Post on 11-Jan-2017
Hulpverleningszones:
tijd voor een zonaal verhaal
21 november 2016
#vvsgbwcongres
#vvsgbwcongres
Welk beleid inzake welzijn op het werk?
Koen Scheppers
Het welzijnsbeleid en de rol
van de hiërarchische lijn
Koen Scheppers
FOD WASO
TWW Antwerpen
koen.scheppers@werk.belgie.be
Overzicht
• Welzijnsbeleid
– Werkgever
– Hiërarchische lijn
– Werknemers
– Preventieadviseur
• Aankoopprocedure
• Ongevallen
• Vragen
Overzicht
• Welzijnsbeleid
– Werkgever
– Hiërarchische lijn
– Werknemers
– Preventieadviseur
• Aankoopprocedure
• Ongevallen
• Vragen
Werkgever / werknemer?
• Vrijwillige brandweer?
• Vrijwilligers niet onderworpen, tenzij
gezagsverhouding
• Het gaat enkel om een vrijwillig engagement
• Tussenkomsten en activiteiten zijn altijd onder
gezag
• http://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=559
WelzijnsbeleidDe cirkel van Deming
De betrokken partijen
De plichten en opdrachten van de
werkgever
• Structurele, planmatige aanpak !
• De hiërarchie van preventiemaatregelen
toepassen:
1. Primaire preventie: bestrijden bij de bron
2. Secundaire preventie:
• collectieve bescherming
• persoonlijke bescherming
3. Tertiaire preventie: o.a. noodmaatregelen en eerste hulp
De plichten en opdrachten van de
werkgever• Meer uitgewerkt wordt dit:
1. risico’s voorkomen
2. de evaluatie van de risico’s die niet kunnen voorkomen worden
3. risico’s bestrijden bij de bron
4. vervangen wat gevaarlijk is door dat wat niet of minder gevaarlijk is
5. voorrang aan collectieve beschermingsmaatregelen boven
persoonlijke beschermingsmaatregelen
6. de aanpassing van het werk aan de mens …
7. risico’s zo veel mogelijk beperken, rekening houdend met de stand
van de techniek
8. materiële maatregelen hebben voorrang op iedere andere maatregel
9. voorlichting, informatie, opleiding, …
10. signalisatie
De plichten en opdrachten van de
werkgever• Verdere taken:
– rekening houden met de stand van de techniek: normen en
codes van goede praktijk volgen
– een vormingsprogramma opmaken
– een planmatige aanpak
• => een ruim, maar belangrijk takenpakket.
De plichten en opdrachten van de
leden van de hiërarchische lijn
1. voorstellen en adviezen formuleren aan de
werkgever in het kader van het dynamisch
risicobeheersingsysteem.
=> actief voorstellen doen i.v.m. planmatige
aanpak.
2. ongevallen en incidenten die zich op de
arbeidsplaats hebben voorgedaan onderzoeken
en maatregelen voorstellen om dergelijke
ongevallen en incidenten te voorkomen.
De plichten en opdrachten van de
leden van de hiërarchische lijn3. opsporen van de problemen van psychosociale
aard verbonden aan het werk en waken over de
tijdige behandeling ervan;
4. een effectieve controle uitoefenen op de
arbeidsmiddelen, de collectieve en persoonlijke
beschermingsmiddelen, … teneinde
onregelmatigheden vast te stellen en
maatregelen te nemen om hieraan een einde te
maken
5. tijdig het advies inwinnen van de Diensten voor
Preventie en Bescherming op het werk, dit is
zowel de interne als de externe preventiedienst.
De plichten en opdrachten van de
leden van de hiërarchische lijn
6. controleren of de verdeling van de taken op een
zodanige wijze gebeurt dat de verschillende
taken worden uitgevoerd door de werknemers
die de daartoe vereiste bekwaamheid hebben en
de vereiste opleiding en instructies hebben
ontvangen.
7. waken over de naleving van de instructies die in
toepassing van de wetgeving inzake het welzijn
van de werknemers bij de uitvoering van hun
werk moeten worden verstrekt.
De plichten en opdrachten van de
leden van de hiërarchische lijn
8. zich ervan vergewissen dat de werknemers de
inlichtingen die zij gekregen hebben in
toepassing van de wetgeving inzake het welzijn
van de werknemers bij de uitvoering van hun
werk goed begrijpen en in praktijk brengen.
9. het onthaal van elke beginnende werknemer
organiseren en een ervaren werknemer (peter of
meter) aanduiden die ermee belast is deze te
begeleiden.
De opleiding van de
hiërarchische lijn• Strategie dynamisch risicobeheer
• communicatie-toolbox-overleg
• ongevallenonderzoek
• incidentenonderzoek
• risico-observatie
• risico-evaluatie
• taakanalyses
• opstellen van instructies
• onthaal van nieuwe werknemers
• psychosociale aspecten van het werk
De plichten en opdrachten van de
werknemers
1. op de juiste wijze gebruik maken van machines,
toestellen, gereedschappen, gevaarlijke stoffen,
vervoermiddelen en andere middelen
2. op de juiste wijze gebruik maken van de persoonlijke
beschermingsmiddelen die hun ter beschikking zijn
gesteld en die na gebruik weer opbergen
De plichten en opdrachten van de
werknemers3. de specifieke veiligheidsvoorzieningen van met name
machines, toestellen, gereedschappen, installaties en
gebouwen niet willekeurig uitschakelen, veranderen of
verplaatsen en deze voorzieningen op de juiste manier
gebruiken
4. de werkgever en de interne dienst voor preventie en
bescherming op het werk onmiddellijk op de hoogte
brengen van iedere werksituatie waarvan zij
redelijkerwijs kunnen vermoeden dat deze een ernstig
en onmiddellijk gevaar voor de veiligheid en de
gezondheid met zich brengt, alsmede van elk
vastgesteld gebrek in de beschermingssystemen
De plichten en opdrachten van de
werknemers5. bijstand verlenen aan de werkgever en de interne
dienst voor preventie en bescherming op het werk,
zolang dat nodig is om hen in staat te stellen alle taken
uit te voeren of aan alle verplichtingen te voldoen die
met het oog op het welzijn van de werknemers bij de
uitvoering van hun werk zijn opgelegd
6. bijstand verlenen aan de werkgever en de interne
dienst voor preventie en bescherming op het werk,
zolang dat nodig is, opdat de werkgever ervoor kan
zorgen dat het arbeidsmilieu en de
arbeidsomstandigheden veilig zijn en geen risico’s
opleveren voor de veiligheid en de gezondheid binnen
hun werkterrein
De plichten en opdrachten van de
werknemers7. op positieve wijze bijdragen tot het preventiebeleid dat
wordt tot stand gebracht in het kader van de
bescherming van de werknemers tegen geweld,
pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk,
zich onthouden van iedere daad van geweld, pesterijen
of ongewenst seksueel gedrag op het werk en zich
onthouden van elk wederrechtelijk gebruik van de
klachtenprocedure
De plichten en opdrachten van de
werknemers• Dit is de samenvatting van iedere onthaalbrochure!
• Voldoende begeleidingsmaatregelen voorzien.
• Werkgever moet (kunnen) optreden indien
zwaarwichtige overtredingen.
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Opdrachten
– Bijstand verlenen
– Realiseren
– Adviseren
• Taken
– Periodiek
– Permanent
– Occasioneel
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Bijstand verlenen
– meewerken aan identificatie van gevaren
– deelnemen aan studie van arbeidsongevallen
– deelname analyse beroepsziekten
– deelname analyse oorzaken psychosociale risico's
– bijdragen onderzoeken mbt ergonomie & stress
– voorstellen ivm onthaal, informatie, vorming uitwerken van
propagandamiddelen
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Realiseren
– deelname aan de coördinatie van derden
– meewerken aan de noodprocedures
– meewerken aan de organisatie van de EHBO
– secretariaat CPBW
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Adviseren
– advies ivm resultaten risicoanalyse
– voorstellen formuleren voor globaal preventieplan &
jaaractieplan
– advies organisatie arbeidsplaats, werkpost, omgeving,
agentia, arbeidsmiddelen, uitrusting, 5A's
– advies hygiëne, sanitaire installaties
– advies opmaak instructiekaarten procedures brand & nood
– advies vorming van werknemers
– advies ivm welzijn aan werkgever & CPBW
– beantwoorden van vragen ivm wetgeving.
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Periodiek
– jaarlijks grondig werkplaatsbezoek
– opstellen maandverslag (bijlage II)
– opmaak jaarverslag (bijlage III)
– secretariaat CPBW
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Permanent
– veelvuldige werkplaatsbezoeken
– onderzoekingen voor verbetering welzijn
– kennis nemen van technieken & procédés
– documentatie bijhouden (bijlage I)
• De regelgeving die van toepassing is.
• Akten en documenten opgelegd door deze regelgeving
• Alle andere documenten ter verbetering van welzijn
• Drie lijsten (te keuren en controleren / gevaarlijke
producten / emissiepunten)
– kennis nemen van de 5A's
– bijhouden kennisgevingen
Taken en opdrachten van de
preventieadviseur• Occasioneel
– werkpostonderzoek bij verhoging risico
– onderzoekingen nav arbeidsongevallen
– onderzoek ongeval met > 4 dagen arbeidsongeschiktheid
– maken AO-steekkaart zo 4 dagen arbeidsongeschiktheid
(bijlage IV)
– analyses & controles (doen) uitvoeren
– maatregelen treffen in noodsituaties
– omstandig verslag ernstig arbeidsongeval
– documenten opstellen bij aankoop
– viseren bestelbon & veiligheidsinstructiekaart / opmaken
verslag voor indienststelling
– bijhouden documenten onthaal & instructies
Overzicht
• Welzijnsbeleid
– Werkgever
– Hiërarchische lijn
– Werknemers
– Preventieadviseur
• Aankoopprocedure
• Ongevallen
• Vragen
Geschiedenis
• Voorkomingsbeleid
– ARAB
– KB van 20 juni 1975
• Stap naar nieuwe aanpak
– Niet langer technische detailwetgeving
– Resultaatsverbintenis werkgever
• Maatregelen ifv de risico’s
• Aanpassing arbeid aan de mens
Situering
• Niet alleen voor arbeidsmiddelen!
– Ook voor chemische agentia
– PBM
– CBM
• Concrete invulling van de verplichtingen voor de
werkgever
– Risico’s voorkomen
– Aanpassen van het werk aan de mens
– Risico’s beperken door rekening te houden met de stand van
de techniek
Arbeidsmiddelen
• KB van 12 augustus 1993 betreffende het gebruik
van arbeidsmiddelen
• Wat zijn ze?
– alle op de arbeidsplaats gebruikte machines, apparaten,
gereedschappen en installaties
• Gebruik
– elke activiteit met betrekking tot een arbeidsmiddel, zoals
ingebruikneming of buitengebruikstelling, aanwending,
vervoer, reparatie, ombouwing, onderhoud, verzorging,
waaronder met name ook reiniging
De 3 groene lichten
• Waarom?
– De werkgever neemt de nodige maatregelen om ervoor te
zorgen dat de arbeidsmiddelen die in de onderneming of in
de inrichting ter beschikking van de werknemers worden
gesteld, geschikt zijn voor het uit te voeren werk of daartoe
behoorlijk zijn aangepast
De drie groene lichten
• Van toepassing op installaties, machines en
gemechaniseerde werktuigen
– Dus niet voor apparaten en gereedschappen
1ste groen licht
• Voorstudie en bestelbon
– Vigerende wetten en reglementen inzake veiligheid en
hygiëne
– Aanvullende voorwaarden in het kader van het dynamisch
risicobeheerssingssysteem
• Visum preventieadviseur belast met de leiding
van de IDPB of de afdeling van de IDPB
• Medewerking van
– Preventieadviseurs intern/extern volgens de toepasselijke
vaardigheden
– Andere bevoegde personen
Minimumeisen
• Let op: er worden ook minimumeisen bepaald in
afzonderlijke KB’s voor
– Beeldschermen
– Mobiele arbeidsmiddelen
– Arbeidsmiddelen voor hijsen en heffen
– Arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte
2de groen licht
• Bij de levering geeft de leverancier aan de klant
een document waarin de naleving van de bij de
bestelling geformuleerde vereisten inzake
veiligheid en hygiëne verantwoord wordt.
3de groen licht
• Vóór elke indienststelling is de werkgever in het
bezit van een verslag dat de naleving vaststelt
van:
– Vigerende wetten en reglementen inzake veiligheid en
hygiëne
– Aanvullende voorwaarden in het kader van het dynamisch
risicobeheerssingssysteem
3de groen licht
• Opgesteld door preventieadviseurs belast met de
leiding van de IDPB of de afdeling van de IDPB
• Medewerking van
– Preventieadviseurs intern/extern volgens de toepasselijke
vaardigheden
– Andere bevoegde personen
Uitzonderingen• Voorschriften bij levering of indienststelling zijn niet van
toepassing indien:
– ze reeds voorzien van een merk van keuring, goedkeuring of
overeenkomst (bvb CE-markering).
• Voor zover gedekt door die keuring of overeenkomst
• Aanpassingen, samenbouw of wijzigingen vallen hier niet onder
– machines, installaties en onderdelen gecontroleerd worden door
een erkend organisme (Ext. Dienst voor Technische Controles
(EDTC))
– Aankoop van nieuw exemplaar gelijkvormig aan één waarvoor de
procedure reeds volledig werd gevolgd
• Deze voorschriften zijn wel van toepassing indien het om
geëiste aanvullende voorwaarden gaat of om niet door de
keuring gedekte aspecten.
Na de 3 groene lichten
• Indien specifiek gevaar:
– Gebruik blijft voorbehouden aan bepaalde werknemers
– Betrokken werknemers hebben een specifieke bekwaamheid
en kregen een adequate specifieke opleiding
• Veiligheidsinstructies begrijpbaar voor de
werknemers
– Omstandigheden gebruik, inspectie en onderhoud
– Voorzienbare abnormale situaties
– Conclusies uit de opgedane ervaringen
• Adequaat onderhoud
• Periodieke controles indien het veiligheidsniveau
kan verslechteren
Andere verkregen
arbeidsmiddelen• Verhuur, leasing, ter beschikking gesteld en
ontlening
– Algemene verplichting: ter beschikking gestelde
arbeidsmiddelen moeten geschikt zijn
– Gebruiker is verplicht om opleiding en informatie te voorzien
voor de werknemers
– Goede afspraken zijn voor de andere verplichtingen
noodzakelijk
Overzicht
• Welzijnsbeleid
– Werkgever
– Hiërarchische lijn
– Werknemers
– Preventieadviseur
• Aankoopprocedure
• Ongevallen
• Vragen
Ongevallen
• Vallen door een dak
Ongevallen
• Aanrijdingen op de openbare weg
– Verkeersongevallen
• Tussenkomst bij ongevallen op de weg
• Verkeer van voertuigen op een afgesloten zone
• Daalpalen / glijpalen
Ongevallen
• Instorten van (deel van) gebouw. Dakgoot /
dakkapel / gevel
• Eenheid van bevel / communicatie
• Blindlopen
• Voedingsslang die op druk komt
• Glasscherven / breken gelaagd glas
• Vallen van brandweerwagen
• Doorknippen elektrische kabel bij
opruimwerkzaamheden
• Brandwonden in nek
• Vellen van een boom / omvallen van een boom
Overzicht
• Welzijnsbeleid
– Werkgever
– Hiërarchische lijn
– Werknemers
– Preventieadviseur
• Aankoopprocedure
• Ongevallen
• Vragen
Nog vragen?