HOLLAND S CHPLEIT-ZAAL,O FM A G A 2 Y NVANSINGULIEREPROCESSEN*Dienende tot een vervolg van d ACADEMIEDERJONGE PRACTIZYNS*Opgefleli tot Infltuctie en ten dienjt van Aanki*mlingen,welkezig in de eerjie Gronden derfPetktuigdyke DeeUn van de Rechtsplegingzoeken te bekwaamen.DOORMa, F. LIEVENS KRSTMANjSvhryver van de Academie der Jonge Practi-tyns, en meer andere Rechtsgeleerde Wtrken.Te AMSTERDAM,ByJ. B; E L W .MDeCLXXKlS*

INLEIDING,Wanneer ik in den jar 1765. het laatfte ftuk van myne A e A D E-Mi der JONGE FRACTIZYNS vol-ieedig had afgefchreven j en de Eerftd druk van het eompleeteWerk* bevatten* de de allereerfle Proeven van myn Rechtsgeleerde Verhandelingen nog t midden van dat Jaar het Licht zag * had ik in ht Negert en tmntigfte Hoofddeel i pag. 408 en '409. by gelegentheid dat ik aldaar over de Genraale en Speciale] Effecten van KOOP en Hu u R handelen moest * my in Notis plechtig verbonded om tegen het aan volgende Jaar i?66. een Nieuw en uitvoerig Traetaat over de Rechtspleging te zullen uitgeven * fcekflraam om aan deeze volwichtige ma** * te*iv INLEIDING.terie, waaruit doorgaans nder de Bur-gerlyke Maatfchappy de meeste Proces-fen ontdaan, en die ik in het voorgemel-de Hoofddeel flegts onvolledig aangeroerd had, wat meerder Licht te kunnen by-zetten; daartoe bediende ik my van de volgende Aanmerking , die ik verplicht ben hier woordelyk te plaatzen , om dat zy van mynen kant een noodzakelyke Uitlegging vordert, die klaar betoogen zal dat een uitftel van 23 Jaaren, waarna dit lang geprojecteerde Werk voordeeer-ftemaal te voorfchynt komt, buiten defchuld vanden Autheur is gefchied:Hiermeede word bedoeld het Werk waarvan in 't Voorbericht deezer A c A- DEMIE pag. XIII gewag is gemankt, en met de Befchryving van welke], de Autheur van dit Werkje, en zommige Juristen van Naam zig belast hebben ; Dit uitvoerig en injlructif Tractaat over de Rechtspleging , dat twee volkomen Deelen in Quarto /laat te begrypen9 zal waarfchynelyk in 't midden van 'taap*INLEIDING. vaanvolgendeJaar 1766 het licht zien, onder den Titul w NEDERLANDS PLEIT-ZAAL. of Algemeen MAGA-J} ZYN van SINGULIERE PROCES- SEN, dewelke van tyd tot tyd voor de Hoven van Justitie , mitsgaders voor de Gerechten van de Steeden, en ten platte Lande onder het Rechts- gebied en de byzondere Distric-ten der VEREENIGDE NEDERLAN- DEN, geventileerd en voorgevallen zyn: En worden ondertusfchen alle Heeren Practizyns en anderen, de Practyk exer-9, ceerende, fpecialyk verzogt, en geinvi- teerd, wanneer zy zig gedisponeerd vin- den* iets tot perfectie van het gcprojec- teerde Werk toetebrengen, om de fuppe- diteerende Stukken die zy met melding y an haare Naamen daarinne begeeren geplaatst te hebben, ditectelyk aan den Drukker van de ACADEMIE der JoN- GE PRACTIZYNS oyer te zenden en te doen bezorgen.*3Be-VIINLEIDING.Behalven dat nu verfcheiden onvoor* ?riene omftandigheden de vertraging van de Uitgaaf van dit Werk, het welk als pen Vervolg of Aanhangzel op de ACA-DEMIE der JONGE PRACTIZVNS be* hoort te worden geconfidereerd, onver* mydelyk en wettig hebben gemaakt, ge-lyk onder anderen de Befchryving van de zo overbekende Rechtsgeleerde Wer-den, getyteld: Rechtsgeleerd Woordenboek n de Sleutel der Crimineele Practyk, die fceide van geen minder aanbelang waren, zoo heeft het beruchte Proces in Cas Crimineel, waaiin wy zedert den Jaare 1773. tegen den toenmaligen Hoofd Of-r licier der Stad Rotterdam gewikkeld wier* den, eene vroegere Uitgaaf van dit Trak-taat genoegzaam onmogelyk gemaakt, pm dat, hoe zeer wy door een fpeciale vergunning, geduurende onze Gevange-* nis, van het vrye gebruik der Pen, gau-deeren mogten, nochtans daardoor de toegangen afgefneden waren, om vanal-INLEIDING. vualles zulk een naauwkeurig onderzoek te kunne doen, die tot de bewerking van deeze Hollandfche Pkit-Zaal vol-ftrkt gerequireerd wierden ; Ondertus-fchen is het zeker, dat de Aankomelin-gen, welke zig op de Judicieele Practyk willen toeleggen, by die vertraging niets verloren zullen hebben, eendeels om reden dat eene meerdere rypheid van Ondervinding aan de zyde van den Au-theur hem niet alleen van den blaam van een onnoodzakelyke vertraging discul-peeren en zuiveren kan , maar boven-dien een waarfchynelyk Crediet aan hec Werk zelf byzetten moet ; anderdeels uit oorzake dat de Hollandfche Pkit-Zaal in den zelfden fmaak als de Academie der Jonge Practizyns, welke door haar on-bedenkelyken Herken aftrek geen aan-pryzing benodigd heeft, uitgewerkt is geworden, en boven dit alles bevatten zal de Notulen, welke in allerhande Cri-mineele en Civile Procesfen plaats kun-nen hebben, en die de Werktuigelyke * 4 Dee-vin INLEIDING.Deelen van eene Rechtsgeding uitmaken, ter Rolle te leeren ftellen behalven meer andere nog dagelyks voorvallen-de Burgerlyke Rechtszaken , welke in de Academie der Jonge Practizyns by ver* gisfing waren overgeflagen,HOL-HOLLANDSCHE PLEIT-ZAAL,O FM A G A Z Y NVANSINGULIERE PROCESSEN.ERSTEHOOFDDEEL.Over allerhande Notulen in het generaal,mhoedanigdezelve naftyl van de Prac-tyk ter Rolle dienen gefield te worden,ffat verfiaat men in de Rechtspleging door de be-naming van Notuien?Een Kuntswoord van de'JudieieelePrayk, te ken-nen gevende de werktuigelyke Deelen waar op de fundamenten van een Proces of Rechtsgeding, beide in Civile en Qrdinaris Crimjneele zaken ei-g-mlyk berusten.Verklaar eens nader, wat men in de Litis Contes > * taf it voor de Werktuigelyke Deelen van een Pro-ces htuden moet'?Allerlei zoorten van bekende Exceptien, ContraExcepties en particuliere Verzoeken, die zoo op deFrovifie, als ten Principale door Partyen LitfgantenA J naC w)sar vereisen van zaken gedaan , en door derzelver Procureurs ex tempore ter Rolle gedi&eerd worden.Geef eens een Voorbeeld, op wat wyze het voor deHoven van Justitie in HOLLAND, naarde Jlylvan de Praetyk gebruiklyk is, de Notulen terRolle te dicteere?Volgens het Formulier, gevonden wordende in de Manier van Procedeeren , voor den Hove van HOLLAND Cap. 111. Num. io. worden doorgaans de Notulen of Dingtalen door de Procureurs van Partyen Litiganten onder anderen, aldus ter Rolle gedicleerd :EXEMPLI GRATIA!Pieter, doet Eysch Concludeert en Verzoekt provi. fie, pro ut in fcriptisPaulus, Dag op morgenPaulus, Redoubleerende het interdict antwoord, tnde verzoekt meede provifie, pro ut in fcriptis.Pieter, over , en dagPieter, renuncieert de infiantiePaulus, Dag.Paulus, accepteert de gedane renunciatie , mits lub bende aijudicatie van zyn Eysch ende Conclufie in re-conventie met de Kosten.Pieter, fustineerd dat de Gedaagiens en de Eys. f chers, haare Conclufie niet anders als Jimpelyk zat worden geadjudiceerd, nopende de Recredentie is U vredcn te betalen de KostenPaulus, Perjlsteert by zyn gefustineerde.Pieter, Re/ilieerende van zyne gedane renunciatie en nopende de Reconventie, fastineert met de renuncia-tie in Conventie gedaan te mogen volftaan.PJUIUS, verzoekt dien volgende abfolutie van de in' flantie in Comentie met ondemnatie van Kosten, en-de alzoo de Verweerder [in gebreeke blyft te antwoor-den, in Reconventie verzoekt voor 't profyt van V yerjlek, adjudtcatie van de recredentie, admisfie omIn-r H )Intenditoverte leggen, tnde een ander Mandamentetc 't zelva te zien verifieeren.'T HOF obfolveert deGedaagdens van de Infta/r fie in Conventie, enie Condetiineert den Imptrant in e Kosten van dezelve injlantie, adjudiceert by pro-9, Vj/?i?, voorts de Gedaagden* in de recreientie in recon-,, ventie, enie admitteert haar Lieden haar Intendit tt over te leggen, ende een ander Mandament met in-v timatie.floedanige Notulen zyn algemeenlyk voor de Recht-banken in de Steden, zoo in Crimineele als in Civile zaken, meest practicabel?Alvoorens te handelen over de particuliere Ver* eoeken, weke naar gelegenheid van Perzonen en zaaken, uit reden van noodzaakelykheid zomtyds Jcunnen plaats hebben , en die als dan by wyze van Notulen ter Rolle worden gedaan, zoo behoren de Procureurs zig in deeze werktuigelyke tak van de Practyk byzonder toe te leggen op zodanige Notu-len, alleen relatie hebbende tot eene der drie Hoofd xceptien, in de Rechtspleging bekend.Waarin bejiaan dezelve?Inzonderheid in de xceptien DCLIN ATOIR, PILATOIR, en PEREMPTOIR.Beeft ten aanzien van de eerstgemelde Exceptie,Declinatoir > oek eene byzondere Cerdeeling plaats,die opmerking verdient?Ja zekerlyk, want zy beftaat eigenlyk uit drieder-lei onderfcheiden zoorten waar op zorgvuldig gere-flecteerd dient te worden; Als (i.) In het Verzoek van Renvoy wanneer de Jurisdietie van den Rechter voor welke iemand betrokken word notoir incompe-tent is, f2. In Litispendence, dat is, als de zaak nog voor een ander Rechter hangt : hn in Litisfinhie , pla.ats hebbende, als de geventileerde zaak bevoo-rens( iOrens door een andere Rechtbank by Voncisfe dfini-tif is getermineerd, beflist of afgedaan.Welke Definitie is omtrent het Perzoek van Renvoyin de Academie der jonge Practizyns tort, enhoofdzakelyk gegeven?Aangaande dit crite Onderdeel, rakende de Ex-ceptie Declinatoir, waar van in Cas Crimineel, zonder op de Conclufie van Eyfch ten Principale te ant-woorden, de Notulen (taande Rolle gedicteerd wor-den, gelyk zulks al meede gefchiederi kan in zora-mige Civile Procesfen, uitgezonderd in al zulke,al-waar een Gedaagde by zyne contrarie Conclufie on-verkort deeze zoort van Exceptien bereids geant* woord heeft g^ehad , hebben wy in het Dertiende Hoofddeel aldaar pag. aoi. onder anderen geremar-queerd ; dat het verzoek van Renvoy, zodanig als de-zelve ook by Notulen ter Rolle kunnen worden ge-field, voornaamelyk in tweederlei opzichten prac# licabel is : als in de eerfte plaats, wanneer een Ge daagde of Verweerder, ter oorzake van zyn Perzoon bf Woonplaats, betrokken zynde voor een Recht-bank, die hy niet fubject is, over zulks naarde gron-den van onze Rechtspleging incompetentie vn Ju-risdictie proponeeren en voorwenden kan; of in de tweede plaats in het meer bedenkelyk geval dat de Excipient, fchoon voor zyn oraiciliairen Rechter geconvenieert of betrokken geworden, echter daarom niet in die Inftantie van zaken, waarover Questie ontftaat, onder derzelver Rechtsgebied reforteert.Wat valt 'er vervolgens ten refpecte van de Litispen dentie, zynde het tweede Onderdeel van de Exceptie DECLINATOIK, aantemerken, ts het geval dat men zulks, het zy by Conclufie van Ant-woord, het zy by Notulen ter Rolle pro-poneert ?In beide gevallen behoort geconfidereerd te wor-den, de Exceptie van Litisptndentie alleen plaats teheb-( 13)hebben, wanneer dezelfde zaak, waarover op nienw Litiscontestatie valt, bereids vooreen andere Recht-bank dient, met dat effect dat aldaar tusfchep Par-tyen Litiganten nog wsrkelyk gelitisconteerd word , of volgens de overhellende fentimenten der meeste Rechtsgeleerden, zoo dra' de Gedaagde door het exploicteeren van de eerfte Citatie of Dagvaarding bank vast gemaakt is, gelyk ook als de Questie aan de uitfpraak van Arbiters bevoorehs was gefubmit-teerden verbleven geworden, om dat het in de on-derftelde gevallen van zelve fpreekt, dat een Pro-ces of Recbtshangende zaak voor geen twee dif-ferente-Rechters ter zelver tyd kan noch mag wor-den geventileerd.Wat verfiaat men nu door het der ie oflaatjie Onder, deel van de. Exceptie DECL I NA T o I R , namen-Ijk ah 'er ter Rolle Ltisfinitie by Notulen^/* Cenclujte van Antwoord* zonder in de principa-le zaai te treeden, mot geexctpieerd'irordenConform de Verkjarng , welke daarvan yolzakelyk in de Academie der Jwge Practizyns .gegeven is, moet men daardoor veiitaan dat de Except'e van Litisfinitie in geer-e andere gelegenheden met hoo-pe van fucces van^gebruik kan-wezen, dan als het discuteerend geval door een Rechteriyk VoDnis be-flist, door Transactie of onderling Verdrag vernie-tigd, ofwel, het geen altyd een zonderlinge ingres-fie in de Rechtspleging heeft, door finaale uitfpraak van Arbiters is getermineerd enafgedaa,n geworden, ten opzichte 'van welke laatfte decifie inzonden heid in confideratie komt, zoo wanneer by Acte Gompromisfair door Partyen Litiganten ter wedefr zyden renunciatie van Relief en Reductie is gedaan.Geef('4)CetfHu eens een Formulier, hoedanig tne het erfiOnderdeel van de Exceptie DECLINATOIRJmmelyk het f et zoek van Renvoy, beide in Cri*tnineele en Civile zaken, ter Rolle zoude beht~ren te dicteer en1?TITLS I.EXEMPLI GRATIA,N. L FORMULIER van een NOTOL ter Rolle, houdende het Ferzoek Vatt Renvoy in een Ordinaris Crimineel Proces.De Procureur van den Heere Eysfcber doet Eysch, en Concludeert als pro ut infcripiisDe Procureur van den Gevangen en Verweer-der neemt Dag, en verzoekt, onverminderd zyne Exceptien die hy daartegen zoude kun nen allegueereri, Copy van dezelve Conclufid van Eysch,.onder protestatie van zig in d principale zaak voor als nog niet te willen inlaten.A. als Procureur van den Heer EysfCher levert Co-py van den Eyseh en concludeert tot adjudicatic van dezelveB. als Procureur van den Gevangen en Verweerder; Dag om te antwoorden, ofte exeipieeren zoohygeradelyk vinden zal.,Bi als1 Procureur van den Gevangen en Verweer-der, avoorens te antwoorden, deede zeggen da vermits de Gevangen en Verweerder zederfi meer dan 20 Jaren binnen de Stad L * met zyn Huishouden gedomiciieerd, en aldaar met Vrouwf en Kinderen nog werkelyk woocagtig was, eri bovendien het pretenfe Delict ten zynen Laste ingebracht hier, ter Plaatze niet, is geperpetreerd,nogC15 )iochhy alhier op eenige Misdaad ho genaamd ia fiugranti Delicto was bevonden geworden , der-halven fustineerde dat de Jurisdictie van Hee-ren Schepenen deezer Stad ten zynen opzich-ten in Cas Crimineel (onder reverentie) ten ee-nenmaale' was incompetent ; verzoekende be-houdens de Eerwaardigheid van deezen Edelen achtbaren Gerechte, dat deeze zake met alle de Gevolgen en aankleeven van dien moge wor-den gerenvoyeerd aan des Gevangen en Ver-weerders domiciliaire, dagelykfche, en compe-tente Kechcer , zynde Heeren Schepenen der Stad L * voormeld: en onverminderd dezelve Exceptie Declinatoir, doende voor zoo veel des Noods nader Verzoek, na wel expresfelyk alle de pofidven van befchuldiging by Conclu-lie van Eisch, ten Lasten van den Verweerder geftcld, ontkend te hebben, dat hy Gevangen en Verweerder by Provifie onder handtasting zal worden ontflagen uit de Detenfie waarin hy althans zig bevind, fubpoena Confesfe f Convie* ti of Cautje is 't nood ter discretie van deezen Ede/en achtbaren Gerechte.A. als Procureur van den Heer Eisfcher fusdneerc dat de Verzoeken van wegen den Gevangen en Verweerder respectivelyk in beide gevallen ge-daan, zyn ongefundeerd, en perusteerd voor Replicq.B. als Procureur van den Gevangen en Verweer-der verzoekt op de geproponeerde Exceptie, of wel op het proviotfeel ontflag van den Gevan-gen Condemnatie, perfisteerende onder beneficievan dien daar meede voor Dupiicq.Schepenen der Stad R. * ordonneeren dat deeze zaken op de geproponeerde Excepue voor wel- gemelde Collegie zal worden bepleit, tesen huiden j, over agt dagen, zullende zyn den 19Maart eerst.Mo*( 16)komende, en declineeren voor als nog het Verzoek van provioneel ontflag by den Gevangen en Ver- weerder gedaan, om redenen deezen Edelen Acht* baren Gerechte daartoe moveerende, enz.No, H, FORMULIER van een Notul ter Rollegedicteerd wordende in een Civil Proees, houdende het fer zoek van Renvoy tot den Competenten Rechter.C. als Procureur van denEysfcher dient Van Eyschj en concludeert als pro ut infcriptis.D. als Procureur voor den Gedaagde zegt deeztf zake niet gedisponeerd te z\n, om daarop te Principale te antwoorden, in confideratie dat de Gedaagde, als zynde een Inboorling en Bur-ger van de Hooge en Vrye Heertykheid van M** alwaar, het Contract althans in Questie gefloten.was, (onder reverentie) de Judicature van deezen Edelen Zichtbaren Gerechte dienvol-gens niet fubject kan wezen ; en uit krachte van dien, pfoponeerende de"Exceptie vanjlncompe* tentie en Renvoy, doende van wegen den Ge-daagde verzoek, ten einde der zaken ia Questie behqudens derzeverEerwaardigheid, mogen wor-den gerenvoyeerd aan den domiciiiairen Rechtef in deezer competent: makende vervolgens op allesEysch van Kosten ofte tot anderen, enz.C. als Procureur van den Eysfher declineerendo het verzoek van Renvoy in deezen gedaan, als zynde frivool en (ongegrond, verzoekt dat de Gedaagde zal worden gecondemneerd perem* toir te antwoorden, en perfisteert onder bene-ficie van dien by de Middelen van zynen Eysch voor Replicq.D. als Procureur van den Gedaagde, zonder zig op eenigerlei wyze in een detail van zaken tenprin-(17)cipalen in te laten, perfisteert by bet verzoek van Renvoy, en onder faveur van dien conclu-deert als ut/upra met de Kosten* enz.Schepenen der Stad A * * * na verhoor van ft Partyen ten fine van Accoord , admitteeren de i geproponeerde Exceptie van wegen den Gedaag-,, de ter Rolle gedaan en renvoyeeren dienvolgens deeze zaake ter Judicature van de Hoogeen Vrye Heerlykheid van M**., als zynde de domictlai. ,, re Rechter in deezen competent met compenfa- tie van Kosten, enz.TITL.US II.Schets eens enige Formulieren op vat wyze men alle de Onderdeden van de Exceptie i L AI o ia in on-derfcheiiie gevallen van Rechtspleging by Notulen ter Rolle dicteeren moet ?EXEMPLI GRATIA.No. III. FORMULIER van een Notul houden-de de Exceptie L) i L A T O I K in Cas van StaterDg.E. als Procureur van den Eisfcher doet Eisch, en concludeert als pro ut in fcriptis.F.als Procureur van den Gedaagden verzoekt Copy van den Eysch, en onverminderd alle Kxceptien die hem te fUde zullen komen, Dag om ter naaster Rolle te antwoorden.E. in Qualiteit vorfchreven , levert Copy van den tfysca en refereert zig tot het geconcludeer-de als ut/upra,BF. a!s( 18)als Procureur van den Gedaagden, alvorens op-den Eys.cn ten Principale te antwoorden, pro-poneerende de Exceptie Dilatoir, zegt toe fun-dament van dien, dat nademaal de Gedaagde in de noodzakelykheid verfeert, om ter zyner Defenfle en tot Probatie van zyn goed recht enige bewyzen of Verklaringen uit Portugal , Spanjen, en meer andere verafgelegen Landstre-ken te moeten inwinnen; derhalven om rede-oen als gemeld verzoek doende, ten fine deeze zake, geduurende de tyd van zes Maanden, mo-ge worden geftatueer:, en met de verdere Li. tiscontestatie van dezelve zoo lange zal worden gefupercedeerd tot de benodigde.Bewysftukken, binnen den voorgemelden bepaalden tyd ten voor-deele en tot decharge vanden Gedaagden zullen zyn ingewonnen : ongeprseiudiceerd en onver-kort het recht het welk de' Eisfcher naderhand zoude willen fustineerea en ter zake van het voorfchreven retardement wettig te eompfc-teeren.als Procureur van den Eisfcher zig oppofeeren. de tegen het verzoek van Suuering by den Ge-daagden ter Rolle gedaan, als zynde capticus en onnodig, verzoekt dat de zelve moge wor-den geordonneerd ten Principale op denilyscr* te antwoorden; confenteerende niet te min in het verzoek van den Gedaagde, mits (lellende Cautie van het Gewysde, en voor het retarde-ment daardoor veroorzaakt.als Procureur van den Gedaagde accepteert de voormelde Proefentate van den Eisfcher indier-voegen, als dezelve gedaan is , verklarende (fchoon.ongehoudn) te vrede te zyn, de ge-requireerde Cautie rn beide refpecten te willen geftand doen; verzoekende daarop Condemna* tie by Interlocutoire dispofitie van deezen Ede-len Achtbare Gerechte,IN-( 19 )INTERLOCUTOIR VONNIS.,,Schepenen al gehoord, verklaren Partyen met i, hunne Prsefentarien in deezen ten wederzyden ., gedaan, respectivelyk te kunnen voldaan; con-,, demneeren dezelve tot prestatie van dien voor ,, zoo veel des noods: ordonneeren verder inge-,, volge van dien dat deeze zake geduurende de tyd Van zes Maanden infiatu quo zal blyven , mits aan ,, de zyde van den Gedaagden illico zal worden ge* (leid, fuffifante en deugdelyke Cautie voor het Gewysde, mitsgaders voorde Kosten van den Re- tardemente daardoor veroorzaakt tot Contente. ,. ment en genoegen van den Eisfcher en refer* ,, veeren wyders de Kosten op deeze incidente ge* vallen tot'den uiteinde van den Procesfe'*. Ac* tum enz.NB Partyen tig met dette Interlocutoire Dispo-ficie geconfirmeerd hebbende , is de Gedaagde uit krachte van derive verplicht binnen driemaal vier en twintig Uuren de gereu eerde Cautie te moeten pres-teeren.Tot nader interpretarie aanbelangende het eerfle Onderdeel van de Exceptie ILATOIR houdende he: Verzoek van Statering geeft de eerfte Com-mentator over het Werk van MERULA, nam;lvk Mr. GERARD de HAAS aldaar Lib. 4. Cap. 5 in Notis twee merkwaardige voorbeelden rakende dee-ze fpecie van dilatoire xcepcien zodanig als dezel-ve ten respecte van die beide gevallen, by wyze van Notulen ter Rolle zouden kunnen worden gedic-teerd.EERSTE VOORBEELD..,A. word gedagvaard om zyne Actie te inflitu-eerenbinnen zes weken. A kan binnen dienj, tyd zyne Accie niet inftitueerea, omdat deBa In( 20 )nftrumeoten,die hydaartoe nodig heeft, uit ver gelegen Plaatfen moeten ontboden worden. A. verzoekt (tatering. Doch alzo het verzoek van ftatering is eene Oilitoire Exceptie , en fpeculatie zoude kunnen val-J} len, of daar by wel .gepersisteerd mag wor den, zoo zoude cegen A. verflek van Ant- woord verzogt kunnen worden. Daarom zoude het raadzaam zyn, dat A. antwoorde onder beneficie vandeeze praefentatie, dat ,, hy A. te vreden rs, zyne Actie te inftituee- ren binnen een Jaar of zodanigen convenabe- len tyd, als waarmeede den Rechter zal arbi- treeren, dat A. de Inftrumenten zal kunnen 5, bekomen > om zyn Proces meede te inftru-9, eeren."TWEEDE VOORBEELD.,A. en B. doen in Compagnie. A. heeft te Ca- dix het Comptoir van de Compagnie waarge-i9 nomen. A. hier te Lande komende word door B. gedagvaard om Kekening Bewys en Reliqua van zyn Be wied te doen".,B. heeft Eysch gedaan; daar op Iaat A. in zyn Conclufie prajmicceeren enige middelen en redenen , dat hy niet in ftaat is om zyne De- fenfie of Rekening te kunnen den voor dat ,, hy de Boeken , Rekeningen en2. te Cadix ,, nog zynde, daar van d3an zal hebben beko- men ; mits welke 'er andere redenen enz. zyn Procureur, alvoorensjte antwoorden, ver- zoekt ten einde de zake mag worden gefta- teert (in ftate gehouden^ (til zal ftaan) ter tyd en wylen toe de Voorfz. Boeken, Reke-j, ningen enz. van Cadix hier te Lande zyn s, gearriveerd. Binnen zekeren convenabelen tyd daar toe by den Reenter te arbitreeren".Bo-(21 )Boven genoemde Commentator remarqueert verder ter aangehaalde plaatfe nog het volgende ; Nu ge-beurt het wel dat de Party (namelyk de isfcher) fustineert dat de Gedaagde of Verweerder by zodanig Fkrzoek van Statering niet perfisteren mag, maar dat hy met eentn ter Principale moet antwoorden: Dan zulks is (onder verbetering gezegd) een onnozel ar-gument om dat zo dra de wettige redenen tot de Statering van het Proces niet aanflonds geprobeerd worden de Rechter doorgaans gewoon is aan den Gedaagden te ordonneeren om onverminderd zyne lixceptie ten twee fine te moeten antwoorden, al was het flegts dat de noodzakelykheid van dien ge-grond was, om de Luiscontestatie niet finaal af ie fn y den , wane zonder dat zoude het aan eenen Ge-daagden of Verweerder,.om tyd te winnen, gemakfee-lyk vallen onder allerlei futile en opgeraapte voor-wendselen eene Rechts hangende zaak fleepende te houden, ten einde de Condemnatie tot zyn nadeel zoo lang mogelyk door het proponeeren van eene Dilatoire Exceptie te ontwyken, en gelyk wy be-leefd hebben, by No(ul ter Rolle verzoek te doen dat de zake zoo lange tn ftatu quo mogte bly ven toe dat de benodigde liewyzen, waarvan den Gedaagde ter zyner Defenfie Productie wilde doen, uit Bata* via zoude zyn gearriveerd; hoedanig verzoek van fiatering door den Rechr.tr niet wierd geaccordeerd, dan onder conditie dat de Excipient alvoorens cautie voor het Gewysde en de Kosten van den Pro-cesfe moest (lellen, invoegen als by den Gedaagden in gevolge van deeze Interlocutoire Dispofitie daa ook dadelyk gepresteerd wierd.No. IV. FORMULIER va ten Notul hou-dende de Exceptie DIT.ATOIK in Cas van Guarand of Vrywaring.G alt Procureur van den isfcher dient van Eystfr, en concludeert als pre ut in fcriptis.B3 H.ateC )als Procureur van den Gedaagden neemt over Copy van den Eysch, en Dag om te ant-woorden of te excipieren.als Procureur van dezelve,alvoorens ten Prin-cipale te antwoorden, proponeert de Exceptie Dilatoir is Cas van Guarani, fustinerende dat de itisch en Conclude door ofte van wegen den Eysfcher ten zynen Laste gedaan en ge-nomen, voor als nog is informeel en ten eene-maaien ongefundeerd; en derhalven verzoek doende Concludeert, dat de Actie waarover de Gedaagde Guarandeur ten onregte is ge-convenieerd en betrokken geworden* zoolange mag worden gefurcheerd tot de Principale zake by deezen Edelen zichtbaren Gerechte zal wezen afgedaan. Immers en in allen gevallen, dat aan hem een zekere bepaalde tyd, ter Discretie van den Recruer, moge vergund worden om ; zyn verhaal jegens den Origireelen Gedaagden 'te zoeken ter plaatze daar zulks behoort en de Jurisdictie van dien voor als dan competent zal bevonden zyn , of ten minften dac de Procedu-ren raker de de Priccipale zake zon lange moge blyven opgefchort , tot by den Eisfcher als Verkoper van de geguarandeerde goederen in Questie zal wezen gedeclareerd, of hy den Origineelen 'Gedaagde in het principale Pro-ces wil adfisteeren dan niet; makende by re-fuus van dien op alles Eysch van Kosten.sis Procureur van den Eisfcher verzoekt dat' der> Gedaagden in Cas van Guarand zalrwor-den gecndcmn'eerd t'n Principale re antwoor-den, onverkort zodanige Exeptie als hy te raade worden zal,,,SchOenen hierop gedelibereerd hebbende, or-donnecren Partyen om ten Principalen voort re pioceiieeten onverminderd de Exceptie van den Ge(3 ).j, Gedaagden, Guarandeur om ten twee finen te kun-' nen antwoorden, hy zulks geradelvk vinden zal ; 0) referverende de Kosten op deeze Incidenten ge-,, vallen tot de zake by Vonnisfe dfinitif van dee-,, zen Gerechte zal wezen getermineerdH.nis Procureur van den Gedaagden antwoordende ten twee finen, perfisteert by zyne gepropo-neerde Exceptie, en fusrneert dat de fysch en Conclufie in Cas van Guarand op en de je-gens denzelven Gedaagden gedaan en genomen, voor als nog behoort te worden ontzegt met Condemnatie van Kosten.C. als Procureur van den Eisfcher perfisteert by de middelen van zyne Conclufie van Eysch voor Replicq.H. als Procureur van den Gedaagden, zonder vau de geproponeerde Exceptie te glisfceren of af te gaan, perfisteert ten Principale voor Duplicq.Schepenenop alles geconfidereerd en gelet heb-4, bende admiueeren de Exceptie van wegen dea 3, Gedaagden in Cas van Guarand ten Procesfe ge- proponeerd ; ontzeggen voor als nog den Eysch ,, en Conclufie door den Eisfcher in het zelve Cas ,, op ende jegens den Ge Jaagden ten Principale ge. daan en genomen . fupercedeerende den voorc-,, gang ter Procedure ter zaake voorfchreven tot ,, zoa lange de differenten tusfehen den Eisfcher en ,, Orlgineden Gedaagden fioalykby deezen Gerech. te zullen zyn getermineerd, en Compenferende5,de Kosten van den Procesfe om redenen".NB. Ondertusfchen vaU aangaande de Exceptie DILATOIR in materie van Guarand hoofdzakelyk te obferveeren, dat het voor den Hove van Justitie in Holland een Costumier recht is, dat als Iemand, tegens wien word verzogtMandament van Gvarandt Procureur in Judicio heeft, mea hem Litem motam B 4 daar-(24)daarvan denunciade doet; indien hy de zaake niet wil aannemen , verzoekt men Mandarnent tegens zynen Meester, ter prefentie van zynen Procureur, mits protesterende van Kosten. In actione Perjonali h het genoeg dat het Guaraud gediend heeft gehad, om den Gedaagden te conftringeeren vante antwoor-den. En volgens de Practycq van den Hove, vol-daan twee Defaulten in Cas van Guarand, maar komt de Aanlegger zelfs in rechten niet, zoo verkrygt de Gedaagde Oorlof, en is daarna niet meer ge-houden te guarandeeren. Het is in de Rechtsple-ging een Confiant gebruik, dat wanneer een Koptr origineele Gedaagde zynen Autheur daar hy het ge-kogte van heeft, in cas van Guarand dagvaart, zoo is daarvan alleen dit effect, dat de principale zake zoo langftil ftaat,tot dat by den Autheur, of Ver-kooper gedeclareerd is, of hy den Origineelen Gedaag-de wil guarandeeren, of hm in het Principale Pro-ces wil adfisteren. Doch iDdien daAutheur fustineerc dat hy ongehouden is den Origineelen Gedaagden te guarandeeren , en daarover Proces tusfchen den Origineelen Gedaagden, en den Autheur ontftaat, zoo blyft de principale zake tusfchendenOrigineelen Imptrant, en den Origineelen Gedaagden daarom geenzins zoo iang gefurcherd, tot dat het Proces in Cas van Guarand tusfehen den Origineelen Ge-daagden , en den Autheur is getermineerd. Zie M F-RULA Lib. 4. tit. 33. Cap. 5. Num. 1. in nttis. Een Imptrant is niet gehouden te confenteeren in enige Interventie of Guarand , dan voor behoudens-hem zyn recht ingevalle van Triumphe om zyne Exceptie ;e mogen dirigeeren , zo wel op den Prin-cipale" Geda3!>ipn, als den Intervenient, ende dat zoo wel voor de Kosten, als voor de principale za-ken. Zie GAIL Lib. 1. Obf. 69 feqq- daaria accorderende met de inftructie vanden HOVE van U tii c n r Tit van Guarand, en Intervertit Art. t,.fub ifO. Kn is verdei Oofervatoir, dat in zaken vtn ,-\cces, ofte Abuis geen Guarand valt, maar v.eJ r.oo men het noemt voeginge; blyvende dePrin-(s;Principalen Gedaagde in Proces. Ham in dtlictis aque mandatarius ac mandans obligatur fc? tenetur. Zie BERLICHIUS Pract part t. Conclu/. 24 Num. 77. waarmeede fchync te confirmeeren de Injlructit van den HOGEN RADE io HOLLANT. Art. 23. AI het welke zeer vo.Ieedig verhandeld word, in het Rechtsgeleerd Woordenboek, pag. 153. dat voor ankomelingen ten uitertten recommandabel is.No. V. FORMULIER van een Notul hou-dende de Exceptie i) 1 L * T O I R in driederlei byzondere gevalle, alsNon Qualificatie, Verzoek van Cautie, en inhabiliteit van een Procureur.I.als Procureur van den Eysfcher doet Eysch en Concludeert als pro ut in fcriptis.Primo Loco in Cat van Non QualificatieK. als Procureur van den Gedaagden, alvoorens te antwoorden, zonder zig de judicature van dee-zen Edelen Achtbaren Gerechte te willen ont-trekken , en dus onverhoord zyne Defenfie ten Principale, proponeerde de Exceptie van Non Qualificatie, als fimineerende dat de Eysfcher niet genoegzaam nog wettiglyk is gequalifi-ceerd, om jegens den Gedaagden een Actie in Judicio aanteleggen ; En mitsdien verzoek doen-de, dat de ICysfcher by deezen Edeltn Acht* baren Gerechte zal worden gecondemneerd, eer de Gedaagde, zig in de verdere Lkiscontesti-tie inlaat, behorelyke Productie van Bewyzen te exhibeeren, waaruit blykt dat hy door zyne Principalen tot het doen van deeze Actie wet-tig geauthorjfeerd geweest is, endatbygebreeke van dien, die Gedaagde daarvan Kost en Scha-deloos worde geabfolveerd.BSSe-C26 )Secondo Loco in Cos van Verzoek van Cautie.K. als Procureur van den Gedaagden, alvoorens ten Principale te antwoorden, proponeerde de Ex-ceptie Dilatoir ten zulken effecte van Verzoek van Cautie voor het Gewysde, mitsgaders voor de Kosten van den Procesfe te doen, als zynde de hysfcher een Vreemdeling, hier ter Plaat-fe nog woonagtig nog gegoed zynde, maar on-der de Jurisdictie, van een ander Rechter zyn Domicilium houdende, waardoor de Gedaagde jn geval van Triumphe eene notable proejudicie zoude komen te lyden ; Onder prasfentatie aan de zyde van den Gedaagden om ter zake van dien van zynen kant gelyke Cautie te willen ftel-len : En by Non prsstatie van de gerequireer-de Cttutie aan de zyde van den Eysfcher toe ab folutie van deeze inftantie met de Kosten.Tertio Loco in Cas van Inhabilit/1 van een' Procureur.K. als Procureur van den Gedaagden, alvoorens ren Principale te antwoorden, proponeerde de Ex-ceptie Procuratoris inhabilit als zynde de Pro-cureur van den Eysfcher, nog dooreen generale nog door een fpeciaale Procuratie gevolmagtigd om de gefascineerde Actie voor deezen Edelen achtbaren Gerechte uit Naam van zynen Mees-ter ten Laste van den Gedaagden te inftituee* ren, en hebbende dienvolgens in deeze op ei-gen amhoriteit te werk gegaan,zonder vaneene Volmacht voorzien te wezen ; Waarom de Gedaagde wegens de Inhabiliteit van des Eys* fchers Procureur verzoekt exhibitie van zyne Volmacht, en by ontllentenisfe van dien abib-lucie van deeze Inllantie met de Kosten.TI-(*7)TIT L S III.Befchryf eens eenige Formulieren, hoedanig me* de verfcMllende Onderdeelen van de Exceptie P E R. EMOIR in de Rechtspleging by Ncuien ter Rolle dicteeren kan ?EXEMPLI GRATIS.T0# vi. FORMULIEREN van Notulen houdende de Exceptie PEREM-ToiR in Cas van Kedrog, onaart-getelde Gelden , Betaling by Qji-tantie , Misrekening , Novatie , of Schuldvernieuwing en Liquida-tie van Rekening.L. as Procureur van de Eysfcheresfe(onderfteld. wordende in alle de bovenftaande gevallen te dienen van Eysch) Concludeert als pro ut in fcriptis,Definitie van de eerjle No TUL in Cos van Bedrog.M. als Procureur van den Gedaagden, proponeerde de Exceptie Peremtoir, fustirieerende ongehou-den te zyn, ten dcezen op' de Principale zake te antwoorden , aangezien in her Conrracreeren van de Sponfalia of Trouwbeloften, geduuren. de de Minderjarigheid van den Gedaagden een Notoir Bedrog, een Meius of Vrees, ja zelfs Violentie heeft plaats gehad, zoo als uit twee bcedigde Verklaringen, waarvan de Exhibitie khwi in Judicio gedaan word, zonneklaar zal komen te blyken, en boven dien de Onderte-kening van dezelve Trouwbelofte, buiten de Minderjarigheid van den Gedaagden, aan zyne z^de in dmnkenfchap is gefchied, het welk al-leen in Rechten excufabel is, met dat effectvasOS)van daarop de Exceptie Peremtoir te kunnen fundeeren; Verzoekende derhalven dat de Ge-daagde om geallegeerde redenen illico van dee-ze onwettige Actie rooge worden geabfolveerd mer de Kosten.Definitie van de tweede No TUL tn Cas van wa-aangetelde Gelden.M. als Procureur van den Gedaagden alvooren te antwoorden , proponeerde de Exceptie de Non numrota Pecunia , of van onaangetelde Gel-den , onder Pasfentatie van met folemneelen Eede te willen verklaren , directelyk of indirec-telyk geheel of ten deelen eenige Penningen te hebben ontvangen uit hoofde van zekere Obli-gatie by den Gedaagden ondertekend, ei uit krachte van welke de Eysfcher althans fraudu-leufelyk ageert; fustineerende in alle gevallen tnet dezelveProefentatie te kunnen voldaan, en onder Beneficie van deeze Exceptie Peremtoir verzoekende abfolutie van de lnancie met de Kosten.Definitie van de derde NOTDI in Cos van Bc Uiing van Quitantie,2A. als Procureur' van den Gedaagdea zonder den Eysch te rescontreeren, proponeerde de x-ceptie Peremtoir en produceert'alhier in Judicio de eigenhandige Quitantie van den Eysfcher; Verzoekende daarop Condemnatie ftaande Rolle cura expenfis.Definitie van de vierde NOTBL in Cos van Mis-rekening.M. als Procureur van den Gedaagden, zonder te disavoueeren zyne Ondertekening van zekere Promesfe ten behoeve van den Eysfcher gedaan,prof*9)proponeert alvoorens in deezen ten Principale te antwoorden ds Exceptie de Errore Calculi, en produceert tot een farisfactoir tfewys van de by hem geallegeerde Misrekening , twee Ori-gineele Brieven van den Eysfeher, waarvan de Gedaagde in Judicio Exhibitie doet, waaruit blykt dat de Gedaagde op de gecontracteerde Schuld meerder Penningen betaald heeft gehad, dan het montant van de Promesfe, waar uit aan de zyde van den Eysfeher althans geageerd word, bedraagt; Sustineerende vervolgens mee dezelve Verificatoire Bewyzen tot abfoltitie van den Eysch te kunnen voldaan, en onder Be-neficie van de geproponeerde Exceptie Ptrem-toir op alles Eysch van Kosten makende.Definitie y an de vyfde NOTUL in Cos van Novatie yan Schuld.M. al? Procureur van den Gedaagden, alvoorens ten Principale te antwoorden, proponeert de Ex-ceptie Peremtoir, overleverende alhier injudkio Copie Autbenticq van zeker Contract, waaruit blykt dat 'er Novatie of Schuldvernieuwing tusfehen den Eysfeher en Gedaagde plaats heeft gehad, en dat de eerfte Acte Obligatoir , uit krachte van welke de Eysfeher althans doh malo of ter kwader Trouwe in Rechten ageert, daardoor is gemortificeerd.en vernietigd gewor-den; Verzoekende derhalvsn onder beneficie van de gexhiberde Acte van JNovatie van Schuld Condemnatie tot abfolutie van den Eyjch met de Kosten.Definitie van de zesde NOTL in Cas van Liquid datie van Rekening.M. als Procureur van den Gedaagden, fustrneert ongehouden- te zyn ten Principale te antwoor-den(3 4* 5 & 8. fchied ware onder de expresfe voorwaarde dat de Verkochte Goederen.eeisr. zouden moeten worden gezien, gewaardeerd, of Confumtie waaren zyn-de, eerst zouden moeten geproeft wezen, in hoedanige gevallen diergelyke Condirioneele Koop niet eerder voor voltrokkan word gerekend , dan wanneer aan de Conditie voldaan is, zoo als onder meer andere Rechts Autheuren op folide gronden lemarqueert, GROTIS ter geallegueerde plaatfe Num. 63- en met welke LeerfteJling ook inzonden beid quadreert, de Lex 34 . 5. de Contrah. empuZyn 'er nog geen andere excusable redenen te heden*ken, waardoor dit eerjle Articul in materie vanKoop in rechten illu/oir en onbeftaanbaar kanworden gemaakt ?Wel degelyk zou de Krachteloosheid of Nulli-teit van een Koopshaodeling in de Rechtspleging kunnen worden gexcipieerd, in geval het op cene probable wyze den Rechter genoeg zynde, kwam te blyken dat 'er aan de zyde van den Koper of Ver-koper een grof erreur of misverftand had plaats ge-had ten zulken effecte, dat 'er aan een van beide kanten der Contracterende Partyen op eene onge* permitteerde manier van Simulatie of Bedrog was gebruik gemaakt; Hoedanige wettige redenen om een Contract van KOOP ipfofacto te doen vervallen, veelerlei en van verfchilleode Natuur zyn, waarom zy ook dikwyls in de Practyk voorkomen , en ver-volgens aanleiding tot kostbare Procesfen geven.E*.(5Expliceert dit wat nader door zommige Voorbeelden? jByExempel.'Als in de eerfte plaats aan de wezent-lyke Quafiteit of Quantlteit van de verkochte zaak iets ontbrak, principaal indien eenigeGoederen ver. kocht waren op Conditie van Nieuwe te zyn,.eo naderhandhetContrarie van dien geprobeerd en be-wezen wierd; In de tweede plaats, wanneer de ver-kochte zaak tot merkelyke proejudicie, verkorting en zichtbare fchaden van den Koper, op de gefli-puleerde tyd door den Verkoper niet geleverd wa-ren: Of in de derde plaats, ingeval men by voor-beeld, Tin voor Zilver, en Koper voor Goud ver-Jcocht had, en generalyk in alle zodanige handelin-gen van Koop, in welke prsefumtie van bedrog of lie-ver een frauduleufe handelwyze aan de zyde vanden Koper of Verkoper gerefideerd heeft gehad.Welke Obfervatien verdienen voornamelyk eetie fin-guliere reflectie ten aanzien van het tweede Ar-ticul belangende een Conventie van Koop?Inzonderheid deeze navolgende: Dat alle Perzo-nen zonder de minde distinctie of onderfcheid ge-qualificeerd en bevoegd zyn, om een Contract van Koop aantegaan, en Confequentclyk om te kunnen Kopen of verkopen, behalven alleen die geene wel-ke door de Wetten verboden 2yn, te mogen Con-tracteeren , uit krachte van de geadopteerde ftclre-gel van rechten dicteerende dat een Eigenaar macht heeft om zyn eigen Goed te kunnen vervreem-den, veralieneeren, belasten of bezwaaren, wan-neer hem zulks by dispofitie of authorifatie van den Rechter, ter plaatze daar hy wonagtig is, niet fpeciaal is verboden , Conform de Leer van H UWER in zyn Hedendaagfcht Rechtsgeleerdheid part, i. Num- a. pag. 418.DaFer*(SOVerklaart tens hoeianige Ptrzonen door ie Wettiri oneualificeerd zyn te Contracteeren , en aan welke dienvolgens uit krachte daarvan by uit-zondering gtprohibeerd en verboden' zyn te Kopen en te VerhpentIngevolge het geftatueerde by het Roomfcbe Recht niet alleen, maar Zelfs op fundament van onze ei-gene Statuten, worden fpecialyk daar onder gecom-prehendeerd, of begrepen aile Dolle,] Krankzinni-ge, Innocente, Stom en te gtlyk Doof geboren. Menfchen, alle Minderjarige Perznen zoo van het Mannelyke als van het Vrouwelyke geflagt; Mit'ga-ders aUe zodanige di als Pfodigus, of voor Ver-kwister verklaard , Hof en Stads Kinderen , ge-noemd worden, gelyk ook alleonderCurateele(tarn-de Perzonen fchoon Meerderjarig zynde, als welke ftaande het Curateelfchap, buicen Confent en Appro-batie van derzelver Ouders, Voogden of Curators niet vermogen te Contracteeren, en daarom gedau-rende hetzelve geen Lgitimant perfouam Jiandi in Judicio zyn hebbende; vervolgens geen getrouwde vrouwen zonder met haare Mannen geadfi-teerd, en by abfemie van de laatfte door dezelve wettig gequalificeerd te zyn, het geen voor zoo veel de Steden en Plaataen van Holland, Zeeland, en IVesx-vriesland betreft, zoo verre word getrokken , dar. allerlei Contracien f Handelingen door getrouwde Vrouwen, zonder wettige Qualincatie van haare Man* nen aangegaan, it de Natuur krachteloos en onbe-itaanbaar zyn, onaangeziena! zulke getrouwde Vrou-wen haar zelve dit recht by Huweiykfcbe Voorwaar-de gereferveerd hadden, uitgezonderd in zaken ra-kende haare particuliere Negotie of Neringen, die zy op haar eigen Naam en voor derzelver private Rekening mogen voeren , als waartoe zy geene voor-gaande Qualificatie om te Kopen of (e Verkopen van, haare Mannen f zoo als algemeen by de Rechts Doc-toren verdaan word) zouden behoeven j En einde-lyk,(53.)lyk, dat tot het aangaan van alle zoorten van Con-tracten, hoegenaamd, ongequalificeerden uitgeflo-ten zyn , Dronken aft>efchonken Menfchen, dat is te zeggen, de zulke onder haar, welke door overma-tige Dronkenfchap volftrekt onbekwaam zyn, haar zelve in zaken van Koop te kunnen verbinden, ag-tervolgens het geen met folide argumenten gedoceerd word by GROTIUS, Inleiding Lib. 3. part. 14. Num. 7.Alleguetrt eem een Voorbeeld, waaruit gebleken is, dat een Koop gecontracteerd door ten Perzoon, die na-derhand als Prodigus word verklaard , en bygevo/g ter zake van dien onder Curateelt was gefield, by Sententie van den Rechter geapprobeerd is ge-verden en gelden moest ?Inde,zaake van W*** in zyn Leven Commis van de Convoyen en Licenten, voor het Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit op de Maze, geventileerd geweest, in den Jare 1755. voor den Gerechte der Stad R. * *, alwaar na voorgaande Proceduren en na dat de gemelde Commis, wegens het Koopen van een Kasteel of Buitengoed, gelegen in de Baron ie van Breda, het welk hy voor een exhorbitante Prys had aangekocht, op verzoek van zyne Huisvrouwe als Prodigus verklaard, en ter zelver tyd onder Cura-teele gefield, en boven dien in een Verbeterhuis ge-conf]neerd was g.-worden , by Vonnisfe dfinitif van Schepenen derzelve Stad wierd verdaan , dat de Verkoper van het verkochte Buitengoed in zynen Eysch was gefundeerd, om redenen* dat de bovenge-melde Commis in Qualiteit als Keper, ten tyde van het Contracteeren der Koop als geen Prodigus of Ver-kwister verklaard, noch toenmaal onder het Cura-teelfchap gefield was geworden; Ondertusfchenge-beurde het dat het aangekochte Kasteel naderhand by openbare VeiliDge ,voor Rekening en PviCco van D 3 de(54)de Huisvrouw van den Geconfneerden Commis W** verkocht zynde geworden, de daarvan ge-proveaieerde Kooppenningen honderd gouden R.y-ders meerder bedroeg, dan waar van het zelve by den Verklaarden Prtdigus gekocht was, het welk immediatdyk zyn ontflag uit het Curateelfchap en het Confinement ten gevolg had, aangezien men zeer wel begreep dat Iemand, die zulk een importan-te aanwinning by Koop voor zyn Huishouden kwam te doen, naar rechten voor geen Prodigus kon verlieten worden, n dit was apparentelyk de Oorzaak waar-om in vervolg van tyd aan de Erfgenamen van den Verkoper!, welke de honderd goude Ryders recla-meerden , op fundament dat alle Contracten door een Pfodigut gefloten van Onwaarde en onbestaan-baar waren, iuaren Eysch en Conclufie ten dien fine met Condemnatie van Kosten wierd ontzeid.Hoe verdeelt men het derde Articul, betreffende een Conventie van Koop?In tweederlei verfchillende opzichten, als in de eerfte plaats wat Goederen volgens de Wetten ge-permitteerd zyn te Kopen, en te Verkopen; En in de tweede plaats hoedanige Goederen uit krachte van een expres verbod daarvan uitgezonderd zyn.Geef eene volledige Defcriptie van het geen onder deBenaming van gepermitteerde zaken in materievan Koop generalyk en particulierlyk. voor'komen kan?Generalyk mag Iemand zonder de minfte Limita-tie en bepaling alles Kopen en Verkopen, het geen onder de benam rzg van vry en eigen Goed eenig* zins begrepen kan worden; En in het particuliercm)behoren by voorbeeld daaronder zoo wel roerende dan onroerende Goederen , gelyk onder anderea Leengoed en Erfpacht, mitsgaders al wat voorkomt onder de hoedanigheid van Lichametyke en Onlic-hamelyke zaken, en gevolglyk in fpecie niet alleen Huizen, Landen , Landeryen , Thuinen , Schuu-ren , Stallen , Schepen , Molens, en allerhande zoorten ran Beesten, maar vervolgens ook Obliga-tion, Lyfrenten , Schepenkennisfen , Kustingbrie-ven, Actin in de Oost-en West-Indifche Com-pagnie deezer Landen.Zyn V, boven de gefpecifceerde zaken, geene eender*die volgens de Wetten in materie van Koop altGepermitteerd kunnen aangemerkt worden?Indispu tabel Ja! Gelyk by uitzondering het recht van een Ervenisfej of een zeker gedeelte van dien, het zy zulks den Verkoper by Testament, of by fuccesfie ab Intestato mogte aangekomen zyn ; Mits-gaders Uoekfchulden, voorde deugdelykheid.en niet voor de Voldoening van welke, den Verkoper in Cas van Transport of overdracht responfabel en verant-wordelyk blyfe, ten zy by Contract van Koop an-ders geconditioneerd was : Als meede Procesfen of Rechtsgedingen nog ongedecideerd hangend, ins-gclyks een twyffelagtige Actie of Pretene, welke voetltots, dat is zoo goeden kwaad als dt'e is, ver-kogt word, zonder voorde gevolgen of wanbetaling te caveeren, uitgezonderd als door een expres be-ding , tusfehen den Koper en Verkoper, het contrarie v an dien was gftipleerd, als wanneer de Zin en Meening van het Koop Contract boven het befchre-ven Recht en onze Statutaire Wetten in deezen zou-den behoren te prtevaleeren , en ten laatften een Seryituit of recht van Dienstbaarheid, als by Exem-pel Waterlozing, en Recht van O verpanding van een fl.uk Land, dat eender aangrenzende fiuurlieden toe-D 4 komt}(5 )komt; Alle welke voorenftaande Goederen en zaken resforteeren of gehoren onder dat geene, waarvan de Koop abfolutelyk en indisputabel is gepermit-teerd.Wat verftaat men tot interpretatie van het zelfdeDerde Articul, rakende de materie van Kuop,ten aanzitn van zulk: Goederenden zaken weUkt by het befcheven Recht en onze Plaatze-Ijke Statuten roljlrektelyk ongepermitteerd zyn te Kopen en Verkopen ?BhaJven meer andere Goederen en Zaken, welke de Hollandfche Rechtspleging in het Geval van Koop als ongepermitteerd aan de hand geeft, hoort men ten dien respecte voornamelyk op het navolgen-de te reflecteeren; Als (i) Lands, Stads, effKer-kelyke Goederen, waarvan de Zoop, zonder wet* tige Auctaorifatie van de Overigheid der Provincin of Steden vaD dien, uit zig zelfs zoo'krachteloos en nietig is, dat alfchoon de Koper en Verkoper dezelve wetende of onwetende gekocht en verkocht hadden, aan beide zyden ter zake van dien gee-nerhande actie in Judicio kan jverdn aangedaan , overeenkomftig de Rechtsdoctnne vafc: VOET Lib, 3. Tit., 24. Num. 6. waarmeede ConCfdeert het eenparig fentirnnt van de meeste. Hoandfche Rechtsgeleerden : (2.) Dat volgens de Keuren van zommige Steden vplilrekt ongepermitteerd is Ge-bouwen, en Huizen af te breeken, zonder 'andere in de plaat fe te ftellcn, en dus met oogmerk om den Grond ledig te laten, te Kopen of t'Verko* pen , a!s (bekkende tot demeHoratie en Ontzie* ring van zodanige Steden', of als een Huis, in ge-vaar zynde van door Ouderdom in. te florten, en door onvermogendheid van den Eigenaar niet we-der ken wordn opgebouwd, zulk een Verkoping op expiesfe Authorifatie van den Magiftraat derPlaat-CS7)Piaatz, waaronder die bouwvallige Goederen ge-legen waren gefehiede (3.) Is het ook ongeper-mitteerd te kopen, en te verkopen alle zoorten van bekend vergift, gelyk onder anderen Arsenicum of Rottehuid, als alleen om te mengen, of wanneer hec tot een noodzaaklyk gebruik dient, om zig van Rot-ten, Muizen en ander plagend Ongedierte te ont-doen, en dan zulks alleen nog maar aan beken-de Ingezetenen , en geenzins aan Vreemdelingen of onbekende Perzonen, veel minder aan Innocente, Krankzinnige en andere fufpecte Menfchen, waar-Van een overheerlyke definitie gevonden word, by MOBR Hedendaag/che Rechtsgeleerdheid, part. 1. Hum 3. pag. 44J. Als welke de Oorzaken daarvan met verfcheide gedenkwaardige Exempelen terorer-tuiging van dien adftrueert ; En (4 ) dat onder de Clasfe van een ongepermitteerde Koop, ook by uit-zondering gecomprehendeerd zyn Geftolen Goede-ren , op Pcene en Straffe als by debefchreven Rech-ten geftatueert geworden zyn, namelyk dat zodani-ge geftoolen Goederen aan den Eigenaar moeten worden gereftitueerd, zonder reftitutie of wederge-ving van de uitgefcho'en Penningen , waarvoor de-zelve door den Koper aangekocht waren, uitgeno-men wanneer diergel yke Geftoolen en naderhand, verkogte Goederen ter goeder Trouwe op een vrye Jaarmarkt openbaar verkocht en gekocht zyn, 'in hoedanig geval de Kooppenningen aan den Koper, zoo veel hy onder Kede Verklaard daar voor betaald te hebben, behoren te worden gereftitueerd: Zie op dat Tespect nader G R O f 1 o s Inleiding Lib. 2. part. 3. Num. 13. eu is dien-Conform op den a6 January 1674. by den-Heve van Holland geattentieerd, vol-pens het verhandelde in Bellum Juriiicum of den Oorlog der Advocaten, Cafus 1.D5Zou-C58 )Zouden 'er ten respecte van ge/loc/en Gtederen geeneuitzonderingente maken zyn, die de attentievan den Rechter verdienen, ten opzichten vaneen ongepermitteerde Koop?Waarom niet? want behalven dat een Koper die geproefumeerd word geweten te hebbeu, dat hy ge-itoolen Goederen heeft gekocht, verplicht is zig onder expurgatie van Kede van dien blaam te zui-veren , eensdeels om daar door te ontgaan de ftraf-fen, ingevolge onze Wetten daartegen geftatucerd, en ten anderen om reftitutie te hebben van deq inge; kochten prys der geftolen en gereclameerde Goede-ren, zoo moet ten deezen opzichte met relatie tor, een Lombard of Bank van Leening, die Geld p geftolen Goederen [gefchooten heeft, een aanmer-kelyk onderfcheid gemaakt worden, als welke ter aake voorfchreven tot geene reftitutie of tergge-ving van Geftolen Goederen Is verplichc, dan nl voorgaande Betaling van de beleende Penningen , en de verlopen Interesfen van dien ; Maar geheel anders zoude het in Rechtspleging verftaan worden als de Directeur, of BedieDdens, van eeD Bank van Leening, ter behorelvke tyd door den Eigenaar of van zy nentwegen gepraea verteerd en gewaarfchouwd, zynde , aangaande de Quahteit en Quanciteit der Geftolen Goederen, ten einde ^daarop geen Geldbe-leringe te doen , en onaaogezien ;zpdanige waar-ichouwing handelende, als-daB daarover culpabel en ft taf baar /ouden wezen, het zy met deportement yan hare Offiden of anderzints , ter Arbitragie van den Rechter, immers ten zulkea effiecte van ten mipften voor haar priv aap den Eigenaar, kost-en fchadeloos, de waarde van> de geftolen Goederen* tegen de gedane waarfchouwing by haar beleend, te moeten reftitueeren: Dan hoe zeer zulks op geen Gezag van pofitive Wetten, nog van plaat* zelyke Ord^nnantien en Statuten gefundeerd zyn-de, om die reden by zommige RechtsgeleerdenC59)dsputabel fchynt, en dus in de Rechtspleging veel tegenfpraak ontmoet, zoo" is dac nochtans Conflr-matoir aan het eenftemmig gevoelen der raeeite Kechtsdoctoren.Welkt uitzonderingen vallen al verder te ob/ervee-ren met betrekking tot het tweede Lid van hetDerdeArticulraera*& een ongepermitteerdeKoop?Daaromtrent is byzonder reflectabel, dat de oude Kleer Verkopers of Uitdragers aan den Eigenaar van geftolen goederen tot geen wedergeving van dezelve, zonder voorgaande rftitutie ran den betaalden Prys kunnen worden geconftringeerd behDudelyk dat zy haar reguleerden na het gearresteerde by net Placaat vanden 17 Maart des Jaars 1663. ingevolge van welke de oude . Kleeryerkopers of Uitdragers geordon-neerd en gelast! worden al|e ingekochte Goederen % acht agtreenvolgende Dagen,publycq "voor hunne Huizen ten foont'hangen. En is by Keure van den Magiftraat van 's Gravenhage van dato 6 Oc-tober I79 te vigdep in de gedrukte Keuren en Ordonnantien aldaar, pag., 909. fpeciaiyk vast ge fleld, dat geene Joden eerjige gekochte Goederen, van wat zoort dezelve ook zpudeh mgen wezen, zullen mogen Verkopen, ten zy dfe bevorens drie dagen hebben voorgehangen; Dan hoewel de in-troductie deezer Keure principaal is. gefchied met het Salutair Oogmerk om den opkoop van Gefto-len Goederen krachtdadig te weeren, zo worden egter door d gewoone fubtiliteiten en Sinistere Handelingen van die van de Joodfcbe Natie, pro-fesfie makende om oude Kleeren, en onder die be-naming indifferentelyk alle Goederen zonder on-derfcheid te kopen, en te verkopen, de opgemelde Ordonnantie dikwyls iliufoir gemaakt, en daardoor Occafie gegeven dat geftolen Goederen veelmalenmo.C6e)momentelyk verdonkerden verkogt worden, zon-der ooit weder aan den reebten Eigenaar te gera* ken; Weshalven het te wenfehen ware dat zoda-nige Opkopers van geftolen Goederen, caarRigeur van Placaten op dat ftuk geSmaneert, zonder de minfte conniventie ofOogluiking, even ais de Die-ven zelve wierden geftraft, ten minften met een Lyf* ftraffe, of eenige Jaren opfluitjng in een Tuchthuis, of anders met Bannisfement uit den Lande, ajs zyn de in onze Crimineele f ractyk gerecipieerd de be kende ftokregel van Rechten, de Heelder is zo goed als de Steelier. Het geen allen van applicatie is ten opzichte vn de zulke die uitkopen, met een volle bewustheid en zekerheid , dat het geftolen Goederen zyn geweest, waarvan tot meerder Elu-cidatiekan nagezien worden, DAMHOODER Prat' tyk Crimineel, Cap up. als welke over deeze ma terie zr folidelyk raifonneert.tVat begrypt in het generaal het vierde Articl, welheMOdzkeLyktothet Muiten van een Conventievan Koop gerequireerd word?Dat vierde Articul, het welk met recht voorde Ziel en ganfch fubftantie van een Koep atemer-ken is-, begrypt principalyk in het algemeen de zoo ongemakkelykey als zoo fterk aan disputen onder, worpen bepalrngen^ wat eigerityk naar de gronden van het belchreven Recht en het gebruik van de Practyk voor Koopsgevolg te houden is, of om hec door een nadere Verklariug beter te distingueeren, al-les wat men door de Generale en Speciale Efccten van een Koop verftaaD moet.II*-(6t)Hoedhnige Ob/hvatien en Onderzoekingen lubben daaromtrent in het particulier plaats ?Dat tot een fundament of grondflag daarvan dient te worden gelegd, dat Koopsgevolg of anders de Ef-fecten van Koop zyn van tweederlei Natuur, en haa-re betrekking hebben, zoo in de eerde plaats toe de Perzonen van den Koper en Verkoper, als in de tweede plaats tot de zaak die gekocht en verkocht word.Wat behoort onder de eerfie van deeze tweeledig* Objecten van Onderzoek'!Inzonderheid de Ontlasting van de Vraag,waarvan hier vooren onder Articul I. ter loops mentie is ge. maakt, namelyk, wie van beide, de Koper of Ver-koper , de fchade , Lasten, en Nadeden, mitsga-ders de Baat- en Voordeelen , op de Verkochte Goe-deren na de Kops voltrekking vallende, zoude moe-ten draagen en genieten? Over deeze ftoffe word by ie Rechtsgeleerden zomwyien gedisputeerd en met Authoriteit van Wetten fhet Pro & Contra ten dien opzichte ftaande gehouden, en vallen in der daad daar omtrent ook eenige particuliere onderfcheidin-gen te maken, welke de Vraag in Questie van ge-daante veranderen, of naar'gelegentneid van zaken beflisfen kunnen ; Ondertusfchen word generalyk in lechten en naar ftyle van de Practyk geobferveerd , ja wat meer is, voor een Itilzwygende Conditie in materie van Koop gehouden , dat alle fchaden, avan-turelyke gevaren en onvoorziene Madeelen a3n ver-kochte en gekochte Goederen, na het fluiten van de Koop ontftande, het zy dpzelve by Ongeluk, of op eene andere wyze veroorzaakt waren, alleen komen ten Lasten van den Koper, onaaogezien hec Transport en de Levering van dien nog nietge*C* )gefchied was.: Waaruit by Confequentie, dan- te ver-liaan is', dat ten behoeve en profyte ya den Ko per insgelyks moeten vallen alle dn Vruchten, Baten en Voordeden aan de Verkochte zaak gerecrocheerd , volgens . 4. van de Lex 10. infi. de en//, vend, en de Lex 11. Ced. de pericuLWelke gefundeerde redenen kan men, zonrfer Va*gisfing te begaan, tot Bewys van dien aan-dehand geven?Onder anderen deeze : Dat een Koop eenmaal ge-floten en voltrokken zynde, den Koper recht heeft om als hy wil illico den eigendom van de gekochte zaak te verkrygen, en dienvolgens van de Koop3-voltrekking af, voor Eigenaar daarvan gehouden word, conform de geamplecteerde Rechtsgronden vervat, in arg. Lex 35. en Lex 174. ff. de Regul, Jut.Wat gevoelt het Orakel der Holland/cke. Rechts-geleerdheid nopens deeze bedenkelyke Quettie?GRo T1 u s in zyne Inleiding Lib. %.part. 14. Num. 8!. aliegueert tot ftaving van dit voorenftaande ar-gument het volgende: De Koop vant ee- nige zaken voltrokken zynde, hoe wel de Ko- per nog geen Eigenaar zy, en nog geen Levering gefchied is, zoo Haat de zaak tot Last en Schade van den Koper, overzulks de Koper van dien tyd af volgen alle Vruchten, ook aanwas van hec ,, Land ; Wederom indien het Verkochte Goetl 3i vergaat of verergert, zulks komt tot des Kopers fchade : Wel verftaande dat de Vrkoper tot de n Levering toe fchuldig is* voor de bewaring ( wy zouden zeggen voorde Gonfervatie en het behoudvan( 63)van de Verkochte zaak) te zorgen, zulks als een liruik/eener zoude doen, of is anders gehouden tot Vergoeding, ten ware de Kopen na de be- ftcmde tyd, of na redelyke tyd en vermaninge in ,, gebreke ware geweest, van bet Goed te om-,, vangen".Zyn 'er geen Rechts Doctoren die het Contrarie van dien fuslineeren ofjtaande houden?Men vind 'er verfcheide, welke met bekleede re-denen beweren, dat alle de Voordelen, zoo wel als alle de fchaden en gevaren tusfchen den tyd van de K oops vol trekking, en het doen van een wettig Transport of Opdracht van de verkochte Goederea aan dezelve ontfiaande, voor Rekening en Rifico van den Verkoper blyven moeten, op fundament, dat zoo lang onroerende Goederen niet voor deo Gerechte in de Steden en Plaatfen wettig getrans porteerd zyn, aan de zyde van den Koper geen recht van Eigendom kan worden gepretendeerd, en vervolgens dat om die reden een Koper, zo lang hy geen Posfesfeur of Eigenaar van de gekochte Goe-deren is, noch de Voordeden daar van kunne ge-nieten , noch de fchaden van dien behoort te dragen* als zynde een zaak die hem, nog ongetransporteerd zynde, niet gezegd kan worden wettiglyk toetene-horen.Zyn deeze oppervlakkige en willekeurige Sentimenten,zoo Contradictoir en ftry'g aan het gevoelen, vanGROTIUS en andere voorname Reehtsejtleer-den, niet ongerymd en onaannemelyk ?Het moest zekerlyk een onkundig Practizyn we-zen, die zulks aanftonds niet begreep; Want be-bal-C64)halven dat de tyd cusfchen het fluiten van de Koop9 en het doen van het Transport, zonderling by open-bare Veilinge van Huizen en Landeryen, een zoorr van prasrogatif of Voorrecht is, die ingevoerd is ge "Worden, alleen tot faveur en ten gevalle van den Koper ten einde hem in ftaat te (lellen, otn binnen-het verloop van den gefti puleerden tyd ''dee benodigd hebbende) eenige Penningen tot betaling van de door hem gekochte zaak te negotieeren, zoo gelden, vol-gens de Costumen by ons in Obfervantie, geenzins de laatstgemelde argumenten .dienende om te fusti-neeren dat een Koper zoo van de Baten, als van de fchaden aan het gekochte Goed na het fluiten vn den Koop en voor de Levering van dien voorvallen-de, aan de eene zyde gefrusteerd, en aan de andere zyde daarvan bevryd zoude zyn: ndertusfehen wor-den 'er deezen aangaande eenige valable en door de Wetten aangenomen distioctien gevonden, welke een Koper van het een en ander, dat is te zeggen in beide gevallen eximeeren en bevryden kunnen, als by voorbeeld, indien de Verkoper, onaange-zien de interpellatie of aamaninae van de zyde van den Koper gedaan, in gebreke bleef om het Trans-port en bygevolg de Levering van de verkochte eaak, op de geaccordeerde tyd te doen, in voegen als tot bewys daarvan decifoirlyk geleerd word, in ASTON. FABER. adCod. Lib. 4. Tit. 34. def. 04. Num. 3. en Titulut 40. def- 8. Num. 9. waartoe be-halven een menigte applicable Wetten by het Room fche Recht geflatueerd,i in deezen koitheidshalven gerefereerd word, als wordende aldaar met beklee. deredenen gedemonftreerd en aangetoond, dat de Verkoper, door zodanige nalatigheid, itilzwygeh-de gehouden is, het gevaar en de fchaden van het verkochte Goed tot zynen Laste te moeten ne-men.Zow( 6s;Zouden in de Rechtspleging geene uitzonderende gfvaf. ien bekend zyn, die zulke Voorbeelden, tenderen-de om te hewyzen (Jat de Baten en Schaden van de verkochte Goederen abfolutHyk, tot de Op dracht en Leyeripg fan dien, alleen voor 'rekening v n Jen Verkoper blyven , vol j komen kunnen aftrueeren?EXEMPLI GRATIA.Als de Koop Conditioneel, dat.is te zeggen ori-der een Indien, of expres beding was aangegaan,, en dat hangende de Conditie of het fpeciaal be-ding , de geheele verkochte zaak vergaat, door Brand, Wfatervlded, Bederf, of andere onvoor-ziene Ongelukken, zonder dat nog aan het Indien voldaan was, als wanneer alle dezelve geappor-teerde Nadeelen indisputabel voor refcening van. den Verkoper, en niet van deq Koper My ven ; Behalven dat dit ook fiogulier plaats heeft . in Cas de Verkoper, by het fluiten en vokrekkea van den Koop, de refulteerende Gevaren en Na-deelen tot de tyd vn het Transporten de Le-vering ten zynen pericule en Rifico genomen had: Insgelvks als een bederfbaare zaak by Gewicht, Elle, Getallen, of by de Maat verkocht zynde nog niet gewogen gemeten of toegeteld ware, of het geen in onzen Koophandel voor ten Costumier recht ontegenzeggelyk geobferveerd en onderhou-den word, indien een zaak op de proef verkocht wezende >. gelvk allerhande zorten van Wyneo doorgaans* op die Conditie verkocht worden, ver-volgens door den Koper by de Proef wierden afgekeurd, n geweigerd te- ontvangen, als kun-nende diergelykeen meer andere zken, onder zoda-nige reftrictie gekocht , nog altyd worden afge-keurd , ten dien effecte dat de Koop daardoor gex-tingueerd of vernietigd blyft.6 Wh()Wit geeft daarvan tot probatie de beste, ktrtbon-dige Definitie of Verklaring*.Mr. :SIMON van LEEUWEN in zyn Roomsch Hollandsen Recht y die Lib. ,4. Paft. 1?. Num. 2. in fine, daaromtrent" de Volgeode interpretatie aan de hand geeft : Zoo loopt ook het gevaar op het verkochte teq baste van den Verkoper als de Koop onder zeker Indien is aangegaan , zoo lang j, het Indien Eiet is voldaan, gclyk of ik zekere ,, Wvnen ofGraanen op een andere. plaats hadge- "kogt, in Holland of elders te leveren, zoudende- zelve Wynen ofGraanen, onderweg in het over- brengen, verongelukkende, de fchadn komen j, ten Lasten van den Verkoper"-Wat behoort onder het laatfle van- deeze tweeledig*Objtcten van Onderzoek rakende Koopsgevolg,en al metde reforteerende onder het Vierde Ar-ticl van. Koop tAangaande de beantwoording' van deeze Vraagt valt vooraf te remarqueren, dat voor zoo veel de Gekogteen Verkogte zaken aangaan dezelve wederom gedisdngueerd of onderfcheiden moet worden in twee-derlei afzonderlykeen verfchillende Obligatien, waar-van de eerde zig bepaalt hoedanig het recht van een vrye en volle Levering, of Opdracht van vaste en on-roerende Goederen, die verkocht zyn ,- naar de gron-den van het Befcbreven Rechc, en de ElaMtzeiyke Costumen binnen de Provincie van Rolland en IVest-yrteiZand gepractifeerd word; En waarvan de laatfle Obfervatie begrypt de noodzakclykheid om zon-der vergisfingen te verklaren, wat kracht en ef-fect de woorden van Aard-, Nagel-, en Wortehast in een Koop-Coutract hebben.Waar.(r)Waartoe fpecteert eigentlyk de eerstvernulde dititbeide Obfervatie, voor Zoo} viel het oftier dehoedanigheid van KoopsgevoJg begrepen it?Dat in de eerfte plaats de Levring of de wettige Oerdracht van de verkochce Goederen, en al 'c gunt daartoe directelyk en iudirectelyk behoort, ia zyn geheel en volkomen, dat is met ae recht en aankleven van dien', mitsgaders op den geftipuleerden tyd moet gefchieden niet alleen . volgens het gedic-teerde by de Lex 3. . 1. ff. de d. empt en de Lex ao ff. de rei vend, maar dat vervolgens ook de Verkoper.de getranfporteerde en geleverde Goe-deren moet vrven en waaren, dat is aan den Ko-perden vollen en wettigen Eigendom van dien doen;bezorgn en. behouden; Ondertusfcheu wil Ifcyn en waaftn naar zyne eigentlyke betekenis, ten.opzichte van Goederen die verkocht worden, by uizondering te kennen geven, Iemand te gua-landeeren en fchadeloos te houden, wegens alle aaofpraken, Namaningen, of proetenfien, dewelke een derde Perfoon in tyden en wylen op de ver* kqhte en getransporteerde Goederen zoude willen fmtineeren, of naderhand komen te maken. en in dien zin l'chynr de interpretatie, die MEYPR. in zyn bekenden Woorden Schat, aan het woord Wiwren geeft dan ook te moecen wurden opgevat: En inde tweede plaats fpecteert tot o'e laatst vermeide deezer bede Obiervatien, behoiende cor het rweede Ob ject van Onderzoek rakende K'Opsgevolg, de zoo algemeen bekende doch echrer zeer eenvoudige Questie, wat men door de z3mengekoppe!de Ciau. fuien van Aard- en aVa^/vajt^einfereerd in een Con* ditie van Kwp, of in ee uerechtelvk Tranfport van vaste Goederen, zakelyk en in fpecie te ver ftaan heeft, dat is te zeggen hoedanige influeerende en Obligatoire gevo'^en de voorgemelde zamen'o pende Ciaufulea vaa Aard en Nagelvast, op hecCS)wezen en beftaan van een gefloten Koop, noodzaak lyk moeien hebben.Is deeze Obfervatie van zoo veel aanbelang in de Ju.-dicieele Practyk, dat 'er in Cas van Litiseonies-taiie gebruik van kan warden gemaakt?Dat de Confequentie van deeze ftofre gmot en ge-wichtig, immers van deuiterfte aangelegentheid, in de Rechtspleging moes: gehouden Worden, is in-contestabel en buiten aile bedenking; Want behal-ven dat ter zake van dien doorgaans een meenigre Procesfen en Cavillatien geboren worden, zoo heb-ben verfeheide Rechtsgeleerden: zedert een ' paar Eeuwen herwaards hun Hoofd hier meede gebroo-ken, zonder die materie volledig te behandelen, n de meeste van hun hebben zich vergenoegd, om \n plaats van vaste bepalingen dien aangaande aan de hand tegeeven, diejn Cas van Litiscontestaue als decifoire regulen zouden kunnen worden gevolgd, jlegts door algemeene fpeculatien, welke men als geen gronden van zekerheid io de Rechtspleging aliegueeren kan, de zaak beflisbaar te maken.Joedamge sfutheuren, welke ovtr deeze Stoffe g*-[chreven hebben, kan men tot bewys van ditgevoelen aanhalen?.Onder andererr GROTins, Inleiding; Lib. i. part. x. Aam. 4. alwaar hy konelyk zegt: Wat i\ard- en Nagelvast is, word gehouden als een gevolg van het ontilbaare. En Lib. 3. part. 14. Num. ,40 en 50. vind men het volgende ; Land zynde ver-kucht ; woeden ook verfiian de Fruchien verkocht te zyn die op het Land Jiaun, en een Huis verkocht zyh-de, al het gunt Aard- en Nagelvast is. Vervolgens.co*v(69)noteert WASSENAAR in zyn Practyk Notariaal 'Cap. 11. 10. over dit (luk deeze korf bondigeaanmerking; ,, Zoo meedc als men eenigj, vast Goed fimpelyk verkoopt, zonder ander be- ding, zoo word verftaan dat als een gevolg van ,, hetzelve meede in den Koop komt , al het geen ,, daarin en aan /lard- en Nagelvast is". Weshal-ven daaruit klaar te zien is dat diergelyke algemeene Definitien weinig bekwaam zyn om Iemand te doen begrypen in hoe verre de Effecten van Aard- en Nagelvast, zjg in zaken van Koop uitftrelcken; On-dertuslchen geeft ARENT LYBREGHTS in zyn Redeneerend Ver mg over het Notaris Amptpart. en aan den Lande rrioet beaad worden: Ondertutfchen is by de Otdmnantie op het fubject van den 4 Oei P-.-nnin-^in da y iVley 1744. Art. 8. uiid'ikke'yl* geftitueerd; ., Dat indien s, hit Goei wel v^rhcht maar no niet getran porteeri >, U en de Verkoper door Je abfvlute Onmacht vandenC79 ;denKoper genoodzaakt word dat zelve Verkochte Goei aan zig ie behouden, in dat geval alleen, eens den s often Penning zal worden betaald". Kdedanige voorgevende Onvermogen theid vanden Koper noch-tans alvorens door een valabel Bewys aan de zyde van den laatstgenoemden geprobeerd dient te wor-den. f2.) Met telang tot de Tweede Oorzaak,, is het een ongedisputeerde zaak, dat allerhande Con-tracten van Koop noodzakelyk uit haar zelveh ver-vallen en vergaan, zonderdiergelyke wederzvdfche geconfenteefde renunciatie en ntflaging van dien benodigd te hebben, als de Koopshandeling in Dron-kenfehap of ta dronken Gelagen gearresteerd en ge floten is, mits betalende het geen tot Wynkoop ver-teerd of bedongen is geworden, waarvan nader t. zien is, het geen Mr. SIMON van LEEUWEN ia zyn Roomsch Hollandsch Regt, Lib. 4- part. 20. Num. 6. daarover aangemerkt heeft; En f.) be^ treffende de laatfte Oorzaak heeft Koopbraak plaats door bedrog, of indien 'er een Animum fraudandi dat is een Oogmerk om te bedriegen, aan de zyd van den Verkoper of Koper exteert: Zie daarover tot meerder elucidatie en opklaring van zaken onder meer andere Rechtsgeleerde Autheuren, GROTIS; DA M HOUDER, HUB ER, en van ZTPHEH, welke alle over deeze materie zeer ampel gefchre-ven hebben, doch is ten dien opzichten byzonder Tecommendabel het Traccaat van den Profe?for VOET over de IV. Boeken van JUSTINJANUS X.*. 3. part. 24. Num. 5.Hae word deeze derde ef laatfle Oorzaak, concerneerendteen Koopbraak, ontjlaandt uit een Dolus of Bedrog,nader verklaard'?Dat Conform de Lex s. Cod de Refc. Vend, en de eenparige Sentimenten der zoo even aangehaal-de Rechts Doctoren, eigentlyk voor edrog inma*(So)materie van Koop gehouden word, als Iemand 'm de Prys boven- de helfte. der oprechte waarde is bedrogen, en alhoewel dit by oris Costumier Recht eertyds maar alleen den Verkoper Compeieerde , zonder dat dit prorogatif zig tot den Koper be. paalde, zoo heeft zulks althans ten respecte van beide plaats, invoegen als deezen aangaande ge* doceerd word, in de HOLLANDSCHE CONSUL-TATIEN part. a. Conf. 41.; Weshalven als een Confiante regel in de Hollandfche Pactyk obfer-vatoir is , dat zoo wel een Koper die boven de helfte der waarde, in den Prys van een Koophan-deling is bedrogen, als een Verkoper, die ten aan-zien van de verkochte Goedelen, in het zelfde ge-val verfeert, ter zake van dien relevabel of herftel-baar zoude wezen, uitgezonderd, wanneer de Ver-koping by fubustatie of openbaare Veiling gefchied ware, als in welk geval: onaangezienIemand voor meer dan de helfte van de re'ele waarde in den Prys bedrogen was, noch Koper noch Verkoper daar an zouden mogen worden gereleveerd: On-dertusfchen kan men onder deeze Derde Oorzaak, waardoor een Koop gerefcendeerd of vernietigd zou-de kunnen worden, inzonderheid ook begrypen , in-dien de verkochte zaak eenig onzichtbaar of ver-borgen gebrek heeft, waarvan de Koper ten tyde van de Koopshandeling niets heeft geweten , en overzulks als hv dat geweten had, prsefumtivelvk uit die Oorzaak de Koop zoude agtergebleven zyn, gelyk by voorbeeld ineen Paard, dat metde Worm, heimelyke Blindheid , Overkooting, Spatten of Galle befmet is, welke gebreken voor het Oog niet kenbaar zyn.Zyn( 8t ;Zyn 'er geene Uitzonderingen in de Rechtspleging t maken, aangaande een g> fus tineerde Koopbraak, waarin Bedrog plaats heeft gehad, en op funda-ment van welke evenwel de gefloten Koop nut kan worden gextingueerd en vernietigd 'iJa, want tot adftructie van dien word de n:vol gende distinctie of Ondcrfcheidin.e; aangetekend, by Mr. Si MON van LEEUWEN Roomseh HoUanisck Recht, Lib- 4. part, i.JVum 11. alwaar hyzegt: ,, Lierhalven by ons in de Paardekopery, in welke ,, de meeste gebreken kennelyk zyn, by die gee- ne die haar daarop verftaan, voor geoorlofd word ,, gehouden, dat den eenden anderen (dat is muta' tit mutandis zoo wel Koper als Verkoper) met Kopen en Verkopen mag bedriegen, behoudens ,, heimelyke Blindheid, Overkooting of Spatten, j, en Galle, welke Gebreken uiterlyk niet wel ken- baar zyn, volgens den algemeenen aangenomen ,, Stokregel onder de Paardekopers practicabel, van zes/en Rlaar\ dat is vier goede Voeten, en twee ,, goede Qogen". Behalvcn dat nopens Bedrog ra-kende het (tuk van Koop in de Rechtspleging vast ftaat, dat een Verkoper het zichtbaar gebrek van de verkochte zaak, niet behoeft te refundeeren en ie vergoeden, of ter wederoverneming daarvan kan worden geconltringeerd, om dat de Koper gepre-fumeerd word, ten miniten zoo capabel ie zyn,dac hy zyn eigen oogen moec kunnen vertrouwen , waar-van pertinent gehandeld word, iu de aangehaalde Lex 1. . 1.Zoude boven en behalve de gementioneerde zevenArticulen , betrekke/yk tot de materie \an Koop,nog eenige verdere aanmsrkingen plaats hebben?Dat de afzonderlyke Obfervatieo die ia Cas van F Pro-(8i)Proces , van een groote influentie ten deezen op-zichte in de Judicieele Praccyk zyn, verdienen de oplettendheid van alle Rechtsgeleerden ; En wel in de eerfte plaats, dac indien een Contract van Koop duister, dubbelzinnig en tw}ffelagtig is, zodanig dat daarover Quescie ontlhat, zoo gefched de in-terpretatie akyd tot voordeel van den Koper, en tot nadeel van den Verkoper, volgens het gead-vifeerde in de HOLLANDSCHE CONSULTA TIEN, part. 3. Conf. 101. In de tweede plaats dac in een Koop van vaste Goederen, toebehorende aan Minderjarige Kinderen , niet alleen bet Decreet van den Rechter noodzakelyk gerequireerd word, maar dat boven dien nodig is te oberveeren de uitzon-deringen, die WASSENAAR in zyn Practyk No-tariaat Cap. ia . 36 & 37. aliegueert, en aldaar breedvoerig kunnen'worden gevonden. In de derde plaats, dat by Keure van zommige bieden', expres-felyk is geftatueerd , dat Niemand by openoaare Veilinge eenige vaste Goederen, het zy Huizen of Landeryen, zullen mogen inmynen ofopeenigTrek-geld te hoogen, of in te Hellen, ten zy hy by de hand hebbe tweefuffifante Borgen tot Contentement van den Verkoper, op poene van dadelyk in hegte-nisfe -gefleld en geftrft te worden , ter arbitrage van Schepenen, zie bier over de Keur van de Ma-gftraat van'f Gravenhage, vanden i3Decemb. 104t. Mitsgaders de Ampliatie van dien van dato j Janua-ry 17*5- IQ tfe kierde plaats, dat wanneer Iemand by de Conditien van Koop belooft, en aangenomen heeft, aan den Koper by het doen van Transport overteleveren, zodanige Inftrumenten van Brieven van Eigendom als hy machtig is, of werkelyk be-zie, de Koper als dan van den Verkoper geene an-dere kan vorderen, het zyin zyn priv , het zy in zyn Qualiteit als Lasthebbende, en vervolgens uit krachie van de Koop-Conditie, Contentement dient te nemen met zodanige Brieven van Eigendom, wel-ke hem by de Overdracht wrden overgeleverd; Gelyk onder anderen aidus op den. 11 September desJaars.(83)Jaars 1734. by Vonnisfe van den Gerechte van's Ha-ge verdaan, in de zake van Dirk Claasz. B . . wo-nende in den Ambachte van Alphen, Contra Hugo van R * *. Notaris in V Gravenhage gegyzelde ,waar-by de laatstgenoemde gecondemneerd wierd aldaar Gyzeling te houdeu, tot dat l;y aan de Candemna-tie van den vporfz. Gerechte van den 13 February 1734. zoude nebben voldaan, en over zulks genoe. gen te moeten nemen, met de Overlevering van de Brieven n JJefcheiden, ofwel Extracten Authen. licq of Copyen van dien , tot de gekochte zaak ge-horende, voor zoo veel hy Imptrant die machtig 'isl En voorts in de Kosten van den J*rocesfe, zie no-pens dit fiogulier geval, ARENT LYBRRGHTS Redeneereni Vertoog over het Notaris Ampt, part. 9. Cap. 14. Num. io. alwaar dit merkwaardig Exempel volledig geallegeerd word : In de vyfdt plaats, dat naar ftyle van de Hollandfche Practyk Sententie ge-gaan zynde, ten Laste van een' Guarandeur, ook tegets den Koper ter zelver tyd executie kan wor-den gelegd, zoo wanneer hy tot den einde toe ia het Proces gebleven is geweest, wel teverftaanvoor zooverre de Guarandeur zig eerst als infolvent had verklaard, qnaangezien wy echter deeze zoort van fubtiliteiten in de Rechtspleging , hoe zeer op de goedkeuring der meeste Rechtsgeleerden berusten-de , voor Ons particulier niet zouden willen amplec-teeren, om reden dat 'er op die wyze zeer gemak kelyk een Dolus , of Bedrog plaats zoude kunnea hebben, >n geval zodanig een Guarandeur, om van Gerechtelyke pourfuite, en een daarop gevolgde Condemnatie van den Rechter, bevryd te blyvea , voorbedachtelyk zulk een Infolventie tot zyne Ont-lastiging practifeerde; Men kan tot verdere infrue-tie over deeze materie nazien, M E au t A , Lib. 4. tit. 93. Cap. 4. Num. 3. in Notis, en de verdere Rechts Doctoren, tot (laving .van zyn gevoelen al-daar by hem aangehaald. In de zesde plaats, als twee, drie of meer Perzonen in een Gontract van Koop, Optie referveeren, om des goedvindende dea F 2 Kop( 84)Koop te houden, of daarvan t kunnen rccitieereft of afgaan, zoo kan een of twee der Kopers van zo danige Conditioneele Koop ten allen tydon voor het Transport daatvaD renunciatie en af flard doen, al-fchoon de andere Koper , of Kopers, welke de ge-kochte zaak in Compagniefehap hadden aangekocht', zig aan de vervulling van het Contract bleven hou-den, volgens het geen men geadvifeerd vind, in deHOLLANUSCH'E Co N S LT A T I EK part. 4 Conf.310.n eindelyk in de zevende plaats , waarmeede wy voor althans deeze wydlopige en zwaarwichtige materie van Koop zullen befluuen, dat volgens ftyl van Negotie te Rotterdam in 't (luk van Koop geprac-tizeerd word, dat als Iemand iets koopt en geen tyd van betaling (lipuleerd, ilzwygende verftaanword, de zaak voor Contant Geld verkocht hebben, oa-aangezien de betaling, terftoud, of binnen de zes-vreeken gefched, en den Koper dat recht heeft een Per Cento, of een Gulden van het honderd, voor prompce betaling te mogen korten ; En dat als Ie-mand te Atnfierdam, eenige Koopraanfchappen cp-dag verkoopt, aan een Koper die twee of drie da-gen daarna infolvent word, of Bankroet fpeelt, de Verkoper geen recht heeft, om de verkochte Goe-deren , alhoewel dezelve nog 'm den Boedel van en infolvemen of voortvlugtigen Koper gevonden wiel-den, te reclameeren of weder naar zig te nemen , maar moet even als op alle andere nagelaten Goe-deren van den Koper, met en nevens de overige Ferzoneele Schuld eisfcbers concurreefen , Ponds-Ponds gelyk, zoo als tot meerder affirmatie te zien is, in de JVilUkeuren der Stad dtnfterdam gedrukt ia het jaar 1639, pag. 100.Zyn(85)2$nin materie van Huur, boven 'en behalvgn de gene-rale Effecten, waar van by den aanvang van dit Hoofddeel konelyk gewas it gemaakt, nog eenige zaken te ohferveeren ?5a, onder anderen hebben wy, in het PRACTI-YSS ZAK-J3OEK in den Jire 1779. voorde eer. fte maal uitgegeven, pag. 108 en 109. daaromtrent het volgende geremarqueerd : ,, -Huur van,Hirizen, na.-word voor gefloten gehouden, als ', men in dePrysgeaccordeerd is; Niemand mag Lan-' den verhuuren , zonder Schnftelyke Huurcedulle *, te hebben, op een] Zegel; binnen zes maanden na.hct ingaan van de Huur, en' van de Huiden , binnen drie maanden; Huurder en Verhuurder l, misverftand ver het Loon hebbende, zoo is de ^ handeling nietig; TtGouda heeft de Verhuurder geloof, op alle Condkien van Huur, als 'er geen Schiift of Getuigen van zyn ; Een Lyftochter 9, van onroerende Goederen, mag dezelve verhuu-,, ren ; maar met den Dood eindigt de Huur; Maar indien Iemand gemaakt was het gebruik van die . Hu-i of datLaad, zoo zoude hy hetzelve niet mogen verhuuren, sa de tweede Huurder is zo wel als de eerde verbonden aan den Eigenaar, 3, doh niet verder, als hy het bewoond of gebruikt . heeft. Huur moet voor een tyd aangegaan wor-,, den, B hetzelve moet in het Schrift nevens de fomme uitgedrukt worden, om het Zegels wille, ., Onroerende Goederen konnen niet langer ais ie. \t Jaar verhuurd , ten ware de Huurcedulle verle-,, den was voor het Gerecht daar het Goed ge. iegen is: Sententie van 't Hof van Hol/and 1609. hetzelve Hof heeft verklaard, van waarde een Huw van 20 Jaren, eu na expiratie van dien 10, io 30 Jaren Optie i. gelegen in de Oostcamp, oa- der Haag-Ambacht, thands by hem Huurder ge- bruikt ordende ; ende dat voor den tyd van vyf Jaren , ingaande den 24 December 17 . . , ende,zulks jaarlyks voor de fomme yan .. . te beta-,len prascies op den Vervaldag.Nemende hy Huurder daarenboven tot zyn las- ten, d'ordinaire Verpondingen, Sluis-, Mergen-, Malegelden en Bouwerken, en ingevalle d'extra- ordinare Verpondingen kwame te betalen , zal 'c zelve aan zyne Huurpenningen korten".Voorts zal de Huurder ten zynen Kosten 1 zelve Lind behoorlyk in en rondom moeten Slo-ten en Greppen, en houden buiten alle Keure en,Befchouwinge j de Hoofden bekwamelyk ma-G 3 JceaC* )ken en endefhoaden ; als meede 't zelve Land be* noorlyk moeten Misten, ftrooyen en zuiveren".Wyders gehouden zal zyn, in een Regenachti-3, ge ftatyd, 't geroeide Land niet te mogen heflaaa, op dat het niet vertreeden worde : Maar 't zelve te gebruiken als een goed Huurder betaamt te doen'*.Nog zal hy Huurder 't gemelde Land aan nie- mand mogen overdoen, dan met fchriftelyk Con-ti fent van den Verhuurder".,Laatftelyk wederzyds gehouden zullen zyn; , op den iften November voor't eindigen derHuu re, den andere behoorlyke op-ofte aanzegging , te te doen. Onder verband als naar Rechten".Return 's HA GE den enz.VIER.( 103 )VIERDE HOOFDDEEL.Over Arresten op Perzonen en Goederen x in Civile %aken van den Hove Provinciaal in voldoenine van Haar Ed. Groot Mog Refolutie, v:,n da-,, to den 19. deezer lopende Maand , ende het aanfehryven. daarop gevolgd, gegeven op 't>fob-C"7)Tubject van de Proceduren van Executie, je.gensden Perzoon van den Heer van Schagen,, byder hand genomen, ende daarop alvonrensnagezien de Refolurie van Haar Ed. GrootMog.van den 4 October 1588. op gelyke ge-legenheid genomen , medebrengende dat deGedeputeerden, van de Steden, ter DagvaardCompareerende , in 't reizen nocbte keeren,nochte geduurende den tyd , dat zy Luiden.compareren,uit eenigerhande Oorzaken, haarLuider Steden , ofte he Luiden in 't parti-culier Concerneerende , achtervolgende des) Gerechtigheid van den Lande, en zullen mo-gen worden gearresteerd , nochte ook jegens;,hen Luiden geprocedeerd by wegen van Exe-,,cutie, is na voorgaande deliberatien goedge-vonden ende verftaan, dat in Conformit vandezelve Refolutien Niemand van de Heeren,,van de Ridderfchap, ofte van de Gedeputeer-,,de van de Steden, in deeze VergaderingeCom-pareerende, geduurende de tyd dat haare Ed.GroetMog. Staatsgewyze by den anderen zyn ,eDdedat gemelde Heeren van de Ridderfchap,ofte van de Steden , als boven Compareren,,zullen, nochte ook op de reize, in 't komennaar, ofte in.'t wederkeeren van de voorfz.Vergaderinge, uit eenigerhande Oorzaak, ag-tervolgende de Gerechtigheid van den Landen,zal mogen worden gearresteerd, nochte ookde Perzonen van dezelve, by wegen vanExecu-de in eenigerlei manieren geincommodeerd, enzal de bovenftaande haar Ed. Groot Mog. Sefo-lutie, mitsgaders ook die van den Jare 1588.voorfz. by Extract authenticq, aan beide deHoven van Justitie toegezonden worden, om-me haar naar den innehouden van dien prasci-felyk te reguleeren, ook te doen reguleeren al-j, len den geenen die zulks aangaan mag, mee,,byvoeginge aan die van den Provincialen Raa-de dat zy Luiden die agtervolgende de voor-gaan-(I8)gaande zaken van den gemelde Heere van Schagen zullen hebbenteminieeren, endeover- zulks den zelven uit zyne jegenwoordige De- tentie of Arrest ten fpoedigden zullen heb-M ben te ontdaan". Onderftond, accordeert mei: de voorfz. Kefolutie , geteekend ; Herbert van Beaumont, 153.Met belang tot deeze vierde Ferdeeling , rakende de materie van Arrest, verdient het een zonderlinge re-flectie, de vraag of Ambasfadeur s, Afgezanten , of andere Publicque Ministers hier te Lande re-fideerende, in haare Perzenen of Goedeten ad-restabel zyn?In een' volftrekten zin genomen , zyn de buiten* landfche Gezanten , Publicque Ministers , welke van Vreemde Mogendheden by deczen STA AT re-fideeren, geduurende de tyd, dat hun Gezamfchap hier te Lande duurt, gelyk ook in het herwaards komen of in het vertrekken van de Plaats hunner refi-dentie, niet alleen ter zake van Civile Actin en ge-contracteerde Schulden, noch in haare l'erzonen noch in haare Goederen arrestabel, om dat zy an de Protectie van het Volken Recht gaudeeren moeten, rrwar boven dien in zodanige gevallen in het ge. heel niet convenibel of betrekkelyk in rechten bui. ten de Competente Jurisdictie waaronder zy eigen-lyk resforteeren; Dan terwyl de Rechtsgeleerden aangaande deeze lang gedebatteerde Questie fchy nen te discrepeeren, immers in dat Opzicht van geen eenparig fentiment en gevoelen zyn, zoo be-hoort zulks by wyze van nadere Verklaring, waarby de Burgerftaat merkelyk geinteresfeerd is, tot een Object ran Onderzoek gemaakt te worden.OpC i9'J)Op welks gronden van noodzakelykhtid berust dit] gerequireerde Interpretatie of Verklaring ?Op driederlei disfentieerende gevoelens, welke daaromtrent onder de Rechts Doctoren plaats heb-ben , en derhalven als Objecten van de uiterfte aan-geleegentheid eepe zonderlinge Opmerking verdie* nen; Eensdeels , vermits zommige Rechtsgeleerden fustineeren.ldat ten respecte van buitenlandfche Afge-zanten , onderfcheid gemaakt moet worden tusfchen *4rwf ,en eenfimpele Conventie, uit krachte van wel-ke onderfcbeiding zy abfoluut ftaande houden, dac Afgezanten of Publicqae Ministers van buitenland-fche Mogendheden, buitea haar Ordinaris en dage-lykfche Rechters ter zake voorfchreven-, Conveni* bel betrekkelyk in rechten zyn : Anderdeels om dat zommige meenen en van gevoelen zyn, dat ten dee. zen Opzichten een aanmerkelyke distinctie gemaakt dient te worden tusfchen Contracten voor dato van haare Commisfie of Bezending aangegaan, en tus-fchen zodanige Contracten, welke by haar gemaakt zyn, geduurende den tyd van haarGezantfchap, en alfchoon zy geea zwarigheid maken van toeteftaan dat Ambasfadeurs of andere Publicque Ministers buiten haar Competenten en dagelykfehen Rechterjin beide opzichten niet actionabel zyn, ten zake van Civile Actie of Schulden by haar, voor dato van derzelver Commisfie of Bezending gecontracteerd, het zy ge-duurende haar verblyf in de Plaats van hare refden tie of by het vertrekken van daar, dezelve nochtans aldaar kunnen worden geconvenieerd over particu-liere of liever Perzoneele Schulden of Contracten , ftaande de tyd van haare Commisfie of Gezantfchap in de Plaats van haare refidentie gemaakt.ZynC130 )Zyn 'er geen Rechtsgeleerden, die fan een Contrariegevoelen zyn, en van deeze beide aangehaalde Opi-uien afwykentJal verre de meeste onpartydige Rechtsgeleerden-zyn met den beroemden Frafident van BYNKEKS-HOEK van begrip, gelyk derzelver gevoelens ook boven die der andere Rechts Doctoren in dit ftuk te amplecteeren zyn, dat alhier een Notabel Onder* fcheid moet worden gemaakt, tusfehen handelingen^ welke zomtyds met betrekking tot Ambasfaders of Publicque Ministers van buitenl3ndfche Hoven, in Qualiteit als Gezanten, plaats kunnen hebben, f tus-fehen zodanige Onderhandelingen, die zy als Private Perzonen, het zy in het flfik van Koopmanfchap als anderzins, voor haare particuliere Rekening, geduu rende de tyd van haar Gezantfchap, in het Land al-waar zy hunne redentie houden , contracteeren ^ Aangezien zy, in het eerfte geval, terzake van al-lerlei Contracten of Handelingen, byi haar in Quali* teit als Publicque Ministers aangegaan, alleen res-ponfabel f verantwoordelyk zyn en rekenfehap be-horen te geeven, aan den Potentaat of Mogendheid, Tan wien zy afgezonden zyn geworden : Daarin hec tweede geval een Afgezant zig als een Privaat Per-zoon in hoedanigheid van Koopman compromiuee-rende, of ter zake van Koophandel eenige Contrac-ten met de Ingezetenen van deezen Lande,.voor zy ne particuliere Rekening fluitende, wegens het zel-ve in Cas van dispuut, onwederfprekelyk Convent-bel zoude zyn, en ter voldoening van het Contract, in Rechten kunnen worden betrokken,, ter Blaatfe daar het Contract gefloten is.Zou(t&?)Zou, tot liming van dit laat/ie argument, gent over tuigende Bewysgronden tot adftructie van dieft k~ tien worden bygebragtfTot meerder elucidatie van dien zullen wy hier een zakelyk uittrekzel doen volgen, van het geert ver deeze zwaarwichtige materie uit het RECHTS-G.ELEERD WOORDENBOEK onder den Titul van Ambasfadeur pag. 13en 14. is verhandeld: ,, Men j, vind ten deezen respecte een IVaarJchoumng van) Haar fioogiMog. de Heeren Staaten Generaal der Vereenigdg Nederlanden gemaneerd den 9 Sept. 5, 1679. die fpeculatie verdient', houdende onder anderen deeze opmerfcelyke pasfage, dat de Per-,, zonen, Domestiquen ofte Goederen van Uithtemfche- Ambasfadeurs ofte Ministers hier te Lande komen' de, Reddeerende, ofte pasfeerende, eenige fihuldeji contr acteer ende, nochop haore Aankom[le, nochte ge* duwende haar Vtrblyf, noch op haar Vertrek van, hier zullen mogen worden gearresteerd , gedetineerd s, ofte aangehouden voor eenige Schulden, die zy alhier te Lande zouden mogen hebben gecontracteerd. fin a, is ook in der daad een der principale Immunitei-,, ten, welke de /fmbasfadeurs, Ministers ofiiuiten- landfche Gezanten, uit krachte van het Recht der Volkeren, en byzondere Vergunningen, ouwe derfpreekelyk Competeeren, dat zy in haarePer- zosen en Goederen , ter zake van Schulden of han-i, delingen, by haar geduurende den tyd van haard Kefiientie met Ingezetenen van den Staat of Mo- gentheid , by welke zy afgezonden zyn aange ,, gaan, niet arrestabel noch cjnvenibel zyn. De ,, Prcefident van BSKERSHOEK heeft over de voorgemelde Waarfchmwing van de Staaten Gene ,, raal van den o Septcpbeer 1679. gecommenta-9j rieert in zyn Tractaat de Foro Legdtorum- Cap. 9. j, en 14- fer gelegenheid van een Misfive van den Hove Provinciaal op den 21 February 1721. aan de 1 Sta**(I30,, Stouten ran Holland gefchreven overde zooNo* ,, tableals zeldzaame juestie, of een Publicq Mi- nister van eenige Buuenlandfche Mogentheid hier te Lande refideerende, en Koophandel dry vert* de, in deezen opzichte wel aangezien moet wor-,, den, als Minister, danofhy niet ah Koopman al-,, hier geconvenieerd kan worden ? En geeft de voornoemde Prefident in zyn voorfz. Tractaat Cap. ,% if, pag. 130 en 131. vervolgens een raad. Na melyk dat men een