Ernstige gebitsslijtage Kijken, horen, voelen en herkennen!

Dr. Bas Loomans 25 oktober 2014

Slijtage onderzoek Nijmegen

ESO-onderzoek:

Start restauratieve behandelingen 2011

Verwijscentrum ernstige gebitsslijtage

Algemeen doel:

Diagnostiek en behandeling van ernstige gebitsslijtage

Etiologie, behandelopties, monitoring

Studie A: Slijtage, echter geen hulpvraag n=45

Cohort: Monitoring

Studie B: Slijtage (< 3mm) met functionele problemen n=57

Cohort: Direct techniek

Studie C: Slijtage (≥ 3mm) met functionele problemen n=46

RCT: Directe techniek

Indirecte + directe techniek

én randomiseren over wel/geen spalk

Onderzoeksgroepen ESO

23% vrouw

Gemiddelde leeftijd 38,5 jaar

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Monitoren< 3mm

> 3mm

0

5

10

15

20

25

30

Monitoren <3 mm ≥ 3 mm

♀

♂

♀

♂

♀

♂

Etiologie Attritie

Abrasie

Attritie + Abrasie

Erosie

Erosie + Attritie

Erosie + Abrasie

Erosie + Attritie + Abrasie

Verdeling oorzakelijke factoren (klinisch beeld)

Etiologie Attritie

Abrasie

Attritie + Abrasie

Erosie

Erosie + Attritie

Erosie + Abrasie

Erosie + Attritie + Abrasie

Erosie speelt rol in bijna 75% gevallen

Etiologie Attritie

Abrasie

Attritie + Abrasie

Erosie

Erosie + Attritie

Erosie + Abrasie

Erosie + Attritie + Abrasie

Attritie speelt een rol in 90% van de gevallen

Diagnostiek: bepalen aanwezigheid en ernst slijtage

Leeftijd Progressie?

Pathologisch hulpvraag?

Fysiologisch (geen actie)

Hulpvraag aanwezig

Behandelresultaat heeft bij afwachten waarschijnlijk slechtere prognose

Geen hulpvraag aanwezig

Behandelen met dynamisch behandelconcept (dbc) = minimaal invasief

Behandeladvies (informed consent)

Monitoren (informed consent) en preventie

Stroomschema (restauratief) behandelen gebitsslijtage

Diagnostiek: bepalen aanwezigheid en ernst slijtage

Leeftijd Progressie?

Pathologisch hulpvraag?

Fysiologisch (geen actie)

Hulpvraag aanwezig

Behandelresultaat heeft bij afwachten waarschijnlijk slechtere prognose

Geen hulpvraag aanwezig

Behandelen met dynamisch behandelconcept (dbc) = minimaal invasief

Behandeladvies (informed consent)

Monitoren (informed consent) en preventie

Stroomschema (restauratief) behandelen gebitsslijtage

Progressie van ernstige slijtage

63 (30) patiënten 6 (licht) of 12 (donker) maanden gevolgd met profilometrie / subtractie van scans

maar weinigen (28%) meer dan 15 mm slijtage per 6 of zelfs 12 maanden

Only 28% (13%) showed >15 mm wear in 6 months

Rodriguez e.a., 2012

Man, 19 jaar Na 6 jaar

Man, 19 jaar Na 6 jaar

Patiënten van de buitencategorie…

Stroomschema (restauratief) behandelen gebitsslijtage

Diagnostiek: bepalen aanwezigheid en ernst slijtage

Leeftijd Progressie?

Pathologisch hulpvraag?

Fysiologisch (geen actie)

Hulpvraag aanwezig

Behandelresultaat heeft bij afwachten waarschijnlijk slechtere prognose

Geen hulpvraag aanwezig

Behandelen met dynamisch behandelconcept (dbc) = minimaal invasief

Behandeladvies (informed consent)

Monitoren (informed consent) en preventie

Wanneer restauratief behandelen?

Hulpvraag van de patiënt

Klachten: pijn, esthetiek

Wanneer slijtage dermate ver is dat bij wachten

prognose mogelijk verslechtert

Oppassen voor onnodig behandelen

Hulpvraag ?

Waar heeft de patiënt last van?

Wat wil de patiënt?

Is die afkomstig van patiënt of tandarts?

Hulpvraag !

Als patiënt niet overtuigd is:

Slechtere acceptatie behandeling

Geen of minder commitment

Monitoring

Vaak is er een trage progressie van de slijtage

Periodes activiteit / inactiviteit

Ook bij hoge mate van slijtage toepasbaar

Uitstel restauratieve behandeling leidt tot uitstel herbehandeling: minimaal invasief

Monitoring

Niets doen! ≠

Casus

Vrouw

27 jaar

Hulpvraag: Geen

Doorbijtertje…

IMG_0435.JPG

2009 2012 2013

2013 2009 2012 2013 2009 2012

•

Behandeling

Monitoren

Gebitsmodellen

Foto’s

Uitleg etiologie

Preventie

Adviezen

Nightguard

07-2013 06-2012

07-2013 06-2012

Hoe uit te voeren in praktijk?

Informed consent

Vastleggen in dossier

Nieuwe gipsmodellen en intra-orale opnames:

Bij ontstaan hulpvraag

Op het moment dat er zichtbare veranderingen zijn tussen gipsmodel en intra-orale situatie

Diagnostiek: bepalen aanwezigheid en ernst slijtage

Leeftijd Progressie?

Pathologisch hulpvraag?

Fysiologisch (geen actie)

Hulpvraag aanwezig

Behandelresultaat heeft bij afwachten waarschijnlijk slechtere prognose

Geen hulpvraag aanwezig

Behandelen met dynamisch behandelconcept (dbc) = minimaal invasief

Behandeladvies (informed consent)

Monitoren (informed consent) en preventie

Stroomschema (restauratief) behandelen gebitsslijtage

Beetverhoging noodzakelijk

Vanwege gebrek aan ruimte

Wanneer beet verzakt is

Bij gegeneraliseerde slijtage: volledig opbouwen

Partieel Volledig

Benodigde beetverhoging

Uitgangspunten restauratieve behandelopties

Kies voor minimaal invasief!

Composiet lijkt materiaal van eerste keus te zijn

Directe en indirecte technieken beide mogelijk

Indirect is duurder dan directe techniek

Enkele cijfers uit ESO-onderzoek

150 patiënten geïncludeerd

85 patiënten behandeld (studie B en C)

3400 restauraties al vervaardigd

Gemiddelde behandeltijd per patiënt: 18 uur

1 kilo composiet…

Baseline After treatment

Operator: Hanneke Huijs-Visser

Baseline After treatment

Operator: Cees Kreulen

Baseline After treatment Baseline After treatment

Operator: Cees Kreulen

At 1 year After treatment After treatment At 1 year

At 1 year At 2 year

Operator: Bas Loomans

At 1 year At 2 year

Operator: Bas Loomans

Conclusies

Vergeet in de algemene praktijk monitoren niet!

Neem verschijningsvormen mee in beoordeling

Bezint eer ge begint!

En niet…: Begint eer ge bezint

Hulpvraag dient leidend te zijn

Kies voor minimaal invasief

Ernstige Slijtage Onderzoeksproject

Betrokkenen: Marie-Charlotte Huysmans Niek Opdam

• Bas Loomans Cees Kreulen

• Hanneke Huijs-Visser Miluska Hevinga

• Paul Ramaekers Doret Spierings

• Stanimira Kalaykova Bernadette Sterenborg

• Carmen Schasfoort Jan Ruben

• Mauro Mesko Tandarts-/onderzoeksassistentes

Tandtechniek: ATL Elysee dental group (TTL Oosterwijk) Paul Goedegebuure

Mailadres: eso@dent.umcn.nl