WIJKBLAD VOOR BELG ISCH PARK WESTBROEKPARK, SCHEVEN INGEN-NOORD

RENBAANKWART IER , DUTTENDEL EN WITTEBR UG

JAARGANG 43, NR 3

JUNI / JULI 2019 | 256

256 juni / juli ’19

GazetScheveningen-Bad

— ’SAMEN STERK’ TEGEN VANDALISME — DE PARADE IN HET WESTBROEKPARK — DE ZEEMEEUW — WITTEBRUG EN DE MARVA — BADCRYPTO 92

jaargang 43, nr.3, uitgave 256juni / juli 2019

WIJKBLAD VOOR BELGISCH PARK, WESTBROEKPARK, SCHEVENINGEN-NOORD, DEEL RENBAANKWARTIER,

DUTTENDEL EN WITTEBRUG

Verschijnt 6x per kalenderjaar en wordt huis-aan-huis bezorgd.

Oplage ±7.500 stuks.

De uitgave van de Scheveningen-Bad Gazet ge-schiedt op initiatief van de bewonersvereniging

Noordelijk Scheveningen.Mail: bnsscheveningen@ziggo.nl

Website: bnsscheveningen.nlDat houdt niet in dat de in de Gazet opgenomen artikelen de mening van het bestuur weergeven. De redactie van de Gazet is verantwoordelijk voor

de inhoud.

RedactieMarit Berssenbrugge,

Hetty van den Broek (contactpers. BNS), Eeke Crabbendam (contactpers. D&W),

Bert Hilberts, Ellettha Schoustra

Verschijningsdata in 2019Nr. 4, uitgave 257 verschijnt omstreeks

26 augustus 2019(kopij inleveren vóór 24 juli 2019)

als Wordbestand of per email

Redactie/inleveren kopijMarit Berssenbrugge,

email: m.berssenbrugge@ziggo.nl

Gazetjes: via de wijkwinkel, Gentsestraat 22a, 2587 HT

telefoon 3541081. Zie ook info in rubriek Gazetjes achterin dit nummer.

AbonnementNiet-bewoners van de wijk kunnen zich op dit blad abonneren door € 19,– (per jaar) over te maken op rek. NL86INGB0006257688 t.n.v. Bewonersvereni-ging Noordelijk Scheveningen, o.v.v. 'abonnement

Scheveningen-Bad Gazet'.

Advertentietarieven 2019 (onder voorbehoud)

Losse plaatsingen fc: 1/1 pag. € 700,– 1/2 pag. € 400,– 1/3 pag.€ 300,– 1/6 pag. € 175,–

Contractprijzen incl. korting en zw/w op aan-vraag. Bedragen zijn exclusief pre-press

werkzaamheden en BTW.

AdvertentiesRobin Reule, Stevinstraat 108

2587 ER Scheveningenemail: reule@telfort.nltelefoon 070 3502355

Drukwerk Drukkerij Lerowi

Uitgever/bladmanagementDruk & Design Robin Reule

CopyrightHet auteursrecht t.a.v. de redactionele inhoud van

deze uitgave wordt voorbehouden.

3

REDACTIONEEL

Het zit er weer op: Koningsdag, de 4 mei herdenking, de 5 mei viering, het landskampioenschap van Ajax, het Euro-visie songfestival, de verkiezingen. kortom, we hebben het allemaal druk gehad de afgelopen periode.

Nu dan tijd om uit te kijken naar de zomer! De eerste warme zonnestralen hebben we al mogen voelen. Het is

enkel nog wachten op de eindeloos lange stranddagen, de zwoele zomer-avonden met barbecues, vuurkorven, lampion verlichting, luie kussens in de loungebanken en een glaasje binnen handbereik. Ik hou ervan!

Hopelijk leest u deze Gazet weer van voor tot achter en het zou fantastisch zijn als u wederom, net als de vorige keer, flink wat reacties en opmerkin-gen instuurt die wij als ‘ingezonden brief’ kunnen plaatsen al dan niet met vermelding van uw naam.Want dáár doen we het allemaal voor: om u te informeren, te amuseren maar ook om u aan te zetten tot nadenken en reageren!Veel leesplezier en een heel fijne zomer toegewenst.

Marit Berssenbrugge

GazetScheveningen-Bad

Voorpaginafoto: Poster van de Parade 2019. Ontwerp: Luis Rios Zertuche.

INHOUDSOPGAVE o.a.

’SAMEN STERK’ WERKT TEGEN VANDALISME IN NIEUWE SCHEVENINGSE BOSJES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4NAAR EEN ANDER WESTBROEKPARK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6TERUGBLIK ORANJEFEEST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7DE PARADE WEER IN HET WESTBROEKPARK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9LOPENDE ZAKEN IN DUTTENDEL & WITTEBRUG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10MADURODAM JEUGDHERDENKING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11GENIETEN AAN ZEE?? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13HUIS DE ZEEMEEUW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14LOUIS APOL OP NOVA ZEMBLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17WITTEBRUG EN DE MARVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18INGEZONDEN BRIEVEN: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20H.L.T.C. DE METSELAARS BESTAAT 80 JAAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22BADCRYPTO 92 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23SERVICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24/25/26

4

W I J K A A N G E L E G E N H E D E N

Hartenkreet van bosgebruikers

Afgelopen zomer is de geliefde picknick-tafel op het hondenveld in de Nieuwe Scheveningse Bosjes afgebrand. Het gemis van deze centrale ontmoetingsplek was zo groot, dat een bosgebruiker geëmotioneerd de deelgemeente belde. Tot onze vreugde en verbazing werden binnen twee weken twee nieuwe bankjes geplaatst! Helaas had-den hangjongeren binnen no time de bank-jes losgewrikt en met agressieve teksten besmeurd. Het antwoord van de gemeente was kordaat: de bankjes zijn met beton ver-ankerd en tot op vandaag muurvast. In ok-tober ging nog een geliefd bankje inclusief prullenbak in vlammen op. Voor een andere bosgebruiker aanleiding om onderstaande mail, gelardeerd met foto’s van incidenten, naar betrokkenen te sturen:

Dit is het zoveelste fijne plekje in onze prach-tige buurt dat verpest of vernietigd wordt. Ik woon hier nu vijf jaar en het begon m.i. in mei 2017 met de totale afbranding van de pick-nicktafel naast het lange rechte pad evenwij-dig aan de Badhuisweg. Achter deze voorma-lige picknicktafel bevindt zich een open plek met een dikke omgevallen boom. Hier kan je ook fijn zitten. Ik ben niet de enige die dat vind. Begin juli vond ik daar waxinelichtjes, een leeg kratje bier en glasscherven van diverse bierfles-jes, kapot gegooid tegen de bomen.

Voordat de gemeente de afgebrande picknick-tafel op het hondenveld verwijderde, was dit veld dagenlang met afvalresten besmeurd. Vervolgens het veldje tussen de Kwekerij- en de Hubertusweg waar twee heerlijk op de zon ge-legen bankjes staan. Ook daar is de prullenbak opgeblazen en hebben etensresten lang op de grond gelegen. Zoveel dat ik mijn hond er liever niet meer los laat en zelf ook niet graag meer zit.

De grote open zandvlakte op het Hubertusduin en de kleine cirkelvormige zandplaats zijn ook ontdekt als ‘chill’ plaatsen. In de kleine cirkel vond ik brand- en etensresten, kaarsen en tak-ken in fluorescerende kleuren geverfd die met touw in diverse structuren waren verbonden. Heel apart en storend in zo’n mooi natuurge-bied. Bij het bankje onder de Saxofoon wordt regelmatig alcohol gedronken en flesjes in de sprank gegooid. Hun groene kopjes zag ik dan-sen, nu zijn ze gezonken.

Steeds meer mensen gooien afval in het bos, vooral bij de ingangen. Zoals een luier, die mijn hond heeft opgegeten. Ik moest naar de die-renarts om hem te laten braken. De rekening bedroeg meer dan honderd euro. Er loopt ook een hond rond met een sok aan omdat hij glas in zijn poot heeft gekregen.

En nu een volgend geliefd bankje afgebrand! Hoe is het mogelijk dat zulk dik straatmeubilair van kunststof volledig afbrandt? Daar heb je meer voor nodig dan een lucifer. Hoe kan deze terreur gestopt worden? Is het een goed idee om met elkaar te brainstormen wat wij en/of de gemeente kunnen doen? In ieder geval lijkt het mij zinvol om ruchtbaarheid te geven aan wat er gebeurt, wat het de samenleving kost, wat het verdriet en de zorg is van bosgebrui-kers en hun geliefde dieren. Het lijkt mij tijd voor structurele maatregelen. We gaan onze

mooie plekjes toch niet één voor één laten afnemen?

Onderliggende zorgen van bosgebruikers

Bovenstaande hartenkreet heeft tot de geboorte van een zoge-naamd ‘burgerinitiatief’ geleid. Bosgebruikers zijn gaan brain-stormen en structureel de sa-menwerking met deelgemeente, boswachters en politie aange-gaan. Die waren van meet af aan coöperatief en hebben onze zor-

gen aangehoord. Zorgen zoals● de stijging van incidenten in het open-bare groen: er komt steeds vaker brandstich-ting voor, agressie naar andere bosgebrui-kers intensiveert, er wordt meer en harder door scooters en fietsen over wandelpaden gereden, incidenten met dieren met glas in de poten en antisemitische leuzen duiken op (hakenkruizen en teksten over joden op bosbankjes). Het absolute dieptepunt: een

geëxplodeerde magnetron begin dit jaar op het hondenveld en de viering van de verjaar-dag van Hitler op 20 april jl. Onze grootste angst is dat ons mooie bos tot de grond toe afbrandt.● de gedaalde capaciteit van de gemeente om in het groen te handhaven. Ooit waren er 35 boswachters voor al het Haagse groen, nu nog maar 12 waarvan een groot deel bijna de pensioengerechtigde leeftijd heeft. Handhavingsteams worden uitgebreid maar die doen in principe geen ‘zachte paden’. Wat als de problematiek in het groen stijgt: wie gaat er handhaven? ● ontbrekend preventief beleid om van-dalisme te voorkomen. Incidenten concen-treren zich rondom bankjes. Wat is verant-woord straatmeubilair en hoe kan je dit het beste plaatsen? ● geen inzicht in de omvang van proble-matiek per gebied. Je kan op meerdere ma-nieren een incident melden maar databa-ses van (deel)gemeente en politie zijn niet met elkaar verbonden. Locatiebepaling in het openbaar groen is lastig omdat er geen adressen bekend zijn. ● ontbrekend of onbekend beleid en - fi-nanciën wat er vervangen wordt na vanda-lisme. Ons bos is een belangrijke ontmoe-tingsplaats voor ouderen. In onze wijk zijn relatief weinig ontmoetingsplaatsen. Bank-jes in het openbare groen vervullen deze rol. Daarnaast zijn zij noodzakelijke rustplaatsen voor minder mobiele ouderen. Het meren-deel van wat verwoest is in ons bos, is niet vervangen. ● onbekendheid en ongeloof van wijkbe-woners dat deze problematiek in onze wijk

‘Samen Sterk’ werkt tegen vandalisme in de Nieuwe Scheveningse Bosjes

voorkomt: er is nog een aarzelende bereid-heid om mee te helpen om de wijk veilig en schoon te houden.● passieve rol van ouders en scholen. Hoe kunnen we ouders activeren hun verant-woordelijkheid voor hun kinderen te nemen en hen in de opvoeding respect voor natuur en medemens bij te brengen? Het meren-deel van de incidenten wordt door hang-jongeren veroorzaakt. Het is niet acceptabel dat minderjarigen midden in de nacht in een bos zitten, blowen, geluidsoverlast veroorza-ken, alcohol drinken, straatmeubilair afbran-den en kampvuur stoken waarvoor takken van bomen worden gerukt. Wat voor educa-tieve rol kunnen scholen hierbij spelen?

Samen Sterk in een WhatsApp-groep

Het antwoord van politie en gemeente was, dat zij noch wij alle zorgen tegelijk kunnen oppakken en dat samenwerken cruciaal is. Hun repliek was: ‘Start met het oprichten van een WhatsApp-groep en geef ons inzicht in wat voor incidenten op welk tijdstip voorko-men. Dan kunnen wij passende maatregelen nemen’. Zo geschiedde. Het was aanvankelijk lastig om bosgebruikers enthousiast te krij-gen om mee te doen. ‘Als ik in het bos loop, wil ik genieten en niet continu opletten of iemand iets onbehoorlijks doet’. ‘Ik vind het eng om een filmpje of een foto te maken van potentiële verdachten’. Of ‘hoe moet ik dat doen, ik heb helemaal geen smartphone’, waren veelgehoorde argumenten.

Toch bleek de aanpak effectief. Per toeval stond één van onze leden in de boekhan-del naast een werknemer van de gemeente terwijl foto’s van incidenten binnenvlogen. Een motorrijder die hard over het paarden-pad scheurde terwijl hij zijn hond uitliet en vuurwerkresten ver voor de jaarwisseling. Na de vondst van de ontplofte magnetron, de flessen spiritus op het hondenveld en de poging tot inbraak bij het Pompke, ging de wijkagent namens de gemeente de regie voeren. En toen ging het snel. Hij zorgde, via een speciale procedure, voor het beschik-baar krijgen van extra mankracht. Diverse medewerkers van politie, handhaafteam en boswachters werden actief lid van de What-sApp-groep. Ook leden van het Buurt Inter-ventie Team, dat dezelfde doelen nastreeft, sloten aan. Zo werden de lijnen kort en mel-dingen direct opgevolgd! Heel effectief en motiverend voor ons, bosgebruikers. Het ging nog verder: politie en boswachters sur-

veilleren ook ‘s nachts preventief. Wij zijn hen ontzettend dankbaar hiervoor.

Het resultaat van ‘Samen Sterk’

De WhatsApp-groep heeft meer dan 25 ac-tieve leden, het merendeel is hondenbezit-ter. Er ontstaat meer verbinding door het preventief samen wandelen. En boven al is ons vertrouwen in de politie, boswachters en gemeente sterk toegenomen! Het lijkt erop dat de incidenten in ons bos afnemen. Dat de aanpak dus een succes is. Reden genoeg om ons succes samen te vieren!

Op 27 mei jl. kwamen alle betrokken partijen samen op de Brusselselaan en heeft de poli-tie de bosgebruikers persoonlijk bedankt. De politie beschouwt ons initiatief als hèt voor-beeld van samenwerking met burgers! De ultieme kers op de taart was het bezoek van burgemeester Pauline Krikke. Zij sprak haar waardering uit voor ieders inzet en de bij-zonder goede samenwerking. Lokale media zoals Omroep West, De Scheveninger en de Scheveningse Courant hebben hier verslag van gedaan.

Tot slot had de politie nog een super leuk ca-deau voor hondenbezitters! Want wie kan nu beter de politie helpen dan zij? Zij kunnen de extra oren en ogen van de politie zijn, ter-wijl zij buiten met hun hond wandelen. En ook hun hond ‘speurt mee’! Nu lopen onze honden en Harley, de hond van de burge-meester, trots met een halsband met politie-penning rond.

En (n)u?

Wij realiseren ons dat wij waakzaam en ac-tief moeten blijven om ons bos schoon, vei-lig en gezellig te houden. Wandelt u ook in de Nieuwe Scheveningse Bosjes en wilt u meehelpen? Graag! U kunt zich bij de redac-tie aanmelden.

Wilt u ook uw straat of openbaar groen vei-lig en schoon houden, richt een WhatsApp-groep op en ga samenwerken. Aarzel niet, ‘Samen Sterk’ werkt echt! Vooral als je het gebied klein en duidelijk begrenst houdt en een actieve beheerder in de groep hebt.

Namens Whats-App groep Nieuwe Scheveningse Bosjes,

Ingrid Zonne

5

Halsband met politiepenning

Deze keer geen artikel over bomen, maar over de rozen in het Westbroekpark. Binnen-kort, zaterdag 13 juli, is het weer “de dag van de roos” in het Westbroekpark. Veel mensen kunnen op die dag genieten van de prach-tige rozen in het Westbroekpark, maar tradi-tiegetrouw wordt rond die dag ook de favo-riete roos van Den Haag gekozen. De opzet is dit jaar wat eenvoudiger qua uitvoering dan andere jaren en dat is in lijn met een trend die reeds lange tijd is ingezet. De vraag is of het evenement daarmee niet geleidelijk zijn internationale allure verliest.

Het rosarium en het rozenfestival zijn omge-ven met veel emotie. Bloeiende rozen roe-pen veel emotie op, zeker omdat het onder-houd van het rosarium mede mogelijk wordt gemaakt door vele vrijwilligers die een heel seizoen, elke week in weer en wind, zorgen dat het er piekfijn bijstaat. Waar tref je dat nog aan in een grote stad? Tot dit jaar was er een aparte dag waarbij alle rozen werden gekeurd door een internationale jury, door de vrijwilligers, betrokken bewoners uit de omliggende wijken, samen met veel inter-nationale gasten uit de rozenwereld. Een groot evenement. Helaas wordt alles nu ge-concentreerd op de zaterdag, de dag van de roos. Waar dit evenement vroeger ook werd gedragen door het stadsbestuur dat daar acte de présence gaf en relaties uitnodigde, is de actieve belangstelling vanuit de ge-meente duidelijk afgenomen.

Nu gaat het bij een rosarium natuurlijk aller-eerst om het draagvlak van de bevolking, de

aantrekkelijkheid voor bezoekers en het nut voor de uitstraling van Den Haag. Ook daar is het duidelijk dat bij-zondere parken als het Westbroekpark weinig aandacht krijgen in de PR van Den Haag. Daarnaast is het assor-timent van bijzondere planten in de borders de laatste jaren verder teruggebracht om de onderhoudskosten te beperken, waardoor de aantrekkelijkheid voor bezoekers buiten het rozenseizoen is afgenomen. Het rosarium is nu maar gedurende een korte periode een attractie.

Ik weet dat het niet zomaar met gejuich zal worden ontvangen – en het is ook zeker geen standpunt van BNS – maar ik denk dat het goed zou zijn eens te kijken hoe de pre-sentatie van rozen in combinatie met andere bomen en planten een in alle opzichten aan-trekkelijker park met een grotere aantrek-kingskracht kan opleveren. Waarmee een nieuwe impuls gegeven kan worden aan Den Haag als bijzondere stad van bomen en planten in de traditie van de vroegere voor-trekkers Simon Doorenbos en Pieter West-broek, beiden directeur van de Gemeente-lijke Plantsoenendienst Den Haag. Dit om mensen binnen en buiten Den Haag te in-spireren meer aandacht aan hun tuin te ge-

Naar een ander Westbroekpark

6

W I J K A A N G E L E G E N H E D E N

ven, misschien met een duurzame twist. De afbeeldingis deze keer dan ook niet van het Westbroekpark maar van de rozentuin van Alnwick in Engeland, een voorbeeldtuin zo-als mij die meer voor ogen zou staan. Geen kweekvelden meer, maar een echt park met rozen. Of daar dan nog plaats is voor een ro-zenconcours, is de vraag, maar misschien is dat het sluitstuk van de toch al ingezette ontwikkeling. Er komt dan wel een serieuze publiekstrekker voor terug!

Benno SmitVoorzitter Commissie Groen BNS

Foto Alnwick Garden

De Geschiedkundige Vereniging Die Haghe, die in 2020 130 jaar bestaat, is bezig met de ontwikkeling van een Lus-trumboek over het ’verloren Den Haag’. De tankgracht, die de Duitsers in 1942 aanlegden als verdedigingslinie door een groot deel van Den Haag, heeft enorme verwoestingen opgeleverd en bossen en parken aangetast. Wie weet er nog wat voor huizen er stonden voordat dit gebeurde! De tankgracht in de wijk Witte-brug was van natuurlijke aard, het kanaal werd daar voor gebruikt. Gelukkig is deze

wijk daardoor redelijk overeind gebleven, maar werd Sperrgebiet, de bevolking werd geëvacueerd. Alleen de Witte Brug en de Cremerbrug werden afgebroken om de toegang tot de wijk te verhinderen. En de Nieuwe Scheveningse Bosjes ondergingen een zwaar lot.

Persoonlijke getuigenissen zijn in het al-gemeen natuurlijk altijd de interessantste! Dus hierbij een oproep: zijn er nog lezers die aan Wittebrug in de Tweede Wereld-oorlog herinneringen hebben ( al moet dat

als heel klein kind zijn geweest) of via hun ouders of familie verhalen of foto’s heb-ben? Dan zijn ze van harte welkom!

Laat het de redactie van de Scheveningen- Bad Gazet weten via crab@telfort.nl

Oproep van de Geschiedkundige Vereniging Die Haghe

De oranjecommissie kijkt terug op een ge-zellige Koningsdag, iets minder druk dan normaal maar niet minder gezellig. De vrij-willigers van het Rode Kruis op Koningsdag hebben ook de balans opgemaakt: drie pleisters geplakt en een splinter verwijderd.

De weersverwachtingen waren vooraf niet best, maar gelukkig viel het op de dag zelf reuze mee. Het was druk op het Belgische-plein, maar zulke lege straten rondom het plein had ik nog niet eerder meegemaakt.

En dan komt toch weer die onvermijdelijke oproep voor vrijwilligers. Dit feest kan alleen goed verlopen als er voldoende vrijwilligers zijn op de dag zelf en als er mensen zijn die in de Oranjecommissie willen zitten om alles voor te bereiden.

Op de dag zelf hadden we dit jaar eigen-lijk net iets te weinig vrijwilligers, waardoor sommigen het heel druk hadden of niet op tijd afgelost konden worden. We zijn de vrij-willigers dankbaar voor hun inzet en flexi-biliteit! We zijn ook heel erg blij met de hulp van de kinderen van groep 8, die enorm hun best hebben gedaan (daar stond dan wel een gratis suikerspin tegenover!) , maar bij som-mige attracties horen gewoon volwassenen te staan om de veiligheid te waarborgen.

Een aantal commissieleden heeft aangege-ven volgend jaar niet beschikbaar te zijn, dus ook daarvoor zoeken we versterking. Er is vanuit de wijkvereniging ondersteuning met het regelen van de vergunning, de subsi-die, de verzekeringen en de financiën. Maar de inhoudelijke invulling van het feest (de leuke kant dus! ) is de taak van de oranje-commissie. Daarnaast onderhoudt de com-missie de contacten met Scouting, de vrijwil-ligers, alle leveranciers en is op de dag zelf aanwezig om alles in goede banen te leiden.

Mocht u interesse hebben om mede te be-palen hoe Koningsdag op het Belgischeplein er volgend jaar uit ziet, of wilt u er eerst iets meer over weten, neemt u dan contact op via koningsdagbelgischpark@gmail.com.

Wij hebben een bijzonder buurtfeest in onze wijk omdat we het samen doen!

Namens de Oranjecommissie,

Hetty van den Broek

Drie pleisters en een splinter….

7

W I J K A A N G E L E G E N H E D E N

KONINGSDAG 2019Oranjefeest op het Belgischeplein!!

Koningsdag 2016. Foto: Daffie

Tijdens Koningsdag, 27 April, is deze fotocamera gevonden op het Belgischeplein

Er staan onder andere foto’s op van kinderen van het Lycée Français Vincent van Gogh in Den Haag. Bent u deze camera verloren? Neemt u dan contact op met de wijkwinkel, bereikbaar op weekdagen tussen 10:00 en 13:00 op telefoonnummer 070 354 1081.

Ce camera a été trouvé á Belgischeplein le 27 avril, Fête de Koningsdag. Il contient des photos des enfants du Lycée Francais Vincent van Gogh. Avez-vous perdu ce ca-mera? Dans ce cas veuillez contacter le ‘Wijkwinkel’, Gentsestraat 22A. Téléphonez 070 354 10 81 entre 10.00 et 13.00 heures.

Trouvé: un appareil photo/Gevonden: een fotocamera

Koningsdag 2018. Foto: Jan van Pesch

Ik kan niet wachten: voor de 29e keer trekt theaterfestival de Parade deze zomer langs de vier grootste steden van Nederland. Van 5 juli tot en met 14 juli is Den Haag aan de beurt en staat het Westbroekpark weer ge-heel in het teken van theater, muziek en dans voor groot en klein.

GeschiedenisIn 1977 kocht Terts Brinkhoff een oude trac-tor en een podium en nam twee woonwa-gens en tenten over van Circus Strassburger. Hij begon zijn reizende loopbaan met het or-ganiseren van theater, dans, muziek en beel-dende kunst buiten op bijzondere plekken en noemde dit ‘theater zonder muren.” Hij richtte ‘Traktor Toernee’ op, met als uitvalsba-sis Amersfoort. Daarna kwam Het Witte Cir-cus (1978) en Carte Blanche (1980 – 1984). Artiesten en vrijwilligers sloten zich aan, ie-dereen bouwde zijn eigen tent op. Het paste in de tijdgeest. Theatermakers wilden dicht-bij het publiek spelen. Het waren de dagen van het Festival of Fools, het Werktheater, de Dogtroep en Oerol. In 1984 bedacht Terts de Boulevard of Broken Dreams, beroemd ge-worden van Amsterdam tot Canada. Na het failliet van de Boulevard of Broken Dreams (1988) creëerde Terts de Parade, die in 1990 haar première beleefde in Amster-dam en Tilburg.

Het merendeel van de voorstellingen wordt speciaal voor de Parade gemaakt en is dus alleen deze zomer te zien. Iedere dag staan er verschillende voorstellingen op het pro-gramma die gemiddeld zo’n 30 minuten duren, waardoor er makkelijk meerdere voorstellingen per avond bezocht kunnen worden. Naast de avondvoorstellingen is er ook elke dag een uitgebreide Kinderparade voor alle leeftijden en elke avond gratis live-muziek. Nu ook groene stroom in Den Haag De Parade is elk jaar weer te gast in de par-ken van de vier grootste steden van Neder-land. In een paar dagen tijd wordt er een geheel zelfvoorzienend theaterdorpje ge-bouwd. Dit wordt zo zorgvuldig mogelijk gedaan: voorzichtig met beplanting, strenge eisen aan het eten en drinken, gewetensvol naar het milieu en verantwoord voor de be-trokken mensen. Na Utrecht en Amsterdam gaat tot blijd-schap van het festival ook Den Haag over

op groene stroom en wordt er een vaste stroomaansluiting in het Westbroekpark gerealiseerd. Door de overstap op groene stroom bespaart de Pa-rade maar liefst 20.000 liter diesel, wordt er 50 ton CO2-uitstoot voorkomen én wordt er invulling gegeven aan het groene karak-ter van het Westbroek-park. De Parade organiseert deze verduurzaming zelf; uiteraard in sa-menspraak met de ge-meente, maar volledig gefinancierd, begeleid en uiteindelijk ook be-heerd vanuit het fes-tival.

Wat is er te zien?Teveel om op te noe-men, maar om u een idee te geven: Remko Vrijdag en Martine Sandifort zingen deze zomer hun muzikale hoogtepunten met een vierkoppige band, onder leiding van Bart Rijnink. Stephanie Louwrier, Lowie van Oers & Wart Kamps keren na de succesvoorstelling van vorig jaar terug met de nieuwe voorstelling 3 lesbiennes en een talkshow. YoungGang-sters & DOX werken speciaal voor de Parade samen aan de dansvoorstelling Don’t wanna fight, waarin de functie van geweld zowel op de vloer als in de maatschappij centraal staat.

Natuurlijk is er weer een Silent Disco, een Le-vende Jukebox en mijn favoriete artieste El-len ten Damme treedt op!Op een van de vele terrassen worden de heerlijkste culinaire maaltijden genuttigd en de wijn vloeit rijkelijk.En kleine kinderen kunnen hun hart opha-len tijdens het zelf bakken van poffertjes, pannenkoeken, het semiautomatisch schil-len van een appel, het maken van een heus schilderij of het eindeloos ronddraaien in de vermaarde draaimolen.

Data en tijden De Parade opent iedere dag om 14:00. Het eerste uur is de toegang gratis, daarna be-taalt iedereen vanaf 18 jaar € 8,50. Tot 18 jaar en voor leden van We Are Public is de entree gratis. Iedereen met een Rotter-dampas, Ooievaarspas, U-pas, Stadspas of CJP-pas krijgt korting op de toegang. Op de eerste vrijdag van iedere stad opent de Pa-rade om 18:00.

Zie ik u daar?

Marit Berssenbrugge

De Parade weer in het Westbroekpark!

9

De poster is ontworpen door Luis Rios Zertuche.

10

W I J K A A N G E L E G E N H E D E N

seerden de felle hagelbuitjes, terwijl de klok op de Waalsdorpervlakte luidde. De para-plu’s gingen op toen Maja Bijl, verantwoor-delijk voor educatieve programma’s in het te openen Oranjehotel, op het punt stond de 4 mei rede uit te spreken. Geboeid luis-terden de aanwezigen naar het bijzondere verhaal van gewone mensen in de Tweede Wereldoorlog, die ongewild en onbedoeld betrokken raakten. Om het moment en het verhaal kracht bij te zetten ontwikkelde zich een magische regenboog voor het oog van de aanwezigen!

Gebiedsvisie Internationale ZoneHet bestuur heeft commentaar geleverd op de gebiedsvisie Internationale Zone, die tot begin juni 2019 ter inzage ligt. Eerder organiseerde de gemeente Den Haag par-ticipatieavonden voor de wijkverenigingen en belanghebbenden in en rondom de in-ternationale zone. Dit is het gebied dat loopt vanaf het einde van de Oud Waalsdorper-weg in de duinen tot aan het begin van de Segbroeklaan, aan de westzijde van het Sta-tenkwartier. In ons commentaar hebben we grote zorgen geuit over extra parkeerdruk

rondom Madurodam, als de gemeente plan-nen voor een OV-hub daar doorzet en meer auto-parkeren wil faciliteren. Ook is bezwaar gemaakt tegen nieuwe wegen in het duin-gebied bij TNO en NATO en benadrukt dat het kwetsbare duingebied uitsluitend via de bestaande infrastructuur toegankelijk moet zijn en blijven. Tenslotte is aangegeven dat bij ontwikkelingen op het terrein van Klein Zwitserland behoud van rust en groen de hoogste prioriteit heeft.

NieuwsbriefOp dit moment hebben 389 wijkbewoners hun emailadres gedeeld met de redactie. Hierdoor kan het bestuur snel en gericht be-richten distribueren. Wilt u ook de Nieuws-brieven ontvangen, mail dan uw digitale adres aan secretaris@duttendelwittebrug.nl. Uiteraard houden wij ons aan de AVG-voor-schriften en worden de adressen niet voor commerciële of andere doeleinden gebruikt.

Namens het wijkbestuur,Marjon Margés, secretaris

Neem eens een kijkje op de geheel ver-nieuwde website van Duttendel Wittebrug Wijkvereniging (www.duttendelwittebrug.nl), wij hopen u te verrassen!

Gat in de muur van het Oranjehotel?Heeft u gezien dat er een groot gat in de muur van de gevangenis zat?

Het Nationaal Monument Oranjehotel is nu in de fase beland dat de restauratie-ruw-bouw kan worden afgewerkt. Er is inmiddels gestart met de inrichting van de tentoon-stelling en het entreegebied. Tegelijk wordt dan het buitenterrein ingericht. In de bui-tenmuur wordt de grote oude inrijpoort te-ruggebracht. Deze is recent teruggevonden in een opslaglocatie en wordt momenteel gerestaureerd. De poort komt op een kier te staan en is afgeschermd met een glas-plaat waardoor men van buiten een glimp opvangt van het oude gebouw. Volg ook de ontwikkelingen op www.oranjehotel.org.

MagischKoud was het dit jaar tijdens de 4 meiher-denking op het Han Stijkelplein. Zo’n 100 wijkbewoners, Rotaryleden en gasten trot-

Lopende zaken in Duttendel & Wittebrug

AGENDA met de vaste activiteiten:

Activiteiten Wanneer WaarWinterwijkconcert 11 december 2019, 19:00 uur Van LennepwegNieuwjaarsreceptie 2020 11 januari 2020, 16:00 uur Leimonias, Klatteweg

Groot gat in de gevangenismuur (foto: Marjon Margés)

Last Post blazer Andrew Dillon (foto: Bert Hilberts)

Magische regenboog boven het Han Stijkelplein (foto: Ingrid Zonne)

VERHALENDAG OVER DE TWEEDE WERELD-OORLOG IN MADURODAM

Als er een locatie in Den Haag is, waar ver-binding gemaakt kan worden tussen de jeugd en ouderen die de Tweede Wereldoor-log hebben meegemaakt, is het wel Madu-rodam. Immers waar zie je zowel kinderen als oude-ren met grote verbazing en verwondering rond kijken bij het zien en beleven van de grote mensenwereld in miniatuur!

Het bestuur van Madurodam heeft dat ken-nelijk ook begrepen en heeft dit jaar voor de tweede keer een verhalendag, als verbin-ding tussen jong en oud, over de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging geor-ganiseerd.Verspreid over het park zag je op 12 plaatsen groepjes kinderen aandachtig luisteren naar de verhalen van ouderen, die als kind de oorlog aan den lijve hadden meegemaakt. Daarnaast waren er ook veteranen die in Af-ghanistan of elders de verschrikkingen van oorlogshandelingen hadden gezien.Persvoorlichter Marianne Aalders: ’Wij or-ganiseren deze dag als onderdeel van de jaarlijkse 4 mei herdenking voor de jeugd in ons park en pogen op deze manier met het vertellen van deze verhalen de geschiedenis niet verloren te laten gaan”

Emmy Drop-MenkoZelf heb ik aandachtig zitten luisteren naar het aangrijpende verhaal van Emmy Drop-Menko, die als 4-jarig kind van haar ouders werd gescheiden en als Joods meisje moest onderduiken in Arnhem. Het is voor huidige kinderen nauwelijks voor te stellen wat een impact dat heeft op een 4-jarig meisje.Zelf heeft ze de oorlog gelukkig overleefd, maar haar ouders en broertje, die elders on-dergedoken zaten zijn door een NSB-er ver-raden en via Westerbork in Sobibor vergast. De ongeveer 300 kinderen van verschillende basisscholen uit de omgeving zaten overal zeer geboeid te luisteren.

Al wandelend door het prachtige park en nog enigszins beduusd van het spektakel in de nieuwe attractie over de stichting van Nieuw Amsterdam, ( het huidige New York ) vroeg ik me af waarom er wel afbeeldingen van he-dendaagse gebouwen, zoals het Vredepaleis en de George Madurokazerne op schaal zijn gemaakt en geen herinneringen aan het ver-leden, zoals bijvoorbeeld kamp Westerbork of kamp Vught.

Maar wellicht is dit toch een al te heftige con-frontatie met het verleden, of past het juist wel in de wijze, waarop we ook de verzetsheld Ge-orge Maduro herdenken, die uiteindelijk in een concentratiekamp om het leven is gekomen. Ik weet het niet.............

Bert Hilberts

11

Madurodam jeugdherdenking

Emmy Drop-Menko

In Scheveningen-Bad gaat elk voorjaar het jaarlijkse strandseizoen van start. Tijdens een wandeling, begin april, op een frisse, zonnige dag langs het strand, blijken veel strandtenten al open te zijn ten noor-den van het Carlton Beach Hotel. Anderen hebben nog wat langer werk met de voorbe-reidingen. Ook de toevloed van bezoekers is nog bescheiden, al lijkt het erop dat trouwe stamgasten hun vertrouwde stek weer snel hebben gevonden.

Maar wat nergens ontbreekt zijn de luid-sprekers, waarvan de muziek zowel binnen als op de terrassen buiten, te horen is. Op de terrassen buiten klinkt de muziek nog be-scheiden. “Als de terrassen echt vol zitten, zetten we het geluid wat harder,” zo vertrouwt een en-kele strandtenthouder ons toe. Later in de maand maken we dezelfde wan-deling. Alle strandtenten zijn nu open, met binnen- en buitenterrrassen. Overal is mu-ziek te horen. We gaan buurten bij strand-tent Boomerang Beach en praten met de eigenaar. We stellen het verband tussen mu-ziek en geluidsoverlast aan de orde. De wind komt uit het noordoosten, zodat het geruis van de zee niet tot de genoegens van deze middag kan bijdragen.

Onze gesprekspartner begrijpt ons. Tinnitus, chronisch oorsuizen, ja, dat kent hij. Hij is zelf in een vorig leven dj geweest, en heeft oor-suizen overgehouden aan die periode. Maar ja, muziek op het strand, het hoort er tegen-woordig bij! Al vindt hij wel dat het achter-grondmuziek moet zijn. Hoewel, hij geeft toe dat niet iedereen de muziek waardeert. Hijzelf eigenlijk ook niet. Als het hem teveel wordt, trekt hij zich terug in zijn kantoortje, met de deur dicht.

Een akoestisch rapport? Ja, als er klachten zijn wordt daar naar gevraagd. Volgens het RIVM zijn 103 decibellen toegestaan. Maar als dat gebeurt, bijv. tijdens een feest, met een dj, moet er na vijftien minuten blootstel-ling aan 103 dB ook weer vijftien minuten stilte worden gehouden. Houdt iedereen zich daaraan?? Er zijn ook deskundigen die zeggen dat bij blootstelling aan 103 dB al na vijf minuten gehoorbeschadiging optreedt. Voor feesten een vergunning aanvragen? Dat hoeft niet als de feestelijkheden stoppen op tijd: 12 uur gedurende de week, en 02.00 a.m. in het weekend.

Wie zijn de gasten die muziek bij het strand niet waarderen? Ja, dat zijn voornamelijk ou-dere mensen. Daar heeft hij wel begrip voor, maar hij wijst ons erop dat er verderop, rich-ting botenloods en Wassenaar, verschillende ‘stille’ strandtenten zijn en hij adviseert ons dan ook daarheen te gaan voor het rustig genieten van een drankje. Voor de al dan niet klagende ouderen is dat wel veel verder lopen…

Later in april, op een kille dag met harde noordwesten wind, klinkt alles langs de strandtenten weer anders. Alle strandtenten zijn in bedrijf. Allemaal met muziek. Maar doordat de harde wind de muziek overstemt met zeegeruis, wordt het toch achtergrond-muziek.

Maar de geluidsoverlast, die door de niet-feestgangers ’s avonds en in de nachtelijke uren wordt ervaren, blijft een groeiend pro-bleem. Ook elders in de stad houden velen hun hart vast nu de Haagse gemeente over-weegt om ook ontheffingsvergunningen te gaan verlenen buiten de gebruikelijke uit-gaansgebieden in de stad. ‘Meer reuring in de stad!’ Ook daar zien de bewoners deze ontwikkeling met lede ogen (en met pijn-lijke oren) aan.

Ellettha Schoustra & Joan van Baarle

Genieten aan zee??

13

Een huis is om in te wonen, om veiligheid en bescherming te bieden. Maar soms is het nog veel meer. Henry van de Velde, beroemd Belgisch architect rond 1900, schreef: ’…ik streef naar een harmonische samenhang tussen het ontwerp van een huis, de natuur en de mens, … naar schoonheid in het dagelijks leven’. Het gezinsleven in huis ’heeft een op-voedende waarde’ en hij wenste zijn kinderen te behoeden voor ’lelijke dingen’.

Daarom hield Van de Velde zich, behalve met architectuur, ook bezig met de inrichting van een huis, alle kunstvormen moesten daarin samenkomen. ’Hij was zo veel meer dan een architect, hij was een ”Alleskünstler”.’

Ik loop er al jaren langs, Wagenaarweg 30, niet ver van het Troelstrabeeld in het West-broekpark, een huis van Henry van de Velde. Het valt op door anders zijn. Wat doet het hier in Wittebrug, tussen neoclassicistische en ’reguliere’ Art Nouveau huizen? De archi-tect heeft het bedoeld als ’Gesamtkunst-werk’ – alle kunstuitingen in het huis vormen één geheel. Hoe mooi klinkt dat in het Duits! Maar zou het ook mooi zijn om in een Ge-samtkunstwerk te wonen? Dat is toch bijna niet te doen?

Overal waar je bent of kijkt, is kunst!En dan is het zover, ik stap over de drempel van Huis de Zeemeeuw. En wordt overrom-peld, door alles wat anders is. Gerard en Si-mone Ellerman-Timmermans bewonen met hun vier kinderen sinds een jaar of drie het

huis, dat al langer in de familie is. Makkelijk om te kopen was het niet, de voorgangers hadden een eis: iemand mag De Zeemeeuw alleen kopen als hij er goed voor is. Zou het gezin het huis beleven zoals architect Van de Velde het bedoeld heeft? Of is het gewoon een lekker huis om in te wonen?

Gerard: ’de cultuur-historische en architecto-nische waarde van het huis is belangrijk voor ons. Echter, we willen niet alleen in een mu-seum leven, maar ook gewoon in een huis waar kinderen zich prettig voelen.

Het is één ding om kunst aan de muur te hebben, het is iets anders om in kunst te le-ven. We hebben het huis eerst helemaal leeg gemaakt van meubels, om te leren hoe het voelt. Om te ervaren dat alles met de hand is gemaakt. Om in te zien dat alles logisch is en klopt, de symmetrie en a-symmetrie. Om te beseffen dat er geen één rechte lijn is. Om het huis beter te begrijpen, zijn we ons in de geschiedenis gaan verdiepen, dat kost tijd maar geeft veel energie’. Wat is die geschie-denis?Huis de Zeemeeuw is in 1902 gebouwd. De opdrachtgever was huidarts en kunstverza-melaar dr. W.H.J. Leuring, in 1864 geboren in Surabaya. Als medicijnenstudent in Leiden verzamelde hij al kunst en was hij bevriend met bekende kunstenaars als Jan Toorop, Van Gogh en Thorn Prikker. Relatief jong, 37 jaar, was hij kennelijk financieel al zo draag-

Huis de Zeemeeuw

14

Boulevard ter hoogte van het Palace Hotel, op de achtergrond links de koepel van het Kurhaus,

rechts de wandelpier Koningin Wilhelmina

De Zeemeeuw, 1910

De Zeemeeuw, gezien vanaf het kanaal, 1905

krachtig, dat hij Van de Velde en Thorn Prik-ker in de hand kon nemen voor het ontwerp van zijn huis. Leuring had zijn oog laten val-len op een stuk grond in de ’Verlengde’ Wa-genaarweg aan het kanaal met zicht op het Kurhaus en het Seinpostduin.

Er waren geen huizen in de buurt, slechts indrukwekkende hoge duintoppen voor en achter. Een mooiere plek was nauwe-lijks denkbaar. Het eerste ontwerp van Van de Velde werd afgewezen door de Schoon-heidscommissie, mogelijk omdat men de compleet nieuwe stijl architectuur nog niet gewend was? Men bouwde nog volop in neo-classicistische stijl in Den Haag, Art Nouveau was nog in een pril stadium. Een tweede ontwerp werd goedgekeurd. Doch-ter Johanna van een maand oud legde in 1901 de eerste steen, zoals een inscriptie in de voorgevel vermeldt. Wie het huis al spoe-dig opviel als iets bijzonders, was kunstver-zamelaar Helene Kröller-Müller, die aan de Waterpartij woonde. Dagelijks wandelde zij langs de wonderlijke moderne villa en vond het maar een ’lelijk bouwsel’. Op den duur werd zij er door gefascineerd, jaren later koos zij Van de Velde als ontwerper van haar museum op de Veluwe, het Kröller-Müller Museum.

Wat was er rond 1900, en is nu nog steeds, bijzonder aan Huis de Zeemeeuw? In de boeken wordt het een van de mooiste Art Nouveau huizen in Nederland genoemd. Art Nouveau is een stroming die een reactie vormde op de industrialisatie en de neo-stij-len. Men wilde terug naar het ambachtelijke, naar de harmonie, de natuur.

Van de Velde verwerkte in ieder detail van het huis zijn visie, lelijkheid verbannen uit de geest van de mens. Alles is in harmonie. Er zijn geen rechte lijnen, wat beweging geeft, en toch is er rust. Het huis lijkt om de enorme centrale hal met elegante trappen naar een omloop heen gebogen en voelt daardoor naar binnen gericht. Alle kamers komen daarop uit in plaats van op traditi-onele lange gangen. ’Dat maakt de com-municatie makkelijk, iedereen heeft contact met iedereen.’ De woonkamer is een en al sierlijke, gebogen lijnen met overal schitte-rende uitkijkjes naar de natuur. En dan zijn er de prachtige handgemaakte details, waar-onder de deurkrukken, kunstwerken an sich, ’deze vormen een uitnodiging aan de hand’.

Indrukwekkend en bepalend is de enorme muurschildering, die Leuring in de hal liet aanbrengen door de beroemde Thorn Prik-ker, de voorstelling van religieus-filosofische aard is specifiek voor de periode. Simone: ’Leuring noemde de voorstelling ”Spel des Levens”, daar zijn we nog niet helemaal uit, er is zoveel op te zien’.

Eigenlijk is het teveel om op te noemen wat in De Zeemeeuw te zien is. Ik laat het laat-ste woord aan Gerard en Simone: ’Het huis is een beleving, het omarmt je. Wij brengen onze kinderen bij dat we in de tijd heel even mogen wonen in dit huis, en dat we in die tijd er goed op moeten passen. Maar er ook van moeten genieten. Het huis is aan de voorkant gesloten, lijkt wel een burcht. Maar als we hier binnen komen, laten we alles achter ons. We sluiten de zware voordeur en zijn in een veilige wereld, en in schoonheid. Hier begint het.’

Eeke Crabbendam

Literatuur: Rovers, E., Helene Kröller-Müller, De eeuwigheid verzameld, Amsterdam 2010Blijstra, R. Over Haagse architectuur, Den Haag 1975

15

Centrale hal met trappenhuis en muurschildering, 1910

19 oktober 2019 – 1 maart 2020 In het najaar start bij Panorama Mesdag de avontuurlijke tentoonstelling: LOUIS APOL OP NOVA ZEMBLA.

In 1880 maakte de Haagse kunstenaar Louis Apol (1850-1936) de reis van zijn leven. Hij maakte deel uit van een wetenschappelijk expeditie naar Nova Zembla en verbleef vier maanden aan boord van de poolschoener

Willem Barentsz. Als specialist van winter-landschappen bood deze reis hem, tijdens een barre tocht, de ultieme kans om de meest bijzondere ijsfor-maties en desolate, be-sneeuwde landschap-pen van dichtbij te bestuderen en in beeld te brengen. ‘Apol teekent en schetst overal; zelfs op de jacht verzuimt hij niet, zijn schetsboek mede te ne-men.’ De tentoonstelling toont een selectie van de 200 potloodtekenin-gen, schetsen en aqua-rellen die Apol tijdens

zijn reis maakte. Door de ogen van dit onge-woon bemanningslid, ervaart de bezoeker zelf de avontuurlijke expeditie naar Nova Zembla; een unieke inkijk in het leven aan boord van de poolschoener, in het werkpro-ces van de kunstenaar en de bijzondere die-ren, mensen en natuurverschijnselen die hij onderweg tegenkwam. Ook is er aandacht voor het panoramaschil-derij dat Apol in 1896 maakte op basis van zijn Nova Zembla-schetsen. Het was jaren-lang met veel succes te zien in het Pano-ramagebouw in Amsterdam en verdween rond 1930 van de radar. Wat er is met dit im-mense doek gebeurd?

Reden genoeg om een bezoek te brengen aan het befaamde Panorama Mesdag mu-seum in de Zeestraat 65.

Marit Berssenbrugge

17

PANORAMA MESDAG PRESENTEERT:

LOUIS APOL OP NOVA ZEMBLA

De-schilder-staande-te-tekenen-1880. Rijksmuseum

De-schoener-Willem-Barents-in-een-sneeuwbui 1880. Het-Scheepvaartmuseum Een verlaten schip, ingevroren in het ijs 1880. Rijksmuseum

Wie weet tegenwoordig nog wat de ’Marva’ betekent! Dat was de vrouwenafdeling van de Marine. Deze heeft vanaf 1945 ca. dertig jaar, dus tot in de jaren zeventig, het straat-beeld bepaald in Wittebrug. Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar overal zag je de vrouwelijke militairen lopen in hun blauwe uniform, want ze woonden er niet alleen, ze werkten er vaak ook.

Er is heel wat te doen geweest over het in-schakelen van vrouwen in de zeemacht. Maar toen in 1944 de oorlog in Europa op zijn einde liep en de Nederlandse regering in Londen voorbereidingen trof voor de bevrij-ding van Nederlands-Indië, was een vrouwe-lijk hulpkorps gewoon bittere noodzaak om het dreigende personeelstekort bij de Ma-rine op te vangen.

De Britse ‘Women`s Royal Naval Service’ (WRNS), die secretariële en andere onder-steunende werkzaamheden verrichtte aan de wal ’…teneinde een man vrij te maken voor de vloot’, stond model voor de Neder-landse Marva, die in 1944 in Londen werd opgericht.

Het was een korps met een eigen rechtspo-sitie, die duidelijk verschilde van die van hun mannelijke collega’s. Marva`s traden altijd in dienst op basis van vrijwilligheid, waren ongewapend en werkten uitsluitend aan de wal.

In juli 1945 werd het hoofdkwartier overge-plaatst van Londen naar Den Haag en kon er vaart worden gezet achter de werving van nieuwe rekruten. Toch werd het een moei-zame start. De maatschappelijke weerstand tegen deelname van vrouwen aan het mi-litaire apparaat bleek onverwacht groot. In brede kring leefde de gedachte nog dat de militaire dienst niet paste bij de vrouwelijke aard. De bestemming van de vrouw was toch in het gezin! Maar de Marva is er gekomen …..en bleef.

De huisvesting van de vaak minderjarige en ver van huis gelegerde meisjes is altijd pro-blematisch geweest. Men stelde er strikte voorwaarden aan: er moest gescheiden van de mannen geleefd worden en goede op-vang en toezicht na werktijd waren noodza-kelijk. Treffend in dit verband is de uitspraak in 1945 van een luitenant ter zee: ’Sommi-gen realiseren zich niet dat Marva’s gecom-

pliceerder zijn dan schrijfmachines,waarvan men geen last heeft na bureau-uren’.Elk Marvahuis, onder toezicht van een ei-gen (onder) officier, had strikte regelingen voor het ’passagieren’, tijdstip van vertrek en thuiskomst werden geregistreerd in het ’or-deboek’ van het huis. Eén avond per week was men verplicht thuis met elkaar door te brengen om de onderlinge saamhorigheid te bevorderen. In de Marvahuizen werd stee-vast scheepsterminologie gehanteerd: Mar-va’s heetten schepelingen, slaapkamers hut-ten en de keuken het kombuis.

De Marva’s in Den HaagIn verschillende plaatsen in Nederland wa-ren Marvadiensten gevestigd, maar ver-reweg de meeste Marva’s werkten in Den Haag, en wel in Wittebrug en nabije om-geving. Zij werden ondergebracht in twee grote villa’s, Nieuwe Parklaan 15 en 57, en vijf herenhuizen, Van Lennepweg 30, 38, 40, 42 en 44 en een villa in het Klattepark, Vio-lenweg 2.

Al deze huizen, gelegen in het voorma-lige ’Sperrgebiet’, dat in de oorlog door de Duitsers ontruimd was geweest, stonden in september 1945 nog altijd leeg omdat ze in een deplorabele toestand verkeerden en niet zonder meer betrokken konden wor-den door de eigenaren. Alles wat enigszins bruikbaar was geweest, zoals vloeren, deu-

18

Wittebrug en de Marva

ren, ruiten en schoorsteenmantels, was ver-dwenen. Ook de meeste ijzeren tuinhekken hadden het moeten ontgelden en waren ge-sloopt om een tweede leven te beginnen in de Duitse oorlogsindustrie. Daarom kon de Marine de huizen makkelijk huren, al duurde het tot 1946 voordat ze geschikt genoeg waren voor de huisvesting van vrouwelijke militairen.

Het hoofdkwartier was gevestigd in Villa Johanna, Nieuwe Parklaan 57/ hoek Van Lennepweg, helaas later gesloopt voor een appartementengebouw. Verder was er een eetzaal,een leskamer en een recreatieruimte. De garage was omgetoverd tot kombuis en er waren hutten voor 10 rekruten. De vrou-welijke officieren hadden een aparte villa aan de Violenweg tot hun beschikking. De overige schepelingen waren gelegerd op de Van Lennepweg. Op nummer 30 was ook de ziekenboeg. Op nummer 38 en 40 sliepen de minderjarigen en was er een arrestanten-hut. Veel Marva’s werkten bij de verbindings-dienst in de nog steeds bestaande bunker naast flatgebouw Dennehove aan de Bad-huisweg.

De Marva’s zelf waren zeer tevreden met hun huisvesting in onze mooie villawijk, maar het peperdure onderhoud van de villa’s drukte zwaar op de begroting. Daarbij was de ver-spreide huisvesting verre van praktisch. Bo-vendien moesten de dagelijkse appèls ge-

Beëdiging van Marva officieren vóór flatgebouw Dennehove op de Badhuisweg, hoofdkwartier Marine, 1947

woon op straat worden gehouden en zelfs plechtige bijeenkomsten als de beëdiging van nieuwe officieren vonden daar noodge-dwongen plaats.

Maar …tijden veranderen.

Opheffing van de MarvaDe steeds verder voortschrijdende emanci-patie van de vrouw maakte ook binnen de Marine ingrijpende veranderingen noodza-kelijk. Men begon na te denken over de mo-

gelijkheden van een geleidelijke integratie van de Marva in de rest van de Marine-or-ganisatie. Dit leidde onder meer tot sluiting van alle Haagse Marvahuizen per 1 septem-ber 1977. De Marva’s werden voortaan ge-huisvest op de marinevliegkampbasis Val-kenburg en er werden geen nieuwe Marva’s meer aangenomen. In 1979 werd het verschil in algemene rechtspositie van mannelijke en vrouwelijke militairen opgeheven. Daarmee was het lot van de Marva als apart vrouwenkorps eigen-

lijk al bezegeld, maar pas in 1982 werd het korps uiteindelijk opgeheven, tegelijk met de Milva en de Luva. Maar de geschiedenis van Wittebrug zal toch altijd verbonden blij-ven met die van de Haagse Marva’s!!

Ieteke Kapteyn-Streef

Oorspronkelijke, onverkorte versie is eerder gepubliceerd op http://www.wittebrugpark.nl/

19

Nieuwe Parklaan 57 Marva’s aan het werk in de bunker op de Badhuisweg, 1955

In gesprek gaan met elkaar over een levens-beschouwelijk onderwerp of een maatschap-pelijk thema, dat is de inzet van de onlangs gestarte Kringgesprekken in onze wijk. Het thema van de eerste aflevering is ‘veiligheid’. Onder leiding van Margreet Jonkers (oud-predikant) wisselen deelnemers van gedach-ten en anticiperen op elkaars visie.

“Een beproefde methode om samen meer grip te krijgen op het aangekaarte thema en om elkaar beter te leren kennen,” weet initiatiefneemster Margreet Jonkers, die als lid van de Zorgcoöperatie Noordelijk Scheveningen het idee lanceerde. “Het sluit naadloos aan bij de missie van de Zorgcoö-peratie,” vertelt Esther Ottens. “In samenwer-king met de Nieuwe Badkapel en de Wijk-winkel is het plan uitgewerkt. ’Enthousiast doet Margreet verslag van de eerste ervaringen met het thema ‘veiligheid’.

Elke bijeenkomst start zij steevast met een rondje ‘wel en wee’. Iedereen vertelt iets over zichzelf en over wat hem/haar op dat mo-ment bezighoudt. Daarna wordt het thema besproken aan de hand van allerlei verschil-lende invalshoeken. Omdat iedereen spreekt vanuit eigen ervaring en kennis, kan het ge-sprek alle kanten uitwaaieren. “Het ging over rolstoel (of rollator) onvriendelijke trottoirs, over beschikbaarheid van hulpmiddelen, over toegankelijkheid van pinautomaten, over (video)zicht op de voordeur en over nut en noodzaak om je buren te kennen,” somt Margreet op. “Allemaal situaties en toestan-den die iedereen, maar vooral oudere of kwetsbare buurtgenoten, na aan het hart liggen.”

Nieuwe maand, nieuw themaDe bijeenkomsten volgen geen strak pro-gramma; ieders inbreng is relevant en wordt

besproken. Elke laatste dinsdag van de maand wordt het thema afgesloten. Hier-bij is Mark van der Laan (pastoraal werker Nieuwe Badkapel) aanwezig voor eventuele vervolggesprekken. In juni start de tweede aflevering met als thema eenzaamheid. Mensen die eenzaam zijn (of zich eenzaam voelen) en daarover willen praten, maar ook mensen die juist we-ten hoe eenzaamheid aan te pakken en hoe te voorkomen.”Kortom, het kringgesprek biedt ruimte voor aankaarten van problemen én voor aan-dragen van oplossingen. We hopen op een grote opkomst. Iedereen is welkom.

Elke dinsdagmiddag van 14.00u tot 15.30u in de Wijkwinkel van de Bewonersvereniging Noordelijk Scheveningen, Gentsestraat 22A. Deelname kost 3 euro. Aanmelding vooraf is niet nodig. Probeer het eens een keer, en als het goed bevalt nog een keer!

Marian van Opstal, Zorgcoöperatie Noordelijk Scheveningen

Meer informatie: www.zorg-ns.nl

Zorgcoöperatie Noordelijk Scheveningen

Gesprekskringen: samen praten over ……..

‘Park Bronovo’ is er voor iedereen!!

Bericht van het Comité ‘Park Bronovo’

Terwijl de activiteiten voor de door HMC be-oogde uiteindelijke sluiting van HMC Bronovo in 2024 verder gaan, zijn de plannen voor ‘Park Bronovo’ nu in volle ontwikkeling.

In dit artikel is voor het Stadsdeel Scheveningen samengevat wat de essentie van ‘Park Bronovo’ beoogt te zijn. Voorop staat dat de “Zorgfunctie”, die sinds het ontstaan van het ziekenhuis in 1929 op het Bronovoter-rein ligt, niet in zijn geheel mag worden opge-offerd voor alleen maar woningbouw op dit fraai gelegen gebied. Dat is de reden voor het ontwerp van een aantrekkelijk en modern Po-liklinisch Zorgcentrum, waar alle huidige en nieuwe cliënten van HMC Bronovo voor een ziekenhuisbezoek terecht kunnen. Het Comité ‘Park Bronovo’ streeft er naar dit een poliklini-sche satelliet van het overblijvende HMC An-toniushove en Westeinde te laten zijn. Als het HMC Bestuur hier de voordelen niet van zou inzien, zijn er alternatieven met andere geïnte-resseerde partijen denkbaar.

De laatste jaren is in Nederland - en dat geldt evenzeer voor Den Haag - een verzelfstandi-ging zichtbaar van medische zorgfuncties op locaties, die los staan van de officiële zieken-huizen. Dat varieert van Orthopedie tot KNO, van Oogheelkunde tot Cardiologie, van Radi-ologie tot Huisartsenpost en meer. Daar kan een breed scala van zorgfuncties aan worden toegevoegd, waaronder zorgwoningen en een

zorghotel. Dat geldt zeker voor het geplande nieuwbouwcomplex met zorgfuncties, dat de hoeksteen vormt van ‘Park Bronovo’. Er komt in ons plan ook woningbouw op ‘Park Bronovo’ maar niet meer dan nodig is, om de door HMC beoogde opbrengst bij verkoop van dertig mil-joen euro te kunnen zekerstellen. Dat betekent een bebouwing die zo veel mogelijk rekening houdt met de belangen van de omgeving. Een grote ondergrondse garage tot wel 700 par-keerplaatsen is daar een voorbeeld van, niet alleen voor de bewoners en gebruikers van ‘Park Bronovo’ maar ook om de parkeerdruk in de omgeving te helpen oplossen. Een belang-rijk deel van die parkeerplaatsen zal bestemd zijn voor elektrische auto’s zodat deze aanpak rekening houdt met duurzaamheid en energie-transitie.

Het Poliklinisch Zorgcentrum ‘Park Bronovo’ is bedoeld voor al degenen die al graag in HMC Bronovo komen. Dat geldt natuurlijk voor het Benoorden- en Bezuidenhout maar ook voor Scheveningen, Wassenaar, Voorburg en de meer dan 40.000 Expats. Deze goed bereikbare locatie moet blijven! Ons streven is er ook op gericht om de betrokkenheid van deze wijde omgeving bij ‘Park Bronovo’ en in het bijzonder het Poliklinisch Zorgcentrum te stimuleren. Dat kan door uitbreiding van de al actieve groep vrijwilligers bij het huidige ziekenhuis of an-dere vormen van betrokkenheid.

Om ons doel te bereiken wordt er open ge-communiceerd met het Bestuur van HMC en andere belanghebbenden. Dat is niet in de laatste plaats de Gemeente Den Haag, die be-

palend is voor het behoud van de Zorgfunctie. Verschillende politieke partijen hebben al la-ten weten voor behoud van een zorgfunctie op het Bronovo-terrein te zijn, mede vanwege het belang van de bereikbaarheid van goede zorg. In het recente concept ‘Gebiedsvisie Internatio-nale Zone’ wordt over het Bronovoterrein ge-zegd dat nadere functie en bestemming moet worden onderzocht met ‘gedeeltelijk behoud van de zorgfunctie’. Omdat een breed draag-vlak in de politiek belangrijk is, hebben wij de fractievoorzitters van zowel de coalitie als de oppositie persoonlijk aangeschreven met het verzoek om het plan ´Park Bronovo´ aan hen te kunnen presenteren. Die informatierondes zijn nu aan de gang.

Via onze website www.parkbronovo.nl kunt u verder kennisnemen van de actuele ontwikke-lingen. Wij gaan ervanuit dat deze website in de lucht is als u dit artikel onder ogen krijgt.

Namens het Comité ‘Park Bronovo’,

Ben Droste & Jan Nelisse

Duinlandschap, Nieuwe Haagse School

Beste wijkgenoten,Bedankt voor de Gazet 255, april/mei 2019. Ik vond het erg interessant. Met name de artike-len over het Duinlandschap en over de Nieuwe Haagse School. Top.

Martin Groen

20

I N G E Z O N D E N

Thuiszorg van RespectRespect levert thuiszorg in Den Haag en Scheveningen. We werken in kleine teams. Onze verpleegkundigen en verzorgenden staan met plezier voor u klaar. Wij bieden u zorg en ondersteuning op het gebied van persoonlijke verzorging, lichte tot intensieve verpleegkundige zorg en begeleidende zorg.

Als cliënt van Respect Thuiszorg heeft u, indien nodig, direct toegang tot specialistische behandelingen van bijvoorbeeld onze fysio- of ergo-therapeuten,logopedisten, diëtisten en psychologen. Uiteraard kunt u ook zonder dat u gebruik maakt van Thuiszorg voor behandeling bij ons terecht. Ook staan onze casemanagers desgewenst klaar om de zorg te organiseren voor thuiswonende cliënten met geheugenproblemen, waarbij zij ook mantelzorgondersteuning bieden.

Aanmelden en meer informatieWilt u zich aanmelden of heeft u behoefte aan meer informatie? De medewerkers van het Servicebureau staan voor u klaar. Zij zijn van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur bereikbaar via 070 - 306 91 70 of via servicebureau@respectzorg.nl.

www.respectzorg.nl

Welvaart en welzijn in spagaat ?

Bestuurders zijn doorgaans heel druk bezig met het invulling geven aan acties die moeten leiden tot het vergroten dan wel handhaven van ons welvaartsniveau. Zij worden daarbij ondersteund door een keur van deskundigen op allerlei gebied. Het is opvallend dat daarbij economen en financiële expert in de meeste gevallen de boventoon voeren. Kengetallen, budgetten, grafieken, groeicijfers, vergelijkin-gen, projectvoorstellen, haalbaarheidsstudies, etc.,etc. Het duizelt me doorgaans. Politici en uitvoerende ambtenaren buitelen over elkaar over meer van dit en meer van dat. Meer be-ton, meer glas, meer asfalt, meer pretparken. Het kan niet op. “Opzij, opzij, opzij, je kunt hier niet blijven staan, want we moeten doorgaan”. Inderdaad hebben we eigenlijk allemaal te neiging om mee te blijven hollen met de drang en zorg die we aan het predicaat “welvaart” toe hechten. Dat, dat op veel gebied ten koste ging van het welzijnsgevoel van veel mensen werd doorgaans gebagatelliseerd. Het liep zo’n vaart niet. Waar zeurden men over. Op de bestuurders en directietafels werkt men im-mers hoofdzakelijk op basis van cijfermatige (economische) gegevens. Onlust gevoelens, onbehagen, irritaties, ergernis, overlast, span-ningen en dergelijke - aangemerkt als niet-meetbare grootheden- komen nauwelijks aan de orde. Logisch, omdat er eigenlijk ook nau-welijks betrouwbare kengetallen voorhanden zijn om op aan te sturen. ‘Als het nou gaat om een klanttevredenheid onderzoek in de super-markt of het ziekenhuis, ja dat is een ander verhaal’, is het argument van veel bestuurders.

En zo blijven de dames en heren politici han-gen in het blijven sturen op welvaart en gaan er stilzwijgend vanuit dat welvaart en welzijn oorzakelijk met elkaar verbonden. Wat dus niet zo is. Ik pleit dan ook vurig voor een ad-ditionele ontwikkeling van beleid op basis van algemeen geaccepteerde welzijnskenmerken en de daarbij horende meetbare kengetallen. Terug komend op Scheveningen toen en nu. Brugge toen en nu. Na de 2e Wereldoorlog lag Brugge in puin. Tegen de zin in van Belgische projectontwikkelaars en aannemers drukte de toenmalige burgemeester door dat de authen-ticiteit van Brugge in stand diende te blijven. Geen hoogbouw, geen beton met veel glas. Nadruk op restoratie van beschadigde panden. Subsidiebeleid bij het herstel hiervan. Hij is dankzij zijn koppigheid er in geslaagd om van Brugge weer een aantrekkelijke stad te maken, waar menig toerist zijn draai kan vinden. Ieper is ook zo’n voorbeeld, Dresden idem dito. In dat opzicht is Scheveningen een aanfluiting, waar de geest van zakkenvullende projectbureaus c.q. aannemers en fantasieloze bestuurders hebben huis gehouden en nu nog stug volhou-den. Bijvoorbeeld, het strand en de boulevard; verworden tot een grote verzameling van con-sumerende tenten waar harde muziek de bo-ventoon voert. Ik ben blij als ik in de buurt van de Keizerstraat nog wat oud-Scheveningen tegenkom.P.S. zie dit als een discussiestuk wat niet alleen van toepassing is op Scheveningen, maar op nog veel meer steden en dorpen. ”De wereld gaat aan vlijt ten onder”. Quote, Ik meen Max van Dendermonde.

Rinus van’t Veer

Duinlandschap

Bedankt voor weer een mooie Scheveningen-Bad Gazet 255. Daarin ook een boeiend ‘Duin-landschap’ van Eeke Crabbendam. Op haar verzoek na een mondelinge hierbij ook een schriftelijke reactie. Zij stoeit in dat artikel met het woord paraboolduin. Een parabool is een wiskundige term voor een kromme lijn. Als je een symmetrische holle dunwandige kegel doorsnijdt met een dunwandig plat vlak, even-wijdig aan de denkbeeldige as van de kegel, ontstaat er een snijlijn, waarvan de vorm pa-rabool is genoemd. Die kromme heeft de de vorm van een U, dus geen halve cirkel, zij het met wijkende uiteinden. Een paraboolduin is zo genoemd, omdat die in vogelvlucht gezien zo’n vorm van een U heeft met de uiteinden te-gen de heersende windrichting in. Of die duin-toppen uit het artikel die vorm ooit hebben gehad is zeer de vraag. In ieder geval nu niet meer herkenbaar. Een mooi herkenbaar para-boolduin is te vinden in Meijendel. Als je vanuit onze wijk over de Waalsdorpervlakte achter-langs de gebouwen van ICA en TNO richting Meijendel fietst, bereik je aan het eind van dat fietspad een T-kruising. Over het dwarspad en het del daarachter heen kijk je dan tegen een paraboolduin aan. Je kunt er bovenop klim-men en de vorm van boven herkennen.

Teun Ritzema

21

I N G E Z O N D E N

MIEREN,WESPEN,MUIZEN,RATTEN, KAKKERLAKKEN.

G E E N H A L V E M A A T R E G E L E N

B E L 0 7 0 - 3 5 8 6 6 3 8 ( S C H E V E N I N G E N )www.aho-vof.nl

��������������������������������������

������������������������������������������������������

�����������������������������������������������������������������

��������������

����������������

����������

���������

������������������������������������

feest je met ons mee?

De belangrijkste huurder van de Mets-banen was de tennisvereniging Leimonias. Zij orga-niseerde een jaar na de opening in 1928 een Tennis-Olympiade en ook werden er de eer-ste Daviscup wedstrijden gespeeld (zie foto). In 1938 verhuisde ze naar Klein Zwitserland. In 1939 was het tijd voor een nieuwe club: de Metselaars.

Het lustrumjaar 1939 – 2019 gaan we vieren door met een groep enthousiaste leden van de lustrumcommissie activiteiten te organi-seren voor leden, maar zeker ook voor wijk-bewoners. Voorbeelden zijn: Heel de Mets bakt High Tea en aansluitend een buurtbor-rel, 3 open dagen met tennis met een ken-nis, een speciaal gemaakt kunstwerk en het lustrumweekend met daarin sport verweven met een groots kunst & cultuurprogramma o.l.v. Karel de Rooij.

Lustrumweekend met als thema Kunst & SportZaterdag 31 augustus is er een braderie, een netwerkborrel voor de sponsoren en een toernooi tussen eredivisiespelers en oud- spelers. ’s Avonds hebben we een muzikale act in een grote tent op ons centercourt en daarin staat een big band met een muzikaal voorprogramma en een hoofdact met nie-mand minder dan Ellen ten Damme.Zondag 1 september is er een kunstbraderie, een Brunchconcert met muziek van Ste-fan van Gilst, tenor, Hans van Haarst (violist residentieorkest) met trio, Eveline Brandes (zang) en Caroline Dirkzwager (dwarsfluit). En dan hebben we eind van de middag nog een High Wine Jazz concert met muziek van Maurits Roes (jazzpianist conservato-rium) met trio, Ad Cohen (mondharmonica), Renee Bol (zang) en misschien Caroline de Rooij (lerares jazz zang concervatorium Kla-

genfurt, Oostenrijk). Tickets en pro-grammaboekje zijn te verkrijgen in Brasserie Mets op het park.

De Club van 80De lustrumcommissie wil dit jaar graag feestelijk aankleden. Maar dat kunnen wij niet alleen: de finan-ciën laten helaas maar weinig toe. Daarom doen wij een beroep op jou. Wij zijn op zoek naar 80 mensen, man, vrouw, competitieteam of

bedrijf die de Metselaars een warm hart toe-dragen en de lustrumviering met een bedrag van 80 euro wil-len sponsoren. Alle donateurs krijgen daar iets leuks voor te-rug. Naast de bar in de Bras-serie Mets hangt een lustrumbord voor de Club van 80 met daarop naambordjes van de gulle gevers. Je kunt je aan de bar met het formulier aanmelden en meteen jouw bijdrage beta-len. Overmaken naar het rekeningnummer kan ook: rekeningnummer NL77 INGB 0000 655712 ten name van HLTC de Metselaars te Scheveningen, onder vermelding van Club van 80. Vermeld dan ook de tekst die je op het bordje wil hebben, de tekst kan maxi-maal 20 lettertekens bevatten. Na ontvangst van betaling maken wij jouw bordje aan.

De lustrum merchandiseSpeciaal voor het lustrum zijn een aantal merchandise artikelen gemaakt die vast col-lector items worden in de komende jaren. Te koop aan de bar, de opbrengst wordt ook gebruikt om lustrumactiviteiten te financie-ren.

Iedereen is welkom in Brasserie MetsDit alles gaan we realiseren door samen met het team van Fabienne Baart van Brasserie Mets (zie foto onder) en enthousiaste vrijwil-ligerskracht de handen uit de mouwen te steken. Sinds 2018 heeft Fabiënne Baart de Brasserie Mets voor haar rekening genomen en met succes. “Het is weer gezellig op de club,” zegt Mieke Nugteren en is al meer dan 25 jaar lid van de tennisclub. “Nooit meer naar huis”.

“We willen graag samenwerken met bedrij-ven uit de wijk, zoals bv Groenteman Krijn Pronk voor de merchandise en Zorgcoöpera-tie Noordelijk Scheveningen, voor de verbin-

ding met de wijk. Iedereen is bij ons welkom voor een kopje koffie, een heerlijke salade of panini of een smakelijk diner,” zegt Fabienne Baart.

Esther Ottens

H.L.T.C. de Metselaars bestaat 80 jaar,

22

23

Horizontaal: 4. Hiertoe behoren tram- en buslijnen (14) 9. Zuiver daarop wordt de houdbaarheid van vis bepaald (5)10. Berekening van de vakantiekosten (7)12. Behoefte aan migratie (4)13. Verstoren de nachtrust, maar op een prettige manier (12)14. Wat dacht u ervan om een persoonsbewijs gewoon zo te

noemen? (4)15. Plezier op straat hebben (9)17. Daarmee wordt het traject geregeld (3)18. Het terrein dat je in één oogopslag kunt zien (4)19. Medaille die meestal in de afvalbak eindigt (8)21. Als je dat nog niet bent, ben je ook niet gelukkig (5)22. Vakgebied, tevens familie van 18 hor (7)24+30. Het is uitdagend als je van een experiment houdt

(2+2+5+7)28. Bekijken of je iemand kunt vervangen (9)29. Slim als je zo uitgeslapen bent (7)30. Een paar gemaakt (7)31. Reisje onder invloed (4)

Verticaal: 1. Zo literair is een kalligraaf (12) 2. Familie van de artsen (6) 3. Praatjesmaker (13) 5. Het heel duidelijk maken dat je een wond niet gaat ver-

zorgen (2+4+7+2+6) 6. Volkomen duidelijk dat er is ingebroken (11) 7. Zakt voor z’n examen maar is daar heel blij mee (7) 8. In gezelschap van bewoners van Lapland (5)11. Bedrijfsadvies (2)16. Nauwelijks minder dan de stroomsterkte (5)20. Doffe vloerbedekking (3)23. Zet ’m op als je wilt praten! (4)25. Die kruier (v) is besmet (9)26. (Heeft een) Noord-Scandinavische kok (9)27. Hij dweept met z’n ventilator (3)

Oplossing uiterlijk 19 juli sturen naar: Leuvensestraat 81, 2587GD Den Haag, of naar janvanpesch@planet.nl

Deze puzzel is wat groter (en lastiger?) dan anders, maar bedenk dat ook onvolledige oplossingen meetellen.

OPLOSSING BADCRYPTO NR. 91:Horizontaal: 4. Uitlooppoging; 7. Stalen; 8. Klaproos; 10. Stappenplan; 12. Ons; 13. Koerswinst; 15. Azen; 17. Afzet; 18. Dovenetels; 20. Kater.

Verticaal:1. Bloemperk; 2. Bob; 3. Spil; 4. Uitstekend; 5. Gijpen; 6. Groene zeep; 9. Ontwaren; 11. Lijnkoek; 14. Toast; 16. VVV; 19. Lap.NB: veel mensen hadden 16 vert niet goed; VVV is de Vereniging Voor Vreemdelingenvervoer!

We werken met een ‘competitie’ van 4 crypto’s, de nummers 91 t/m 94. Ook niet volledige oplossingen tellen mee. De winnaars zijn de inzenders met de minste fouten of omissies. Bij gelijke stand wordt er geloot. Er zijn twee tegoedbonnen die verzilverd kunnen worden bij warme bakker Driessen aan de Gentsestraat 50. Bedankt, Fred!

Jan van Pesch

BADCRYPTO nr. 92

MINDFULNESS, HYPNOTHERAPIE en meer .... bewuste en onbewuste zakenHulp bij o.a.: stress, depressieve gevoelens, tinnitus, angst, chronische lichamelijke klachten ( zoals PDS, hoofdpijn), slaapproblemen, onzekerheid, hoog gevoeligheid, kanker, ...GRATIS intakegesprek. Vergoeding door zorgverzekeraar. www.regain-zuidholland.nl of bel 06-16 430 650

24

W I J K W I N K E L

Naam geb.jaar telefoonLaura Scholten ’04 06 -267 69 344 eFrederique van Gennep ’01 06-12 626 283 e.d.Julie Gentis ’01 06-246 09 256 e.f.Elisa Perez ’01 06-150 30 717 e.f.Sara Scholten ’01 06-82 007 369 e.Judith Bloema ’00 06-81 71 31 36Anna Jurgens ’00 06-39 27 93 28 e.Romy Beekhof ‘99 06-22 920 417 e.Elsemiek Dikker ’99 06-374 375 23 e.d.Dyon van der Ende ’99 06-101 401 26 e.d.Simone Pronk ’98 06-81 384 442 e.d.Anne Snoeij ’98 06-53 89 00 26 e.d.Tom van Beek (06-41667301) '97 365 23 39 e.Marijne Dikker (06-31695281) ’97 887 85 35 e. d. f. Josephine Kloeken ’97 06-25 132 111 e. d. f.Katja Salzer Levi ’97 06- 33 800 471 e. russTim Schepers '97 06-19 44 45 30 e.Esmee de Vos ’96 354 05 21Dita Adema ’95 06-304 702 28 e. friesFlo Schepers '95 06-20 28 06 36 e.Estelle Strijers (06-15268926) '95 306 18 65 e.Niek Adema ’93 06-50 96 50 21 e. friesZeeger Verschuren ‘93 350 91 94 e.

e : ook engelstalig - english spoken b/c : bosnisch/croatischf : ook franstalig - parle français gr : grieksd : ook duitstalig - spricht deutsch russ : russischz : ook zweedstalig it : Italiaanssp : ook spaanstalig-hablar español p : portugeesx : alleen in het weekend + : niet in het weekend

Wijzigingen in deze lijst kunnen gemeld worden via het e-mailadres:

bnsscheveningen@ziggo.nl of per telefoon van de wijkwinkel tel. 354 10 81.

Het bestuur van de Bewonersvereniging Noordelijk Scheveningen kan geen

verantwoordelijkheid aanvaarden voor samenstelling en gebruik van deze na-

menlijst.

B A B Y S I T T E R SVoor meer informatie kunt u zich per e-mail of telefoon wenden tot de wijkwinkel

On Monday morning: Expat Monday BridgeEvery Monday we play bridge in the Wijkwinkel at the Gentsestraat 22A. Have you lived abroad and you know how to play bridge, than you are more than welcome to join our expat group. We play every Monday from 9.30 till 13.00 including lunch. For more information call the wijkwinkel on working days between 10.00 – 13.00 hours at T: 070-3541081.

Iedere maandagmiddag: KlaverjassenKom gezellig klaverjassen in de Wijkwinkel op maandagmiddag tussen 14.00 – 16.00 uur. Nieuwe deelnemers zijn welkom.

Iedere dinsdag: InloopkoffieIn de wijkwinkel kunt u gezellig koffie komen drinken met wijkbewoners. De koffie met iets lekkers staat elke dinsdag van 10.00 – 12.00 uur klaar. Loop eens binnen voor een kopje koffie, u bent van harte welkom.

Iedere eerste dinsdag van de maand: pianoconcertElke eerste dinsdag van de maand wordt er in de wijkwinkel een piano-concert gegeven. Samen genieten van de muziek en een broodje. Van 12.00 tot 13.00 uur door pianist René Rakier.

Iedere woensdag tekenles in de wijkwinkel De cursisten krijgen wekelijks een opdracht van de docent. Wilt u eerst even kijken of het iets voor u is, een gratis proefles kan altijd. Van 10:00-12:30 uur.

Iedere woensdagmiddag “bewegen voor ouderen” Deelnemers werken in hun eigen tempo aan het verbeteren van hun con-ditie met bewegingscoach Kitty van der Stoep. Doet u mee? Om 13:00 uur

Iedere donderdag: Franse conversatieles voor beginners of gevorderden van 10:00-11:00 uur in de wijkwinkel. Er is ruimte voor nieuwe cursisten.

Iedere donderdag: Lunch & OntmoetingssoosIn de wijkwinkel wordt elke donderdag (en eerste zondag van de maand) door onze kookploeg met vrijwilligers een 3 gangen lunch voor ouderen uit onze wijk geserveerd. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. U bent van harte welkom. Na de maaltijd start om 13.30 de soos en is er Bingo tot 16.00 uur onder genot van een hapje, drankje. Komt u ook?

Iedere vrijdagochtend: Yoga Dineke Los geeft op vrijdagochtend yogalessen in de wijkwinkel. De Hatha yoga is vrijdag om 9.00 uur en de Stoelyoga is om 10.30 uur.Misschien is dit precies wat u nodig heeft! Bel de wijkwinkel tussen 10.00 - 13.00 uur via T: 070 - 354 10 81. Er zijn nog plaatsen beschikbaar en u bent meer dan welkom!

Iedere vrijdagmiddag: Bridgedrive Kom ook naar de bridgedrive voor licht-gevorderden. Een mooie start van het weekend met een gezellige groep mensen. Iedere week houden we u via de mail op de hoogte over het aantal deelnemers en de uitslagen. De bridgedrive start om 13.30 uur. Meld u aan en kom langs.

Informatie en aanmelden in de wijkwinkel/secretariaat op werkdagen tussen 10:00-13:00 uur via tel. 070-3541081

G A Z E T J E S

ASTROLOGISCH ADVIES a.d.h.v. uw persoonlijke geboortehoroscoop. Voor karakterduiding waarin o.a. uw kwaliteiten en valkuilen. Tevens, ad-vies bij actuele zaken, crisiszaken, wisseling van werk. Ook kinderhoros-coop, baby en peuteradvies.www.truusveltman.nl, vuurpijl@casema.nl Tel: 070-3543152/06-23414940

ERVAAR DE HELENDE WERKING VAN REIKI. Effectief bij pijn-, licha-melijke en psychische klachten/stress.Ook geschikt voor kinderen en dieren. U ligt gekleed op de behandeltafel, waarbij diepe ontspanning optreedt. Tevens afstandsbehandeling mogelijk.Reikimaster met 20 jaar ervaring. Gevestigd in Scheveningen (Belgisch Park). Info: 070-4063891, bellajoka@gmail.com

FOTOGRAAF – Lilian’s fotografie, herinneringen vastgelegd met aandacht en liefde – voor bedrijven & particulieren. Bel of mail voor de mogelijkhe-den: info@liliansfotografie.nl – T: 06-46174681 – www.liliansfotografie.nl GAIA HAIRSALON. Gespecialiseerd in behandeling van haar en hoofdhuid met natuurproducten , zoals planten extracten, organische en essentiële oliën. Aandacht voor uw specifieke wensen. Amsterdamsestraat 59. Tel: 06-26111585

GEDIPLOMEERD PEDICURE/VOETVERZORGING (aangesloten bij Pro-voet), Marian de Graaf-Koppelman. Stevinstraat 298, tel. 358 54 38

GEDIPLOMEERD PEDICURE ook bij u thuis (aangesloten bij Provoet) Elisa van Os. Bosschestraat 139 www.footsea.nl 06-41012254 E:mail: info@footsea.nl HONDEN UITLAAT – PENSION 070 – 4449450 tussen 10.00 en 16.00 uur. mail: info@paralijn.nl. Persoonlijke aandacht voor klant en hond.

ACTIE: GRATIS adviesgesprek met HYPNOTHERAPEUT.Heeft u klachten of problemen op lichamelijk, emotioneel, mentaal of geestelijk gebied? Dan is hypnotherapie iets voor u. Veilig en doeltreffend. Bel of mail voor informatie of een advies. Deskundig, betrouwbaar en er-kend door zorgverzekeraars. Tel: 06–48981375 / info@vinod.nu / www.vinod.nu/ervaringen LEUKE FILMPJES SMARTPHONE CAMERA OPNAMES. Smartphone fo-to’s, filmpjes van Halloween, Sinterklaas, Kerst, verjaardag (klein)kind, va-kanties. Terugkijken op smartphone kan. Een video is leuker en handig de-len met Social Media, WhatsApp. www.comfortworks.nl, tel. 0628716518

MULTIOPSLAG SCHEVENINGEN - Efficiënt per kubieke meter. Voorde-lige opslag voor zowel korte als langere periode. Transport mogelijk. Ook voor het leeg ruimen van huizen. Maaswijkstraat 93, 070-8879900 / 06-50293981 E: multiopslagscheveningen@gmail.comwww.multiopslagscheveningen.nl

LOURDES KAPEL Berkenboschblokstraat 9a. Vrijwilliger(s) gezocht om ons te helpen met het open houden van de kapel. Tel: Wim Oosteling 070-3556230, Annemarie Konings-Donders 070-3556230

25

Voor meer informatie kunt u zich per e-mail of telefoon wenden tot de wijkwinkel

NATIVE ENGLISH EDITING SERVICE. For all documents in English that require Proofreading, Revising, Editing, or Re-writing - of Translations or Originals. Reasonable Rates. For all your needs, do not hesitate to contact beauchampediting@gmail.com

POSTZEGEL- EN MUNTENVERZAMELINGEN, ansichtkaarten, klein zil-ver, boeken, strips, verzamelingen op elk gebied verkopen of laten taxe-ren, bel dan Dick van der Toorn 070-3388427 of 06-51118436 of email: toorndick@gmail.com

PRIMA ASSISTENTIE, virtual professional in vormgeving & lay-out, beel-den & fotografie en presentaties. Voor freelance korte en langere opdrach-ten. Bel of mail me voor de mogelijkheden: lilian@prima-assistentie.nl - Tel. 06 4617 4681 - www.prima-assistentie.nl

SCOUTING ST. JORISGROEP 5, Brugsestraat 49 – Elke zaterdag voor jon-gens en meisjes van 4 tot 23 jaar. Kom ook eens kijken! Inlichtingen: secretariaat 06-1443 2754 (op zaterdag 070-355 63 42)of kijk eens op www.sintjorisgroep5.nl

TE KOOP: een oude gerenoveerde kinderstoel voor in uw mooie oude huis. GEVRAAGD: een oud houten tafeltje met een ladeT: 070 – 3319654 E: mulderjannij@hotmail.com VAKWERK VOLGENS BARTJES - Aannemer van onder andere ambach-telijk timmerwerk, voor bedrijf en particulier. Eigen machinale werkplaats. Ruime ervaring. Bart Duin, Maaswijkstraat 93, 2586 CC Scheveningen, 070-8879900 www.vakwerkvolgensbartjes.nl Email: vakwerkvolgensbartjes@gmail.com

VOETREFLEXOLOGIE, SHIATSU, CHI NEI TSANG, Adem Vrij sessies: GOUDENWAGEN praktijk voor massagetherapie en ademcoaching. Ver-goeding vanuit aanvullende verzekering! Klachten in spier en gewricht, hormonaal, spijsvertering, stress, burnout etc. THUIS KOMEN IN JE LI-CHAAM. www. goudenwagen.nl, contact@goudenwagen.nl Maastrichtsestraat 92 , 06-20302866

WERELDWINKEL SCHEVENINGEN. GEEF EEN WERELDCADEAU! Van kleine cadeautjes tot grote geschenken. Stevinstraat 149, Den Haag070 - 3060851 www.wereldwinkelscheveningen.nl

WIT PHOTOGRAPHY is gespecialiseerd in bijzondere bruiloften, zoals bruiloften in het buitenland, thema bruiloften en bruiloften van expats. Anders-dan-anders bruidsfotografie gekenmerkt door spontane, ware emoties, een lichte look en ongedwongen reportages. www.witfoto.nl , info@wit photography.com

De prijs voor Gazetjes bedraagt E 9,– voor maximaal 35 woorden. Contante betaling

kan in de wijkwinkel, maar alleen gepast, of per bank .

NL 86 INGB 000625 76 88 t.n.v. Bewonersvereniging(BNS) te Den Haag.

Gazetjes worden uitsluitend na ontvangst van betaling geplaatst.

26

STADSDEELKANTOOR, Scheveningseweg 303, 2584 AA, tel.14070KLACHTENLIJN GEMEENTE tel. 14070KLACHTENLIJN GELUIDSOVERLAST tel. 14070

AVOND- EN WEEKENDDIENSTENAPOTHEKEN tel. 345 10 00DOKTERSNACHTDIENST tel. 346 96 69TANDARTSENDIENST (spoedgevallen avond- en weekend) tel. 311 03 05

APOTHEKEN Duinapotheek, mevr. Catarina Fracasso, Stevinstraat 203, tel. 355 18 66Seinpostapotheek, dhr. L.S. Hu, Badhuisweg 74, tel. 358 55 34

ARTSENmevr. P. van den Berg, Badhuisweg 72-78, tel. 352 22 50mevr. J.H. Berkhout-de Groot, Badhuisweg 72-78, tel. 355 41 19mevr. M. Witte-Libeton, Badhuisweg 72-78, tel. 355 65 64Huisartsenpraktijk Het Baken, Badhuisweg 72-78, tel. 355 50 00

TANDARTSENI. Ignat, Luiksestraat 24, tel. 355 17 67P.R.J.M. Berssenbrugge, Renbaanstraat 73-75, tel. 355 81 64Z. Hamza, tandarts/mondhygiëniste, Renbaanstraat 73-75, 355 82 42Praktijk Gentsestraat 30: tandarts - R.M. Fledderus, tel. 358 77 21; ortho-dontie - R. Maijer (orthodontist), B.E. Becking, tel. 322 38 67Tandsartspraktijk Belgisch Park, Stevinstraat 176, tel. 767 00 80

DIERENARTSEN Dierenkliniek Scheveningen, I.M. de Maesschalck, Gentsestraat (hoek Bosschestraat), tel. 355 55 31

DIERENARTS NACHTTELEFOON tel. 311 03 07Nacht en weekend tel. 0900 22 22 456

DIERENAMBULANCE Den Haag, Tel. 328 28 28, De Wijs, tel. 366 09 09

CENTRAAL MELDPUNT TIJDELIJKE VERZORGING Oldael, tel. 530 05 08

DIENSTENWINKEL St. Van de Kolk, Elandstraat 154, tel. 360 14 65 www.dienstenwinkel.nl, Werkzaamheden in en om het huis.

MAALTIJDENSERVICEVerzorgingstehuizen Oldeslo, tel. 5300 530, De Eshoeve, tel. 306 47 00

BURENHULP Centrale: Tel. 262 99 99

ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK WERK SCHEVENINGENamw@welzijscheveningen.nl

OUDERENADVISEURS SCHEVENINGEN Informatie en advies voor 55+ over wonen, zorg en welzijn, ouderenadviseurs@welzijnscheveningen.nlWelzijn Scheveningen, Frankenslag 139, tel. 416 20 20 www.welzijnscheveningen.nl

VERTROUWENSLIJN tel. 360 14 65

WIJKBUS SCHEVENINGEN tel. 338 54 95

BEWONERS- EN WIJKVERENIGING NOORDELIJK SCHEVENINGENBert van Swol VoorzitterRiet van Beveren SecretarisHetty van den Broek PenningmeesterBert van Swol Verkeer en Ruimtelijke OrdeningBenno Smit GroenRiet van Beveren Woon- en Leefklimaat Wijkmedia en CommunicatieHans Kobus Welzijn senioren

SECRETARIAATWijkwinkel Gentsestraat 22a, 2587 HT Scheveningen, tel. 354 10 81E-mail: bnsscheveningen@ziggo.nl , Website: www.bnsscheveningen.nlMuurkrant: www.bnsscheveningen.nl/digitale-muurkrant-bnsBank (BNS) NL86INGB0006257688, Wijkver. NL23INGB0000544261 WIJKWINKEL: Openingstijden secretariaat: maandag tm vrijdag van 10.00 – 13.00 uurVERHUUR: Wijkwinkel per uur of dagdeel te huur voor vergaderingen, familiefeestjes e.d. Prijs op aanvraag.

ACTIVITEITEN IN DE WijkwinkelMaandag 10.00 - 14.00 expat bridge 14.00 - 16.00 klaverjasclubDinsdag 9.00 - 9.45 trombosedienst 10.00 - 12.00 inloop koffie-ochtend 12.00 - 13.00 lunchconcert door Rene Rakier, 1e dinsdag v.d. mnd. Woensdag 10.00 - 12.30 tekenles 13.00 - 14.00 bewegen voor ouderenDonderdag 10.00 - 11.00 franse conv. lessen 12.00 - 13.30 warme maaltijd 13.30 - 16.00 ontmoetings SOOS 55+Vrijdag 9.00 - 10.00 Hatha Yoga 10.30 - 11.30 Stoel Yoga 13.30 - 17.00 bridge drive licht gevorderdenZondag 13.30 – 15.00 elke eerste zondag van de maand warme maaltijd

ADVIES GESPREKKENPensioenadviseur, op afspraak via secretariaat wijkwinkelFamilierecht, op afspraak via secretariaat wijkwinkel

WIJKVERENIGING DUTTENDEL EN WITTEBRUGTom Ensink voorzitter, GSBOMarjon Margés secretaris, voorzitter commissies Groen- Water, Duurzaamheid-EvenementenBen Giesen penningmeesterWijkvereniging Duttendel & Wittebrug onderhoudt met een aantal vrij-willigers dossiers op het gebied van ruimtelijke ordening, cultuur en zorg in de wijk.Correspondentie-adres Gentsestraat 22a, 2587 HT Scheveningenmail: secretaris@duttendelwittebrug.nl Site: www.duttendelwittebrug.nl

WIJKAGENTEN BUREAU NIEUWE PARKLAANTelefoonnummer: 0900-8844Twitter en Instagram: Pol_schevNoordGebied: Boulevard/Harstenhoekkwartier/Belgisch Park/Oostduinen Wijkagent Robert Engelkamp. robert.engelkamp@politie.nlGebied: Westbroekpark/Duttendel/Wittebrug/Renbaankwartier Wijkagent Peter van den Burg. peter.van.den.burg@politie.nlSpreekuur: Donderdag tussen 12-13 uur: McDonald’s, Kurhausweg 2.Vrijdag tussen 13–14 uur: Lunchroom Pompke, Pompstationsweg/hoek Doorniksestraat.

Voor meer informatie kunt u zich per e-mail of telefoon wenden tot de wijkwinkel

S E R V I C E