Waarom zingen vogels?

Post on 02-Jul-2015

394 views 0 download

description

De vraag waarom vogels zingen heeft mensen eeuwenlang bezig gehouden. Deze lezing gaat op een ludieke manier in op verschillende theorieën over het ontstaan van vogelzang, zowel uit de ornithologie als uit de mythologie. Vroeger dacht men dat vogels zingen omdat ze blij zijn, of om mensen troost te geven of God te eren. Moderne verklaringen wijzen op de functie van vogelzang om het andere geslacht te lokken of om het territorium te verdedigen tegenover naburige mannetjes. We horende rauwe geluiden van de Archeopterix , de hemelse zang van de veldleeuwerik maar ook geluidsimitaties door vogels, en componisten die op hun beurt vogelzang hebben geïmiteerd or verwerkt: van Messiaen tot de Beatles. Dick de Vos is natuurgids voor IVN Leiden en schrijver van verschillende vogelboeken: Wat zingt daar, Vogelzang in Beeld en in 2012 het standaardwerk Vogelzang van Nederland, waarin een determinatiesleutel staat om in 3 stappen de vogel via zijn zang op naam te brengen.

Transcript of Waarom zingen vogels?

Dick de Vos, IVN Leiden

Waarom zingen vogels?

Winterkoning

Zang of roep?

grondalarm luchtalarm

zang

“…om hun emoties te uiten”

Tereus, Philomele,

Procne en Itis

Nachtegaal

… om de mens te troosten

“… om God te eren”Aloëtte, voghel clein!

Dyn nature es zoete ende rein,

So es dyn edel sanc;

Daer dienstu met den Here allein

Te love om sine danc.

Daeromme ben ie met di ghemein;

Ander voghel willic ghein

Dan di myn leven lanc.

Aloëtte, voghel clein!

Dyn nature es zoete ende rein,

So es dyn edel sanc.

Nider boos, onreine, vilein!

Die rouc die es wel dyn compein,

Neimt die in uw bedwanc,

Laet minlic hertzen zyn bi eyn

Sonder loos bevanc.

Aloëtte, voghel clein!

Dyn name es zoete ende rein,

So es dyn edel sanc;

Daer dienstu met den here allein

Te love om sinen danc.

Hemellawerke heet gij, wakkere en

snelgewiekte strale, die

'k, uit het zaailand opgestegen,

lijk nen verpijl rijzen zie.

Striemen lichte ontlaat, en vonken,dit

't vluchtend vierwerk; en zoo hoort

me' u ook vluchtend henentieren,

als gij deur de wolken boort.

Hemellawerke, grijslawerke,

luchtleewerke, hemelwaard,

weg met u, leeuwerkt helder,

op uw' hooge hemelvaart!

Guido Gezelle (1830-1899)

Veldleeuwerik

…boodschappen van gene zijde

Dino’s waren de eerste vogels

Ontstond vogelzang uit ademgebrek?

Grote bonte specht, man

à la de roffel: een geritualiseerde

overspronghandeling

Roodborst

“Vogelzang: schelden naar de buren”

Koolmees

Het belang van een repertoire

De Beau Geste-theorie

… om vrouwtjes te versieren

Rateltje in boerenzwaluw-zang:

agressie naar concurrende mannetjes

Merel, man

Twee soorten merelzang

De goudvink heeft een speciale

hofmaak-zang

Huismus, man

2 uitersten van vogelzang

De vrouwtjes kiezen, dus mannetjes

sloven zich uit

Vogelzang: een akoestische pauwenstaart

Spreeuw

Mimicri

Fawn breasted bowerbird

Is vogelzang muziek?

Vogelzang in beeld

Messiaen: vogelzang op notenschrift

Messiaen

Ook Harry Belafonte liet zich inspireren...

En Kate Bush

en The Beatles door Rosa Parks