lijk woensdag naar [email protected]

post

OOK EEN MENING? Mail je reactie

naar [email protected].

SP EN KAMERSIn de verkiezingskrant van de SP

Wageningen staan aantoonbare

onwaarheden over Idealis, de stu-

dentenhuisvester in Wageningen

en Ede. Ik reageer vrijwel nooit in

het openbaar op uitspraken van

politici, maar nu in een SP-verkie-

zingskrant stuitende onwaarheid

over onze organisatie wordt

beweerd, moet ik dat wel weerleg-

gen.

In de SP-krant schrijft Chris Ver-

weij, nummer 3 op de SP-lijst:

‘Studentenhuisvester Idealis richt

zich te veel op nieuwe doelgroepen

en op winst maken.’ De feiten over

nieuwe doelgroepen: Idealis richt

zich niet op nieuwe doelgroepen,

maar blijft juist trouw aan het bou-

wen en beheren voor studenten en

aio’s. Dat staat in ons onderne-

mingsplan (www.idealis.nl), maar

blijkt ook uit onze dagelijkse acti-

viteiten. Idealis is stevig aan het

bijbouwen voor de groeiende stu-

dentenpopulatie. Concrete projec-

ten worden over enkele maanden

respectievelijk eind volgend jaar

opgeleverd; in totaal voor een klei-

ne 400 studenten. Ook zijn er ver-

gevorderde plannen om nog eens

600 nieuwe studentenkamers toe

te voegen. Wij richten ons dus niet

op nieuwe doelgroepen, maar gaan

nog steeds voor de studenten. De

feiten over winst: Idealis is als

sociaal huisvester helemaal niet

gericht op winst maken en lijdt

zelfs al jarenlang verlies (Jaarver-

slag op www.idealis.nl). Natuurlijk

proberen we wel quitte te spelen.

Dan de meest stuitende onwaar-

heid van ‘onze derde man, student

zonder kamer’, zoals de Wagening-

se SP hem noemt. ‘Daarnaast is hij

dit jaar in Wageningen gaan stude-

ren. Helaas moet hij nog iedere

dag op en neer reizen want er is

geen kamer voor hem.’ De feiten:

Verweij woont al sinds december

2009 bij Idealis op de Marijkeweg,

overigens nadat hij eerst een hem

aangeboden kamer op de Haarweg

had geweigerd.

Hans van Medenbach, directeur-

bestuurder Idealis Wageningen

DARMFLORAResource 18 februari 2010 kopt

‘ook darmbacteriën maken je dik’.

Onzin natuurlijk. Darmbacteriën

zijn samen met ons ge-co-evolu-

eerd en maken onze spijsvertering

efficiënt. Dat was erg nuttig voor

onze voorouders! Niet die trouwe

bacteriën, maar teveel eten maakt

een mens dik. En nu willen we die

bacteriën uitschakelen bij dikke

mensen? Een mooi voorbeeld van

wat hoogleraar genetica Rolf Hoek-

stra op diezelfde dag in zijn

afscheidsrede noemde: onze cultu-

rele evolutie is bezig onze geneti-

sche evolutie buitenspel te zetten.

Resultaat in dit geval: we spannen

het duurzaamheidspaard achter de

wagen en gaan extra eten en schij-

ten. Niet doen, Wageningen. Leve

onze darmflora.

Gert Jan Hofstede, Logistics, Deci-

sion and Information Sciences

ILLU

ST

RA

TIE

: E

ST

HE

R B

RO

UW

ER

ST

UD

IO S

TE

EN

HU

IS/M

AA

RT

EN

GA

ILL

AR

D

22 >> post / puzzel

6 ‘__ voorbij’, afscheidsrede van 22

horizontaal 11 Weer in genade

aangenomen luizenbestrijder 13

__-3 vetzuren 15 Loeks of Willem

16 Met dit album brak Pearl Jam in

1991 door 17 Typisch Nederlands

toetje 18 __ Bosma Zathe, melk-

veeproefbedrijf 19 Dat dier zie je

(niet) veel op het platteland 22 __

Hoekstra 29 Vroeg of laat 30 Tus-

sen Hattem en Deventer 31 Boom

uit de olijffamilie 32 Koud, zeg 33

Dat groeisel ergert zich aan de

kwaliteit van proefschriften 35

Van lang geleden 37 Ongezellig,

zo’n wijnoogst 38 Met opzet 39

Daar zoekt 9 verticaal naar lekken

in de CO2-opslag 41 Is zowel Gert-

Jan Theunisse als Jan Marijnissen

42 Tijdweergave.

Verticaal

1. Lang gerijpt 2 Zitplaats voor

een uil 3 Jongensnaam van Johnny

liefdewerk << 23


‘Er staat hier voor twee jaar voltijd werk’

>> RALF + WAPENSRalf Hartemink, opleidingsdirecteur levensmiddelentechnologie bij het OWI.

Ralf Hartemink doet in wapens. Hij verzamelt overheids-

heraldiek. Volstrekt ongevaarlijk dus. Zijn collectie

wapens overschrijdt de 200 duizend. Wapens van

gemeenten, provincies en landen. Vele albums vol sluit-

zegels, sigarenbandjes en dergelijke. Hartemink heeft op

zijn vlak de grootste verzameling ter wereld. Vooral veel

uit de oude doos van begin vorige eeuw. Relikwieën van

een verloren tijd. Ongeveer een kwart van de collectie is

inmiddels ontsloten op het web (www.ngw.nl). Kijken!

RK / Foto: Guy Ackermans

‘THERE’S TWO YEARS’ FULLTIME WORK HERE’

Ralf Hartemink, programme director at the Food

Microbiology laboratory at the Education Institute, is in

the arms trade. Coats of arms, that is. Nothing dodgy. He

collects government heraldry and has more than 200

coats of arms from district, provincial and national gov-

ernment bodies. As well as albums full of seals, cigar

bands and the like. It is the largest collection of its kind

in the world and is particularly strong on items from the

early twentieth century. Relics of a forgotten age. About

half the collection can now be seen on the internet (www.

ngw.nl). Take a look!

24 >> english

>>TYPICAL DUTCH


It is my birthday (some time this month)I have just realized that my birthday is coming soon, still 14 days to make some plans. It will be in the middle of the week, a Wednesday, and I was thinking of a little party with drinks and sandwiches. Of course I will invite good friends, neighbours and nice parents I know through my children. But on the coming Wednesday people are busy and nobody has time for me. Too bad! So how about celebrating the weekend after my birthday? But my friends have tournaments, exams, and other get-togethers. No chance.

Now, I have learned from the Dutch, that I could also schedule my birthday party even before the day of my birthday! I was happy that my invitations were accept-ed and most of my friends indeed had time to come. What a great way of solving the dilemma for me and the others with their full Dutch agendas.

Yet, at the party I felt a bit uneasy on receiving so many congratulations and kisses (exactly three). Every time someone congratulated and kissed me, I apolo-gized that it wasn’t really my birthday. Nobody seemed to care and I thought, well maybe this is my big chance to get more kisses and presents when it really is my birthday.

What I experienced as very typically Dutch was that my partner got kisses (which he enjoyed a lot) and con-gratulations as well. And most of the people in the room kissed and congratulated each other, sometimes

even before congratulating me. My friends from abroad were not used to this impressive ceremony, which I have started to like a lot. Some people from other European countries told me that they never ever would celebrate their birthday early, and in my own country, Germany, you would never do that as it is said that it brings bad luck. Well, I did not feel any bad luck and if there was any, all the kisses compensated for it... Nevertheless, I am getting more fanatical about having a happy birthday and celebrating it on the actual day. I will try again next year! Jutta Wirth, Cell Biology and Im-

munology Group

Do you have a nice anecdote about your experience of

going Dutch? Send it in! Describe an encounter with

Dutch culture in detail and comment on it briefly.

300 words max. Send it to [email protected]

KUSSEN

Jutta Wirth is over twee

weken jarig en wil een

feestje geven. Maar op

de dag zelf, en het week-

end erna, zijn al haar

Nederlandse vrienden al

volgeboekt. ‘Ik heb in

Nederland geleerd dat je

ook een feestje kunt

geven vóór je verjaardag.

Het was wel wat onge-

makkelijk om zoveel fe-

licitaties en kussen (pre-

cies drie) te krijgen ter-

wijl ik nog niet echt jarig

was. Ik bleef me maar

verontschuldigen. Nog

iets typisch: gasten felic-

iteerden mij, maar ook

mijn partner en elkaar!

In Duitsland zeggen we

dat te vroeg feliciteren

ongeluk brengt. Nou als

het ongeluk er al was, is

het ruimschoots

weggekust.’

ILLU

ST

RA

TIE

: H

EN

K V

AN

RU

ITE

NB

EE

K


student << 25

HOME AWAY FROM HOME

They feel different. ‘We

have our language and

culture in common’, says

Johannes Bouma of the

Friesian student society

WSSFS, one of three re-

gional student societies

in Wageningen. ’t Noab-

erschop is for students

from Twente and the

Achterhoek, and the BSG

is for students from Bra-

bant. The clubs’ activi-

ties are typical of their

districts: the Friesians

like skating and the east-

erners have their local

bowling sport, ‘kloot-

schieten’. As for Brabant

students, Carnival is the

high point of their year.

The regional clubs are

not happy about rules

that mean that only

board members of inter-

nationally oriented clubs

can get time off their

studies for the work. ‘We

give our members many

nice experiences,’ says

Johannes. And what the

Friesians call a home

away from home.

The full story?

resource.wur.nl/en

FO

TO

: B

SG

Drie Wageningse studentenver-

enigingen trekken zich niets aan

van het internationale karakter

van Wageningen UR. Zij richten

zich uitsluitend op hun eigen

streek.

Ze voelen zich anders. ‘Wij hebben onze taal en cultuur gemeenschap-pelijk, dat maakt ons persoonlij-ker’, zegt Johannes Bouma. Hij is voorzitter van het Wageningsk Studinte Selskip foar Fryske Stúdzje, het WSSFS, zeg maar de Friese stu-dentenvereniging in Wageningen. Naast de WSSFS telt Wageningen twee andere regionale studenten-verenigingen: ’t Noaberschop dat zich richt op Twente en de Achter-hoek en het Brabants Studenten Gilde (BSG).

Veel van de activiteiten richten zich op hun streek. Zo gaan de Friezen graag schaatsen en zijn de leden van ’t Noaberschop ver-knocht aan klootschieten. Voor de Brabanders, en trouwens ook Ach-terhoekers, is carnaval een jaar-lijks hoogtepunt. ‘Wij doen altijd mee met een optocht in een Bra-bants dorp, dit jaar was het Oost-eind’, zegt BSG-voorzitster Suzan-ne Aarts. Ook organiseert haar ver-eniging allerlei avonden. ‘Onze or-ganisatie is wel typisch, we heb-ben veertig commissies op zestig leden. Zo verdiept de ene groep zich in bier en organiseert een an-

der clubje onze jaarlijkse Tonpro-atavond (Brabants cabaret).

De drie studentenverenigingen organiseren hun activiteiten in ca-fés als de Woeste Hoeve en An-nies. Aan een sociëteit hebben ze geen behoefte, dat zou te veel ge-regel worden.

Moeite hebben de clubs wel met de regeling Financiële Onder-steuning Studenten. Doordat de verenigingen niet internationaal georiënteerd zijn, ontvangen be-stuursleden geen FOS om studie-vertraging op te vangen. Johannes:

‘We geven onze leden veel leuke ervaringen. Bij grote studenten-verenigingen krijgen zelfs com-missieleden FOS, maar bij ons is ook het bestuur daarvan uitgeslo-ten’.

‘Daarnaast hebben we veel le-den die anders nooit lid zouden worden van een studentenvereni-ging’, zegt Suzanne. ‘Internationa-le studenten zijn trouwens wel welkom. We hebben twee Duitse meisjes gehad, maar die vonden toch niet wat ze zochten.’ Guus Diepenmaat van ’t Noaberschop kan zich daar wel wat bij voorstel-len. ‘Veel buitenlandse studenten vinden Nederlands al moeilijk ge-noeg, laat staan dat ze het dialect begrijpen.’

Geen van de regionale studen-ten vindt dat hij of zij iets van de wereld mist door zich op de eigen streek te richten. ‘We zien al veel andere studenten tijdens project-werk en op kamers’, zegt Suzanne. Johannes heeft het wel gepro-beerd bij een andere studenten-vereniging, maar onder de Friezen bevalt het hem beter. Wij Friezen zeggen: Om utens dochs thús. Je bent niet thuis, maar toch heb je een thuisgevoel.’ Stijn van Gils

Het Brabants Studenten Gilde in carnavalsuitrusting.

THUIS zonder thuis te zijn

‘Je voelt je soms net een detective’James Schadenberg, p.26

BRABANT IN WAGENIGEN

’t Noaberschop startte als dispuut binnen KSV; het WSSFS was een

ploegje mannen dat elkaar kende van Ceres. Langzaamaan verzelf-

standigden de clubs. Inmiddels zijn de Friezen al tachtig jaar verenigd

en is ‘t Noaberschop zo’n veertig jaar oud. Het Brabants Studenten Gil-

de ontstond in 1926. ‘De transportmogelijkheden waren beperkt, veel

Brabantse studenten konden in het weekend niet naar huis. Zij beslo-

ten Brabant dan maar naar de Nederlandse universiteiten te brengen’,

vertelt Suzanne Aarts. ‘Bovendien wilden de studenten wat van hun

kennis doorgeven aan de gewone Brabanders.’ Langzaam kalfde de

belangstelling echter af; de studentengildes werden opgeheven. In de

jaren zeventig zorgde een groepje Wageningse Brabanders voor een

wederopstanding. Wageningen is nu de enige stad met een Brabants

Studenten Gilde. ‘Misschien omdat Wageningen nog steeds slecht

bereikbaar is met het OV’, aldus Suzanne.

STIJN <<

26 >> student


NIEWSFLITS: SPELLINGCONTROLENews wich may concern! Proudly we present the fi rst Albron Newsfl ash! In

de kantine van het Forum was de nieuwsbrief vorige week te vinden. In

onvervalst steenkolenengels. You can assamble your own lunch with this products! Juist ja. Verschillende Forumlunchers leefden zich met een rode

pen uit op de brief. Any suggestions? Wat dacht je van spellingscontrole?

With a fresh and tasty greet.

NEEMT GIJ…De stad fungeert beter als huwelijksmarkt dan het platteland. Vrijgezel-

len verhuizen eerder naar de stad, vooral de aantrekkelijke. Getrouwde

stellen trekken juist sneller naar het platteland. Dat meldt Ad Valvas. Na

een scheiding verhuizen mensen ook vaak weer terug naar de stad. Dus

WageningURs: trouw gewoon tijdens je studie. Scheelt een hoop ge-ver-

huis.

Studenten VHL willen in Ede de galg terug In de Sysselt tussen Bennekom

en Ede stond vroeger een galgen-

berg. Studenten van VHL Velp

weten ongeveer waar. Zij advise-

ren Geldersch Landschap de galg

opnieuw op te richten. Ter lering

en vermaak.

Helemaal zeker over de exacte lig-ging van de galgenberg zijn James Schadenberg, Kees Schep, Ron Kamperman en Dennis van Hooren niet. Misschien dat nader onderzoek die uit kan wijzen. ‘Maar voor de visualisatie van de geschiedenis maakt die ligging ei-genlijk niet zoveel uit’, vindt Scha-denberg. De galgenberg is een van de meest markante zaken uit de geschiedenis van het huidige bos de Sysselt.

Schadenberg en zijn groep zet-ten die geschiedenis voor het Gel-dersch Landschap op papier, in het kader van een minor Archeolo-gie en Cultuurhistorie. Ze spitten het Gelders Archief in Arnhem door, keerden bibliotheken bin-nenstebuiten, spraken met lokale amateurhistorici en kamden de hoogtekaarten van het Algemeen Hoogtebestand Nederland uit op zoek naar veelbetekenend reliëf. ‘Archeologisch speurwerk. Je voelt je soms net een detective’, vat Schadenberg de kick van het speu-ren samen.

WILDWALLEN

Ede wil een nieuwe woonwijk bou-wen aan de oostkant van het dorp. Als uitloopgebied wordt het aan-grenzende bos de Sysselt dan nog belangrijker dan het nu al is. De

VHL-studenten haalden de histo-rie boven tafel en deden aanbeve-lingen hoe die zichtbaar valt te ma-ken. ‘Het leuke van de Sysselt is dat er veel over bekend is’, aldus Scha-denberg. ‘Over een willekeurig an-der bosgebied vind je niet zoveel informatie. Ook al zijn veel dingen niet duidelijk beschreven.’

Vooral de meer recente ge-schiedenis vanaf de 17de eeuw is netjes vastgelegd. Rentmeesters hielden nauwkeurig de (economi-sche) ontwikkelingen op ‘hun’ land bij. Van die ontwikkelingen is nog veel te zien. Als je er oog voor hebt en als je weet wat je moet zien. Oude wegenstructuren bij-voorbeeld, wildwallen en schei-dingsbomen.

KWADE BEDOELINGEN

Van een van die oude wildwallen is nog steeds een goed bewaard stuk over. Het gaat om een oude, ruim vijftien kilometer lange wal tussen Wageningen en Meulunteren.

Maar het meest aansprekend is de galgenberg. Volgens Schaden-berg leent een galg zich prima om de geschiedenis in beeld te bren-gen, welhaast zonder dat daar een woord aan te pas komt, schrijven ze in hun rapport. De echte galg stond op een heuvel langs één van de twee grote wegen die vroeger door het gebied liepen. Goed zicht-baar vanuit Ede en de wijde omge-ving. Ter waarschuwing voor men-sen met kwade bedoelingen. Om die mooie zichtlijnen in ere te her-stellen, moet het Geldersch Land-schap volgens de VHL’ers maar een paar bomen kappen. RK

Milde seksHet gebeurde op een koude winteravond. Mijn straatgenoot nam een logé mee naar zijn studentenhuis. De jongedame (ik noem haar X) zou slapen in een leegstaande kamer. Een andere huisge-noot (Y) volgde haar komst met buitengewone interesse.Hij liet zijn pakje sigaretten op zijn kamer liggen en sloop stil de met huisstof bedekte trap op. ‘Psst, heb je een sigaret voor me’, fl uisterde hij naar X. ‘Ik rook niet’, schijnt zij nog gezegd te heb-ben, maar de truc had zijn werk gedaan. Langzaam werden X en Y intiemer. Totdat zij het proces abrupt verstoorde.‘Ja, ik had alles al bij haar gedaan en toen ik met mijn afgezakte broek bij haar stond, was zij ineens gelovig’, zegt Y, waarna hij ge-ergerd een hap van zijn boerenkool neemt. Ik weet niet wat hij precies met ‘alles bij haar’ bedoelde, maar aan de gezichten van de anderen af te lezen snapten zij dat wel heel goed. Y was boos omdat X hem de seks ontnam.Laat ik niet in de discussie belanden of een vrouw seks mag wei-geren. Mijns inziens mag dat altijd. Eerlijk gezegd zou ik het veel erger vinden als zij achteraf zou zeggen dat ze dit niet had gewild. Ik zou haar trouwens niet eens om een sigaret gevraagd durven hebben. Nee, mijn grote kwestie: was hier sprake van seks? ‘Ik bedoel, we praten er wel vaak over, maar wat is eigenlijk precies de defi nitie?, vraag ik schaamteloos aan de keukentafel. Even wordt het stil.‘Dan moet er sprake zijn van geslachtsgemeenschap’, zegt iemand.‘Nee, zoenen is ook seks’, zegt de ander.‘En een moeder die haar kind zoent dan?’, merk ik pestend op.Ook de door Mike geïntroduceerde seksschaal – die loopt van omhelzen (milde seks) tot God weet waar – zet geen zoden aan de dijk. Alle defi nities zijn zo lek als een mandje.Hoopvol tik ik het woord dan maar in op Google. Helaas, de mil-joenen resultaten bevatten allemaal voorbeelden, met opmerke-lijk veel beeld trouwens. Ten einde raad zoek ik de defi nitie op in de Van Dale: ‘Seks de; m (...) seksuele gemeenschap’.Tuurlijk, dus seks betekent seksuele gemeenschap, nee dat helpt. Geërgerd lees ik de defi nitie nog eens na. Ik ben bang dat ik nooit zal weten wat seks echt betekent. Stijn van Gils

’s Ochtends weer lekkere koffie in Forum het café. Die heeft besloten dat het café weer ’s morgens om 8.00 uur opengaat, voor een proefperiode, tot de zomer.

Albron beperkte de openingstij-den omdat het grand café verlies draaide. ‘Tussen 8.00 en 9.00 uur was het heel druk, maar tijdens de colleges was er niemand meer’, vertelt Erik Metzer, manager van Albron bij Wageningen UR. On der het mom ‘wakker worden in het grand café’ hoopt Albron dit keer meer klandizie te trekken. AB

Het grand café in Forum is vanaf

1 maart weer in de ochtend open.

De Studentenraad ijverde ervoor

dat er ook ’s morgens lekkere kof -

fie en broodjes verkrijgbaar zijn.

Sinds afgelopen zomer konden studenten en medewerkers ’s och-tends in Forum alleen nog maar koffie uit de automaat halen. Het grand café op de begane grond ging namelijk pas vanaf 12.00 uur open. Een cappuccino, espresso of een broodje zat er dus niet meer

in. Een groot gemis, vindt Eva Hel-mus van de Studentenraad. ‘De cappuccino bij het grand café is maar 5 of 10 cent duurder dan de koffie uit de automaat, maar wel veel lekkerder. Ook is het fijn als er voor de middag ergens iets te eten te koop is.’

De Studentenraad kreeg klach-ten over de sluiting van het grand café, vertelt Helmus. Samen met Wageningen Universiteit heeft de raad het probleem daarom aange-kaart bij Albron, de uitbater van

student << 27


… EEN SLIMME MANMannen met een hoog IQ zijn vaker monogaam dan de domme variant. In

de hedendaagse maatschappij zou het geen evolutionair voordeel meer

opleveren om meerdere bedpartners te hebben. Dat stelt de Britse

bedrijfskundige Kanazawa. Volgens hem kunnen slimmeriken hun evolu-

tionaire bagage van zich afwerpen en nieuw gedrag aannemen. Overigens

zijn slimme vrouwen niet vaker monogaam. Maar dat is vast geen nieuws.

‘Ik wist dat het telefoontje mijn leven zou veranderen’Joost Besijn, p.28

WHAT IS SEX?

Stijn’s flatmate was furi-

ous. His girlfriend had

called a halt, and he was

caught with his pants

down. Stijn was puzzled.

Not about a woman’s

right to refuse sex. That’s

not in question. But what

counts as sex? Inter-

course, says one friend.

Kissing too, says another.

And the dictionary? Sexu-

al intercourse. Not much

help. Stijn is still puz-

zled.

BRING BACK GALLOWS

Four VHL students want

to bring back the gallows.

For strictly historical pur-

poses, you understand.

The students on the Mi-

nor in Archaeology and

Cultural History delved

into archives on the Sys-

selt woods between Ben-

nekom and Ede. There

was once a gallows hill in

the woods. The students

have advised Geldersch

Landschap to reconstruct

the gallows. To bring his-

tory to life?

PHOTO: BULLSEYE

Thymos organized Shoot-

ing Experience on 17 Feb-

ruary: air rifle lessons fol-

lowed by a competition.

GOOD COFFEE AGAIN

The Grand Café in Forum

will open at 8 AM again

for a trial period from 1

March, after protest from

the student council about

the lack of good coffee in

the mornings. The café

cut its opening hours due

to the poor turnover be-

fore noon. It hopes to at-

tract custom with its slo-

gan ‘Wake up in the

Grand Café’.

The full story?

resource.wur.nl/en

IN DE ROOSOp woensdag 17 februari organiseerde Thymos

de Shooting Experience. 22 Studenten fietsten

naar Zetten om ervaring op te doen met doelgerich-

te activiteiten.

Hulde aan de mannen van schietclub De Linge, die

er in slaagden ons de basis bij te brengen van het

schieten met luchtgeweer. Tot slot hadden we zelfs

een onderlinge competitie. Meer foto’s op: http://

swuthymos.net.

PRIKBORD

Stuur je foto’s naar [email protected]

>> PRIKBORD

28 >> student

OOK ZO’N DROOMBAAN? JOOST GEEFT TIPS

1. Maak je niet druk om werkvergunningen. ‘Ik werd aangenomen

zonder work permit. Geen probleem zeiden ze: regelen wij wel voor

je.’

2. Train je talen. ‘Op de middelbare school heb ik vier jaar Duits en

Frans gedaan. Dat heeft vast geholpen.’

3. Kijk breder dan je stageopdracht. ‘Tijdens mijn eerste stage deed ik

onderzoek naar luipaarden, maar mijn ware doel was Zuid-Afrika

verkennen.’


(ON)GELUKGelukkig zijn we niet allemaal even gelukkig. Gelukkige mensen zijn

namelijk egoïstischer. Dat heeft de Australische geluksonderzoeker Joe

Forgas uitgevogeld. Gelukkige mensen zijn meer naar binnen gericht,

zelfzuchtiger en zorgelozer. Ongelukkigen zijn naar buiten gericht, waak-

zamer en zorgzamer. Dat is dan weer een geluk bij een ongeluk.

THUISDRINKENVroeger was niet alles beter. Maar veelal wel goedkoper. Volgens cijfers

van het Centraal Bureau voor de Statistiek is een pilsje in tien jaar tijd de

helft duurder geworden. Nu betaal je daar in het café gemiddeld 1,94

euro voor. In de supermarkt steeg de prijs maar een kwart: naar 1,60

euro per liter. Dat is net iets meer dan de inflatie, maar toch nog geen

veertig cent per glas. Proost.

Joost Besijn met kameleon op de arm.

Eerst een huwelijksaanzoek, nu een baanDe Leeuwardse student Joost

Besijn wordt ranger in Zuid-

Afrika. Bij het exclusieve

wildpark Sabi Sabi, dat clientèle

trekt als de familie Hilton en

Elton John.

De vierdejaars Wildlife Manage-ment aan Van Hall Larenstein was door het dolle heen toen hem de baan werd aangeboden. ‘Schreeu-wen doe ik niet, maar ik was wel ongelooflijk blij toen ze me bel-den. Ik wist van tevoren dat het te-lefoontje mijn leven zou verande-ren: of Zuid-Afrika, of toch in Ne-derland blijven.’

De 22-jarige Joost gaat aan de slag als gids in het particuliere wildpark Sabi Sabi, dat aan de grens ligt van het beroemde Kru-ger National Park. ‘Ik leid straks kleine groepjes rond. Elk dag twee game drives en een wandeling. Al-tijd spannend, je kunt uren rond-rijden en niets zien en dan ineens tijdens een kort ritje twee luipaar-den tegenkomen. Ik ga wel lange dagen maken. Elke dag moet ik om half vijf opstaan en ik mag pas gaan slapen als de laatste gast naar bed gaat.’

VOETBALLEN

Zijn aanstelling kwam niet uit de lucht vallen. Joost liep stage in het

naastgelegen Kruger National Park en deed daar zijn ook afstudeeron-derzoek. ‘Sommige studiegenoten zeiden dat ik beter niet twee keer dezelfde plaats kon kiezen, maar ik deed dat bewust om meer con-tacten te kunnen leggen.’ Joost probeerde zo veel mogelijk te inte-

greren en ging ook twee keer per week voetballen. Hij kreeg zelfs meerdere huwelijksaanzoeken, die hij ‘vriendelijk afwimpelde’. ‘Meer-dere vrouwen waren zomaar in me geïnteresseerd, als je daar geld hebt, gaat dat gemakkelijk. Zoiets zal ik van mijn leven nooit in Ne-derland meemaken.’

Na zijn tweede stage wist Joost zeker dat hij in Zuid-Afrika wilde werken. ‘Om te vergelijken, heb ik in Nederland stage gelopen bij Imares. Maar Afrika is totaal an-ders. ’s Zomers is Nederland nog wel divers, maar in de winter blij-ven eigenlijk alleen de vogels over.’

SURVIVAL

Op aanraden van zijn stagebegelei-

ders begon Joost met solliciteren. ‘Bij Sabi Sabi mocht ik op gesprek komen, later volgde een selectie in de bush. We trokken één week met acht sollicitanten en twee begelei-ders het gebied in. Water ontbrak, we moesten helemaal voor onszelf zorgen. Echt heel gaaf, onze bege-leider wist gewoon alles. Het was één groot college.’

Joost is de derde buitenlander die in wildpark Sabi Sabi gaat wer-ken. ‘Sabi Sabi is wel heel exclu-sief, de familie Hilton en Elton John zijn er ook geweest.’ Toch kan Joost geen riant salaris verwach-ten. ‘Maar dankzij fooien kun je het salaris zo verdubbelen. Eén van mijn collega’s kreeg 11.500 euro voor één weekendje.’ Stijn van Gils

student << 29


ZELF GEMAAKT

Koken we eigenlijk nog wel? Of zetten we iets

eetbaars in elkaar met behulp van pakjes, zakjes

en potjes?

Als ik in de supermarkt rondkijk, lijkt het wel of we zelfs geen soep, pannenkoekenbeslag of béchamel-saus meer kunnen maken, terwijl dat helemaal niet moeilijk is. Voor ieder gerecht is tegenwoordig wel een gemaksproduct te krijgen. Meestal zijn het kar-tonnen pakken met een hoop lucht, een zakje spe-cerijen en een pakje saus. Of potjes met vooral meel, water, zout en aroma. Het gemak dient de mens, maar je kunt er ook lui en onhandig van wor-den. Ik heb iets met zelf maken. Het geeft mij een gevoel van trots en kundigheid om met verse ingre-diënten iets lekkers te maken. Zelfbereide gerech-ten smaken vaak beter en je kunt nog eens iets maken dat niet zomaar te koop is. Echt koken scheelt trouwens ook aanzienlijk in de hoeveelheid conserveermiddelen die je binnenkrijgt. Maak eens deze eenvoudige potjes met roomvla voor dat bij-zondere ‘zelf gemaakt’ gevoel. Arianne van Ballegooij

>> WHAT’S COOKIN’

GAME DRIVES AND MORE

VHL Leeuwarden student

of Wildlife Management

Joost Besijn is over the

moon. He has landed a

job as ranger in the Sabi

Sabi game park in South

Africa. He did two intern-

ships in the nearby

Kruger park and did his

best to integrate. He

played football and made

friends. In fact he even

got several marriage pro-

posals. He expects to

work hard as a ranger,

and won’t get a big sala-

ry. But he can sometimes

double it in tips at the

exclusive park.

Hoping for a dream job

too? Joost’s tips: Don’t

worry about work per-

mits – his employers are

organizing that for him.

Brush up your languages

and make good use of

your internships – look

beyond your assignment

and explore the area.

HOMEMADE

Does anyone still cook

these days? Or do we on-

ly eat from packets, jars

and tins? It looks that

way when you walk

around the supermarket:

convenience foods every-

where you look. Arianne

likes doing her own cook-

ing. The end product of-

ten tastes better and is

more original. You also

eat far fewer preserva-

tives that way. Her recipe

is for a creamy chocolate

custard that really tastes

home-made.

The full story?

resource.wur.nl/en

VEGAHAPWat bakt een politicus er nou helemaal van? Kijk zelf. Wakker Dier geeft op

haar site (www.wakkerdier.nl/vegetarischkookboek) een gratis kookboek

weg. Voor de vegetarische keukenknutselaars onder ons. Het boek (De

Kamer in de keuken) is het resultaat van een receptenwedstrijd onder poli-

tici. En de winnaar is… Wouter Bos met zijn risotto met eekhoorntjesbrood.

Een tip: erg lekker met eikeltjesthee en een ferme plak spacecake na.

FO

TO

: B

AR

T D

E G

OU

W

POTJES MET CHOCOLADEROOMVLA

Bereidingstijd: 35 minuten

Ingrediënten voor 6 personen:

Bereiding

Breng water aan de kook voor een waterbad. Verwarm

de oven voor op 180 graden. Klop de eidooiers met

de suiker in een kom tot een bleke schuimige massa.

Breek de chocolade in stukjes in een andere kom.

Breng de melk aan de kook, giet die al roerend bij de

chocolade tot de chocolade is gesmolten. Voeg de

chocolademelk al roerend aan de eimassa toe. Lang-

zaam gieten en stevig roeren anders krijg je klonten.

Giet het mengsel in ramekin-vormpjes. Zet de gevulde

vormpjes in een braadslee of ovenschaal en giet er

heet water bij tot maximaal driekwart van de hoogte

van de vormpjes. De vormpjes in hun waterbad gaan

twintig minuten in de oven. De roomvla is klaar als

een mes schoon uit het midden komt. Haal de potjes

uit de oven en laat ze iets afkoelen bij kamertempera-

tuur en daarna nog minimaal twee uur in de koelkast.

mededelingencolofon

30 >> service


Mededelingen van en voor studen-

ten en medewerkers. Maximaal 75

woorden, via resource.wur.nl.

Oproep

De redactie biedt op deze plaats

(voor zover beschikbaar) ruimte

voor oproepen van studentenver-

enigingen, studieclubs et cetera.

Deze oproepen kunnen gaan over

specifieke activiteiten zoals fees-

ten, discuccies, demonstraties en

voorstellingen, maar ook over het

vormen van discussiegroepen en

denktanks, het werven van studen-

ten voor bestuur, werkgroep of

commissie, of bijvoorbeeld voor

een ontbrekende stem of instru-

mentalist in een studentenkoor of

-orkest.

Geef je oproep voor deze rubriek

door aan [email protected].

Student Council election

On 4 March 2010 the Student

Council Election Committee

publishes the electoral register.

All students who on the reference

date, 26 February 2010, are entit-

led to vote and eligible for electi-

on, should be included in the elec-

toral register. Persons concerned

are requested to verify that they

have been registered correctly, via

https://csa.wur.nl/air210/login/,

under Elections.

Any person concerned may lodge a

notice of objection to the electoral

register until 11 March 2010 inclu-

sive, with the Secretary of the Stu-

dent Council, Hermijn Speelman,

Costerweg 50 (Room 2035), P.O.

Box 9101, 6700 HB Wageningen.

ISO

Het kabinet is gevallen; blijkbaar

is het lastig om op landelijk niveau

te besturen. Het Interstedelijk Stu-

denten Overleg (ISO) biedt studen-

ten de mogelijkheid om een jaar

lang te ‘oefenen’. Het ISO is op

zoek naar nieuwe bestuurders die

landelijk 500.000 studenten ver-

tegenwoordigen. Iedereen die er-

varing wil opdoen met besturen en

kan omgaan met grote verantwoor-

delijkheid, kan solliciteren voor de

positie als bestuurder bij het ISO.

Bij het ISO word je een jaar lang

Resource is de dagelijkse website en het

magazine voor studenten en medewerkers

van Wageningen UR. Resource magazine

verschijnt tweewekelijks op donderdag.

Abonnement

Een abonnement op het magazine kost €58

(buitenland €131,50) per academisch jaar.

Opzeggen een maand voor het eind van de

lopende abonnementsperiode (1 augustus).

Redactieadres

Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen.

Postbus 409, 6700 AK Wageningen

Gebouw 116 (bode 31). T 0317 484020.

Website resource.wur.nl. ISSN 1389-7756

Secretariaat

Thea Kuijpers, [email protected]

tel 0317 484020

Redactie

[email protected], 0317 482997



onderwijs, VHL) 0317 481725,

[email protected]

-

schappen, economie)




Vormgeving


Freelance auteurs

Wim Bras, Stijn van Gils, Alice van Ginkel,

Yvonne de Hilster, Christoph Janzing, Tom

Rijntjes, Marlot Roelofs, ir. Astrid Smit, ir.

Joris Tielens

Vertaling

Clare McGregor, Keen-Mun Poon

Foto’s

Guy Ackermans, Bart de Gouw, Michel

Mees, Ruben Smit, Theo Tangelder, Hoge

Noorden, FotoNatura, Bureau voor Beeld

Illustraties

Esther Brouwer, Sebastiaan Donders,

Miesjel van Gerwen, Guido de Groot,

Karel Hulsteijn, Annemarie Roos,

Henk van Ruitenbeek

Basisvormgeving magazine

Nies & Partners bno Nijmegen

Vormgeving website

www.onstuimig.nl

Advertenties

Extern, Bureau van Vliet, T 023-5714745,

[email protected]

Intern (gereduceerd tarief), Hans Weggen,

T 0317-485272, [email protected]

Uitgever

Viola Peulen, Corporate communicatie

Wageningen UR

Zat. 13 maart Wageningen:

Training Stem&Presentatie

Moeiteloos spreken voor groepen.

Met gemak en ontspannen uw publiek boeien.

Voor onderzoekers dieregelmatig presenteren.

Info: www.thesongworks.nl, [email protected] of bel:

06-51683892

Resource wordt gedrukt op papier uit

verantwoord beheerde bossen.

BRUILOFTEN, FEESTEN, BORRELS, BARBECUES,ZAKENLUNCHES, PROMOTIES, ETC.

Ook voor party- en catering-service (bekend om hogekwaliteit en verscheidenheid)

Dennis en Carla KlosCosterweg 5, 6702 AA Wageningen,telefoon 0317-425949

Sfeervolle

ambiance!

(ook terra

s)

bestuurder en vertegenwoordig je

als grootste landelijke studenten-

organisatie een half miljoen stu-

denten. Dat is een grote verant-

woordelijkheid, maar een enorme

uitdaging. Studenten kunnen tot

15 maart solliciteren bij het ISO en

worden na een sollicitatieprocedu-

re klaargestoomd om een jaar lang

studentbestuurder te zijn. Voorzit-

ter van ISO, Henno van Horssen:

‘Het is een unieke kans om een

jaar lang de studenten landelijk te

vertegenwoordigen. Studenten zijn

de bestuurders van de toekomst en

daarom bieden wij hen een kans

om een jaar lang te ervaring op te

doen bij het ISO.’ Meer informatie

is te vinden op www.iso.nl of

bekijk het promotiefilmpje op

youtube.com/watch?v=rQp0KoiN1Nk.

Het is een jaar flink doorwerken,

maar daar staat een berg aan erva-

ring tegenover en een ruime ver-

goeding.

Programme Committee Training

On 17 March, 19.30 – 22.15 hrs,

SC, WSO and OWI organize the

Programme Committee Training

for all (future) student and staff

members of Programme Commit-

tees, OWI Board and other commit-

tees in the VIP room of Forum.

Subscribe: [email protected]

Meer mededelingen op resource.wur.nl

12 & 13 maart Amsterdam RAI

www.carrierebeurs.nl

Het grootste carrière-evenement van Nederland met de beste werkgevers!

www. proefschriften.nl

www.phd-thesis.nl

May 18: We Day 2010The afternoon for sports and activities for all employees

For more information and registration (from March 25 until April 20) view: intranet>people>services>We Day

Wageningen University & Research centre University Sports centre de Bongerd Bornsesteeg 2, 6708 PE Wageningen E-mail: [email protected]

18 Mei: We Day 2010Dé sport- en activiteitenmiddag voor alle medewerkers

Voor meer informatie en aanmelden (vanaf 25 maart tot uiterlijk 20 april 2010), kijk op: intranet>people>voorzieningen>we day

Wageningen University & Research centre Universitair Sportcentrum de Bongerd Bornsesteeg 2, 6708 PE Wageningen E-mail: [email protected]

Wageningen UR zoekt:

PhD position on Molecular ModelingWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-ORC-0003

Coördinator Milieutechnisch LaboratoriumWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-ETE-0000

Promovendus bewegen en diabetes: spier- en leverfuncties Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-HNE-0009

Promovendus bewegen en diabetes: vetmetabolisme en leverWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-HNE-0010

Wetenschappelijk onderzoeker modelbouw / epidemiologieCentral Veterinary Institute, Lelystad; vacaturenummer: ASG-CVI-ONDZ-0006

Wetenschappelijk onderzoeker risico analyseCentral Veterinary Institute, Lelystad; vacaturenummer: ASG-CVI-ONDZ-0007

Postdoc quantitative or statistical geneticsLivestock Research, Wageningen; vacaturenummer: ASG-WLR-BO-0003

Assistant Professor in Spatial Planning Traffic Management and Mobility (Tenure Track)

Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: ESG CL-0022

PhD student Urban weather and climate studyWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: ESG CWK-0016

AIO ruimtelijke omgeving infrastruktuurWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: ESG ECO-0016

AIO ecologie rond infrastruktuur Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: ESG ECO-0017

Medewerker Locatie ServicesESG (Staffuncties), Wageningen; vacaturenummer: ESG FD-0002

Onderzoeker duurzaam gebruik NoordzeeImares, Den Helder; vacaturenummer: IMA-MIL-0000

Kwantitatief ecoloogImares, Yerseke; vacaturenummer: 0000

DataspecialistImares, IJmuiden; vacaturenummer: 0000-2

Onderzoeker Bedrijfseconomie en OndernemerschapPraktijkonderzoek Plant en Omgeving, Lelystad; vacaturenummer: PSG-AGV-0002

PhD position in biodiversity assessmentWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: PSG-BIOSYS-0001

Analytical Chemistry Research AssistantWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: PSG-PB-0001

Full Professor VirologyWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: PSG-VIRO-0002

Full Professor Health and SocietyWageningen University, Wageningen; vacaturenummer: SSG-G&M-0000

Sociaalwetenschappelijk onderzoeker Milieu, Natuur en Landschap LEI, Den Haag; vacaturenummer: SSG-LEI-NH-0000

Hoofd Financiën en ControlHogeschool Van Hall Larenstein, Velp; vacaturenumer: VHL F&C0002

Docent Flora en FaunaHogeschool Van Hall Larenstein, Leeuwarden; vacaturenummer: VHL DM0000

Docent Wildlife Management Hogeschool Van Hall Larenstein, Leeuwarden; vacaturenummer: VHL DM0001

>> G

O/N

O G

O>> Godinsdag 9 maart

INTEGREREN?

Ieder jaar komen zo’n duizend studenten

uit het buitenland naar Wageningen. Pas-

sen zij zich aan de Nederlandse cultuur

aan? Of blijven ze hun achtergrond

trouw? Een vraag waar iedere immigrant

mee te maken krijgt. Het antwoord hangt

af van de psyche van de immigrant en

van kenmerken van de nieuwe cultuur.

Dat weet Fons van de Vijver, docent

cross-culturele psychologie in Tilburg.

Hij geeft tips om met cultuurverschillen

om te gaan en bespreekt interculturele

vriendschap.

STUDIUMGENERALE.WUR.NL

20.00 UUR, LA 13,

>> Godonderdag 11 maart

SO 90’S

Weet je nog hoe het was in de jaren

negentig? Hakken, kale koppen, happy

hardcore en gabber. En natuurlijk de Spi-

cegirls en de Backstreetboys. Trek je Aus-

tralian en je Nike Air Max uit de kast, en

stuiter naar Nji-Sri. Toegang gratis op

vertoon van je studentenkaart.

WWW.NJISRI.NL

22.00 UUR SOCIËTEIT NJISRI

>> Godonderdag 11 maart

VEE TELEN

De veetelers hebben een indrukwekkend

symposium over voedselproductie opge-

zet. De studenten wisten Cees Veerman

voor de inleiding te strikken. Vanuit de

retail komen sprekers van Ahold, LTO

Noord, ABN AMRO en Nutreco, plus onze

eigen Martin Scholten, Prem Bindraban

en Jan Douwe van der Ploeg. Aan bod

komen de toekomst van het familiebe-

drijf en streek- versus internationale pro-

ductie.

VEETELERS.NL

09.00 UUR, CINEMEC EDE

>> GOvrijdag 12 maart

PhD-FEESTJE

Lekker dansen met andere intelligente

wezens. Op de website kun je zien wie er

allemaal gaan, al meer dan 100 mensen.

Én stemmen voor je favoriete liedje. I got-

ta feeling van de Black Eyed Peas staat

op 1. De eerste drie drankjes zijn gratis.

WWW.WAGENINGENPHDPARTY.NL

21.30 UUR, JUNUSHOFF

>> No govanaf 12 maart

LEVEN ZONDER STRESS

Wie zonder stress en met voldoening wil

leven, moet Stephen Covey lezen. Eén

van zijn zeven adviezen is bijvoorbeeld

‘Begin bij het eind’. Bedenk wat je wilt

dat je vrienden en familie zeggen bij je

begrafenis en leef daar vervolgens naar.

De rest is niet belangrijk. Dat geeft een

hoop rust! Covey heeft het leven van dui-

zenden managers maar ook van Ali B.

verbeterd.

Een vierdaagse cursus bij Sofidia kost

425 euro; de paperback 26 euro. En het

boek is beter.

SOFIDIA.NL

HOF VAN WAGENINGEN

>> GOzaterdag 13 maart

ZWAGERMAN

De boekenweek komt er weer aan, van 10

tot 20 maart. Boekenweekgeschenk-

schrijver Zwagerman komt naar de

Bblthk, twee dagen later gevolgd door

Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr.

Beiden geven een lezing en gaan in

gesprek met het publiek.

WWW.BBLTHK.NL

19.30 UUR, €5, BBLTHK

>> GOmaandag 15 maart

CARRIÈRE MAKEN

Wil je voor een multinational werken?

Twee ervaringsdeskundigen vertellen je

deze avond over selectieprocedures, je

eerste baan en carrièremogelijkheden.

OPGEVEN WWW.KLV.NL; 19.30 UUR, KLV-GEBOUW

>> GOwoensdag 17 maart

HOE ZIT HET?

Als je mee wil denken en praten over je

opleiding kun je in allerlei commissies

plaatsnemen. Welke past het best bij je?

In één avond geeft onderwijsgoeroe Pim

Brascamp een compleet overzicht over

rollen, taken en functies in het onderwijs

van Wageningen UR.

OPGEVEN: [email protected]

19.30 UUR, VIP-KAMERS FORUM

>> GoTuesday 9 March

WANT TO INTEGRATE?

Fons van de Vijver gives tips on dealing

with cultural differences and on intercul-

tural friendships.

STUDIUMGENERALE,WUR.NL; 20.00, LA 13

>> GoThursday 11 March

SO 90S

Remember the nineties? Get out your

Nike Air Maxes and come on down to Nji-

Sri. Free with student card.

WWW.NJISRI.NL; 22.00, NJISRI

>> GoFriday 12 March

PhD PARTY

Dance with the brightest and vote for

your favourite song. First drink free.

WWW.WAGENINGENPHDPARTY.NL

21.30, JUNUSHOFF

>> GoWednesday 17 March

HOW DOES IT WORK?

Interested in being on a committee?

Don’t know which one? Pim Brascamp

explains how it works at Wageningen UR.

SIGN UP WITH [email protected]

19.30, VIP-KAMERS FORUM

Details?

resource.wur.nl/en/agenda

Wat je de komende weken niet mag missen (en wat wel). Zie ook de agenda op: www.resource.wur.nl/agenda

| p.4 | Maar hij wordt gekort op bonus en moet Drie ... · de onderzoeksscholen een cursus of...

Documents

Transcript of | p.4 | Maar hij wordt gekort op bonus en moet Drie ... · de onderzoeksscholen een cursus of...