22  reportage    mednet 01I2011

 

Saar Schuling iS SomS ook dierenartS

TeksT Eva MarIannE CornEt Beeld vlIElandfoto

“Nou Saar, ik heb de laatste weken zo’n last van mijn handen, ik wil toch dat je er

even naar kijkt”, zegt een patiënt tegen huisarts Saar Schuling. De patiënt komt de spreekka-mer binnen met zijn werkkleding van de buurtsuper om de hoek nog aan. Hij gaat ami-

caal met de huisarts om en het lijkt alsof ze elkaar al jaren kennen. Dat is ook het geval, want Vlieland telt maar 1150 inwoners dus iedereen kent iedereen. Schuling: “Veel patiën-ten noemen mij bij de voornaam. Dat zorgt soms voor verwarring als ik patiënten doorver-

wijs naar een specialist op het vasteland en ze zeggen dat ze via ‘dokter Saar’ komen.”Schuling is een van de twee huisartsen op Vlieland. Zes jaar geleden startte zij samen met haar collega Ferry Wolfswinkel een duo-praktijk op het eiland. Midden in het enige dorp van het eiland, Oost-Vlieland, wisselen de twee huisartsen hun diensten af op de huisartsenpost want als eilanddokter heb je altijd spoeddienst. Schuling: “Deze mobiele telefoon is in de afgelopen zes jaar nooit uit-geweest. We hebben naast de telefoon ook altijd de C2000-portofoon bij ons.” Schuling komt in tegenstelling tot collega Wolfswinkel oorspronkelijk niet van het eiland. Toen ze gevraagd werd voor de duopraktijk besloot ze na een zomer op proef waarnemen de sprong te maken en zich te vestigen op Vlieland. “Je moet wel bereid zijn om als huisarts deel te nemen aan de gemeenschap”, vertelt Schu-ling. “Dat wordt van je verwacht want men-sen willen investeren in hun relatie met de huisarts. Dat vind ik prima. Maar als iemand tijdens het tennissen over zijn of haar klach-ten begint, ligt daar voor mij de grens. Er zijn hier trouwens meer mensen met een dubbele pet op.”Schuling komt ’s ochtends met haar dokterstas achterop door de dichte mist over de gladde weg aanfietsen. Ze is de eerste die bij de HAP aankomt en doet de deur van het slot. Vlak na

‘ huisarts op Vlieland ben je 24 uur per dag’

De huisartsen op Vlieland zijn alleskunners; ze maken echo’s en röntgenfoto’s, zet-ten gips of euthanaseren een bruinvis. Ze draaien 24-uursdiensten. Bij spoedgeval-len krijgen ze hulp van het leger, het Search and Resque-squadron, dat in het oos-ten van het eiland een basis heeft. “We zijn breed getraind en opgeleid, zo hebben we de speciale ambulancetraining gevolgd”, vertelt eilanddokter Saar Schuling.

  23  reportage

24  reportage    mednet 01I2011

 

vingerprik blijkt haar HB aan de lage kant en vraagt moeder om ijzerpilletjes voor haar doch-ter.Dan meldt zich het eerste slachtoffer van de gladheid. Een jonge vrouw is gevallen met haar fiets en heeft erge pijn aan haar hand. Haar ring krijgt ze niet meer af en als de huis-arts haar vingers aanraakt, krijgt ze zichtbaar een pijnscheut. In de behandelkamer heeft Schuling de beschikking over een gloednieuw röntgenapparaat. Nadat het röntgenapparaat is opgestart en de vrouw haar hand in de juiste positie heeft, neemt Schuling met het oog op de stralingshygiëne plaats achter het

schot en bedient vanaf daar het apparaat. Op de foto’s is geen breuk te zien. Ter controle worden alle foto’s die met het apparaat gemaakt worden automatisch doorgestuurd naar de radioloog van Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Schuling: “In veel geval-len zijn patiënten op het eiland sneller gehol-pen dan aan wal. Dan was deze vrouw naar de SEH gegaan waar ze lang had moeten wachten. Hier wordt ze direct geholpen en ze weet meteen waar ze aan toe is.” De huisarts gipst ook, maar alleen polsen, onderarmen en -benen. Voor andere breuken

moeten patiënten wel naar het vasteland. Dat kan met de helikopter van het Search And Rescue (SAR)-squadron, een reddingseenheid van de Nederlandse Koninklijke Luchtmacht, dat overdag op het eiland gestationeerd is vanwege het militaire oefenterrein de Vlie-horst op Vlieland. Deze heli kan in 12 minu-ten bij het MCL zijn. Na half 4 moet er een helikopter van de SAR van Vliegbasis Leeu-warden komen en dan duurt het ongeveer één tot anderhalf uur voor de patiënt in het MCL is. Een andere mogelijkheid is dat er een trau-maheli vanuit Groningen of Amsterdam komt. Vanuit zowel Groningen als Amster-

dam heeft de traumaheli 25 minuten aan-vliegtijd. In het geval van mist of een andere weersomstandigheid waardoor er geen heli-kopter kan vliegen, moeten patiënten bij spoedgevallen met de reddingsboot van de KNRM naar wal worden gebracht. Dat duurt, afhankelijk van de weersomstandighe-den op de Waddenzee, zo’n 40 minuten, maar bij hevige storm vaart ook de reddingsboot niet. Schuling: “Dat is het nadeel van een eiland. In extreme spoedgevallen, bijvoor-beeld bij een ruptuur van een aneurysma in de buik, duurt het te lang voordat iemand in

‘Mensen bellen op het eiland niet om ieder wissewasje de huisarts’

haar komt de assistente binnen. Samen zijn zij zoals gewoonlijk de enigen in de apotheekhou-dende huisartsenpraktijk. Schuling doet alle medisch handelingen en de assistente beheert de telefoon en de apotheek. De ochtend begint ondanks de extreme glad-heid rustig en rond half negen druppelen de eerste patiënten binnen. Een zwangere vrouw in het tweede trimester komt de spreekkamer binnen met hevige buikpijn. Ze slikt al bijna een week een antibioticum voor een blaasont-steking en kon niet slapen van de pijn. Ze wil voor de zekerheid laten nakijken of er niets mis is met de zwangerschap. Schuling neemt haar mee naar de behandelkamer om een echo te maken. Ze kan de zwangere vrouw gerust-stellen want alles ziet er goed uit. Voor de zekerheid maakt ze een urinekweek en een terugkomafspraak. Hierna komt een bezorgde moeder binnen met haar dochter die uitslag op haar gezicht heeft. De dochter heeft acne. Schuling stelt een aan-tal mogelijkheden voor, waaronder de Diane-pil. Al snel blijkt de huidirritatie niet de enige reden te zijn voor het bezoekje. Moeder maakt zich zorgen om haar dochter, die sinds kort aan wal woont waar ze naar school gaat. Schu-ling: “Hier op het eiland kan alleen tot 4-vmbo les gevolgd worden. Het gebeurt dus regelmatig dat 16-jarige kinderen door de week in Harlingen wonen om hun school af te maken. Ouders zijn dan vaak bezorgd of ze wel goed voor zichzelf zorgen.” Dat blijkt nu ook het geval, want de dochter is erg moe. Na een

  25  reportage

mer staat uit dat hij waarschijnlijk pijn heeft aan het kraakbeen dat tussen de ribben en het borstbeen zit.

naScholingOmdat er op het eiland weinig medische voor-zieningen beschikbaar zijn, is het voor Schu-ling en haar collega Wolfswinkel van groot belang dat ze breed geschoold zijn. Ze volgen, naast de gebruikelijke nascholing bijvoorbeeld een speciale ambulancetraining. Ook hebben ze een cursus stralingshygiëne gevolgd in het MCL en leerden ze het röntgenapparaat bedie-nen. “Verder leren we alles in de praktijk”, ver-telt Schuling. “Ook diergeneeskunde, want er is geen dierenarts op het eiland.” Eén keer in de zes weken komt er een dierenarts vanaf de wal naar het eiland voor geplande afspraken, maar de twee huisartsen vangen de meeste spoedklussen op. Schuling: “We verzorgen bij-voorbeeld wonden van beesten, maar doen ook euthanasie. In mijn eerste jaar hier was er een bruinvis aangespoeld. Meeuwen hadden het oog van de bruinvis eruit gepikt. Toen heb ik telefonisch met de dierenarts op de wal over-legd wat ik het beste kon doen en welk middel ik het beste kon gebruiken om euthanasie op de vis toe te passen. De dierenarts was jaloers, want hij had nog nooit met een bruinvis te maken gehad.” Maar meestal zijn het honden of katten die Schuling ziet. “Zeker eens in de twee weken krijg ik een hond in mijn praktijk. Al een aantal keer met een gedraaide maag. Als je niets doet, overlijdt de hond. We brengen de hond onder narcose. Dan prikken we met een holle naald in de opgeblazen maag, zodat de lucht eruit kan, brengen een sonde in en kun-nen we de inhoud van de maag verwijderen. Vervolgens valt de maag samen.”

eilandleVenSchuling heeft vooral te maken met gewone patiënten, maar het werk van de huisarts op Vlieland verschilt sterk met dat van een huis-arts in een grote stad. Naast alle extra hande-lingen gaat het werk van Schuling dag en nacht door. Vooral in de zomer tijdens het hoogseizoen is het hard werken. “Dan werken we afwisselend 24 uur op en af en zien we soms wel vijftig patiënten per dag. De meeste toeristen behandelen we voor infecties, ver-wondingen, chronische aandoeningen of

zwangerschappen. Er wordt in de zomer veel alcohol gedronken door toeristen, maar lang niet zoveel als op Terschelling. Afgelopen zomer is er maar één meisje voor comazuipen met de traumaheli naar het MCL gevlogen. In de winter hebben de huisartsen het bedui-dend rustiger en kunnen ze om beurten meer-dere dagen achter elkaar dienst draaien. Schu-ling: “Je merkt dat mensen niet om ieder wissewasje meteen de huisarts bellen. Ondanks het feit dat we altijd dienst hebben, is het werk op het eiland goed te combineren met mijn gezin.”  ■

een ziekenhuis kan zijn en haalt de patiënt het daardoor mogelijk niet. Om die reden hebben we als een van de weinige plekken in Nederland nog Metalyse. Dat kunnen we toe-dienen bij een hartinfarct als er geen moge-lijkheid is tot snel vervoer. Het gebeurt ook dat zwangere vrouwen voor of tijdens de bevalling naar het ziekenhuis moeten. Om spoedvervoer te voorkomen, wordt er eerder doorverwezen naar de gynaecoloog dan op het vasteland gebeurt. Toch is het niet te ver-mijden dat soms een vrouw met de trauma-heli naar de wal moet. Schuling: “In de trau-maheli is geen plek voor een partner, dus gaat de voorkeur uit naar de SAR-heli. Dat is in ieder geval meer comfortabel dan de red-dingsboot, want ook daarmee zijn wel eens vrouwen tijdens de bevalling naar het vaste-land gebracht.” Als de huisarts voor een spoedgeval mee moet met de traumaheli of de reddingsboot, dan wordt een militaire arts van Vliegbasis Leeuwarden opgeroepen om de HAP in de tussentijd waar te nemen.

VlekkenLater op de ochtend komt nog een moeder met haar dochter op het spreekuur. Ze heeft vlekken op haar bovenarm. Het is een gistin-fectie, De moeder denkt dat haar dochter wel eens diabetes zou kunnen hebben omdat ze snel moe is en liters frisdrank drinkt zonder aan te komen. Schuling legt geduldig uit wat diabetes precies is en hoe insuline in het lichaam werkt. Om uitsluitsel te kunnen geven, is een bloedonderzoek nodig, maar het meisje is erg bang voor naalden. De dochter gaat op de onderzoekstafel liggen en haar moe-der probeert haar gerust te stellen en af te lei-den. Strak van de zenuwen ligt het meisje te beven terwijl Schuling buisje voor buisje het bloed bij haar afneemt. Dan komt alweer de laatste patiënt van het ochtendspreekuur: een mannelijke eilandbe-woner die last heeft van pijn op zijn borst. Het houdt nu al vier weken aan en wordt niet min-der. Schuling meet zijn bloeddruk en luistert naar hart en longen. Ze vindt niets afwijkends. Vervolgens drukt ze op de borstkas, waarbij de patiënt de pijn herkent. Opeens herinnert hij zich de flinke klap die hij onlangs heeft gemaakt bij het powervliegeren. Schuling legt met behulp van het skelet dat in de spreekka-