Wetenschap geeft geen duidelijkheid over relatie tussen

hersentumoren engebruik mobiele telefoon

Prof. dr ir E. Lebret Voorzitter Wetenschapsforum

Gebruik mobiele telefoon

2

• introductie begin jaren negentig • NL: 1999 ruim 5 miljoen, 2011 ruim 21 miljoen

aansluitingen• maatschappelijke zorg: hersentumoren?• onderzoeken: Interphone, Hardell, ...• beoordelingen: ICNIRP, Gezondheidsraad, …• 2011 Internationale Agentschap voor Onderzoek

naar Kanker (IARC), agentschap van

Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)• Gezondheidsraad: wetenschappelijke basis,

Kennisplatform: praktische betekenis

IARC classificatie 2B

3

zendsignalen “mogelijk kankerverwekkend”

• wel aanwijzingen, geen overtuigende bewijzen• bepaalde hersentumoren

(gliomen, brughoek-tumoren)• geen aanwijzingen andere typen• oorzakelijk verband mogelijk; toeval, vertekening of

(invloed van) andere oorzaken niet uit te sluiten• meer onderzoek nodig

IARC classificatie (www.iarc.fr)

4

Groep1: … kankerverwekkend voor mensen

… voldoende bewijs (bv: asbest en arseen)

Groep 2A: … waarschijnlijk kankerverwekkend

… bijna voldoende bewijs

Groep 2B: … mogelijk kankerverwekkend

… niet voldoende bewijs

Groep 3: … niet in te delen

… meestal te weinig onderzoek (bv: glaswol en

steenwol)

Groep 4: … waarschijnlijk niet kankerverwekkend

(…alleen caprolactam, grondstof voor nylon)

IARC classificatie 2B

5

• aanwijzingen kankerverwekkendheid in:

- epidemiologisch (Interphone, Hardell)

en/of

- experimenteel onderzoek

• onvoldoende bewijs voor kankerverwekkendheid• maar aanwijzingen kunnen ook niet worden

genegeerd

Aanvullende overwegingen

6

• geen toename in kankerregistraties

(Denemarken, Finland, Noorwegen, Zweden, USA)• gliomen in Nederland sinds 1989 stabiel in de tijd• waarom worden de door IARC gerapporteerde

aanwijzingen niet in de kankerregistratie gezien?• op korte termijn geen verdere duidelijkheid• anders omgaan met mobiele telefoon:

tips voor verlagen van de blootstelling

(zie www.kennisplatform.nl)

Beoordeling stimuleert onderzoek

7

• patiënt-controle onderzoeken: “terugkijken”

verbeteren methode, herinneren?• alternatief: cohort onderzoeken: “volgen” (bv. UU)• aandachtspunten:

1. gebruik (is) veranderd, nieuwe technieken,

minder zendvermogen voor spreken

2. vaker internet of tekstberichten dan aan oor

3. minder mensen die niet mobiel bellen

bemoeilijkt onderzoek• verwachting: meer dan tien jaar voor duidelijkheid

Kennisplatform EMV

het electromagnetische spectrum

www.kennisplatform.nl