Psycho Sociale Arbeidsbelasting

Webinar SCCM

17 juni 2014

Tamara Onos

Auxilium HSE

2

Onderwerpen webinar

- Relevantie PSA

- Onderwerpen PSA

- Arbowet- en regelgeving

- PSA in praktijk

- Inventarisatie van vragen die leven

3

Relevantie PSA – cijfers EU-OSHA

- 50% werknemers vindt stress veel voorkomend

verschijnsel op het werk

- 50-60% verloren werkdagen veroorzaakt door

werkgerelateerde stress

- 40% zegt “Organisatie gaat niet goed om met stress”

4

Onderwerpen PSA

- Direct of indirect onderscheid (dit noemen we

discriminatie)

- Seksuele intimidatie

- Agressie en geweld

- Pesten

- Werkdruk

5

Direct of indirect onderscheid

Bent u in de afgelopen 12 maanden persoonlijk

gediscrimineerd?

Bron: Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2013 (TNO / CBS)

6

Discriminatie cijfers NEA

94,9%

0,6%

1,0%

0,7% 0,3% 1,3%

2,3%

nee

geslacht (0,6%)

huidskleur (1,0%)

geloofsovertuiging (0,7%)

seksuele geaardheid/voorkeur (0,3%)

leeftijd (1,3%)

anders (2,3%)

7

Seksuele intimidatie

Definitie

• Verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag

• Seksuele connotatie

• Aantasting waardigheid

• Subjectief

Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden

persoonlijk te maken heeft gehad met:

Ongewenste seksuele aandacht gem man vrouw 15-24 jr 25-54 jr 55-64 jr

Klanten 5,3% 1,8% 9,0% 9,3% 4,9% 3,2%

Leidinggevenden/collega's 1,8% 0,8% 3,0% 2,3% 2,0% 0,9%

8

Agressie en geweld

Definitie

• Fysiek of psychisch

• Lastig gevallen, bedreigd, aangevallen

Oorzaken

• Frustratie

• Instrumentele agressie

• Alcohol en drugs

• Psychopathologisch

9

Agressie/geweld cijfers NEA

Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden

persoonlijk te maken heeft gehad met:

Intimidatie gem man vrouw 15-24 jr 25-54 jr 55-64 jr

Klanten 19,4% 16,2% 22,9% 22,1% 19,1% 18,5%

Leidinggevenden/collega's 10,7% 12,1% 9,1% 6,2% 11,3% 12,1%

Lichamelijk geweld gem man vrouw 15-24 jr 25-54 jr 55-64 jr

Klanten 6,1% 4,2% 8,1% 6,0% 6,2% 5,6%

Leidinggevenden/collega's 0,6% 0,8% 0,4% 1,2% 0,5% 0,3%

10

Pesten

Definitie

• Intimiderende handelingen of gedrag

(verbaal/psychisch)

• Structureel en frequent

• Door een zelfde persoon of groep personen

• Ongelijke machtsverhoudingen

Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden

persoonlijk te maken heeft gehad met:

Pesten gem man vrouw 15-24 jr 25-54 jr 55-64 jr

Klanten 5,8% 5,9% 5,6% 5,5% 6,3% 1,5%

Leidinggevenden/collega's 7,1% 8,0% 6,1% 5,6% 7,6% 6,4%

11

Werkdruk (1)

Definitie

• Disbalans tussen werkbelasting en belastbaarheid

• Werkbelasting: kwalitatieve en kwantitatieve taakeisen

• Belastbaarheid: o.m. regelmogelijkheden,

omgevingsaspecten en persoonlijke eigenschappen

12

Werkdruk (2)

Job Demands-Resources (JD-R) model (Bakker, Demerouti,

De Boer & Schaufeli)

13

Werkdruk (3)

Vindt u het nodig dat uw bedrijf maatregelen treft tegen

werkdruk?

20,2%

39,5%

29,3%

10,9%

Niet nodig, want het speelt hier niet

Niet nodig, er zijn al voldoende maatregelen

Wel nodig, genomen maatregelen zijn onvoldoende

Wel nodig, er zijn nog geen maatregelen

14

Werkdruk campagnes

Check je werkstress

Healthy workplaces manage stress

15

Arbowet- en regelgeving (1)

Arbowet, artikel 1 Definities

16

Arbowet- en regelgeving (2)

Arbowet, artikel 3 Arbobeleid Lid 1. De werkgever zorgt voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten en voert daartoe een beleid dat is gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden....

Lid 1b.Gevaren en risico’s beperken conform arbeidshygiënische strategie

Lid 1c. Aanpassen werk aan persoonlijke eigenschappen werknemers

Lid 1d. Monotone en tempogebonden arbeid voorkomen

Lid 2. .... een beleid gericht op het voorkomen dan wel beperken PSA

17

Arbowet- en regelgeving (3)

Arbowet, artikel 5 Risico-Inventarisatie en -Evaluatie

• Schriftelijk

• Risico’s die de arbeid met zich meebrengt

• Plan van aanpak

• Actueel

Arbobesluit, artikel 2.15 lid 1 PSA

• Risico’s t.a.v. PSA beoordelen

• In plan van aanpak maatregelen vaststellen

• Maatregelen uitvoeren

18

Inventarisaties PSA

Bron: Kennisdossier Werkdruk (www.arbokennisnet.nl)

19

Arbowet- en regelgeving (4)

Arbowet, artikel 8 Voorlichting en onderricht

• Risico’s verbonden aan arbeid

• Maatregelen om risico’s te beperken of voorkomen

• Naleving instructies

Arbobesluit, artikel 2.15 lid 2 PSA

• Voorlichting over risico’s PSA en maatregelen

Arbowet, artikel 18 Arbeidgezondheidskundig

Onderzoek

• Werkgever biedt onderzoek aan

• Werknemer niet verplicht dit af te nemen

20

Arbowet- en regelgeving (5)

Arbocatalogi

• Afhankelijk van branche

21

PSA aanpak in bedrijven

Beleid

• Beleidsverklaring waarin PSA is opgenomen

Planning

• Risico-Inventarisatie en –Evaluatie en Plan van Aanpak

• Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek

• Registratie ongevallen (inclusief agressie incidenten)

• Vertrouwenspersoon

Implementatie en uitvoering

Maatregelen bepalen o.b.v. RI&E en waar mogelijk informatie uit bovenstaande bronnen

22

Voorbeelden (1)

Bouwbedrijf

• Hinder voor omwonenden/voorbijgangers

• ‘Gevoelige bouwwerken’

Maatregelen

• Informeren omwonenden/voorbijgangers (van A naar Beter)

• Cursus omgaan met agressie

• Project RI&E

• Locale beveiliging

• Niet traceerbare nummerborden

23

Voorbeelden (2)

Advocatenkantoor

• Prestatiedruk

• Norm is minimaal 60 uur

• Parttime betekent einde carrière

Maatregelen

• Stellingname door management

• Ook partners met deelcontract

• Bespreekbaar maken werkdruk

• Optimaliseren randvoorwaarden (computersystemen, administratieve ondersteuning)

• Normaliseren/limiteren bereikbaarheid

• Werk/privé vergemakkelijken: sport, kapper, stomerij, etc

24

Voorbeelden (3)

Gemeente

• Hinder klimaat / klachten beeldschermwerk

• Klimaat- en ergonomisch onderzoek: mogelijk deel klachten gerelateerd aan ervaren werkdruk

Aanpak

• Afdelingsgesprek

Maatregelen

• Betere informatieverstrekking reorganisatie

• Verbetering vastleggen taken/verantwoordelijkheden

• Bijscholing computersystemen

• Afspraken over hulp aan elkaar binnen de afdeling

• Versterken houding leidinggevenden richting MT

25

Meer informatie (1)

Ministerie SZW – Nederlands Focal Point

Check je werkstress

www.arbokennisnet.nl – dossiers PSA

SCCM

Informatieblad PSA 2009

Wetgevingsdocument PSA 2014

26

Meer informatie (2)

Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

27

Vragen?

28

Afsluiting

Morgen ontvangen alle deelnemers een e-mail voor een evaluatie. Graag horen wij uw reactie!

Hartelijk dank voor uw deelname!