Post on 21-Mar-2016
description
Zolang er onderzoek is, is er hoop – Tant qu’il y aura de la recherche, il y aura de l’espoir
www.pharma.be
De therapeutische vrijheid
Symposium VAS De rechten van de arts22 November 2008
De therapeutische vrijheid
“De arts en de tandarts oordeelt in geweten en in volle vrijheid over de aan de patiënten te verlenen verzorging”− ZIV-wet, art. 73, § 133
De therapeutische vrijheid
“Aan artsen, tandartsen (…) mogen geen reglementaire beperkingen worden opgelegd bij de keuze van de middelen die aangewend moeten worden, hetzij voor het stellen van de diagnose, hetzij voor het instellen en uitvoeren van de behandeling”:−WUG-wet, art. 11, 1e lid
De therapeutische vrijheid
“Het algemeen reglement mag geen bepalingen bevatten die de professionele autonomie van de individuele ziekenhuisarts op het vlak van het stellen van de diagnose of het uitvoeren van de behandeling in het gedrang brengt”− ZH-wet 1978, art. 130, § 1
Diagnostische en therapeutische vrijheid
Een fundamenteel recht … fundamentele rechten geven snel
de indruk absolute rechten te zijn
Maar dat zijn ze dus NIET.
Diagnostische en therapeutische vrijheid
De diagnostische vrijheid lijkt redelijk absoluut− Uw vrijheid om de diagnose te stellen− binnen uw expertisedomein
De therapeutische vrijheid is daarentegen redelijk beperkt
Beperking therapeutische vrijheid
WUG-wet:− “… geen reglementaire beperkingen bij
de keuze van middelen die aangewend MOETEN worden…”
Norm: aansprakelijkheidscriterium (infra)
Beperking therapeutische vrijheid
ZIV-wet: − “Geneesheer en tandheelkundige
onthouden zich van overbodige of onnodige dure verstrekkingen voor te schrijven, uit te voeren of te laten uitvoeren ten laste van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen”:
Norm:budget-criterium
Beperking therapeutische vrijheid
ZH-wet:−Gestructureerde medische activiteit − Kwaliteitstoetsing en –bewaking−Geïntegreerde werking
Norm: samenwerkingscriterium in ZH-verband
De fundamentele therapeutische vrijheid
Wie is de titularis van de therapeutische vrijheid?
Tegenover wie kan de titularis haar doen gelden?
Ten aanzien van wie is ze afdwingbaar?
De betrokken belangen en rechtmatige rechten
De arts De patiënt Het ziekenhuis De ziekteverzekering De samenleving
De therapeutische vrijheid
Meestal wettelijk omschreven in relatie met overheden:− ZIV-wet: ten aanzien van de
ziekteverzekering− Ziekenhuiswet: ten aanzien van de
inrichtende macht van het ziekenhuis
De therapeutische vrijheid
In relatie met de patiënt:− Haar/zijn recht op zelfbeschikking
“informed consent”− Haar/zijn recht op de best mogelijke
behandeling: Art. 5 W patiëntenrechten: “Iedereen heeft recht op
een goede, zorgvuldige en kwaliteitsvolle dienstverlening. De best mogelijke zorg moet
worden verstrekt in functie van de beschikbare medische kennis en met naleving van de geldende wetenschappelijke standaarden en aanbevelingen”
• Zorgvuldigheidsbeginsel = aansprakelijkheidsnorm• = WUG-wet: “MOETEN”• Geen budgetaire of financiële beperkingen
De therapeutische vrijheid & verantwoordelijkheid
Een dubbele verantwoordelijkheid− Tov de patiënt voor de behandeling
Zorgvuldigheidsnorm: de best mogelijke zorg− Tov de ZIV voor de kost
Art. 73 ZIV-wet:”geen overbodige of onnodig dure verstrekkingen”
• ! Art. 73 ZIV-wet = Grondslag van diagnostische & therapeutische vrijheid
• Én: • … van de quota “goedkoop voorschrijven” …
−Hoe deze verzoenen?
De therapeutische vrijheid
Unanieme rechtspraak en doctrine:− Financiële beperkingen of beperkingen
aan de middelen van diagnose of behandelingen worden op zichzelf NIET beschouwd als beperkingen van de therapeutische vrijheid
Af te wachten:−… OOK niet als beperkingen van “de
best mogelijke zorg”?
De ziekteverzekering als kader van beroepsuitoefening
23.084.500.000 €: budget 2009 Kader van gezondheidszorg:− Sociaal, toegankelijk, solidair − Solidariteit: van gezond/ziek naar
hogere inkomens/lage inkomens− Loden bureaucratie
Belangrijke maatschappelijke investering in gezondheidszorg…
Paradox?
Hoe oefen je een vrij beroep uit…
In een gesocialiseerd stelsel van ziekteverzekering ?
Geneeskunde … in “een gouden kooi”?
Of: onoverbrugbare antithese?
De verantwoordelijke arts>< “médecins sans patients”?
De arts-expert>< “le tiers connaissant”?
De best mogelijke zorg>< “niet onnodig duur”
ZV-entourage: − steun of stoorzender?
Van vertrouwensrelatie naar wantrouwensrelatie?
Basis van de therapeutische relatie:− Vertrouwen arts – patiënt− Steunend op beroepskennis
EBM (Sackett): Guidelines & de lessen van de klinische praktijk
− Colloque singulier>< Basis van de praktijkuitoefening:− Budgetverantwoordelijkheid− “Guidelines”: richtsnoer of rechtsnorm?− De zichtbare “adviserend geneesheer”
“Guidelines”: best practices of rechtsregel?
Integratie van beide “guidelines” / “best practices”− Als richtsnoer ?−Of als rechtsregel ?
pffff: … COPD!− Als beoordelingscriterium bij
aansprakelijkheid ?
De …zichtbare “adviserend geneesheer”
Ontwerp “gezondheidswet”: − “De adviserend geneesheren hebben
als opdracht: 1) de sociaal verzekerden advies, informatie en sociale begeleiding te verlenen, teneinde ervoor te zorgen dat hen de meest geschikte verzorging en behandeling tegen de beste prijs wordt verleend, rekening houdend met de globale middelen van de ziekteverzekering”
De therapeutische vrijheid
Is de vrijheid van de arts Om volgens de regels van de kunst –
EBM, klinische ervaring en guidelines – De diagnose te stellen van haar/zijn
patiënt Haar/zijn patiënt te informeren over diens
gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie ervan,
evenals over de aanbevelingen inzake levenswijze en mogelijke behandelingen
…
Voorts de patiënt binnen de op grond van die informatie bekomen informed consent de aangewezen behandeling voor te schrijven
Daarbij alle richtlijnen en guidelines respecterend, en budgetoptimaal tewerk te gaan,
En toch de best mogelijke zorg te verlenen, Onder individuele verantwoordelijkheid ten
opzichte van de patiënt En verantwoordingsplicht naar de autoriteiten
van de ziekteverzekering
De therapeutische vrijheid
Een aanbod Een zakelijk contract Met brede randvoorwaarden en -beperkingen
Paradox?
Socialisering van de therapeutische vrijheid:− Van colloque singulier naar
driehoeksverhouding: arts / patiënt / ZV / …
Individualisering van de aansprakelijkheid−Hier blijft de arts de lonesome cowboy/-girl
Van patiëntenrechten naar “regels van goed patiëntschap”?
De patiënt in de eistijd (prof. H. Nys) Of: patiëntenrechten- én plichten? De patiënt en haar/zijn
informatieverstrekking De patiënt en de eigen
verantwoordelijkheid De patiënt en therapietrouw
Van veel bestuur naar goed bestuur ?
Evidence based policy? Guidelines voor goed, respectvol en
verantwoordingsplichtig bestuur?
Het geheim
Herwaardeer de vertrouwensrelatie!
30
Het geheim: herstel de vertrouwensrelatie
31
Zolang er onderzoek is, is er hoop – Tant qu’il y aura de la recherche, il y aura de l’espoir
www.pharma.be