WERKBAAR WERK IN 2019

Frank Janssensonderzoeker SERV-Stichting Innovatie & Arbeid

2

Annie M.G. Smidt

Dit is de spin Sebastiaan…

..

Annie M.G. Smidt

3

Annie M.G. Smidt

Dit is de spin Sebastiaan…

Het is niet goed met hem gegaan.

Luister.

Annie M.G. Smidt

4

Blik op de meetresultaten van de

Vlaamse werkbaarheidsmonitor

Werkbaar werk in 2019

5

evolutie werkbaarheidsgraad werknemers

52,3%54,1% 54,3% 54,6%

40,0%

45,0%

50,0%

55,0%

60,0%

65,0%

70,0%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

geambieerd groeipad Pact 2020 geregistreerde werkbaarheidsgraad

6

werkbaar werk: what’s in a name?

52,3%54,1% 54,3% 54,6%

40,0%

45,0%

50,0%

55,0%

60,0%

65,0%

70,0%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

geambieerd groeipad Pact 2020 geregistreerde werkbaarheidsgraad

“Van werk mag je niet overspannen of ziek worden,

werk moet aantrekkelijk en boeiend zijn

en kansen bieden om bij te blijven,

met ruimte voor gezin en sociaal leven.”

WERKSTRESS

MOTIVATIE

LEERMOGELIJKHEDEN

WERK-PRIVÉ-BALANS

WERKBAAR WERK

7

52,3%54,1% 54,3% 54,6%

40,0%

45,0%

50,0%

55,0%

60,0%

65,0%

70,0%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

geambieerd groeipad Pact 2020 geregistreerde werkbaarheidsgraad

doelstelling Pact 2020

“Het aandeel werkenden met een kwaliteitsvolle, werkbare job

neemt jaarlijks toe met minstens 0,5 procentpunt. Tegen 2020

stijgt de werkbaarheidsgraad voor werknemers tot minstens

60%.”

8

52,3%54,1% 54,3% 54,6%

51,0%

40,0%

45,0%

50,0%

55,0%

60,0%

65,0%

70,0%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

geambieerd groeipad Pact 2020 geregistreerde werkbaarheidsgraad

evolutie werkbaarheidsgraad werknemers

9

52,3%54,1% 54,3% 54,6%

51,0%

40,0%

45,0%

50,0%

55,0%

60,0%

65,0%

70,0%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

geambieerd groeipad Pact 2020 geregistreerde werkbaarheidsgraad

evolutie werkbaarheidsgraad werknemers

10

evolutie werkbaarheidsgraad werknemers

11

werkbaar werk: what’s in a name?

“Van werk mag je niet overspannen of ziek worden,

werk moet aantrekkelijk en boeiend zijn

en kansen bieden om bij te blijven,

met ruimte voor gezin en sociaal leven.”

WERKSTRESS

MOTIVATIE

LEERMOGELIJKHEDEN

WERK-PRIVÉ-BALANS

WERKBAAR WERK

12

28,9% 28,8% 29,8% 29,3%

34,2%

36,8%

18,7%18,1%

16,6%

18,1%19,8%

21,1%22,6%

19,9%18,2%

18,0% 17,5% 16,6%

11,8%10,8% 10,6% 10,8%

12,2% 12,8%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

werkstressklachten

leerdeficit

werk-privé-conflict

motivatieproblemen

evolutie knelpunten achter werkbaarheidsgraad

13

22,6%

19,9%18,2% 18,0% 17,5%

16,6%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

leerdeficit

evolutie knelpunten achter werkbaarheidsgraad

380.000 wns

Δ 2013-2019 - 1,4% p

14

11,8%10,8% 10,6% 10,8%

12,2% 12,8%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

werk-privé-conflict

evolutie knelpunten achter werkbaarheidsgraad

290.000 wns

Δ 2013-2019 + 2,0% p

15

18,7% 18,1%16,6%

18,1%19,8%

21,1%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

motivatieproblemen

evolutie knelpunten achter werkbaarheidsgraad

480.000 wns

Δ 2013-2019 + 3,0% p

16

28,9% 28,8% 29,8% 29,3%

34,2%

36,8%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

werkstressklachten

evolutie knelpunten achter werkbaarheidsgraad

840.000 wns

Δ 2013-2019 + 7,5% p

17

oog voor sectorale verschillen !

werknemers met

werkstress verschil %-punt

2019 2013-2019

Vlaamse arbeidsmarkt 36,8% +7,5%

chemie 32,9% +3,0%

bouw 33,8% +7,1%

metaal 34,1% +7,0%

voeding 38,7% +9,2%

zakelijke diensten 33,5% +1,9%

handel 34,3% +6,0%

financiële sector 34,9% +1,7%

transport 37,1% +4,9%

overheid 32,7% +7,3%

zorg- en welzijn 39,4% +9,8%

onderwijs 46,3% +10,9%

18

Δ 2013-2019 + 2,0% p

Δ 2013-2019 + 7,5 %p

Δ 2013-2019 + 3,0% p

28,9% 28,8% 29,8% 29,3%

34,2%

36,8%

18,7%18,1%

16,6%

18,1%19,8%

21,1%22,6%

19,9%18,2%

18,0% 17,5% 16,6%

11,8%10,8% 10,6% 10,8%

12,2% 12,8%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

werkstressklachten

leerdeficit

werk-privé-conflict

motivatieproblemen

evolutie knelpunten achter werkbaarheidsgraad

Δ 2013-2019 - 1,4% p

19

2013 2019 Δ 2013 -2019

0 knelpunten 54,6 49,6 -5,0

werkstressklachten 12,1 15,1 +3,0

motivatieproblemen 4,1 4,2 +0,1

leerdeficit 6,5 4,7 -1,8

werk-privé-conflict 1,5 1,3 -0,2

2 knelpunten

werkstressklachten + motivatieproblemen 3,2 4,7 +1,5

werkstressklachten + leerdeficit 1,9 2,1 +0,2

werkstressklachten + werk-privé-conflict 4,7 5,4 +0,7

motivatieproblemen + leerdeficit 3,6 3,0 -0,6

motivatieproblemen + werk-privé-conflict 0,2 0,3 +0,1

leerdeficit + wrkprivé-conflict 0,2 0,1 -0,1

3 knelpunten

werkstressklachten + motivatieproblemen + leerdeficit 3,2 3,7 +0,5

werkstressklachten + motivatieproblemen + werk-privé-conflict 1,8 3,0 +1,2

werkstressklachten + leerdeficit + werk-privé-conflict 0,5 0,6 +0,1

motivatieproblemen + leerdeficit + werk-privé-conflict 0,1 0,1 0,0

4 knelpunten 1,8 2,2 0,4

algemeen totaal 100 100

AANTAL EN TYPE KNELPUNTEN

1 knelpunt

=> ‘verklaring’ terugval werkbaarheidsgraad

38% werkstressklachten

19% werkstressklachten

+ motivatieproblemen

9% werkstressklachten

+ werk-privé-conflict

15% werkstressklachten

+ motivatieproblemen +

werk-privé-conflict

=81%

20

31,0% 30,6% 30,9%29,0%

36,8%37,6%

20,5% 20,7% 20,4% 20,0%

23,0%

24,9%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2004 2007 2010 2013 2016 2019

hoge werkdruk

emotionele belasting

risico-indicatoren: psychosociale belasting

21

inventaris oorzaken psychosociale belasting

❖ economie en arbeidsmarkt in overdrive

▪ aanwervingen = bijkomende belasting werknemers

▪ openstaande vacatures > personeelstekorten werkvloer

❖ continue stroom aan veranderingen in disruptief bedrijfsmodel >

intensivering van werk, rolambiguïteit en veranderingsmoeheid

❖ wijziging klantenprofiel > toegenomen mondigheid > verruwing

relaties op de werkvloer(klant/collega)

22

inventaris oorzaken psychosociale belasting

3,8%

6,2%

18,7%

23,6%

2,5%

5,0%

16,0%

22,1%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

ongewenst seksueelgedrag

fysieke agressie

intimidatie

lastige cliënten

2016 2019

23

inventaris oorzaken psychosociale belasting

❖ economie en arbeidsmarkt in overdrive

▪ aanwervingen = bijkomende belasting werknemers

▪ openstaande vacatures > personeelstekorten werkvloer

❖ continue stroom aan veranderingen in disruptief bedrijfsmodel >

intensivering van werk, rolambiguïteit en veranderingsmoeheid

❖ wijziging klantenprofiel > toegenomen mondigheid > verruwing

relaties op de werkvloer(klant/collega)

❖ stressoren buiten de bedrijfsmuren: mobiliteitsperikelen,

digitalisering van het privéleven, overladen vrije-tijds-agenda’s

24

Annie M.G. Smidt

Dit is de spin Sebastiaan…

Het is niet goed met hem gegaan.

Wat nu ?

25

werkbaar werk en langer doorwerken% werknemers 40plus die doorwerken tot pensioen als (on)haalbaar inschatten (WBM2019)

81,3%

55,6%

36,1%

17,4%

18,7%

44,4%

63,9%

82,6%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

werkbaar werk 1 werkbaarheids-knelpunt

2 werkbaarheids-knelpunten

3+ werkbaarheids-knelpunten

haalbaar niet haalbaar