Biomassain het klimaatakkoord en de energietransitie

Over Morgen

Energieke ruimdenkers en versnellers.

Adviseurs die zichtbare oplossingen

bieden voor een betere en

toekomstbestendige leefomgeving.

Oplossingen met blijvende

maatschappelijke impact.

over mij

martijn.vanlier@overmorgen.nl

Biomassa blijft actueel

Biomassa in ontwerp van het klimaatakkoord?

Biomassa in klimaatakkoord

Ontwerp van het klimaatakkoord:

“Het kabinet is ervan overtuigd dat de inzet van biomassa nu en richting 2030 en

2050 noodzakelijk is voor de verduurzaming van onze economie en het realiseren

van de klimaatopgave.”

Biomassa in klimaatakkoord

Uitgangspunten klimaatakkoord:

Alleen duurzame biomassa

Duurzame biomassa mondiaal op termijn schaars

Biomassa gebruik zien we in een cascade: primair om de bodem vruchtbaar te

houden en maken, vervolgens als humaan voedsel en als diervoer, daarna als

grondstof voormaterialen (lange koolstof vasthouding), chemie en als laatste voor

energie.

Biomassa wordt in alle klimaatsectoren gebruikt als energiebron.

Biomassa in klimaatakkoord

Biomassa in klimaatakkoord

Routekaart Nationale Biomassa (2019):

In 2019 wordt over de sectoren heen, met de hiervoor benodigde partijen, een

routekaart uitgewerkt gericht op een verdubbeling van het binnenlandse aanbod

van duurzame biomassa.

Relatie met Grondstoffenakkoord: Transitieagenda Biomassa en Voedsel

Voor het realiseren van deze hernieuwbare energiedoelstelling voor transport

worden in ieder geval niet meer additionele biobrandstoffen uit voedsel- en

voedergewassen in Nederland ingezet dan het niveau van 2020.

Biomassa in klimaatakkoord

De Rijksoverheid zorgt voor een robuust duurzaamheidskader voor biomassa

(inclusief groen gas). Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan borging,

uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid.

Op dit moment is er nog een onbenut potentieel van onder meer bermgras,

snoeiafval en zuiveringsslib en reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie.

Biomassa in klimaatakkoord

Bron: ProBos Hout als

hernieuwbare brandstof

Bomen, bossen en natuur leggen al veel koolstof (CO2) vast. Een toename van

bomen, bossen en natuur (ten opzichte van het business as usual scenario) leidt

dus tot ‘klimaatwinst’ die bijdraagt aan de opgave voor 2030 en nadrukkelijk ook

2050.

Biomassa in klimaatakkoord

Bron: ProBos Toelichting en achtergrondinformatie

infographics over houtige biomassa

In de periode tot 2030 kan biomassa voor meerdere toepassingen dienen als

transitiebrandstof.

Biomassa in klimaatakkoord

In de periode tot 2030 kan biomassa voor meerdere toepassingen dienen als

transitiebrandstof.

Aandeel biomassa in energievoorziening

Huidig aandeel biomassa in energievoorziening

Bron: ECN Nationale Energieverkenning 2017

Huidig en toekomstig aandeel biomassa RE

Bron: ECN Nationale Energieverkenning 2017

Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld en voorgenomen beleid)

2000 2010 2015 2016 2018 2019 2020 2025 2030 2035

Biomassa (PJ) 31,4 71,6 80,7 78,5 110,5 134,0 148,9 162,1 129,9 113,0

meestook elektriciteitscentrales5 0,8 12,9 ntb ntb 13,1 26,4 27,1 26,4 2,1 1,5

afvalverbrandingsinstallaties 9,1 14,1 20,7 20,5 19,2 19,6 19,8 20,6 21,0 21,0

Biomassa huishoudens 14,5 17,1 18,6 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0

biomassa ketels, bedrijven 3,2 9,9 ntb ntb 20,9 23,7 27,7 39,6 34,3 27,4

biogas 3,8 8,0 10,9 10,9 12,4 13,2 13,9 22,4 20,1 10,3

vloeibare biotransportbrandstoffen 0,0 9,6 13,3 10,4 25,8 32,0 41,3 34,1 33,3 33,8

Totaal bruto eindverbruik (PJ) 2.141 2.352 2.041 2.090 2.023 2.010 2.000 1.977 1.933 1.871

Aandeel hernieuwbare energie 1,6% 3,9% 5,8% 6,0% 8,7% 10,6% 12,4% 19,9% 23,9% 27,6%

Aandeel biomassa 1,5% 3,0% 4,0% 3,8% 5,5% 6,7% 7,4% 8,2% 6,7% 6,0%

Biomassa als aandeel hernieuwbaar 89,5% 77,5% 67,7% 62,8% 62,9% 62,9% 60,0% 41,2% 28,2% 21,9%

Huidig en toekomstig aandeel biomassa RE

Bron: ECN Nationale Energieverkenning 2017

Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld en voorgenomen beleid)

2000 2010 2015 2016 2018 2019 2020 2025 2030 2035

Biomassa (PJ) 31,4 71,6 80,7 78,5 110,5 134,0 148,9 162,1 129,9 113,0

meestook elektriciteitscentrales5 0,8 12,9 ntb ntb 13,1 26,4 27,1 26,4 2,1 1,5

afvalverbrandingsinstallaties 9,1 14,1 20,7 20,5 19,2 19,6 19,8 20,6 21,0 21,0

Biomassa huishoudens 14,5 17,1 18,6 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0

biomassa ketels, bedrijven 3,2 9,9 ntb ntb 20,9 23,7 27,7 39,6 34,3 27,4

biogas 3,8 8,0 10,9 10,9 12,4 13,2 13,9 22,4 20,1 10,3

vloeibare biotransportbrandstoffen 0,0 9,6 13,3 10,4 25,8 32,0 41,3 34,1 33,3 33,8

Totaal bruto eindverbruik (PJ) 2.141 2.352 2.041 2.090 2.023 2.010 2.000 1.977 1.933 1.871

Aandeel hernieuwbare energie 1,6% 3,9% 5,8% 6,0% 8,7% 10,6% 12,4% 19,9% 23,9% 27,6%

Aandeel biomassa 1,5% 3,0% 4,0% 3,8% 5,5% 6,7% 7,4% 8,2% 6,7% 6,0%

Biomassa als aandeel hernieuwbaar 89,5% 77,5% 67,7% 62,8% 62,9% 62,9% 60,0% 41,2% 28,2% 21,9%

Huidig en toekomstig aandeel biomassa RE

Bron: ECN Nationale Energieverkenning 2017

Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld en voorgenomen beleid)

2000 2010 2015 2016 2018 2019 2020 2025 2030 2035

Biomassa (PJ) 31,4 71,6 80,7 78,5 110,5 134,0 148,9 162,1 129,9 113,0

meestook elektriciteitscentrales5 0,8 12,9 ntb ntb 13,1 26,4 27,1 26,4 2,1 1,5

afvalverbrandingsinstallaties 9,1 14,1 20,7 20,5 19,2 19,6 19,8 20,6 21,0 21,0

Biomassa huishoudens 14,5 17,1 18,6 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0

biomassa ketels, bedrijven 3,2 9,9 ntb ntb 20,9 23,7 27,7 39,6 34,3 27,4

biogas 3,8 8,0 10,9 10,9 12,4 13,2 13,9 22,4 20,1 10,3

vloeibare biotransportbrandstoffen 0,0 9,6 13,3 10,4 25,8 32,0 41,3 34,1 33,3 33,8

Totaal bruto eindverbruik (PJ) 2.141 2.352 2.041 2.090 2.023 2.010 2.000 1.977 1.933 1.871

Aandeel hernieuwbare energie 1,6% 3,9% 5,8% 6,0% 8,7% 10,6% 12,4% 19,9% 23,9% 27,6%

Aandeel biomassa 1,5% 3,0% 4,0% 3,8% 5,5% 6,7% 7,4% 8,2% 6,7% 6,0%

Biomassa als aandeel hernieuwbaar 89,5% 77,5% 67,7% 62,8% 62,9% 62,9% 60,0% 41,2% 28,2% 21,9%

Huidig en toekomstig aandeel biomassa RE

Bron: ECN Nationale Energieverkenning 2017

Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld en voorgenomen beleid)

2000 2010 2015 2016 2018 2019 2020 2025 2030 2035

Biomassa (PJ) 31,4 71,6 80,7 78,5 110,5 134,0 148,9 162,1 129,9 113,0

meestook elektriciteitscentrales5 0,8 12,9 ntb ntb 13,1 26,4 27,1 26,4 2,1 1,5

afvalverbrandingsinstallaties 9,1 14,1 20,7 20,5 19,2 19,6 19,8 20,6 21,0 21,0

Biomassa huishoudens 14,5 17,1 18,6 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0

biomassa ketels, bedrijven 3,2 9,9 ntb ntb 20,9 23,7 27,7 39,6 34,3 27,4

biogas 3,8 8,0 10,9 10,9 12,4 13,2 13,9 22,4 20,1 10,3

vloeibare biotransportbrandstoffen 0,0 9,6 13,3 10,4 25,8 32,0 41,3 34,1 33,3 33,8

Totaal bruto eindverbruik (PJ) 2.141 2.352 2.041 2.090 2.023 2.010 2.000 1.977 1.933 1.871

Aandeel hernieuwbare energie 1,6% 3,9% 5,8% 6,0% 8,7% 10,6% 12,4% 19,9% 23,9% 27,6%

Aandeel biomassa 1,5% 3,0% 4,0% 3,8% 5,5% 6,7% 7,4% 8,2% 6,7% 6,0%

Biomassa als aandeel hernieuwbaar 89,5% 77,5% 67,7% 62,8% 62,9% 62,9% 60,0% 41,2% 28,2% 21,9%

Huidig en toekomstig aandeel biomassa RE

Bron: ECN Nationale Energieverkenning 2017

Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld en voorgenomen beleid)

2000 2010 2015 2016 2018 2019 2020 2025 2030 2035

Biomassa (PJ) 31,4 71,6 80,7 78,5 110,5 134,0 148,9 162,1 129,9 113,0

meestook elektriciteitscentrales5 0,8 12,9 ntb ntb 13,1 26,4 27,1 26,4 2,1 1,5

afvalverbrandingsinstallaties 9,1 14,1 20,7 20,5 19,2 19,6 19,8 20,6 21,0 21,0

Biomassa huishoudens 14,5 17,1 18,6 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0 19,0

biomassa ketels, bedrijven 3,2 9,9 ntb ntb 20,9 23,7 27,7 39,6 34,3 27,4

biogas 3,8 8,0 10,9 10,9 12,4 13,2 13,9 22,4 20,1 10,3

vloeibare biotransportbrandstoffen 0,0 9,6 13,3 10,4 25,8 32,0 41,3 34,1 33,3 33,8

Totaal bruto eindverbruik (PJ) 2.141 2.352 2.041 2.090 2.023 2.010 2.000 1.977 1.933 1.871

Aandeel hernieuwbare energie 1,6% 3,9% 5,8% 6,0% 8,7% 10,6% 12,4% 19,9% 23,9% 27,6%

Aandeel biomassa 1,5% 3,0% 4,0% 3,8% 5,5% 6,7% 7,4% 8,2% 6,7% 6,0%

Biomassa als aandeel hernieuwbaar 89,5% 77,5% 67,7% 62,8% 62,9% 62,9% 60,0% 41,2% 28,2% 21,9%

Biomassa voor duurzaam verwarmen gebouwde omgeving

Alternatieven voor verwarmen met aardgas

Alternatieven voor verwarmen met aardgas

Alternatieve energie-infrastructuren voor de bestaande gasleidingen:

Warmtenet: Een collectieve warmtevoorziening met een afleverset in de woning.

90°C: Geschikt voor slecht geïsoleerde woningen met verouderde radiatoren, geen

aanvullende voorziening nodig in de woning voor warm tapwater

70°C: Geschikt voor woningen met een basis isolatieniveau (Label B), geen

aanvullende voorziening nodig in de woning voor warm tapwater.

40°C: Geschikt voor zeer goed geïsoleerde bestaande woningen en

nieuwbouwwoningen. Voor warm tapwater is nog wel een aanvullende voorziening

nodig, bijvoorbeeld een woning gebonden booster met boilervat.

All Electric: Een verzwaard elektriciteitsnet, met een individuele installatie voor de

opwek van warmte voor ruimteverwarming en warm tapwater in de woning.

Basismaatregelen

Basismaatregelen brengen de minimale afgiftetemperatuur

voor ruimteverwarming terug naar maximaal 70˚C. Dit is het

minimale niveau voor aardgasvrije verwarming (no-regret).

Basismaatregelen bestaan uit:

Basisisolatie (label B/C)

Ventilatie

Elektrisch koken

Vergaande maatregelen

Vergaande maatregelen brengen de minimale

afgiftetemperatuur voor ruimteverwarming terug tot 35 - 55˚C

Vergaande maatregelen bestaan uit:

Vergaande isolatie (waaronder dak, schil en kozijnen)

Energiezuinige ventilatie

Aanpassen afgiftesysteem (laag temperatuur radiatoren of

vloerverwarming)

Alternatieven voor verwarmen met aardgas

Biomassa in gebouwde omgeving

Biomassa in gebouwde omgeving