| NUMMER | AUGUSTUS 2013 | · 2016-07-29 · Contact us today for a product demonstration or for...

JAARGANG 14 | NUMMER 4 | AUGUSTUS 2013 | WWW.ZORGVISIE.NL/ICT

6 Acuut ZorgportaalDirect zicht op de beschikbare capaciteit

12 Helder declarerenDOT brengt relatie kosten en kwaliteit in beeld

24 Digitaal schriftjeOuders betrekken bij hun kinderen op de groep

AB BAKKER

‘Ziekenhuizen zijn overgeleverd aan

grillen van leveranciers’

ictVAKBLAD OVER ICT IN DE ZORG

ICT_13_04_p01-02-Cover.indd Sec1:1ICT_13_04_p01-02-Cover.indd Sec1:1 8/6/2013 1:00:56 PM8/6/2013 1:00:56 PM

Contact us today for a product demonstration or for more information! [email protected] - +31 (0)345 589 460 – www.datalogic.com

A Perfect Match.

Positively match patients with their medical records and treatment plans.

The GryphonTM 4000-HC series has Disinfectant-Ready enclosures treated with anti-microbial additives. Together with the LYNXTM PDA, they are the perfect 1D and 2D bar code readers for

healthcare applications!

DATALOGIC IS A LEADING PROVIDER OF BAR CODE READERS AND MOBILE COMPUTERS FOR RETAIL, INDUSTRIAL AND HEALTHCARE APPLICATIONS WORLDWIDE.

M 4000 HC series h

.

ures treated with anti-m1D and 2D bar code rea

ICT_13_04_p01-02-Cover.indd Sec1:2ICT_13_04_p01-02-Cover.indd Sec1:2 8/6/2013 1:01:17 PM8/6/2013 1:01:17 PM

INHOUD

!COLOFONHét vakblad voor professionals in de zorg

verschijnt zes keer per jaar. Daarnaast is er de gratis wekelijkse e-mail nieuwsbrief van

Zorgvisie ict. Zorgvisie ict is een uitgave van Reed Business Media, Maarssen. Dertiende

jaargang, nummer 4, augustus 2013.

REDACTIEADRESPostbus 152, 1000 AD Amsterdam

Telefoon: (020) 5159722E-mail: [email protected]

www.ictzorg.com

REDACTIEEric Bassant (hoofdredacteur)

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMERMario Gibbels, Mariska Klooster, Carel

Goslings, Frank de Groot, Loek Kusiak, Frank van Wijck, Jo Bollen, Ron van den Bosch,

Mirjam Hulsebos

ONTWERP EN VORMGEVINGTwin Media bv, Culemborg

FOTOGRAFIE EN ILLUSTRATIESFarhad Foroutanian, Mario Gibbels, Allard de

Witte, Jeannette Schols, Nout Steenkamp

UITGEVERBen Konings

DRUKSenefelder Misset, Doetinchem

ADVERTENTIESInformatie over tarieven en afsluitdataRewina Ratiram, tel. (020) 515 9855

[email protected] materiaal:

[email protected]

ABONNEMENTENReed Business bv, Klantenservice, Postbus 4, 7000 BA, Doetinchem,

tel: +31 (0314) 35 83 58 E-mail: [email protected]

www.reedbusiness.nlAbonnementen lopen automatisch door,

tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij onze klantenservice wordt opgezegd via telefoonnummer 0314-358358. Kies voor

optie ‘vraag over het abonnement’ en vervolgens de optie ‘abonnement opzeggen’.

PRIJZENjaarabonnement particulieren 169,68 euro en losse nummers 26,67 euro. Geïnteresseerd in

een instellingsabonnement? Neem dan contact op met onze klantenservice, via

[email protected] Alle prijzen zijn inclusief BTW en verzendkosten.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 1567-8148Copyright: Copyright Reed Business bv

AUTEURSRECHT EN AANSPRAKELIJKHEIDAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze

uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijzen, hetzij

elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder

voorafgaande toestemming van de uitgever.

WET BESCHERMING PERSOONSGEGEVENSUw opgegeven gegevens kunnen worden

gebruikt voor het toezenden van informatie en/of speciale aanbiedingen door

Reed Business bv en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u hiertegen bezwaar

heeft, stuurt u een brief naar: Reed Business Media, t.a.v. Adresregistratie,

Postbus 808, 7000 AV Doetinchem.

10

ARTIKELEN6 Acuut Zorgportaal Meldkamer

en ziekenhuizen in de regio Amsterdam hebben dankzij het Acuut Zorgportaal direct zicht op de beschikbare capaciteit.

8 iPad in plaats van huisbezoek Bij zorgorganisatie Siza stappen de begeleiders wat minder vaak in de auto. Ze bevorderen de zelfred-zaamheid van cliënten via de iPad.

12 Kosten en kwaliteit gekoppeld met DOT Nu de overgang van dbc naar DOT is gerealiseerd, is er ruimte om de relatie tussen kosten en kwaliteit in beeld te brengen.

16 Direct zicht op de personeels-kosten Zorginstelling Amerpoort bespaart bijna een miljoen euro dankzij invoering van de module Budget en Control.

22 De top is in zicht Het UMC Utrecht heeft volgens de HIMSS het op één na hoogste niveau behaald wat betreft automatise-ring van de zorg.

28 In alle soorten en maten Menig zorgportaal kwam aan bod tijdens het tweede ict-congres van het Julius Centrum UMCU.

30 Mobiel werken De bewonerscon-sulenten van Woonzorg Nederland hebben alle informatie bij de hand op hun tablet-pc’s.

INTERVIEW18 Spijt over verkoop van Hiscom

Oud-hoogleraar Ab Bakker stond aan de wieg van het eerste zie-kenhuisinformatiesysteem in Nederland. Achteraf gezien had-den de ziekenhuizen dit zis nooit moeten verkopen, vindt hij nu.

RUBRIEKEN4 Nieuws ictkort34 Recensie apps

COLUMNS15 Jo Bollen23 Ron van den Bosch

18

8 30

UITGELICHT24 Digitaal schriftje vergroot

betrokkenheid ouders In het kader van In voor Zorg! is bij zorginstelling Kentalis het digitaal schriftje ingevoerd. Ouders zien nu wat hun kinderen op de groep doen.

!

AUGUSTUS 2013 • ZORGVISIEICT 04 3

ICT_13_04_p03_Inhoud.indd 3ICT_13_04_p03_Inhoud.indd 3 8/6/2013 1:02:04 PM8/6/2013 1:02:04 PM

ICTKORT!

Oudere medewerkers staan meer open voor beeldzorg

Het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg ontwikkelde een vragen-lijst om de acceptatie van beeld-zorg bij zorgmedewerkers te onderzoeken. Daarbij werden de medewerkers ingedeeld in verschillende ‘technologiegene-raties’: mensen die opgroeiden in de jaren zeventig maakten de komst van de tv in de huiska-mer mee, mensen uit de jaren tachtig waren getuige van de opkomst van de pc en de kinde-ren van nu groeien op met de ervaring dat overal apps voor zijn.

In de zomer van vorig jaar wer-den de vragenlijsten verspreid over verschillende thuiszorgin-stellingen in Midden- en Zuid-Nederland. Uiteindelijk vulden 207 thuiszorgmedewerkers de vragenlijst in.De verwachting van de onder-zoekers was dat de tijd waarin iemand opgroeit bepalend is voor zijn ‘behendigheid’ met nieuwe apparaten. En dat zou ook weer van invloed zijn op de acceptatie van nieuwe techno-logie, zoals bijvoorbeeld beeld-zorg.

Tot verrassing van de onderzoe-kers blijkt echter de groep thuis-zorgmedewerkers die is gebo-ren tussen 1960 en 1970, de ‘tv-generatie’, het meest open te staan voor beeldzorg. Een ver-klaring hebben ze niet omdat er geen interviews zijn gehouden. Tijdens een informeel gesprek met een van de onderzoekers vertelde een thuiszorgmede-werker dat ze na zoveel jaren fietsen door de wijk het prima vindt om haar verdere carrière zittend achter de computer door te brengen. (MG)

Het zijn niet de jonkies die met de smartphone in de hand zijn opgegroeid, maar de oudere thuiszorgmedewerkers die het meest open

staan voor beeldzorg. Dat blijkt uit onderzoek van het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg van de Hogeschool Utrecht.

ROBOTRobotchirurgie kost veel geld maar over-tuigend bewijs voor de effectiviteit ont-breekt vooralsnog. Dat stellen vier art-

sen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

!!ONTEVREDEN

Huisartsen zijn in hun samenwerking met ziekenhuizen het

minst tevreden over de communicatie en informatievoorzie-ning. Dat blijkt uit

onderzoek van data-verwerker MediQuest.

!!ZORGPAD

Ziekenhuis Gelderse Vallei heeft het zorg-

proces van zijn patiënten geautoma-tiseerd met behulp van de workflow-

module van MI Consultancy.

!!FOTO’S

Een app, Figure1, uit Canada geeft

artsen de mogelijk-heid om foto’s van aandoeningen met

elkaar te delen en te bespreken.

!!BRIL

Sony heeft een appa-raat ontwikkeld dat artsen als een bril

kunnen opzetten tij-dens een endoscopi-sche verrichting. Zij kunnen dan zowel de videobeelden als het ‘werkveld’ bekijken.

NIEUWSFLITS

4 ZORGVISIEICT 04 • AUGUSTUS 2013

ICT_13_04_p04_05_Kort.indd 4ICT_13_04_p04_05_Kort.indd 4 8/6/2013 1:02:40 PM8/6/2013 1:02:40 PM

Achteraf gezienACHTERAF IS HET ALTIJD GEMAKKELIJK praten. Had toenmalig directeur Ab Bakker in 1998 beter gelet op die opgetrokken wenkbauw van Pierre Vinken toen hij hem vertelde over de voorgenomen verkoop van Hiscom aan Baan, dan had hij zich misschien nog een keer bedacht en was de verkoop niet doorgaan. Daarna is het met de toen nog veruit grootste zis-leverancier in Nederland stap voor stap bergafwaarts gegaan.

‘Achteraf gezien hadden we het natuurlijk nooit moeten doen’, geeft Bakker nu toe. Dan waren de Nederlandse ziekenhuizen niet over-geleverd geweest aan de grillen van de zis-leve-ranciers, maar hadden ze nog hun eigen systeem gehad. En met het geld dat de zieken-huizen tegenwoordig aan ict spenderen, zou met gemak een state-of-the-art zis draaiende gehouden kunnen worden, aldus Bakker.

Bakker heeft er echter nooit een nacht minder om geslapen. Op dat moment vond iedereen, ook hij, het de beste oplossing. Interessanter is de vraag welke mogelijkheden ziekenhuizen

nog hebben om minder afhankelijk te worden van de zis-leveranciers.

Bakker geeft een voorzetje. Je zou als zie-kenhuizen gezamenlijk bepaalde onderdelen, bijvoorbeeld een PACS, kunnen ontwikkelen.

Eventueel met behulp van open source. En wie weet wat voor moois daar uit kan voortkomen.

Gezamenlijke inkoop is een gepas-seerd station. De academische zieken-huizen hebben de kans gehad om samen op te trekken bij de keuze van een nieuw zis. Op it hoef je je als zie-kenhuis toch niet te onderscheiden, stelt columnist Jo Bollen terecht. Het had de ziekenhuizen een ster-kere positie gegeven ten opzichte van de uitverkoren zis-leverancier

en meer mogelijkheden geboden voor samenwerking. De kans bestaat

echter dat de acht academische zieken-huizen straks met vijf ver-schillende zis-leveran-ciers werken. De vraag is nu of ze daar achteraf spijt van hebben. !

REDACTIONEEL

Waaraan moet een digitale community voldoen wil ze aantrekkelijk zijn voor 65-plussers? Die vraag stelde De Zorggroep zich vorig jaar. De Limburgse zorgorganisatie wilde namelijk door middel van zo’n community het socia-le netwerk van 65-plussers in hun zorggebied versterken zodat ze langer zelfstandig thuis konden blijven wonen.

De Zorggroep was in 2012 al gestart met een digitale community onder de naam GroeneKruisPAL4. De commu-nity liep echter niet zo goed en De Zorggroep besloot daarom een gebruikersonderzoek te houden.

Belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat er voor de doelgroep voldoende te halen moet zijn op een website. Daarnaast moet een website natuurlijk simpel en gebruiks-

vriendelijk zijn. Nog een rand-voorwaarde is dat de site mogelijkheden moet bieden om informatie uit te wisselen over activiteiten in de buurt.

Toen de leverancier van de community GroeneKruisPAL4 besloot de stekker eruit te trekken, gooide De Zorggroep het over een andere boeg: ze sloten zich aan bij Portal Kessel, een al bestaand initia-tief van tandarts Rein de Wit uit Kessel. Portal Kessel moet een digitaal dorpsplein worden waar inwoners, verenigingen, ondernemers, dienstverleners en de gemeente elkaar kunnen opzoeken. Belangrijkste voor-deel van Portal Kessel is dat er voldoende te halen is, zodat er genoeg bezoekers zijn waar-door het voor organisaties als De Zorggroep aantrekkelijk is om hun diensten aan te bie-den. (MG)

Digitaal dorpsplein

Verpleegkundigen en ict

ERIC BASSANT

hoofdredacateur Zorgvisie ict

!

Waarom zou je als zorgorganisatie een eigen community voor je cliënten oprichten. De Zorggroep uit Limburg

besloot zich, na een gebruikersonderzoek, aan te sluiten bij een al bestaand initiatief voor een digitaal zorgplein.

Verpleegkundigen hebben nog steeds weinig invloed op de ict waar ze dagelijks mee werken. Althans dat is het geval

in Groot Britannië. Er is echter weinig aanleiding om te verwachten dat het in Nederland veel anders is gesteld.

De Royal College of Nursing heeft een enquête gehouden onder haar leden. Daaruit blijkt dat ongeveer de helft van de verpleegkundigen zegt dat hun niets is gevraagd over de invoe-ring van ict-systemen waar ze zelf mee moeten werken.

Uit de enquête blijkt ook dat veel verpleegkundigen nog pc’s moeten delen met colle-ga’s in plaats van dat ze beschikken over bijvoorbeeld handige tablets die ze aan het bed kunnen gebruiken. 35 pro-

cent geeft aan dat ze onvol-doende toegang hebben tot ict-middelen voor hun werk.

De Royal College of Nursing doet dan ook een oproep in het rapport Positioning nur-sing in a digital world om de verpleegkundigen meer te betrekken bij het ict-beleid in de zorg. Dat zorgt er waar-schijnlijk ook voor dat ver-pleegkundigen zich meer betrokken gaan voelen bij de invoering van e-health in de zorg. (MG)

o ges ape . Opook hij, het de bede vraag welke m

nog hebben omvan de zis-leve

Bakker geeftkenhuizen gezbijvoorbeeld ee

Eventueel mEn wie wvoortkom

Gezaseerd shuizensameneen nkenhustelt Het hkerevan

en mvoor sa

echter dahuizen strschillendeciers werkvraag is nuachteraf sphebben. !

ICT_13_04_p04_05_Kort.indd 5ICT_13_04_p04_05_Kort.indd 5 8/6/2013 1:02:43 PM8/6/2013 1:02:43 PM

Het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam is door de minister van VWS aangewezen als traumacen-trum en daarmee verantwoor-delijk voor de coördinatie van de acute zorg in de regio.

Onder de naam ‘TraumaNet AMC’ geeft het AMC invulling aan deze rol. TraumaNet AMC is het regionale netwerk van partners in de acute zorgketen – zoals ziekenhuizen, meldkamers en huisartsen – dat als doel heeft ervoor te zorgen dat de acute patiënt zo snel mogelijk op de juiste plaats de kwalitatief best mogelijke zorg ontvangt. En daarbij gaat het zowel om dagelijkse als opgeschaalde situaties zoals crises en rampen.

Om dit doel te bereiken, is de directe beschikbaarheid van zorg cruciaal. Ambulance Amsterdam, waarin de meldka-mer ambulancezorg en de ambulance-dienst zijn verenigd, heeft in het verleden herhaaldelijk haar bezorgdheid uitgespro-ken over de veelvuldig afgekondigde opnamestops van de negen ziekenhuizen binnen hun verzorgingsgebied dat Amster-dam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland omvat. Gegevens van Ambulance Amster-dam laten zien dat jaarlijks ongeveer 750 opnamestops bij de meldkamer worden gemeld. Dit zijn opnamestops voor de SEH, Traumakamer/Shockroom, CT-Trombo-lyse, EHH/CCU en OK. Hierdoor komt het voor dat een ambulance bij een ziekenhuis wordt geweigerd en door moet rijden naar een volgend ziekenhuis. De rit duurt hierdoor langer en de behandeling begint

later, terwijl bij patiënten met een acute zorgvraag tijd vaak juist bepalend is voor het herstel.

AandachtspuntenDit probleem is door het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) onderkend en heeft geleid tot een gemeenschappelijke notitie Stops van ziekenhuizen in de ROAZ regio’s TraumaNet AMC en het Netwerk Acute Zorg, regio VUmc. De belangrijkste aan-dachtspunten in deze notitie zijn de procedure voor het afkondigen van opna-

mestops en de communicatie met de meldkamer en de andere ziekenhuizen in de regio.

De wens om de regionale situatie te verbeteren sluit direct aan bij het pro-gramma e-Spoed van het Nederlands Instituut voor ICT in de Zorg (Nictiz) dat tot doel heeft om de informatievoorziening binnen de acute zorgketen te verbeteren. Inzicht in de pre-hospitale capaciteit is hierbij een van de aandachtsgebieden. In dit kader is Nictiz in 2012 samen met TraumaNet AMC en het ict-bedrijf Finalist

Dankzij het Acuut Zorgportaal hebben de meldkamer en de ziekenhuizen in de regio Amsterdam direct zicht op de beschikbare

capaciteit. Er is een oproep gedaan aan alle trauma- en acute zorgnetwerken om zich aan te sluiten.

AUTEURS MARISKA KLOOSTER, CAREL GOSLINGS, FRANK DE GROOT FOTO ISTOCK

Zo snel mogelijk op de juiste plek

CAPACITEITSPLANNING

Figuur 1 – Overzichtsscherm Acuut Zorgportaal

!


ICT_13_04_p06-07_SocialMedia.indd 6ICT_13_04_p06-07_SocialMedia.indd 6 8/6/2013 1:04:03 PM8/6/2013 1:04:03 PM

gestart met de ontwikkeling van de applica-tie ‘Acuut Zorgportaal’.Het Acuut Zorgportaal is zo ontwikkeld dat in één oogopslag de beschikbare regionale capaciteit van acute zorg inzichtelijk is. In figuur 1 is het overzichtsscherm te zien waarin dit zowel grafisch (een landkaart met groene en rode pins voor de ziekenhui-zen) als tekstueel (een lijst met de belang-rijkste informatie) wordt getoond.

Bij de functionaliteit van de applicatie is uitgegaan van de gemaakte afspraken uit de genoemde ROAZ notitie. In Figuur 2 is het scherm te zien waar de ziekenhuizen een opname stop melden. Zo kunnen ziekenhuizen momenteel vijf verschillende soorten opnamestops melden (SEH, Traumakamer/Shockroom, CT-Trombo-lyse, EHH/CCU, OK) waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen geplande (voorziene stops, bijvoorbeeld door onderhoud) en niet geplande (door acute disbalans in vraag en aanbod) stops. Bij het mel-den van een opna-mestop moet worden aangegeven wat de reden van de stop is en welke gemanda-teerde functionaris de stop afkondigt. Verder moet een verwachte eindtijd wor-den ingevoerd. De opnamestops lopen automatisch af bij het bereiken van deze eindtijd. Ook is de automatische verzen-ding van een mail ingebouwd naar een algemeen e-mailadres van het betreffende ziekenhuis. Dit om na te kunnen gaan of de

interne procedures correct zijn doorlopen. Het automatisch aflopen en de mailing-functie waren wensen van de eindgebrui-kers naar aanleiding van de praktijktest.

RapportageHet voordeel van het Acuut Zorgportaal is dat niet alleen de meldkamer zicht heeft op de beschikbare capaciteit van de zieken-huizen in de regio, maar dat dit ook voor de ziekenhuizen onderling inzichtelijk is. Ieder ziekenhuis kan zelf een rapportage maken over een bepaalde periode waarin het aantal opnamestops van dat ziekenhuis is terug te vinden. Hierbij wordt alle rele-vante informatie over de opnamestops getoond, zoals het type stop (gepland / ongepland), het soort, de duur en de reden. Met behulp van de rapportage kan de daad-werkelijke duur van de opnamestop verge-leken worden met de normtijden die zijn vastgesteld in de notitie. Zo heeft een Shockroom/Traumakamer-stop een norm-tijd van 1 uur. Naast deze individuele ziekenhuis-rapportage kan het traumacen-trum een regionale rapportage uitdraaien waarin alle opnamestops uit de regio worden getoond. In de regio TraumaNet AMC is afgesproken dat deze rapportage periodiek wordt gepresenteerd en bespro-ken tijdens het ROAZ.

PraktijktestOm de functionaliteit en gebruiksvriende-lijkheid goed te kunnen beoordelen, is de applicatie binnen het verzorgingsgebied van Ambulance Amsterdam in de praktijk getest.

Uit de evaluatie van de praktijktest blijkt dat de gebruikers positief zijn over het

Acuut Zorgportaal en dat iedereen de meerwaarde van de applicatie ziet. Het is een gebruiks-vriendelijke appli-catie die er qua vormgeving over-zichtelijk uit ziet. Alle betrokken

partijen blijven de applicatie gebruiken om stops te melden. De andere meldkamers en ziekenhuizen uit Noord-Holland en Flevo-land sluiten na de zomer op het Acuut Zorgportaal.

Landelijk is er ook aandacht voor dit onderwerp. Begin dit jaar heeft Nictiz een landelijke bijeenkomst georganiseerd waar de applicatie is gepresenteerd. Aan alle trauma- en acute zorgnetwerken in

Nederland is dan ook een oproep gedaan om aan te sluiten op het Acuut Zorgpor-taal. Inmiddels is er vanuit diverse regio's interesse en worden voorbereidingen getroffen voor een praktijktest. De appli-catie heeft zijn meerwaarde tijdens de praktijktest in Amsterdam bewezen en kan in de toekomst ook bruikbaar zijn in situaties waarbij meerdere slachtoffers van een ramp over de regio moeten worden verspreid. Het afkondigen van opnamestops is geen typisch Amsterdams probleem, al speelt de hoge dichtheid van ziekenhuizen in deze regio wel een rol. Echter, ieder ziekenhuis heeft een beperkte behandelcapaciteit en als deze volledig benut is, is het van belang om dat te communiceren naar de meldkamer en de andere ziekenhuizen. Op die manier zorgt de hele keten er gezamenlijk voor dat de patiënt met een acute zorgvraag daadwerkelijk zo snel mogelijk op de juiste plek komt. !

Mariska Klooster, Stafadviseur Trauma-Net AMC; Carel Goslings, Medisch hoofd TraumaNet AMC; Frank de Groot, Manager TraumaNet AMC

IN ÉÉN OOGOPSLAG IS DE BESCHIKBARE CAPACITEIT

INZICHTELIJK

Figuur 2 – Opnamestop melden

Naast de meldkamer participeren de volgende ziekenhuizen in de

praktijktest: - AMC, Amsterdam

- Amstelland ziekenhuis, Amstelveen

- BovenIJ ziekenhuis, Amsterdam

- Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam

- Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam

- Slotervaart ziekenhuis, Amsterdam

- VU medisch centrum, Amsterdam

- Waterlandziekenhuis, Purmerend

- Zaans Medisch Centrum, Zaandam

DEELNEMERS TRAUMANET AMC


ICT_13_04_p06-07_SocialMedia.indd 7ICT_13_04_p06-07_SocialMedia.indd 7 8/6/2013 1:04:04 PM8/6/2013 1:04:04 PM

!

Zonder iPad voor het contact met haar cliënten kan Esther Berends zich haar werk niet meer voor-stellen. Ze is bij de zorgorganisa-tie Siza ambulant begeleider van zelfstandig wonende cliënten met een licht verstandelijke of

lichamelijke handicap.‘Beeldbelafspraken met de iPad geven de

cliënt veel meer bewegingsvrijheid en regie over zijn of haar leven. Vanaf elke gewenste plek kan er face-to-face contact zijn tussen mij en de cliënt. Al pratende ontdek je snel of voor dat moment voldoende aan de wens van de cliënt tegemoet is gekomen. Ik kan goed inschatten hoe het met iemand gaat. En anders spring ik alsnog in de auto voor een huisbezoek. De wens van de cliënt blijft leidend. Ander voordeel: mijn reiskilome-ters zijn gehalveerd, omdat mijn routes nu veel handiger lopen. De gewonnen tijd heb ik eindelijk kunnen gebruiken voor kennis-uitwisseling met collega’s, training, des-kundigheidsbevordering. Dat was er steeds bij ingeschoten.’

Ook haar collega Geurt van Ledden ziet louter voordelen van de iPad in de ambu-lante ondersteuning. ‘Vroeger stelden cliënten hun hulpvraag uit tot het moment waarop de begeleider voor de deur stond. Nu zie je een omgekeerde beweging: cliënten wachten niet, maar nemen met hun iPad zelf het initiatief. Ze durven stappen te zetten. Als je met drie jaar

geleden gezegd had dat de iPad voor een belangrijk deel de toekomst van de ambu-lante zorg ging bepalen, had ik je voor gek verklaard. Veel cliënten vinden het zelfs stoer om zo’n ding te hebben en gebruiken hem ook in contacten met kennissen en familie. Hun wereld wordt groter. De iPad is voor de cliënt een digitaal maatje gewor-den, dat helpt bij het structureren van zijn leven. Het is een prima aanvulling en alternatief voor het persoonlijke contact bij de cliënt thuis. Dat persoonlijke contact blijft, maar is minder frequent. Vroeger zat ik twee keer per week met een cliënt thuis te praten. Dat tweede contact heb ik nu opgeknipt in twee keer één kwartier beeld-contact. Door deze tijdwinst kan ik meer-dere cliënten bedienen in dezelfde werktijd en zijn er ook meer contactmomenten per week.’

Eigen voordeurCirca 800 cliënten van Siza die individueel wonen – eigen voordeur, zelf je maaltijd koken, werk of dagbesteding – worden daarin ondersteund door ambulante begeleiders. Voor een aantal van hen zijn de huisbezoeken van twee à drie keer per week een uur verleden tijd. De iPad vervangt voor een deel het thuisbe-zoek. In het voorjaar vond een pilot met

iPads plaats onder 40 zelfstandig wonende cliënten in Ede en Doetinchem. De pilot vond plaats in samenwerking met Focus Cura – bedenker en ontwikkelaar van de technologie voor tablets in de zorg PAL4, de Personal Assistent 4 Life – en moest duide-lijk maken of de ambulante begeleiding deels ook via beeldscherm kon verlopen. Cliënten kregen de iPad in bruikleen. ‘Het inzetten van deze technologie,’ zegt projectleider beeldschermzorg Joukje Janssen, ‘is mede noodzakelijk door de verschuiving van AWBZ naar Wmo, en door veranderingen in zorgwaartepakketten (zzp’s). Van meer cliënten wordt verwacht dat ze zich extramuraal kunnen redden, voor zichzelf kunnen zorgen, werk vinden. Voor een aantal van hen is deze omslag naar meer eigen verantwoordelijkheid en

participeren in de maat-schappij een hele kluif. Tegelijk wordt van zorgverle-ners verwacht dat ze met minder mensen meer zorg bieden. Dat legt druk op de begeleiding. De iPad is dan een ideaal hulpmiddel om snel vragen te beantwoor-den. In Ede en Doetinchem zijn de iPads ook uitgerust met een knop voor verbin-

ding met de thuiszorgcentrale van Sensire, zodat ook in urgente situaties ondersteu-ning aanwezig is.’

Meer beeldcontact via de iPad en minder huisbezoek bevordert de zelfstandigheid en privacy van cliënten, zo is de ervaring van

zorgorganisatie Siza. Het scheelt bovendien in de kosten.

AUTEUR LOEK KUSIAK BEELD JEANNETTE SCHOLS

Achter het scherm in plaats van in de auto

E-HEALTH

‘DE IPAD IS VOOR DE

CLIËNT EEN DIGITAAL MAATJE

GEWORDEN’


ICT_13_04_p08-11_Ehealth.indd 8ICT_13_04_p08-11_Ehealth.indd 8 8/6/2013 1:04:27 PM8/6/2013 1:04:27 PM

Na enkele maanden proefdraaien met de iPads in Ede en Doetinchem bleek de tevredenheid over het nieuwe communica-tiemiddel bij zowel begeleiders als cliënten zo groot dat besloten is het aantal cliënten dat met iPads wordt uitgerust uit te breiden tot 120. Joukje Janssen: ‘Aanvankelijk waren we bang dat cliënten heel veel zouden inloggen, gewoon ook uit nieuwsgierigheid om met zo’n apparaat wat te spelen. Dat is niet gebeurd, net zo min als er iPads zijn kwijtgeraakt. Ook de bediening, het omgaan met knoppen en gebruik van functies, hadden de meesten heel snel in de vingers.’

John Olde Olthof, binnen de directie van Siza verantwoordelijk voor onder meer ict: ‘Met technologie streven we meer kwaliteit van leven en zelfstandigheid voor de cliënt na, een betere dienstverlening door fre-quenter cliëntcontact en kostenbesparing.’ In dunbevolkte regio’s van het werkgebied namen door het gebruik van iPads de reiskilometers al heel snel af. Of er tegen-

stand was van begeleiders tegen de iPad omdat daardoor wellicht het contact een onpersoonlijker karakter zou krijgen? Olde Olthof: ‘Daar is rekening mee gehouden door in de pilot, voordat je überhaupt van een business case kunt spreken, bewust te beginnen met begelei-ders en cliënten die geïnteresseerd waren in deze vorm van commu-nicatie. Hun positieve ervaringen maakten enthousiasme bij de anderen los, olievlekwerking dus. Cliënten zien de iPad ook als stimulans om hun netwerk aan contacten uit te breiden, via Facebook bijvoorbeeld. Daardoor hebben ze, zo blijkt, hun hulpverleners ook weer minder nodig.’

Speciale appsVoor het eind van dit jaar streeft Siza naar een verdrievoudiging van het aantal iPads

in de ambulante begeleiding. ‘En we hebben nu een pilot in de startblokken staan om voor cliënten het gebruiksgemak en de informatieservice van de iPad te verbreden met speciale apps, vertelt

Olthof. Denk daarbij aan apps met informa-tie over zelfstandig reizen, bankieren, zelfstandig koken, boodschappen doen. We beginnen hiermee in Arnhem en Tilburg, waar Siza voorzienin-

gen heeft voor mensen met Niet Aangebo-ren Hersenletsel en cliënten met een lichte verstandelijke beperking. De apps ontwik-kelen we samen met cliënten en belangen-behartigers als de Afasie Vereniging Nederland. Ook willen we voor begeleiders en cliënten het patiëntendossier via de tablet ontsluiten.’

Technologie wordt sowieso, mede om besparingen in de zorgfinanciering te

‘DOORDAT ER AFSTAND IS, KAN DE BEGELEIDER GEEN

ZAKEN OVERNEMEN’

Esther Berends: ‘De wens van de

cliënt blijft leidend’



Siza ondersteunt vanuit 150 accomo-daties, zoals ‘Het Dorp’ uit de

beroemde openingsactie in 1962 van Mies Bouwman, verspreid over

Gelderland en Noord-Brabant van meer dan 3500 cliënten – kinderen, jongeren en volwassenen – met een

lichamelijke en/of verstandelijke handicap, Niet Aangeboren Hersenlet-sel (NAH) of een autistische stoornis.

De ondersteuningsdoelen voor cliënten kunnen variëren van bescher-

mend tot adviserend.

ZORG ORGANISATIE SIZA

Het omgaan met de knoppen hadden

de cliënten snel in de vingers

doelgroepen, van beschermd wonen, verzorgd wonen, begeleid zelfstandig wonen tot thuis wonen. Dit markeert een mooi kantelpunt in onze organisatie. Mensen die in deze sector werken willen graag iets beteke-nen voor een ander. En ze willen zien dat het echt effect heeft. Tot voor een paar jaar legden mede-werkers vooral de nadruk op wat niet gerealiseerd werd. Het glas was half leeg. Ik zie nu een omslag. Medewerkers zien dat de inzet van iPads naadloos past in ons ver-nieuwde kwaliteitshandvest voor het leveren van professionele zorg dicht bij de cliënt. Doordat er afstand is, kan de begeleider geen zaken overnemen, maar moet uitleg-gen hoe de cliënt ze zélf kan oppakken.’

OntdekkenMarieke van Springel, cliënte van Siza, vindt beeldzorg ‘echt prima’: ‘Ik heb onder-steuning nodig bij het op orde houden van

realiseren, zeer bepalend om mensen met een handicap zelfredzaam te maken, aldus Olthof. ‘We hebben plannen voor portals met een grote variatie aan diensten die bereikbaar en toegankelijk zijn voor alle

mijn administratie. Vroeger kwam mijn begeleider hiervoor twee uur per week

langs. Als ik in de stress ben geschoten vanwege een brief waar ik niet veel van begrijp, kan ik die voor de camera van de iPad houden. Mijn begeleider kan de brief dan uitleggen, me geruststellen en me verder helpen. En als het

echt niet anders kan, komt hij gewoon zelf langs.’

Olthof vindt dat het mes aan twee kanten snijdt: ‘Natuurlijk zijn we nog volop aan het leren en ontdekken. Maar de iPad betekent voor de cliënt meer privacy en regie en voor de medewerker een hogere arbeidstevre-denheid en meer flexibiliteit. Die kan ook een grotere caseload aan omdat hij in een werkweek vele uren uur minder in de auto hoeft te zitten. Daarom is het voor zorgkan-toren ook aantrekkelijk om zaken te doen met organisaties die hun bedrijfsvoering op deze manier efficiënter inrichten.’ !

‘DE MEDEWERKER HOEFT VELE UREN

MINDER IN DE AUTO TE ZITTEN’

>



Deelname! 30,-

incl. lunch en borrel

Jaap Koelewijn Nick Jue

Hét congres over uw vermogen in uitdagende tijdenDe eurocrisis maakt duidelijk dat verdere Europese samenwerking van cruciaal belang is. Maar hoe zal die samenwerking eruitzien? Hoe krijgt Europa de economie weer aan het groeien? En wat betekent dat voor de Nederlandse economie en de groeikansen van uw vermogen? Op vrijdag 11 oktober zullen topsprekers hun visie geven op deze kwesties tijdens de vierde editie van dit congres. Hierbij zal ook ingegaan worden op onderwerpen als pensioen, eigen woning, vermogensoverdracht en beleggingen. Schrijf u nu in!

Schrijf u nu in via www.gripopjevermogen.nl Of bel: 078 – 625 3838. Deelname kost ! 30,- voor 1 persoon of ! 50,- voor 2 personen.

mediapartners

een init iatief van kennispartner

Jan Kees de Jager

sponsor

Twitter mee via #gojv13 of volg @gojv Volg Grip op je Vermogen op Facebook


!

DBC-Onderhoud zelf noemt 2012 in zijn jaarverslag “het jaar waarin heel veel is gebeurd en heel veel is bereikt”. De over-gang van dbc naar DOT (dbc’s op weg naar transparantie) kan niemand in de zorg zijn ont-

gaan. DBC-Onderhoud directeur Chrit van Ewijk vergelijkt deze omslag wel eens met wat de introductie van de euro betekende voor de financiële administratie van bedrij-ven. Ze moesten toen hun hele bedrijfsad-ministratie tegen het licht houden. En dat moesten zieken-huizen bij de intro-ductie van DOT ook. ‘Degenen die zich hiermee in de ziekenhuizen op ict-gebied bezig-hielden, en ook degenen die betrok-ken zijn bij de inkooponderhandelingen met de zorgverzekeraars, hebben gemerkt wat de twee grootste veranderingen waren ten opzichte van de bestaande systematiek’, vertelt Van Ewijk. ‘Die speelden zich name-lijk af op het gebied van de zorginkoop en het afleiden van de zorgproducten. In de oude systematiek waren dit twee geschei-den administraties waartussen geen ver-band zat. En dit verband wilden we nu juist wel tot stand brengen, zodat de ziekenhui-zen geen dubbele administratie meer hoe-ven te voeren. Het is niet gek dat de medisch

specialisten zeiden dat helemaal niet erg te vinden, want ze waren het zo gewend. Maar wat ze deden was lastig te controleren en gaf veel extra administratieve lasten. Dus hebben we ervoor gekozen in de nieuwe systematiek de patiëntenadministratie centraal te stellen, zodat hieruit automa-tisch de correcte declaratie wordt afgeleid op basis van een van de 4.300 zorgproduc-ten in DOT.’

Het nieuwe voor de ziekenhuizen is dat ze ervoor moeten zorgen dat de basis-

patiëntenadmini-stratie op orde is. Van Ewijk: ‘Is die onvolledig, dan is de financiering ook onvolledig. Dat merkt een zieken-huis nu meteen. Een aantal zieken-huizen was in de voorbereiding van

de omslag van dbc naar DOT al zo ver dat ze de eerste helft van 2012 konden gebrui-ken om te testen met de grouper. Andere ziekenhuizen hebben die controle ach-teraf gedaan.’

KostenallocatieDe ziekenhuizen hebben echt een slag gemaakt om op basis van dit uitgangspunt te gaan werken, stelt Van Ewijk. Bij de budgetsystematiek wisten de ziekenhuizen wel hoe de kosten van hun personeel of hulpmiddelen in elkaar staken, maar ze

hadden geen zicht op het behandeltraject met een patiënt. ‘De kosten voor de opera-tiekamer werden bijvoorbeeld niet bijge-houden op basis van de verdeling over de patiënten die er waren geopereerd’, verdui-delijkt hij. ‘Nu wel, en die kostenallocatie is echt nieuw. Die betekent dat de kostenad-ministratie van een ziekenhuis er echt anders uit is gaan zien. En dit heeft voorde-len voor de bedrijfsvoering van het zieken-huis, want het laat zien of het met die kosten in vergelijking met andere ziekenhuizen boven of onder het gemiddelde zit. Hugo Keuzenkamp bijvoorbeeld, bestuurder van het Westfries Gasthuis, ontdekte zo dat zijn ziekenhuis bij klinische bevallingen stan-daard extra activiteiten inzette die andere ziekenhuizen niet deden. Dit bleek te maken te hebben met een extra controle rond de bevalling die in zijn ziekenhuis wel standaard was en in andere ziekenhuizen niet. Als je dergelijke informatie over het medisch handelen in je ziekenhuis boven tafel kunt krijgen, kun je ook met degenen die ervoor verantwoordelijk zijn de discus-sie aangaan over de vraag of de gekozen handelwijze wel of niet medisch noodzake-lijk is.’

Nu is het inkoopproces aan de beurt. Van Ewijk: ‘Binnen de oude dbc-structuur wisten de ziekenhuizen hoeveel verrichtin-gen ze deden, wat die kostten en wat ze ervoor kregen van de zorgverzekeraars. Met de omslag naar DOT ga je terug van 40.000 dbc’s naar 4.300 zorgproducten. Hiervoor zijn conversietabellen gemaakt, maar die

De overgang van dbc naar DOT is gerealiseerd. Nu is er de ruimte om de relatie tussen kosten en kwaliteit in beeld te brengen, aldus

directeur Chrit van Ewijk van DBC-Onderhoud.

AUTEUR FRANK VAN WIJCK FOTO NOUT STEENKAMP

Kosten en kwaliteit gekoppeld

'IS DE BASISPATIËNTEN-ADMINISTRATIE

ONVOLLEDIG, DAN IS DE FINANCIERING OOK

ONVOLLEDIG'

DBC-ADMINISTRATIE

-s

-

n

nn

l

-

-

n

-

et

12 ZORGVISIEICT 04 • AUGUSUTUS 2013

ICT_13_04_p12-14_dbc-onderhoud.indd 12ICT_13_04_p12-14_dbc-onderhoud.indd 12 8/6/2013 1:17:30 PM8/6/2013 1:17:30 PM

conversie is natuurlijk nooit één op één. En omdat op dit moment de productiegege-vens van 2012 nog niet volledig zijn, maakt dit het proces van zorginkoop voor 2014 lastig. Dit is gelukkig een probleem van voorbijgaande aard.’

Zorgprogramma’sHet verhaal voor de ggz is anders dan dat van de ziekenhuizen. In de ggz is de opzet van het systeem niet veranderd. ‘Maar wel willen de zorginstellingen in gesprek met de zorgverzekeraars over het zorgpro-gramma dat met die patiënt wordt doorlo-pen’, zegt Van Ewijk, ‘en dit willen ze koppelen aan de dbc-registratie. Dan ontstaat een koppeling tussen het medisch traject en de bedrijfsvoering. En daar komt steeds vaker ook nog de outcome monito-ring bij, zodat duidelijk wordt wat de behan-deling in termen van herstel oplevert.’

De zorgverzekeraars willen nog een stap verder gaan. Zij zien dat de ene ggz-aanbie-der heel veel intensieve behandelingen doet en de andere veel minder, terwijl het bij beide om patiënten in dezelfde diagnose-groep gaat. ‘Het is logisch dat ze dan willen weten aan welke patiëntkenmerken dit ligt’, zegt Van Ewijk. ‘Bij de intake van de patiënten heeft triage plaatsgevonden en op basis daarvan is de beslissing genomen licht of zwaar te behandelen. Dan kun je onder-zoeken op grond van welke factoren die beslissing genomen is, maar dat is een moei-lijk traject. Eenvoudiger is het te beginnen met objectievere patiëntkenmerken zoals de ernst van de klacht en de sociaal-economi-sche status van de patiënt. Door data uit

covdlv

ZHvvwdgpkotsrd

vdebgwlpbozblmes

Chrit van Ewijk, directeur

DBC-Onderhoud: ‘We moeten zorgen dat de systematiek goed op de actualiteit blijft

afgestemd’

AUGUSUTUS 2013 • ZORGVISIEICT 04 13


het landelijk dbc-informatiesysteem (DIS) te koppelen aan data uit andere bronnen zoals Vektis, het centrum voor informatie en standaardisatie voor zorgverzeke-raars, is het mogelijk een beter verband aan te geven tussen de ernst van de klachten en de zwaarte van de behandeling. Koppeling van de registratiegegevens van de instellingen met de data van DIS en Vektis leidt tot indicato-ren die een rol kunnen spelen in het inkoop-proces. Het biedt bijvoorbeeld een opening om kritisch het gesprek aan te gaan met behandelaars over de triage, en dat leidt tot scherpere zorginkoop. Met andere woorden: het is in de ggz nu al mogelijk het medisch-inhoudelijke werk, de bedrijfsvoering en de maatschappelijke kosten en baten van het werk te spiegelen. Dit betekent dat verdere grote systeemingrepen in deze sector voorlopig niet meer nodig zijn.’

SpelregeltoolVragen aan de helpdesk van DBC-Onder-houd waren er genoeg in 2012. Vragen over de registratie- en declaratieregels vooral, omdat de vertaalslag van wat er met de patiënt gebeurt naar deze declaratieregels zo gedetailleerd is. En vragen die samen-hangen met de introductie van een nieuw hulpmiddel, een nieuw geneesmiddel of een verschuiving in taakverdelingen. Dergelijke veranderingen leiden altijd tot vragen over de manier van registreren. Specifiek voor de ggz ontwikkelt DBC-On-derhoud op dit moment een webapplicatie, de spelregeltool, die moet helpen om dit soort vragen te beantwoorden. ‘Het aantal

vragen aan de helpdesk is nu trouwens flink afgenomen’, zegt Van Ewijk. ‘Er is weer rust, zodat wij ons kunnen bezighouden met het

werk achter de schermen. Het bijhouden van de zorgactiviteiten vooral, want die moeten natuurlijk altijd up to date en duidelijk zijn.’

Los van de vragen zijn er nu vooral wijzigingsverzoe-

ken. ‘Dan wil een topklinisch ziekenhuis bijvoorbeeld weten wat het aanmoet met het gegeven dat de cardiogenetica niet in de DOT benoemd zijn’, legt Van Ewijk uit. ‘Wij weten dan dat de beschrijving van de zorgactiviteit moet worden aangepast om hierin te voorzien. Maar het is ook mogelijk dat we een wijzigingsverzoek honoreren voor een vorm van zorg die niet eerder beschreven werd. Een nieuwe vorm van vroegdiagnostiek bijvoorbeeld, een ingreep voor hartpatiënten die eerder niet mogelijk was. Wij kijken dan of het zaak is de beschrijving van een van de bestaande zorgproducten aan te passen of dat we beter een nieuw zorgproduct kunnen maken. Het laatste doen we liever niet te vaak natuur-lijk, dit zou de overzichtelijkheid niet ten goede komen.’

Een grote verandering heeft zich afge-speeld op het gebied van kindergenees-kunde. Van Ewijk legt uit: ‘Kindergeneeskunde is van een basisvak een bijzonder specialisme geworden. In de registratie waren al klinische producten per aandoening opgenomen die zowel voor kinderen als volwassenen golden. Maar de behandelduur van kinderen bleek structu-reel langer dan die bij volwassenen met een vergelijkbare klacht en de kosten wijken dan ook duidelijk af. We hebben daar dus specifiek voor kindergeneeskunde aparte producten voor beschreven.’

RegiofinancieringVan Ewijk schat in dat iedereen in het veld nu wel weer zo’n beetje weet waar hij aan

toe is met DOT. ‘De zorg blijft in beweging en dus moeten we zorgen dat de systema-tiek goed op de actualiteit afgestemd blijft’, zegt hij. ‘Maar nu alweer overstappen op een nieuwe systematiek – zoals links en rechts wel wordt geopperd – is echt niet aan de orde. Ook binnen regiofinanciering, het model dat nu zoveel aandacht krijgt, zul je toch zorgprestaties willen kunnen benoemen, want anders kun je geen vergelijkingen meer maken tussen zorg-aanbieders. Roger van Boxtel begrijpt echt niet waarover hij het heeft als hij gedeelte-lijke herinvoering van de oude dbc’s voorstaat omdat de financiering van de zie-kenhuiszorg door DOT een doolhof zou zijn geworden.’

Het is juist zaak voort te bouwen op wat nu is bereikt, stelt Van Ewijk. Bijvoorbeeld voor de ziekenhuiszorg de praktijkvariatie en kwaliteitsindicatoren vergelijken en een plaats geven in het proces van zorginkoop, zoals in de ggz inmiddels gebeurt. ‘Koppel het inzicht over de zorg die wordt geleverd en de kosten daarvan aan de geleverde kwaliteit’, zegt hij. ‘En kijk voor chronische patiënten met heel uitgekristalliseerde zorgprogramma’s of het mogelijk is tot combifinanciering te komen voor alle betrokken professionals in de eerste en tweede lijn. Dit zijn ontwikkelopties waar-mee je inspeelt op de afspraak die we met elkaar hebben gemaakt dat we het over prijs én over kwaliteit zouden gaan hebben. Het is goed dat die afspraak er is, maar nu moeten we er ook invulling aan geven door de dialoog over kwaliteit op gang te bren-gen. De kunst is innovatie en kwaliteitsver-betering daadwerkelijk op de agenda te zetten. De hordes op het pad naar innovatie mogen best zo geplaatst zijn dat mensen met een innovatief idee er wat voor over moeten hebben, maar ze moeten wel hun doel kunnen bereiken.’ !

>

‘HET IS IN DE GGZ NU AL MOGELIJK DE

MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN EN BATEN VAN HET

WERK TE SPIEGELEN’

14 ZORGVISIEICT 04 • AUGUSUTUS 2013


!COLUMN

TOEN IK LAS DAT DE ACADEMISCHEziekenhuizen van Rotterdam en Groningen gezamenlijk besloten hadden om hun epd/zis te vervangen door Soarian van Siemens moest ik aan de tv van mijn schoonmoeder denken. Zij besloot namelijk voor dezelfde tv te kiezen als wij, want dan konden wij haar op afstand via de telefoon helpen als ze problemen had met de instellingen. Een vorm van samenwerken.

Nou heb ik maar één schoonmoeder maar er zijn acht academische ziekenhuizen. Allemaal gebruikten zij van oorsprong het-zelfde zis van Bazis, voortgekomen uit de samenwerking tussen de ziekenhuizen. Alleen Nijmegen had wat anders. Maastricht ging zo’n zes jaar geleden als eerste van Bazis af en was juist de laatste die Bazis had aangeschaft. Maastricht koos voor SAP. Leiden en Utrecht werkten samen bij de selectie en kozen voor ChipSoft, Nijmegen bleef solo en kocht EPIC, Rotterdam en Groningen werkten bij de selectie ook samen en kozen voor Soarian van Siemens. De twee Amsterdamse uni-versitaire ziekenhuizen die nog steeds veel systeemdelen van Bazis gebruiken denken nog na maar doen dat wel samen. De grote leveranciers SAP, ChipSoft, EPIC en Siemens hebben ieder inmiddels dus een graantje meege-pikt. Maar of dat voor ieder afzonderlijk voldoende is voor een adequaat investeringspotentieel om software te ontwikkelen voor academische ziekenhuizen is maar de vraag.

Hoe kan het toch dat de academische zieken-huizen niet allemaal samenwerkten om tot een keuze te komen? Waarom moest Maastricht zes jaar geleden al wat anders en waarom is Amsterdam daar nu pas aan toe? Lijken die academische ziekenhuizen dan niet op elkaar, of lijken ze alleen twee aan

twee op elkaar, vooral als ze ver uit elkaar lig-gen? Willen ze zich onderscheiden op basis van it-systemen in plaats van op patiënten-zorg? Zijn Maastricht en Nijmegen zulke bui-tenbeentjes? Ik geloof er helemaal niks van! Voor de kosten van de gezondheidszorg en ook voor de behandeling van de patiënt is het gebrek aan samenwerking een gemiste kans.

Ik ben nog een tijdje baas geweest van de DIV coöperatie in Tilburg waar elf zieken-huizen in Zuidwest-Nederland hetzelfde epd/zis van Bazis gebruikten vanuit één rekencentrum in Tilburg en gezamenlijk stevige invloed hadden op het versie- en releasebeheer, de functionaliteit, de prijs-vorming, de documentatie, de bereikbaar-heid en de flexibiliteit van de leverancier. En nog belangrijker, alle patiënten in die regio konden met één pasje bij elf zieken-huizen terecht. De bestuurders van toen bleken in staat om een deel van hun auto-nome handelen op te offeren en de kunst en kunde van diversiteit te benutten. Zij zagen in dat als je iets niet alleen kan, je innova-tiever of slagvaardiger kunt worden door samen te werken met anderen. Zij realiseer-

den zich dat je door samenwerking afhan-kelijk wordt van de anderen en dit je kan beperken en het gevoel kan geven slagvaardig-heid in te leveren. Maar er werd een optimale balans gevonden die meer dan dertig jaar stand hield. Naast

schaalvoordeel bleef juist het combineren van verschillen een reden om met andere ziekenhuizen samen te werken.

Ik ben razend benieuwd of de keuze van de beide Amsterdamse academische zieken-huizen nog een vijfde leverancier aan het rijtje toevoegt. Zo niet dan hebben we in de nabije toekomst toch misschien vier acade-mische ziekenhuizen met dezelfde epd/zis-leverancier en kunnen die met z’n vijven goed gaan samenwerken. !

Een gemiste kans

WILLEN ZE ZICH ONDERSCHEIDEN OP

BASIS VAN IT-SYSTEMEN IN PLAATS VAN

PATIËNTENZORG?

JO BOLLEN is voorzitter van

de VMBI

!


ICT_13_04_p15_Column_JoBollen.indd 15ICT_13_04_p15_Column_JoBollen.indd 15 8/6/2013 1:07:15 PM8/6/2013 1:07:15 PM

De invoering van een module Budget en Control leidde bij Amerpoort tot een efficiëntere inzet van personeel. Dat levert de gehandicaptenzorginstelling een besparing op van bijna een miljoen euro. Dat geld wordt allemaal weer ingezet in de zorg,

benadrukt projectleider Paul Trossèl.

AUTEUR MARIO GIBBELS BEELD ISTOCK

Realtime zicht op de personeelskosten

HRM SOFTWARE !


ICT_13_04_p16-17_hrm software.indd 16ICT_13_04_p16-17_hrm software.indd 16 8/6/2013 1:07:39 PM8/6/2013 1:07:39 PM

Er waren drie redenen waarom gehandicaptenzorginstelling Amerpoort meer vat wilde krijgen op haar personeelskosten, legt projectleider Paul Trossèl uit. ‘De managers bij Amerpoort hebben budget-

verantwoordelijk-heid voor hun orga-nisatie-onderdeel gekregen en willen daarom meer zicht hebben op de inzet van personeel en de budgettaire gevol-gen hiervan. Ook wil Amerpoort beter verantwoording kunnen afleggen aan de verwanten van haar cliënten over hoe het beschikbare geld wordt ingezet. Tot slot streeft Amerpoort een betere afstemming na van enerzijds de zorgvraag en anderzijds de inzet van voldoende gekwalificeerd personeel en het beschikbare budget.’

Trossèl kreeg in 2011 als projectleider de opdracht om hier iets op te vinden. Ergens een softwarepakketje aanschaffen en wat consultants in huis halen, daar hadden ze bij Amerpoort weinig trek in, aldus Trossèl. ‘We hoorden dat ORTEC bezig was met de ontwikkeling van de module Budget en Control en hebben ze gevraagd of we daar eens naar mochten kijken. Dat mocht en wat we te zien kregen, zag er erg bruikbaar uit. Een belangrijk voordeel was dat we niet iets nieuws in huis hoefden te halen want bij Amerpoort werken we al met ORTEC Harmony. Er zou alleen een extra ‘knop’ in het personeelsplanningssysteem aange-bracht moeten worden.’

CultuuromslagVervolgens zijn binnen Amerpoort twee werkgroepen opgestart, legt Trossèl uit, eentje voor de inhoud en eentje voor de techniek. ‘De werkgroep techniek zorgde voor de aanschaf en inpassing van de module Budget en Control in ORTEC Harmony. Het was hun verantwoordelijk-heid dat het zou gaan werken. De werk-groep inhoud moest ervoor zorgen dat de organisatie daadwerkelijk ging werken met de nieuwe module. Dat klinkt eenvoudiger dan het is want het betekende dat op een heel andere manier gewerkt moest gaan worden. Het is echt een cultuuromslag.’Tot voor kort werd namelijk in Amerpoort

op de groepen geroosterd. Trossèl: ‘Aller-eerst moest er niet langer geroosterd maar gepland worden. Dat betekent dat je op langere termijn bekijkt hoeveel personeel je nodig hebt en op basis daarvan ga je roosteren.’

Gebeurde voorheen het roosteren op de groepen, nu kwam de personeelsplanning onder de directe verantwoordelijkheid te vallen van de managers. Trossèl: ‘Daarvoor

kregen de managers de beschikking over planners. We hebben ervoor gekozen om niet een centraal systeem voor perso-neelsplanning in te voeren maar de ‘planners’ te

positioneren naast de managers van de verschillende organisa-tie-onderdelen zodat de planners feeling houden met de werkvloer.’

KostenbewusterIn januari 2012 is begonnen met een pilot binnen een van de divisies met zes rooster-groepen en circa 100 medewerkers. Voor deze divisie is met behulp van de module Budget en Control een planning gemaakt voor drie maanden. Trossèl: ‘Dat verliep boven ver-wachting goed.’

De eerste winst was dat de medewerkers veel kostenbewuster werden, aldus Trossèl. ‘Ze realiseerden zich ineens dat het geld kostte als ze iemand van het flexbureau inzetten. Als er gaten in het rooster vielen, dan werd dit veel vaker door de medewer-kers van een afdeling zelf opgelost. Ook werden door een betere planning veel minder diensten geruild zodat de planners minder werk hadden.’

De medewerkers verloren wel wat vrijheid omdat ze niet langer zelf hun rooster konden invullen. Trossèl: ‘Medewerkers moeten voortaan langer van tevoren aangeven wanneer ze wel en niet willen werken. Daar staat tegenover dat ze nu veel langer van tevoren weten wanneer ze wel of niet moeten werken zodat ze makkelijker privé-afspraken kunnen maken.’

Belangrijkste winst is dat de managers met behulp van de module Budget en Control veel meer sturingsmogelijkheden

hebben. Trossèl: ‘Door alleen maar goed naar de roosters te kijken kon er al heel veel bezuinigd worden op personeel. In het begin van de pilot hebben we bijvoorbeeld de overdracht teruggebracht van een uur naar een half uur. Want dan heb je toch te maken met een dubbele bezetting. Dat leverde alleen al tonnen op. Voordeel is ook dat managers niet langer verrast worden door budgetoverschrijdingen. Dat levert ook geld op.’

UitrolNa de succesvolle pilot is er nog het een ander bijgesteld. Zo worden voortaan de budgetten van iedere afdeling automatisch ingelezen. Ze hoeven niet langer met de hand ingevoerd te worden.

Met de verdere uitrol van de module Budget en Control is in december 2012 gestart. Trossèl: ‘We hebben ervoor geko-zen om er een jaar voor uit te trekken omdat de organisatie al met zoveel veran-deringen te maken heeft. Je moet mensen niet overbelasten. We nemen rustig de tijd

om mensen voor te lichten en voor te bereiden.’

Al met al schat Trossèl dat de invoering van de module Budget en Control bijna een miljoen euro aan efficiencyvoordeel oplevert. Die

besparingen vloeien overigens allemaal weer terug naar de zorg, benadrukt hij. ‘De module Budget en Control is geen bezuinigingsinstrument maar een stur-ingsinstrument. Het leidt tot een efficiën-tere inzet van personeel waardoor we met hetzelfde budget meer zorg kunnen leveren.’ !

‘DOOR ALLEEN MAAR GOED NAAR DE ROOSTERS TE

KIJKEN KON AL HEEL VEEL BEZUINIGD WORDEN OP

PERSONEEL’

‘MEDEWERKERS REALISEERDEN ZICH INEENS DAT HET GELD KOSTTE ALS

ZE IEMAND VAN HET FLEXBUREAU INZETTEN’

Bij Amerpoort werken 2400 medewerkers en 650 vrijwilligers die 2200 mensen met een verstandelijke

beperking ondersteunen in de provincies Utrecht, Flevoland en in ‘t

Gooi op ruim 300 locaties.

AMERPOORT


ICT_13_04_p16-17_hrm software.indd 17ICT_13_04_p16-17_hrm software.indd 17 8/6/2013 1:07:40 PM8/6/2013 1:07:40 PM

INTERVIEW

Het is allemaal begonnen met het woord ‘geïntegreerd’, vertelt Ab Bakker glimla-chend terwijl hij zichzelf nog een kopje thee inschenkt. We bevinden ons in de werkkamer van zijn woonhuis in de duinen van Noord-wijk. Hij gaat weer

zitten en begint te vertellen. ‘Begin jaren 70 vatte de over-heid, gestimuleerd door een werkgroep medische informa-tica, het plan op om voor de ziekenhuizen een geïntegreerd informatiesysteem te ontwikkelen. Daar waren ze in het buitenland ook mee bezig en dat vond men wel een interessante gedachte. Het idee was om in het Acade-misch Ziekenhuis Leiden een experiment te starten. Ik was op dat moment bezig met mijn proefschrift over geïntegreerde systemen en mijn promotor heeft toen in Leiden gezegd: dan moet je Bakker hebben.’

Jaren daarvoor, in 1956, had Bakker als student wis-kunde op het luchtvaart laboratorium in Amsterdam, waar hij een bijbaantje had, al kennis gemaakt met een van de eerste computers in Nederland: de ZEBRA, ofwel Zeer Eenvoudige Binaire Reken Automaat. Bakker: ‘Die gebruikten we om de luchtweerstand te berekenen. Dat

was nog een heel groot apparaat. We moesten er eerst een stuk afslopen om hem in de lift te krijgen.’

Sindsdien was Bakker als een van de eerste ‘whizz-kids’ in Nederland gegrepen door computers en pro-grammeren. Na zijn studie wiskunde werkte hij

achtereenvolgens bij het Nederlandsch Scheepsbouwkundig Proefstation en Philips Computer Industry tot hij in 1972 gevraagd werd om in Leiden zijn kennis in te zetten voor de ontwikkeling van een

geïntegreerd ziekenhuisinformatiesysteem. ‘Ze hebben me toen ook gelijk hoogleraar gemaakt zodat ik op voet van gelijkheid met de hoogleraren in het ziekenhuis kon praten.’

Met welk doel wilde men een geïntegreerd informatiesysteem ontwikkelen?‘Het doel was om alle gegevens in het ziekenhuis in een database op te slaan zodat iedereen die daartoe bevoegd was er gebruik van kon maken. Het is dus een sprookje dat het alleen voor de administratie was bedoeld. Overigens gebeurde er al het een en ander op ict-gebied in Leiden.

‘We hadden Hiscom nooit moeten

verkopen’

Oud-hoogleraar Medische Informatica Ab Bakker heeft een cruciale rol gespeeld bij de ontwikkeling van het eerste

ziekenhuisinformatiesysteem in Nederland. ‘Bijna de helft van de ziekenhuizen was bij ons aangesloten.’

AUTEUR MARIO GIBBELS FOTO’S ALLARD DE WITTE

‘WE WAREN MET RUIM 40 ZIEKENHUIZEN VERUIT DE

GROOTSTE’


ICT_13_04_p18-21_Interview.indd 18ICT_13_04_p18-21_Interview.indd 18 8/6/2013 1:07:57 PM8/6/2013 1:07:57 PM

INTERVIEW

Ab Bakker

Is van huis uit wiskundige

•Werkt al sinds

1972 in de gezondheids-

zorg.

•Heeft wel eens aanbiedingen gehad maar

vond dat hij een missie had: het ontwikkelen van een succesvol

ziekenhuisinfor-matiesysteem.

•Houdt zich nog

steeds bezig met e-health.

!

In het klinisch laboratorium werd bijvoorbeeld al gebruikgemaakt van computers en bij de medische registratie en bij de analyse van hartfilmpjes.’

Vond deze ontwikkeling alleen in Leiden plaats?‘Nee, er waren twee ontwikkelingen. Er was het initia-tief in het Academisch Ziekenhuis Leiden dat werd gesubsidieerd door de ministeries van Onderwijs en Economische Zaken, en er was het initiatief van het ministerie van Volksgezondheid om voor de algemene ziekenhuizen iets vergelijkbaars te ontwikkelen. Daarbij was het idee om in vier regio’s verschillende onderdelen van een informatiesysteem te ontwikke-len om die vervolgens als puzzelstukken in elkaar te passen. Dat vond ik een nogal naïeve gedachte want als je dat niet heel goed coördineert, dan past dat natuurlijk niet. En zo is het ook gelopen.’

Wat was de insteek in Leiden dan?‘Er werd gesproken van een experiment op ware schaal. Ook dat was, achteraf gezien, een naïeve gedachte. Want stel dat we erin zouden slagen om een goed werkend informatiesysteem te bouwen? De medewerkers in het Academisch Ziekenhuis Leiden zouden dan beschikken over een mooi stuk gereed-schap, maar we zouden ze helemaal geen continuïteit kunnen garanderen. Het was per slot van rekening maar een experiment in één ziekenhuis en de kosten voor verdere ontwikkeling en onderhoud zouden de draagkracht van één academisch ziekenhuis te boven gaan. Dat kregen we na een jaar ook door en toen zijn we heel snel de samenwerking gaan zoeken met de andere academische ziekenhuizen. Uiteindelijk deden ook de andere academische ziekenhuizen mee. Behalve het Radboud in Nijmegen. Dat was voor de contrastwerking, zei ik dan altijd voor de grap. Ook een deel van de algemene ziekenhuizen hebben zich in de loop der jaren aangesloten omdat het experiment van het ministerie van Volksgezondheid was mislukt. Zo eind jaren tachtig waren we duidelijk marktleider en was bijna de helft van de Nederlandse ziekenhuizen bij ons aangesloten.’

Hoe verliep het experiment in Leiden?‘Na vier jaar liep de subsidie ten einde, in 1976. Het zie-kenhuisinformatiesysteem was toen nog niet af maar er was een centrale data-bank en er waren vol-doende onderdelen om verder mee te gaan. De kli-nische laboratoria waren bijvoorbeeld geautomati-seerd en de registratie van polikliniekbezoeken, de diagnose-administratie, het voorraadbeheer, de

financiële administratie en de personeelsadministratie. Er is toen in opdracht van het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen een uitgebreid evaluatieverslag geschreven dat heel positief was en op grond daarvan zijn we verder gegaan. Er waren toen al zo’n 100 terminals aangesloten op het ziekenhuisinformatiesysteem.’

Welke ziekenhuizen deden toen al mee?‘De academische ziekenhuizen in Rotterdam en Utrecht. We hebben toen een stichting opgericht en er bewust voor gekozen om op basis van gelijkwaardigheid met andere ziekenhuizen samen te werken. Er kwam een landelijk bestuur en allerlei overlegorganen.’

Dat werd stichting Bazis, vernoemd naar Ab Bakker?‘Nee, dat is ook een sprookje. Bazis staat gewoon voor basis ziekenhuisinformatiesysteem. De stichting zou eerst Cozis gaan heten, coöperatief ziekenhuisinforma-tiesysteem, maar er bleek al een bedrijf te bestaan met de naam Cosys en toen hebben we er Bazis van gemaakt.’

Waarom een stichting?‘Haalt zijn schouders op. ‘Dat was toen gebruikelijk. Een stichting kent geen winstbejag. Het doel van de stichting was het leveren van een ziekenhuisinformatieysteem onder gezamenlijke inbreng van de deelnemende zieken-huizen.’

En u werd directeur?‘Ik ben 23 jaar directeur geweest. Eerst van Bazis en nadat we de zis-poot van Raet in 1995 hadden overgenomen, het laatste overgebleven puzzelstuk van het initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, werd het Hiscom. Toen hebben we er een BV van gemaakt. Totdat in 1998 het bedrijf van de gebroeders Baan Hiscom overnam.’

Waren er op dat moment veel concurrenten?‘We waren, met ruim 40 ziekenhuizen, veruit de groot-ste. Raet deed dus wat, totdat we ze overnamen. De Amerikanen probeerden wat. Ook internationaal waren we een van de bekende zis-ontwikkelaars. We publiceerden veel, bezochten congressen maar we waren nog niet actief op de buitenlandse markt. Op een gegeven moment ontstond de gedachte dat we de

grens over moesten als we een state-of-the-art zis met epd wilden behouden. Echter we geloofden niet dat een BV met ziekenhuizen als aan-deelhouders geschikt zou zijn om de buitenlandse markt op te gaan. Daarom zijn we op

zoek gegaan naar een bedrijf dat ons wilde overnemen en uiteindelijk uitgekomen bij de investeringsmaat-

>

‘OP EEN GEGEVEN MOMENT ONTSTOND DE GEDACHTE DAT WE DE GRENS OVER MOESTEN’



schappij van de gebroeders Baan. Dat was op dat moment een enorm succesvol bedrijf, de lieveling op de beurs. Iedereen vond het, inclusief ik, een geweldige deal. Ik ben toen, in goede harmonie overigens, opgestapt omdat ik het niet zag zit-ten om als uitvoerder onder Jan Baan te wer-ken. Twee kapiteins op een schip werkt niet.’

Met spijt in het hart?‘Het was wel mijn kindje...’

Waar niet al te best voor werd gezorgd.‘Op een gegeven moment waren de aandelen van het bedrijf van de gebroeders Baan tot 5 procent van de oorspronkelijke waarde gedaald. Vervolgens is Hiscom in 2001 overgenomen door de Torex Group die het als een cash cow heeft gebruikt. Hiscom werkte met een licentiesysteem dus het geld kwam vanzelf binnen maar Torex deed heel weinig aan product-ont-wikkeling en dat wreekt zich op een gegeven moment.’

Was het achteraf gezien een goede keuze om Hiscom te verkopen?‘Achteraf gezien hadden we het natuurlijk nooit moeten doen. Als je nu kijkt wat ziekenhuizen uitgeven voor een zis, dat was ruim voldoende geld geweest om met veertig ziekenhuizen een state-of-the-art zis draaiende te houden, inclusief epd. Dan hadden de ziekenhuizen het nog zelf in de hand gehad, nu zijn ze overgeleverd aan de grillen van enkele zis-leveranciers.’

Er is geen weg terug?‘Je zou kunnen overwegen om als ziekenhuizen geza-menlijk bepaalde onderdelen zelf te ontwikkelen. Bijvoorbeeld een PACS. Dat zou zelfs met behulp van open source kunnen. Maar een heel zis lijkt me nu niet realistisch.’

Heeft het u nog dwars gezeten dat u Hiscom verkocht hebt aan de gebroeders Baan?‘Nee, ik heb er geen nacht minder om geslapen. Het leek op dat moment de meest logische beslissing. Al was er, achteraf gezien, één moment waarbij ik mis-schien wat langer had moeten stilstaan. Toen ik name-lijk Pierre Vinken, die voorzitter van de raad van commissarissen was van Hiscom, uitlegde hoe het bedrijf van de gebroeders Baan in elkaar zat, fronste hij even de wenkbrauwen en zei dat zoiets in Amerika niet zou mogen. Dat was allemaal veel te ondoorzich-tig. Vinken rook gewoon dat hun constructie te riskant was, en daar had ik misschien wat meer aandacht aan moeten besteden.’

Wat heeft u na de overname van Hiscom nog gedaan?‘Ik ben nog een aantal jaren hoogleraar Medische Informatica geweest en heb daarnaast allerlei advies-

klussen gedaan en com-missariaten op het gebied van e-health. En dat doe ik nog steeds. Ze vragen me ook weleens om com-mentaar te leveren op bij-voorbeeld het landelijk EPD of de automatisering

van de trombosediensten en dat vind ik erg leuk. Het houdt me bij de les.’ !

‘ZIEKENHUIZEN ZIJN NU OVERGELEVERD AAN DE GRILLEN VAN ENKELE ZIS-LEVERANCIERS’



Op weg naar het

hoogste niveau Op

weg naar het

hoogste niveau

Op weg naar het hoogste niveau

De Healthcare Infor-mation Management System Society (HIMSS) is door de Amerikaanse rege-ring opgericht om de automatisering in de

zorg te stimuleren, legt Huys-man uit. ‘De automatisering van de Amerikaanse zorginstel-lingen is namelijk gemiddeld vrij laag en daarom heeft de HIMSS een model ontwikkeld waarmee het niveau van auto-matisering van zorgorganisaties gemeten kan worden. Daarmee kunnen de zorgorganisaties gerankt worden en hopelijk stimuleert dat ze om meer gebruik te maken van ict, met name epd’s.’

Voor Europa is er een licht aangepast model en de HIMSS heeft UMC Utrecht benaderd om te kijken op welk niveau het ziekenhuis zou uitkomen. Huysman: ‘Het model begin bij de basis: de patiëntregistratie, de PACS, de labberichten. Daarna volgt de ordercommu-nicatie en het epd. Bij het hoogste niveau, niveau zeven, gaat het met name om de ziekenhuisbrede automatise-

ring van zorgpaden, gebarco-deerde medicatiebewaking en beslissingsondersteuning. Wij hebben niveau zes behaald omdat we deze drie vormen van automatisering al op sommige afdelingen hebben ingevoerd. We zijn de weg al ingeslagen en moeten het alleen nog zieken-huisbreed invoeren.’

Ict-strategieHuysman ziet het behalen van niveau zes van het HIMSS-model als een stimulans om verder te gaan op de ingeslagen weg. ‘Het model van HIMSS sluit aan op onze ict-strategie die inzet op kwaliteit, veiligheid en vermindering van admin-stratieve lasten.’

Op dit moment zijn er in Nederland vijf ziekenhuizen met niveau zes volgens het HIMSS-model. Dat zijn behalve UMC Utrecht, het UMC in Leiden, het Westfriesgast-huis, het Spaarne Ziekenhuis en het Sint Lucas Andreas Zieken-

UMC Utrecht heeft volgens een model van de Amerikaanse HIMSS het op één na hoogste niveau behaald wat betreft de automatisering

van de zorg. Volgende zomer wil het ziekenhuis zo mogelijk niveau zeven halen, vertelt Jan Christiaan Huysman, programmamanager

vernieuwing zorg-ict.


AUTOMATISERING

Utrecht zet bijvoorbeeld sterk in op patiëntenportalen via www.MijnUMC.nl. Ook zijn we bezig met de automatisering van de uitwisseling van gege-vens met onder meer huisartsen en tweedelijns ziekenhuizen.’

De volgens zomer hoopt UMC Utrecht niveau zeven van het HIMSS-model te halen. Huys-man: ‘Daar krijgen we het nog druk mee, maar het moet mogelijk zijn.’ !

huis. In heel Europa is er slechts één ziekenhuis met niveau zeven en dat is het acade-misch ziekenhuis Hamburg-Ep-pendorf.

De Neder-landse zieken-huizen met niveau zes gebruiken ofwel het zis/epd van Chipsoft of dat van Epic. Misschien is er een verband maar Huysman denkt dat het niveau van automatisering van een ziekenhuis toch vooral bepaald wordt door de visie, de strategie en de competenties van het ziekenhuis en minder door welk zis/epd het zieken-huis gebruikt. ‘In Hamburg

gebruiken ze bijvoor-beeld Soarian.’

Wat nog ontbreekt in het

HIMSS-model is het e-health-gedeelte en de transmurale zorg, aldus Huysman. ‘UMC

IN HEEL EUROPA IS ER SLECHTS ÉÉN ZIEKENHUIS

MET NIVEAU ZEVEN

!


ICT_13_04_p22_Himss.indd Sec1:22ICT_13_04_p22_Himss.indd Sec1:22 8/6/2013 1:08:47 PM8/6/2013 1:08:47 PM

!COLUMN


TOEN IK BEGIN JUNI DACHT TE kunnen gaan genieten van een vakantie in de Alsace om de typische Frans/Duitse sfeer te ervaren, belde op mijn eerste vakantiedag mijn moeder van 79 dat zij ein-delijk een geschikt seniorenappartement had gevonden. Zij moest om gezondheids-redenen verhuizen, maar was daar zelf eigenlijk niet toe in staat. Om een lang ver-haal kort te maken, mijn vrouw en ik beslo-ten onze vakantiedagen in te zetten om het appartement woonklaar te maken door laminaat, vloerbedekking, gordijnen en noodzakelijke nieuwe huisraad aan te schaffen. Tussen de bedrijven door kozen we een verhuizer en maakten we een begin met het inpakken van dozen en demonte-ren van lampen en elektronica. De grootste klus was echter het uitzoeken van oude spullen.

Mijn vader is ruim twintig jaar geleden overleden en op dat moment heb ik het bedrijf van mijn ouders – een medi-sche instrumenthan-del – verkocht. Omdat mijn moeder nog een tijdje actief is gebleven in deze branche, bleek nog van alles achterge-bleven te zijn in kel-ders en garage. Bij het opruimen realiseerde ik mijzelf hoeveel er verande-ren kan in twintig jaar tijd. De volledige administratie werd destijds wel al op de computer gevoerd. De pc’s met 512 kB (!) intern geheugen waren voorzien van twee 5 ! inch floppy drives, waarvan de ene drive de software bevatte en de andere de bestanden met de administraties. Zo kwam ik stapels van deze floppy’s tegen, dozen met de software van Microstar, ber-gen kettingpapier met uitdraaien afkom-

stig van een matrixprinter, enzovoorts, enzovoorts.

Onwillekeurig deed mij dit denken aan mijn eerste kennismaking met het ziekenhuis informatie systeem (zis) van professor Bakker. Het was in 1979 toen ik bij het toen-malige Dijkzigt ziekenhuis als programmeur in dienst trad. Het zis draaide op DEC PDP minicomputers, met een eigen besturings- en bestandssysteem (BOS: Bakker Operating System?). Het systeem was uniek, omdat met minicomputers onder dit besturingssy-steem honderden (monochrome!) terminals met acceptabele responsetijden konden worden ondersteund. Het externe geheugen was in die tijd nog erg beperkt. Pas veel later – ik ben vanaf 1982 meer dan tien jaar weg-geweest uit de zorgsector – trok ik bij het toenmalige Academisch Ziekenhuis in Groningen de wasmachine-achtige appara-

ten, waarin stapels met schijven zorgden voor de fenomenale opslagcapaciteit van wel honderden mega-bytes! Wat verandert de wereld toch snel als je terugblikt. Ook mooi om te kunnen verhalen over die eer-ste grote ict-toepas-singen, waarbij de programma’s nog op ponskaarten

werden geschreven en elke foutloze run een overwinning was. Het doet je besef-fen hoe verwend we zijn met (en gewend aan) de technische hoogstand-jes van deze tijd.

O ja, met die verhuizing is het goed gekomen. We hebben twee Volkswagen Transporter bussen vol oude herin-neringen toevertrouwd aan het milieu-park. Eens moet je afscheid nemen van die goeie ouwe tijd! !

Nostalgie

RON VAN DEN BOSCH

voorzitter VienG en hoofd bureau ICT Beleid UMC

Groningen

!

MET MINICOMPUTERS ONDER DIT

BESTURINGSSYSTEEM KONDEN HONDEREN TERMINALS WORDEN

ONDERSTEUND

ICT_13_04_p23_Column_Bosch.indd Sec1:23ICT_13_04_p23_Column_Bosch.indd Sec1:23 8/6/2013 1:11:53 PM8/6/2013 1:11:53 PM

ZORG OP AFSTAND

IN UITGELICHT brengt de redactie van Zorgvisie ict een ontwikkeling of een onderwerp extra onder de aandacht van de lezer.

!

Koninklijke Kentalis koos ervoor om zorg op afstand van onderaf en kleinschalig in te voeren. ‘Doel was om

eerst successen te behalen en vervolgens met behulp van die successen de hele organisatie te

enthousiasmeren.’

AUTEUR MARIO GIBBELS FOTO’S MARIO GIBBELS

Innoveren vanaf de werkvloer

Na de fusie die had geleid tot de oprich-ting van de Konink-lijke Kentalis in 2009, ontstond bin-nen deze zorgen onderwijsorganisa-

tie het idee om wat meer te gaan doen met zorg op afstand. De hele wereld was ermee bezig maar binnen Kentalis gebeurde nog niet zoveel, vond bestuurder Bas van den Dun-gen. Terwijl het volgens hem voor de doelgroep van Kentalis juist erg voor de hand ligt. ‘Wij richten ons op een heel specifieke doelgroep: mensen met gehoor- en spraak-problemen. En omdat het om

Kentalis om zich aan te sluiten bij In voor Zorg!, het stimule-ringsprogramma van het minis-terie van VWS en het kenniscentrum Vilans dat zorgorganisaties voor langdu-rige zorg helpt bij verandertra-jecten.Van den Dungen: ‘Als je iets tot stand wilt brengen, is het altijd goed om mee te liften met een bredere beweging. Via In voor Zorg! kregen we de beschikking over een coach en het voordeel daarvan is dat iemand van buitenaf naar je organisatie kijkt.’

Maar eerst vond er een scan plaats?Manders: ‘Die was bedoeld om te kijken of we aan de voorwaarden voldeden om deel te nemen aan In voor Zorg! Is er voldoende verande-ringsbereidheid, kan de ict-

zo’n specifieke doelgroep gaat, moeten onze klanten en mede-werkers vaak reizen. Het is nooit om de hoek. Zorg op afstand biedt de mogelijkheid om die afstanden te verkleinen en ouders en andere familieleden

meer bij de behandeling en het onderwijs van onze cliënten te betrekken.”

Van den Dun-gen zit samen met projectleider Zorg op Afstand Iris Manders en groepsleider Esther van Sprun-del aan de verga-dertafel in de kamer van Van den Dungen in

het statige hoofdgebouw van Kentalis in Sint-Michielsgestel. Twee jaar geleden besloot

Koninklijke Kentalis is in 2010 ontstaan uit een fusie van

Koninklijke Effatha Fuyot Groep, Viataal

en Sint Marie. Kentalis biedt diagnostiek,

onderwijs en zorg aan kinderen, jongeren en

volwassenen die moeite hebben met

communiceren doordat ze doof of slechthorend zijn,

doofblind of spraakproblemen hebben. Cliënten

van Kentalis hebben een zorgvraag die voortkomt uit deze handicaps, soms in combinatie met een

verstandelijke beperking en motorische of

psychische proble-men. De organisatie telt 4600 medewer-kers en biedt zorg en onderwijs op 18 scholen voor

speciaal onderwijs en 80 zorgen

diagnostieklocaties in heel Nederland.

KONINKLIJKE KENTALIS

‘DEGENEN DIE EEN VOORSTEL

HADDEN INGEDIEND,

MOESTEN HET PROJECT ZELF

GAAN TREKKEN.’


ICT_13_04_p24-27_Kentalis.indd 24ICT_13_04_p24-27_Kentalis.indd 24 8/6/2013 1:22:02 PM8/6/2013 1:22:02 PM

afdeling genoeg ondersteuning bieden?’Van den Dungen: ‘En het bestuur moet er echt achter staan. Anders werkt het ook niet. Conclusie na de scan was dat we in ieder geval voldeden aan de belangrijkste voorwaarden.’

Jullie voldeden niet aan alle voorwaarden?Manders: ‘Er waren nog wel wat aandachtspunten. Kentalis is in 2009 door middel van een fusie tot stand gekomen en daarbij waren alle veranderin-gen topdown doorgevoerd. Dat had geleid tot enige verander-

moeheid. Dat was een aan-dachtspunt.’Van den Dungen: ‘Terwijl onze organisatiefilosofie juist is dat veranderingen van onderaf tot stand moeten komen. We werken hier met hoogopgeleide medewerkers en er is enorm veel kennis in de organisatie aanwezig. Daarom hebben we in 2010 besloten dat de fusie klaar was en dat nu voortaan de ideeën en voorstellen van onderaf zouden komen. Dat was dan ook het tweede deel van het In voor Zorg!-pro-gramma: de voorstellen voor zorg-op-afstand projecten

geleverd of voor minder geld dezelfde kwaliteit.’

Jullie zijn begonnen in de regio Zuid West?Manders: ‘We hebben er bewust voor gekozen om kleinschalig te beginnen. Doel was om eerst successen te beha-len en vervolgens met behulp van die successen de hele organisatie te enthousiasmeren voor zorg op afstand. We zijn daarom, heel simpel, begonnen met het rondsturen van een mail waarin we medewerkers opriepen om met voorstellen te komen voor een zorg op afstand-project.’

Dat was het moment dat jul-lie er in Breda van hoorden?Van Sprundel: ‘Twee, drie dagen voordat De Kubus in Breda, waar kinderen met ernstige hoor- en communica-tieproblemen dagbehandeling krijgen, zes weken dicht zou gaan in verband met de school-vakantie, kregen we de mail binnen. Ik had al heel lang het idee om ons ‘heen en weer-schriftje’ te digitaliseren. Dat was een rood mapje dat op en neer ging van de groep naar de ouders en waarin wij lieten zien wat er allemaal op de groep gebeurde. Gewoon de dagelijkse gang van zaken. Dat kostte altijd veel tijd en ik dacht al langer dat moet veel handiger kunnen. Dus toen ik die mail binnen zag komen, heb ik met een collega in tien minuten tijd een voorstel getikt en opgestuurd en daarna zijn we op vakantie gegaan. Toen ik zes weken later terug-kwam, zag ik dat we waren uitgekozen en uitgenodigd werden voor een gesprek.’Manders: ‘In totaal zijn er elf ideeën binnengekomen. Een

moesten vanaf de werkvloer komen.’

En daar moest die coach bij helpen?Manders: ‘We hebben samen met de coach een projectgroep geformeerd met twee projectlei-ders, iemand van ict en iemand van de R&D-afdeling die effectmetingen zou gaan verrichten bij de verschillende pilots. Met als belangrijkste vraag: heeft het meerwaarde voor de behandeling?Van den Dungen: ‘Doel van de pilots was dat voor hetzelfde geld meer kwaliteit zou worden

Bas van den Dungen, Iris

Manders en Esther van Sprundel

!



beeldcommunicatie bij gezins-begeleiding en e-coaching bij sociale vaardigheidstraining.’Van Sprundel: ‘Na de vakantie zijn we bij elkaar gekomen voor een kick off-bijeenkomst. Manders: ‘En daar heeft Bas gezegd “We gaan dit doen”. Dat is tijdens allerlei overleggen dan ook regelmatig teruggekomen: “Bas heeft gezegd dat we dit gaan doen”.’Van Sprundel: ‘Dat gaf hou-vast om dingen te ontwikkelen. Als er bijvoorbeeld vanuit het management werd gezegd dat daar geen tijd voor was, dan kon je antwoorden dat Bas heeft gezegd dat we dit gaan doen.’

kinderen. Met hopelijk als gevolg dat de ouders zich meer betrokken voelen bij wat hier gebeurt. Want als we een ouderavond organiseerden waren er vaak meer medewer-kers dan ouders. Ouders kun-nen bijvoorbeeld samen met hun kinderen foto’s plaatsen op de website en die kunnen wij weer gebruiken in de kringge-sprekken. Omdat kinderen op onze groep problemen hebben met communiceren, helpen foto’s bij zo’n kringgesprek. Als je bijvoorbeeld vraagt wat heb je dit weekend gedaan, dan weten ze niet wat ze moeten vertellen. Als je echter een foto kunt laten zien die de ouders op de site hebben geplaatst van een dagje aan het strand, dan beginnen ze honderduit te vertellen.’

En hoe zet je zo’n idee voor een digitaal heen en weer-schriftje om in de praktijk?Van Sprundel: ‘Toen we de eerste keer met de projectgroep bij elkaar kwamen, met mensen van de Kameleon in Sint-Michielsgestel en De Kubus in Breda, had ik al helemaal voor ogen hoe de website eruit moest komen te zien. Maar het bleek toch allemaal ingewikkel-der dan ik had gedacht. Zoiets moet toch heel gedegen aange-pakt worden omdat het ook in de rest van de organisatie gebruikt moet kunnen worden. Dus er moesten allerlei docu-menten opgesteld worden, bijvoorbeeld een competentie-lijst en een lijst met voorwaar-den waar de website aan moet voldoen.’Manders: ‘De website moet heel gebruiksvriendelijk zijn zodat alle ouders er gemakkelijk gebruik van kunnen maken en de site moet ook goed beveiligd

Van den Dungen: ‘Maar daarbij was het wel de bedoeling dat mensen het zelf zouden gaan doen. Degenen die een voorstel hadden ingediend, moesten het project, met onder-steuning van de twee projectlei-ders, zelf gaan trekken.’

Wat hield de digitalise ring van het heen en weer-schriftje in?Van Sprundel: ‘Het idee van de digitalisering van het heen en weer-schriftje is een website waar zowel wij, de medewer-kers, als de ouders en eventueel leerkrachten foto’s en teksten kunnen plaatsen over de

De dochter van Christiaan zit op de behandelgroep De Kubus in Breda. Vrijwel elke dag bekijkt hij samen met haar het digitale heen en weer-schriftje. ‘Voorheen

was het een boekje vol foto’s en papier dat bijna uit elkaar viel. Een rotzooitje. Nu is het veel makkelijker. Je tikt een tekst in, plaatst

wat foto’s. Dat gaat veel sneller dan dat je alles moet opschrijven en foto’s moet inplakken. Samen met mijn dochter bekijk ik elke dag de foto’s op de site. Ik heb

zelf dan al de teksten gelezen. Pas is haar oma overleden en daar was ze

nogal van onder de indruk. Dat hebben we op de

website gezet zodat ze er op de groep ook van

wisten.’

‘IK BEKIJK MET MIJN DOCHTER ELKE DAG DE FOTO’S OP DE SITE’

aantal ideeën hadden met ons registratiesysteem te maken en vielen buiten de scope van het programma en een aantal ideeën hebben we samenge-voegd. Een collega van Esther uit Sint-Michielsgestel bleek bijvoorbeeld een vergelijkbaar idee ingestuurd te hebben. Van die twee voorstellen hebben we daarom één project gemaakt. Uiteindelijk zijn we met zes pilots aan de slag gegaan. Behalve het digitale heen en weer-schriftje waren dat com-municatie op afstand met cliënten, een Autisme Service Steunpunt, de website Kennis-koffer Maatschappelijk werker,



zijn zodat niet iedereen er zomaar in kan.’Van den Dungen: ‘We hebben afgesproken dat er geen zaken op de site worden gezet die direct met de behandeling van de kinderen te maken hebben, want dan zou de site nog beter beveiligd moeten worden.’

Wat vonden de ouders ervan?Van Sprundel: ‘We hebben bij het project heel veel geïnvesteerd in de ouders. Het gaat toch om ouders uit verschillende sociale millieus en met verschillende culturele achtergronden. We hebben een handleiding gemaakt van twee A4’tjes maar dat bleek voor sommige ouders toch nog te moeilijk. Bij die ouders hebben wij, of het maatschappelijk werk, voorgedaan hoe de site werkt.

Een van de kinderen op de groep heeft bijvoorbeeld een moeder die geen Nederlands spreekt en een vader die slechts beperkt Nederlands spreekt. Ik heb ze uitgelegd hoe ze een wachtwoord kunnen aanmaken en kunnen inloggen en vervol-gens hoorde ik er niets meer van. Ik dacht ze zullen er wel geen gebruik van maken. Totdat de dochter vertelde dat ze vaak samen met haar moeder naar de foto’s kijkt en dat ze zelfs een foto naar Turkije hebben gestuurd.’

En de kinderen?Van Sprundel: ‘Die vinden het super. Die zijn natuurlijk al veel

handiger met de computer. Ze hebben erg veel behoefte aan visualisatie, ze vragen ons om foto’s te maken en plaatsen zelf foto’s op de site die ze weer aan

hun ouders laten zien. Zo enthousi-asmeren ze hun ouders.’Van den Dun-gen: ‘Dat is ook een van de behan-deldoelen, dat kinderen meer het initiatief nemen.’Manders: ‘We hebben een half jaar na de start van het project een meting gedaan waaruit blijkt dat 70 procent van de ouders zegt meer

op de hoogte te zijn van wat er op de groep gebeurt en 50 procent zegt zich meer betrok-ken te voelen.’Van Sprundel: ‘Een van de ouders zag bijvoorbeeld hoe we op de groep een taalspelletje gebruiken en heeft dat vervol-gens zelf ook gekocht. En onlangs hebben we een feest op de groep georganiseerd en alle ouders waren erbij, zelfs de ouders van drie kinderen die inmiddels alweer vetrokken waren.’

Hoe gaat het nu verder?Manders: ‘We gaan het functi-oneel nu zo aanpassen dat het voor de hele organisatie, zowel voor de zorg als het onderwijs, inzetbaar is. Dat betekent onder meer dat de autorisatie niet langer handmatig maar auto-matisch plaatsvindt. We hebben hier namelijk te maken met zo’n vierduizend cliënten en 3500 leerlingen, waarbij sommigen

tegenover staat dat onze behandelingen korter worden omdat, bij dit project bijvoor-beeld, de ouders meer betrok-ken worden bij de behandeling van hun kind en er ook thuis mee aan de slag gaan. Bij andere projecten is er bijvoor-beeld tijdwinst omdat er minder reistijd is doordat huisbezoek wordt vervangen door beeldcommunicatie.’Van Sprundel: ‘Wij zijn bovendien veel minder tijd kwijt met het bijhouden van het digitale heen en weer-schriftje.’

En nemen de medewerkers al meer eigen initiatief?Van Sprundel: ‘Je krijgt als medewerker meer verantwoor-

delijkheid en je ziet ook steeds meer wat de mogelijkheden van zo’n grote organisatie zijn en welke kennis er aanwezig is. Je komt op verschil-lende locaties en spreekt allerlei mensen en op die manier bouw je een heel netwerk op.’Van den Dungen: ‘Uitgangspunt is

dat je eerst probeert een pro-bleem zelf op te lossen. Lukt dat niet, dan kun je ervan uitgaan dat binnen zo’n grote organisatie als Kentalis vast al ergens het wiel is uitgevonden.’ !

zowel zorg krijgen als onderwijs volgen.’Van Sprundel: ‘Ik ga inmid-dels de verschillende locaties en allerlei studiedagen af om over het project te vertellen en mede-werkers te enthousiasmeren.’

Hoe zorg je er nu voor dat een dergelijk project geborgd wordt?Van den Dungen: ‘Allereerst vragen wij degenen die met een idee komen voor een zorg-op-afstand project om daarbij ook na te denken over de implemen-tatie van het project. Bovendien gaat het om projecten die van de werkvloer komen zodat het draagvlak groter is. Ook deze zomer hebben we weer een mail rondgestuurd met de vraag om met projectvoorstellen te komen. Dat wordt een jaar-lijkse cyclus: uitvragen, projec-ten begeleiden, projecten afron-den. Om dat te begeleiden heb-ben we twee coaches volledig vrijgemaakt.’Manders: ‘Daarom moeten het ook niet al te grote projecten zijn. Medewer-kers moeten het in principe zelf kunnen trekken.’

En de kosten en baten?Van den Dungen: ‘Bij de kosten gaat het om de twee coaches die ervoor moeten zorgen dat medewerkers niet vastlopen met een project. Daarnaast krijgen medewer-kers wat extra uren voor een project en zijn er wat investe-ringen in hardware. Daar

‘70 PROCENT VAN DE

OUDERS ZEGT MEER OP DE HOOGTE TE

ZIJN VAN WAT ER OP DE GROEP

GEBEURT’

‘HET GAAT OM PROJECTEN DIE VAN DE WERKVLOER

KOMEN ZODAT HET

DRAAGVLAK GROTER IS’



!

Een breed thema, zo bleek, want er passeerde gedurende de dag menig zorgportaal en e-health-toepassing. Het deed Marcel Heldoorn, beleidsadviseur eHe-alth bij patiën-tenfederatie

NPCF, verzuchten dat we moeten oppassen dat de patiënt niet ‘opge-knipt wordt in zorgpor-talen’.

Want je hebt ze in alle soorten en maten, zo bleek tijdens het congres. Er zijn landelijke portalen die zich bezig houden met één ziekte of vakgebied en je hebt portalen van ziekenhuizen of regio’s.

Doel van het digitale Kinderhuidhuis (www.huidhuis.nl) bijvoorbeeld is het verbeteren van de huidzorg bij kinderen in heel Nederland, vertelt initiatiefnemer Suzanne Pasmans, dermatoloog in het Wilhelmina Kinderziekenhuis. En dat is nuttig want maar liefst 70 procent van de kinderen jonger dan een jaar heeft huid-problemen, aldus Pasmans. Bij kinderen

ouder dan een jaar is dat 40 tot 50 pro-cent. Het allereerste wat de portal Huid-huis dan ook doet, is het beantwoorden van de vraag: ‘Wat heeft mijn kind?’

Vervolgens kunnen ouders leren, via e-learning, hoe ze met de huidaandoening van hun kind moeten omgaan. En dat, zo is uiteindelijk de bedoeling vertelt Pasmans,

voor zo’n 200 huidaandoe-ningen. Daarnaast biedt het Kinderhuidhuis ook digitale behandelplan-nen aan, via het Persoon-lijk GezondheidsDossier, informatie over richtlij-nen en protocollen en een digitale omgeving

voor onderzoek naar huidklachten. Eind dit jaar gaat de portal officieel live al is de site nu al online.

ZorgpraktijkPetra Eland heeft als verpleegkundig specialist in 2005 meegewerkt aan het opzetten van het eczeemportaal in het UMC Utrecht. Via het portaal begeleiden verpleegkundigen van de afdeling Derma-tologie van het UMC patiënten met eczeem. Tegenwoordig zet zij zich als unithoofd van de polikliniek Dermatologie/Reumatologie

in voor de integratie van e-health in de dagelijkse zorgpraktijk.

Dat gaat niet altijd zonder slag of stoot, is haar ervaring. Soms is er weerstand bij artsen en verpleegkundigen. ‘Moeten we dat er ook nog bij doen?’ is een veelge-hoorde reactie. Het is daarom volgens Eland belangrijk dat e-health niet iets erbij is maar de face-to-face-behandeling vervangt.

SneldiagnostiekSamenwerking tussen it’er en dokter blijkt een belangrijke succesfactor als het gaat om het welslagen van een portaal of ander ict-project in de zorg. Dat werd duidelijk geïllustreerd door de duopresentatie van maag-darmspecialist Leon Moons van het UMC Utrecht en it’er Vincent Schot van Soulve Innovations. Samen hebben ze binnen het UMC sneldiagnostiek bij darm-kanker mogelijk gemaakt.

Met behulp van tablets en de inzet van slimme software krijgen patiënten binnen 48 uur na een coloscopie (inwendig onder-zoek met behulp van een kijkslang) te horen of ze darmkanker hebben. Blijkt dat het geval, dan is er binnen vijf dagen een

Samenwerken in de zorg, ondersteund door ict. Dat was het thema van het tweede congres over zorg-ict

van het Julius Centrum van het UMC Utrecht dat begin juni plaatsvond.


Zorgportalen en e-health-

toepassingen

E-HEALTH

WINST VOOR DE DOKTER IS DAT HET

ZORGPROCES WORDT GESTROOMLIJND


ICT_13_04_p28-29_CongresJulius.indd 28ICT_13_04_p28-29_CongresJulius.indd 28 8/6/2013 1:17:04 PM8/6/2013 1:17:04 PM

behandeling sneller in gang wordt gezet. Winst voor de dokter is dat het zorgproces wordt gestroomlijnd.

In Denemarken hebben ze al sinds 2002 één groot zorgportaal voor heel het land www.sundhed.dk. Dit portaal doet al ruim tien jaar dienst als een soort landelijk elektronisch patiëntendossier, vertelt managing director Morten Elbaek Peter-sen. Maar het portaal is niet, zoals bij het Nederlands landelijk schakelpunt, opgezet vanuit het perspectief van de zorgverlener maar vanuit het perspectief van de patiënt. Die kan, behalve zijn dossier, op het por-taal informatie vinden over kwaliteit, wachtlijsten en prijzen van zo’n tachtig ziekenhuizen in vijf regio’s. Doel van het portaal is de ‘empowerment’ van de patiënt. En dat lukt aardig, aldus Petersen, want de site heeft zo’n miljoen unieke bezoekers per maand. !

Advertentie

behandelplan. Winst voor de patiënt is dat ze niet te lang in onzekerheid worden gelaten, informatie op maat krijgen en hun

Maak een keuze uit 28 uitdagende workshops en verbeter jecompetenties!

De OR Workshopdag is: • Prikkelend: nieuwe inzichten en vaardigheden waar je echt wat aan hebt • Menselijk en dynamisch: vol interactie en delen van kennis • De beste trainers: topkennis uit de eerste hand • Praktisch: direct aan de slag, oefenen en sparren • Best beoordeeld: sinds jaar en dag

Een initiatief van: Organisatie: Partners:

Events

Voor een slagvaardige OR!OR-werk vraagt veel inzet en deskundigheid van de OR-leden. Vergroot je kennis en vaardigheden voor het OR-werk door deel te nemen aan inspirerende workshops.

Donderdag 7 november 2013 | Aristo – Amsterdam

Bouw aan kennis en vaardigheden!

Meer informatie en online inschrijven via: www.orcongressen.nl


ICT_13_04_p28-29_CongresJulius.indd 29ICT_13_04_p28-29_CongresJulius.indd 29 8/6/2013 1:17:07 PM8/6/2013 1:17:07 PM

!

In 2010 startte Woonzorg Nederland met het programma ‘Terug naar de klant’. Folkert de Gans, informatiema-nager en hoofd Operations ICT, legt uit: ‘Wij hadden altijd een klantenservice die onze huurders konden bellen als ze een vraag hadden, een serviceverzoek

of een klacht. Om onze dienstverlening beter af te stemmen op de individuele situ-atie van een huurder, zijn we afgestapt van de klantenservice en hebben we de meer dan 300 locaties een eigen telefoonnummer gegeven. De telefoontjes komen nu terecht bij onze bewonersconsulenten. Dat is een nieuwe functie die in de plaats is gekomen van de oude functie van beheerder. Iedere bewoner heeft nu zijn eigen bewonerscon-sulent die zijn situatie kent en die bij hem thuis komt om vragen op het gebied van wonen, zorg en welzijn te bespreken.’

BundelenDeze veranderde organisatie-inrichting bracht ook een andere ict-behoefte met zich mee. De Gans: ‘Voorheen hadden de mede-werkers van de klantenservice inzicht in de volledige klantsituatie: in de huurcontrac-ten, de aanvullende diensten die mensen afnemen, eventuele aanpassingen van de woning en ga zo maar door. Ze waren echter nog nooit op die locaties geweest en ze kenden de huurders niet persoonlijk. De beheerders kenden hun panden uiteraard wel op hun duimpje, maar zij wisten niet wat voor huurcontracten bewoners hadden

en welke zorgdiensten zij afnamen. Door nu te gaan werken met bewonersconsulenten bundelen we die kennis bij één persoon die zowel de woning kent als de bewoner en zijn specifieke situatie.’

Na de verandering moesten bewoners-consulenten op een mobiel device toegang krijgen tot alle applicaties waar voorheen de klantenservice mee werkte: Office, het ERP-systeem, het digitale archief. Vanwege de al jarenlange goede samenwerking met Dell zette De Gans een pilot op met Dell KACE, een MDM-oplossing (mobile device management). ‘Er zijn slechts weinig ERP-leveranciers die zich richten op de corporatiesector, en degenen die hierin actief zijn lopen niet bepaald voorop in het ontsluiten van hun applicaties middels mobiele devices. We moesten dus zelf een mobiele omgeving opzetten.’

Dat deed Woonzorg Nederland door middel van Server Based Computing. Het nadeel is dat een dergelijke omgeving alleen te benaderen is met laptops en niet met tablets of smartphones. De Gans: ‘Wij hebben gekozen voor een Dell tablet-pc, die het midden houdt tussen een laptop en een tablet. Met het toetsenbord kun je wat gebruiksvriendelijker informatie invoeren

dan met een tablet, maar je hebt toch het voordeel van een touchscreen.’ Via UMTS en wifi kunnen de tablet-pc’s contact maken met het bedrijfsnetwerk.

Naast de tablet-pc hebben alle bewoners-consulenten een Android smartphone gekregen. Daarop kunnen ze hun e-mail raadplegen. Het toestel is via Voice on PBX opgenomen in de contactcenteromgeving. De Gans: ‘We willen dat iedere huurder zijn bewonersconsulent kan bellen, maar

tegelijkertijd willen we niet het 06-num-mer van deze consulent voor iedereen vrij geven. Nu bellen klanten naar het nummer van het complex waar ze wonen, en een intelligente

contactcenteroplossing schakelt ze door naar de juiste bewonersconsulent. Is die persoon in gesprek of op vakantie, dan wordt het telefoontje doorgezet naar een collega. We maken dus gebruik van alle intelligentie die normaal ook bij een klan-tenservice oplossing zit, maar bijzonder is dat hier mobiele toestellen aan hangen die ieder ook nog hun eigen 06-nummer hebben.’

Licentiekosten De pilot met mobiel werken verliep succes-vol, waarna al snel de uitrol volgde. De

Woonzorg Nederland geeft invulling aan het motto de klant centraal met bewonersconsulenten die bij de huurders thuis komen. Mobiele

toegang tot alle benodigde applicaties ondersteunt deze strategie.

AUTEUR MIRJAM HULSEBOS FOTO‘S WOONZORG NEDERLAND

Dichtbij de klant dankzij mobiel

werken

‘WE MAKEN GEBRUIK VAN ALLE INTELLIGENTIE VAN

EEN KLANTENSERVICE OPLOSSING’

MOBIELE DEVICES


ICT_13_04_p30-33_Woonzorg.indd 30ICT_13_04_p30-33_Woonzorg.indd 30 8/6/2013 1:44:10 pm8/6/2013 1:44:10 pm

nieuw opgeleide bewonersconsulenten waren allemaal snel aan de tablet-pc gewend. De Gans: ‘Dat komt ook doordat de applicaties niet zijn veranderd, alleen het device is nieuw.’ Voor systeembeheerder Diana Achim is het werk, ondanks de grotere en complexere omgeving, juist eenvoudiger geworden. ‘Voorheen gebruik-ten wij andere software voor systeembe-heer. Veel taken die je daarin handmatig moest doen, zijn in Dell KACE geautomati-seerd. Ik zeg nu bijvoorbeeld tegen het systeem dat ik images wil uitrollen, en dat gebeurt vervolgens volautomatisch zodat ik in de tussentijd andere dingen kan doen.’

Een belangrijk voordeel van de nieuwe omgeving is dat Woonzorg Nederland zicht krijgt op het gebruik van applicaties. Achim verwacht een behoorlijke besparing te kunnen boeken op licentiekosten. ‘Voor-heen wist ik niet wie welke applicaties gebruikt en hoe intensief. Daar krijgen we nu inzicht in. Ik weet zeker dat er applica-ties zijn die weinig worden gebruikt en die we volledig kunnen schrappen of waarvan we het aantal licenties fors kunnen reduce-ren.’

AutonoomWoonzorg Nederland kent nu 28 lokale teams. Zij worden ondersteund door een centrale backoffice. Maar waar vroeger de backoffice voorschreef welke diensten werden aangeboden en hoe er precies werd gewerkt, zijn de 28 clusters nu behoorlijk

autonoom. De Gans: ‘We willen hun de vrijheid geven om in te spelen op lokale behoeften.’ Om teams wel van elkaars ervaringen te laten profiteren, heeft Woon-zorg Nederland onlangs Microsoft Lync geïmplementeerd. ‘Het zijn nu nog vooral managers die met elkaar videoconferencen, maar het idee is dat straks – als iedereen een training heeft gehad – bewoners-consulenten uit verschillende teams onderling meer con-tact zoeken met elkaar en met de back office.’

De 28 teams hebben allemaal een kantoor in hun eigen regio. Op het moment dat een van de smartphones of tablet-pc’s onderhoud nodig heeft, kan Achim via een WAN-ver-binding op afstand een nieuwe image plaatsen. ‘Het is natuurlijk ondoenlijk als medewerkers voor ieder wissewasje naar het hoofdkantoor moeten komen’, zegt ze. ‘Daarom willen we onderhoud en beheer aan toestellen volledig remote kunnen afhandelen.’

ToekomstDe organisatie heeft een grote slag gemaakt. Dit vertaalt zich nu al in hogere klanttevredenheidscijfers. Maar De Gans en Achim zijn nog niet tevreden en zien nu

Folkert de Gans: ‘We

moesten zelf een mobiele omgeving

opzetten’

al ruimte voor verbetering. ‘Zo willen we het binnenkort mogelijk maken om op de tablet-pc digitaal een contract te onderteke-nen, op dezelfde manier als hoe je voor ontvangst van een pakketje tekent’, vertelt Achim. ‘We hebben de technologie van Adobe al in huis, het is een kwestie van uitrollen.’

Een andere wens is om het mogelijk te maken ook offline te werken. ‘Het draad-loze netwerk is niet overal van even hoge kwaliteit. We willen straks voor iedere medewerker een eigen portal maken waar alleen die applicaties en gegevens in staan die hij of zij nodig heeft voor zijn of haar werk. Waarom zou je gegevens van klanten in Terneuzen moeten kunnen inzien als jouw werkgebied Groningen is? Daarmee kunnen we het systeem een stuk sneller maken. Als we er dan ook nog eens voor zorgen dat iedere ochtend of avond de

persoonlijke portal wordt gesynchroni-seerd met de appli-caties in ons datacenter, dan kunnen medewer-kers ook zonder netwerkverbinding hun werk doen’, aldus De Gans.

Als dat dan ook nog kan via een ‘always on’-device zoals een tablet, dan is hij helemaal tevreden. ‘Onze ERP-leverancier heeft zes woning-bouwcorporaties als klant. Samen geven wij aan welke verbeteringen wij graag in de software zouden zien. We hebben alle zes behoefte aan het ontsluiten van informatie op een tablet-pc of smartphone, dus dat gaat er zeker komen.’

Achim en De Gans sluiten af met een advies. ‘Ict is geen doel op zich, het moet ondersteunend zijn aan de organisatiestra-tegie. Het programma “Terug naar de klant” is voor ons het startpunt geweest. En passant hebben we ook nog de nodige efficiencyvoordelen weten te realiseren

‘WE WILLEN ONDERHOUD EN BEHEER AAN

TOESTELLEN VOLLEDIG REMOTE KUNNEN

AFHANDELEN’



Woonzorg Nederland biedt passende woonruimte aan kwetsbare mensen

die beschut of beschermd willen wonen. In samenwerking met

partners zoals welzijnsorganisaties en zorgaanbieders wordt geschikte

zorg aangeboden. Woonzorg Nederland is een van de grootste woningcorporaties van ons land.

WOONZORG NEDERLAND>

Het programma

‘Terug naar de klant’ is het start-

punt geweest

op het gebied van beheer en verwachten we kostenbesparingen te realiseren in licenties. Dat is een mooie bijvangst, maar je moet bij dit soort trajecten het hoofddoel nooit uit het oog verliezen.’

KlantgerichterStefan Piso, accountmanager voor de care bij Dell, ziet dat veel zorginstellingen bezig zijn de voordelen van mobiel werken te ontdekken. ‘Het credo in zorginstellingen is toch dat ze klantgerichter willen werken en dat ze meer moeten doen met minder. Mobility komt aan beide vraagstukken tegemoet.’ Hij waarschuwt wel dat de vruchten alleen worden geplukt als er, zoals bij Woonzorg Nederland, een heldere visie en strategie aan ten grondslag ligt. ‘Ik zie ook wel zorginstellin-gen waar de directie roept: “ik wil een tablet.” Dat is niet de manier, dan wordt mobility een doel op zich. Wanneer je je

strategie als uitgangspunt neemt, is het veel eenvoudiger om aan te sluiten bij behoef-ten die op de werkvloer leven en zo de efficiency te verhogen.’

Mobiel werken kan op verschillende manieren mogelijk worden gemaakt. Een MDM-oplossing heeft een aantal voorde-len boven oplossingen die applicatieleve-ranciers bieden. De drie belangrijkste zijn dat MDM het mogelijk maakt om alle applicaties mobiel te ontsluiten en niet alleen het ECD of ERP. Bovendien krijgt

de ict-afdeling inzicht in het gebruik van appli-caties, waardoor vaak forse bespa-ringen op licentie-kosten mogelijk zijn. En tot slot is het met MDM eenvoudig om een catalogus van apps te beheren. Piso: ‘Zoals Woonzorg

Nederland in het artikel aangeeft is het lang niet altijd nodig en handig om de volledige applicatie mobiel te ontsluiten, vaak is het voor medewerkers veel pret-

tiger om alleen een app te hebben, die uiteraard wel synchroniseert met de hoofdapplicatie.’

Piso drukt zorginstellingen nogmaals op het hart om niet de technologie als uit-gangspunt te nemen. ‘De ontwikkelingen gaan momenteel heel snel. Het kan verlei-delijk zijn je door al die technische moge-lijkheden te laten leiden. Maar uiteindelijk is technologie een hulpmiddel, geen doel. Kijk hoe je het kunt inzetten om de admini-stratieve rompslomp van verzorgenden en verpleegkundigen te verlagen zodat zij een zo groot mogelijk deel van hun tijd bezig kunnen zijn met zorg.’ !

'BINNENKORT MOET HET MOGELIJK ZIJN OM OP DE TABLET-PC DIGITAAL EEN

CONTRACT TE ONDERTEKENEN'

3394 Veranderkunde zorg 215x285.indd 3 05-08-13 10:15



Kijk voor meer informatie op

www.veranderkunde.nl

In samenwerking met :

Bezuinigingen, nieuwe wetgeving, wensen van patiënten en meer met minder en nieuweontwikkelingen zorgen voor een continu veranderende omgeving. Veel veranderprojectenworden niet tot een succesvol einde gebracht en zijn complex.

Hoe doorbreekt u dit? Hoe zorgt u voor draagvlak en betrokkenheid bij uw teams?Hoe zorgt u dat uw medewerkers meer eigen verantwoordelijkheid gaan dragen?Deze Masterclass levert u de technieken, instrumenten en wetenschappelijke inzichten waarmee u de verandering wel laat slagen.

Onze experts begeleiden u deze dag bij:! De actuele ontwikkelingen en hoe u daar als zorgprofessional leiding aan kunt geven;! Hoe u ingesleten patronen doorbreekt;! Het creëren van draagvlak en betrokkenheid;! Ga in gesprek met mede professionals over hun veranderprocessen en oplossingen,

begeleid door de veranderexperts.

Masterclass Succesvol verandermanagement in de zorgWoensdag 4 december 2013 | Carlton President Maarssen

Vermijd de vele valkuilen die u bij veranderingen

kunt maken en kom naar deze dag.

Meld u vóór 15 oktober aan en ontvang ! 100, - korting!

3394 Veranderkunde zorg 215x285.indd 3 05-08-13 10:15ICT_13_04_p30-33_Woonzorg.indd 33ICT_13_04_p30-33_Woonzorg.indd 33 8/6/2013 1:44:33 pm8/6/2013 1:44:33 pm


!

!NIEUWE MEDIA

Ontwikkelaar UMC Utrecht

Wat Een app waar-mee verpleegkundi-gen meetgegevens rechtstreeks in het elektronisch patiëntendossier kunnen invoeren.

Wanneer De app wordt getest op de afdeling traumatologie.

Verpleegkundigen van de afdeling traumatologie van het UMC Utrecht hoeven niet langer allerlei waarden van papiertjes over te tikken in de computer. Via de nursemapp worden de waardes voortaan direct ingevoerd in het elektronisch patiëntendossier.

Dimitri van der Weel, senior verpleegkun-dige op de afdeling traumatologie van het UMC Utrecht, werkt nu enkele maanden met nurse-mapp. De app is eind april dit jaar, als proef, op zijn afdeling geïntroduceerd. ‘Het gaat om een app waarmee je bepaalde waardes via een smartphone direct kunt invoeren in het elektronisch patiëntendossier CS-EZIS van ChipSoft. Voorheen schreven we de waardes bij het bed van de patiënt op een papiertje en tikten ze vervol-gens aan het eind van onze dienst in op de computer.’

Het gaat vooralsnog om vijf van de zeven waardes die de verpleegkundigen elke dienst moeten opnemen, legt Van der Weel uit. ‘Dat zijn de boven- en onderdruk, tem-peratuur, pols en zuurstofverzadiging. De pijnscore en de urineproductie kunnen we nog niet invoeren.’

De proef vindt plaats met vier Samsung toe-stellen en twee iPhones. Van der Weel: ‘Om te kijken met welk toestel het het prettigste werken is. We kunnen de waardes invoeren via een click wheel of via het toetsenbord. Het laatste blijkt tot nu toe het snelst te zijn.’

Belangrijkste voordeel van de nursemapp is de tijdswinst, aldus Van der Weel. ‘Ik schat dat het een minuutje per patiënt per dienst is. De tijd die je nodig hebt om de

gegevens van het papiertje in te tikken in de computer.’

In augustus wordt nurse-mapp geëvalueerd. Van der Weel: ‘Hier op de afdeling zijn we er allemaal erg tevre-den over. Zelfs de oudgedien-den, die in eerste instantie nog zo hun twijfels hadden over de betrouwbaarheid van de app, zijn om. Enig nadeel is nog dat niet alle waardes

ingevoerd kunnen worden en het zou ook mooi zijn als er een early warning systeem kan worden toegevoegd dat automatisch een waarschuwing afgeeft als bijvoorbeeld drie van de zeven waarden een bepaalde kriti-sche grens hebben overschreden. Als het lukt om die extra functies nog toe te voegen, dan is volgens mij de nursemapp helemaal compleet en kan hij ook op de andere afde-lingen van UMC Utrecht ingevoerd worden.’

Direct invoeren in het epd

DrawMDUrologMatch, LCC. Gratis voor iPad

Met DrawMD kunnen artsen hun patiënten een duidelijk afbeelding laten zien bij hun uitleg over een ziekte of een chirurgische ingreep. De afbeeldingen kunnen bovendien bewerkt worden en worden opge-stuurd naar de patiënt met aanteke-ningen.

Bron: www.artsennet.nl

Bartiméus Zienstichting Accessibility in opdracht van Bartiméus. Gratis voor

iPhone, iPad en Adroid

Bartiméus Zien laat mensen met een gezond zicht vijf stadia van slecht zicht ervaren. Dit gebeurt door op het beeldscherm te projecteren wat iemand met een oogaandoening ziet.


Moet ik naar de dokter?MINDD B.V. Betaald

De app ‘Moet ik naar de dokter?’ geeft aan of de gebruiker al dan niet met spoed naar de huisarts moet of direct 112 moet bellen. Daarbij toont de app gegevens van de dichtstbij-zijnde huisartsenpost en de eigen huisarts.


NURSEMAPP

‘DE TIJDSWINST IS EEN

MINUUTJE PER PATIËNT PER

DIENST’

ICT_13_04_p34-36_Apps.indd 34ICT_13_04_p34-36_Apps.indd 34 8/6/2013 1:06:02 PM8/6/2013 1:06:02 PM

DE BESTE ZIEKENHUIZENWaar u kunt rekenen op veilige en effectieve zorg

EDITIE 2012

Hoe PvdA wonWERKENDE NEDERLANDERS RUTTE II

Waarom de fabrikant van beschuit wankelt

zou het helemaal anders

!"#$%%&$$'()*+!,-./00((('

1$ '

Affaire na affaire – lessen uit de doofpot

Medische missers, ruzies tussen medisch specialisten, ontslag wegens disfunctioneren, bestuurders die niet ingrijpen, een Inspectie die toeziet en een lawine aan negatieve publiciteit. De laatste jaren zijn ziekenhuizen en artsen onder het vergrootglas komen te liggen, affaire na affaire komt naar buiten.

Elsevier presenteert op woensdag 30 oktober het onderzoek ‘De beste ziekenhuizen’ tijdens een symposium met als thema: Affaire na affaire – lessen uit de doofpot. Een debat over de oorzaken en gevolgen, over schade voor de patiënt, schade voor de arts, bestuurder en de reputatie van het ziekenhuis. En vooral over de vraag: hoe te voorkomen dat het zo ver komt?

Met als sprekers onder anderen: Tom van ’t Hek – dagvoorzitter, sportpresentator en voormalig huisarts Arthur van Leeuwen – chef onderzoeksredactie Elsevier Jan-Peter Heida – onderzoeker bij SiRM

Discussieer mee op woensdag 30 oktober, meld u nu aan!

Symposium Elseviers

‘Beste Ziekenhuizen’

Woensdag 30 oktober 2013 | Kasteel de Wittenburg, Wassenaar

www.reedbusinessevents.nl/besteziekenhuizen

Mediapartner: ! 100,- korting

voor abonnees van

Elsevier en ZorgvisieEen initiatief van:


IT-Galaxy 20131 oktober 2013

1931 Congrescentrum Brabanthallen, Den Bosch

www.it-galaxy.nl

Scan de (P)QR-codevoor meer informatie

Hoofdsponsor Goudsponsors

Zilversponsors Exposanten

Enterprise Mobility

Virtual isat ie

Datacenter

Cloud Management


| NUMMER | AUGUSTUS 2013 | · 2016-07-29 · Contact us today for a product demonstration or for...

Documents

Transcript of | NUMMER | AUGUSTUS 2013 | · 2016-07-29 · Contact us today for a product demonstration or for...