VOORSTELLING

MUZIKAAL ERFGOED

EXPERTISECENTRUM VOOR MUZIKAAL ERFGOED

MUZIKAAL ERFGOED = alle sporen die muziek en muziekleven ons nalaten en dat we willen bewaren

1.De muziek zelf (in wezen immaterieel)2.Bladmuziek, opnames, literatuur, concertprogramma’s, persoonlijke administratie, foto’s en afbeeldingen (roerend documentair)3.Objecten: muziekinstrumenten (roerend museaal)4.Onroerend: concertgebouwen, opnamestudio’s, 5.Immaterieel (niet tastbaar): praktijken, gebruiken, tradities, onderwijstechnieken

UITGANGSPUNT

Brede definitie van muzikaal erfgoed Verschillende types: roerend en immaterieel Stilistische diversiteit: niet alleen klassieke muziek Chronologische diversiteit: van verre verleden tot nu Niet noodzakelijk Vlaams van origine Niet alleen professionele muziek en topwerken, maar brede

muziekleven als maatschappelijk

MUZIKAAL ERFGOED

PROBLEMATIEK VAN HET MUZIKAAL ERFGOED

1. Versnipperde bewaring en nog niet in kaart gebracht2. Grote achterstand3. Immaterieel karakter4. Vraagt zeer specifieke expertise5. Zeer complex veld met heel veel actoren6. Gebrek aan coördinatie

MUZIKAAL ERFGOEDBELEID

1. Weten wat er is - overzicht creëren

2. In de juiste fysieke omstandigheden

3. Toegankelijk-raadpleegbaar maken/ontsluiting

4. Valorisatie/nieuwe relevantie

INVENTARISATIE

ONDERZOEK

DOCUMENTATIE

CONCERT

CONSERVATIE

LOKALISATIE

REGISTRATIE

TRANSCRIPTIE

TENTOONSTELLING

HISTORIEK

• Opgericht in 2002 vanuit onderzoekerswereld• 2003: Bedreigde Klanken + persconferentie• Vanaf 2004: gesubsidieerd als thema-archief

2003-2007/8• Vooral klassieke muziek• Vooral archivalisch documentair erfgoed• Vooral gericht op in kaart brengen (ook inventarisatie) samen

met 3 partners: alamire Foundation, Studiecentrum voor Vlaamse muziek en Matrix

• Lokalisatie-inventarisatie-onderzoek-publiekswerking

HISTORIEK

2007/2008 : verschuiving• Afbouw van structurele samenwerking met 3 partners• Vraag tot inschakeling in cultureel erfgoeddecreet en

herprofilering tot expertisecentrum• Van zelf doen naar intermediair en aanzetten tot en

faciliteren (cfr. onderzoek, inventarisatie, valorisatie)• Expertise ontwikkelen en doorgeven

• Vraag tot uitbreiding van werkterrein naar niet-klassieke muziek (Jazz, populair, volksmuziek)• Uitbreiding van typologieën: Van uitsluitend documentair

naar objecten en immaterieel• Van archivalisch tot en met bibliothecair binnen het

documentaire• Niet alleen retrospectief, maar ook pro-actief naar

hedendaagse erfgoedvormers (componisten, uitvoerders, etc)

VANDAAG

EXPERTISECENTRUM

• 1ste aanspreekpunt• Kerntaak = stimuleren van erfgoedpraktijk voor het muzikaal

erfgoed (opsporing, ontsluiting, conservatie, valorisatie)

• Ontwikkelen en delen van expertise• Praktijkondersteuning en praktijkontwikkeling• Belangenbehartiging van het muzikaal erfgoed

VANDAAG

DOELGROEPEN

1. Bewaarplaatsen van muzikaal erfgoed: archieven, (erfgoed)bibliotheken, musea, lokale

erfgoedhouders, privé-collectioneurs Privaatrechterlijke instellingen of organisaties al dan niet

gespecialiseerd in muziek: muziekscholen, pensionaten, abdijen en kerken, hafabra’s en koren, enz

2. Hedendaagse erfgoedvormers: componisten, uitvoerders, concertorganisatoren, platenmaatschappijen, opnamestudio’s, uitgeverijen, enz

3. ‘Gebruikers’ van erfgoed: muzikanten, onderzoekers4. Brede publiek

VANDAAG

SAMENWERKENDE PARTNERS

• AF, SVM en Matrix• Brede dienstverlenende erfgoedveld: erfgoedcellen,

provinciale diensten, andere expertise centra

VANDAAG

PORTFOLIO-ACTIVITEITEN en INSTRUMENTEN

1. Opsporing en registratie2. Expertise delen en praktijkondersteuning3. Expertise ontwikkelen4. Stimuleren van onderzoek

1. OPSPORING

• Projecten en oproepen Thematisch: Muzikaal erfgoed van begijnhoven Per soort bewaarplaats Per soort muziekvereniging Privépersonen Schatten op zolder

• Databank Muziekbank: registratie van archieven, muziekcollecties, stukken -

2. Expertise delen

Expertise opbouwen, ontwikkelen en delen : Handboek muzikaal erfgoed Handleidingen www.muzikaalerfgoed.be 3-maandelijkse nieuwsbrief

• Studiedagen en vorming Themadag workshops

• Advies en ondersteuning aan personen, instellingen en muziekorganisaties Vraagbaak Trajecten en begeleiding op maat Herbestemming

3. Expertise ontwikkelen

• Vooronderzoeken (sectorieel)Voorbeelden Jazz Populaire muziek Volksmuziek

• Specifieke problemen (Thematisch) standaards Problematiek verbonden aan bepaalde dragers• Ontwikkelingsgerichte trajecten (per doelgroep)

Voorbeelden Beiaardiers Componisten ensembles

4. Stimuleren onderzoek

• Samenwerking conservatoria/universiteitenVoorbeelden

Lezingen paperonderwerpen Prijs van resonant

• Samenwerking onderzoekers

5. BEELDVORMING

Promotor van het muzikaal erfgoed door informatie, communicatie, inspiratie en beeldvorming – muzikaal erfgoed onder de aandacht brengen

• Informatie, actualiteit: www.muzikaalerfgoed.be 3-maandelijkse nieuwsbrief Themapagina’s op portaalsite Info-sessies, lezingen, documentatie

• Stimuleren en ondersteunen van publieksactiviteiten

6. BELANGEN

• Inventariseren van noden en behoeften• Stimuleren van discussie en overleg• Ontwikkelen van een integrale visie• Strategieën en aanbevelingen• Afstemming en coördinatie

STRUCTUUR KANTOOR

Klaas-Jaap Heidi Gertjan

Vera

Anne

BESPREKING

1. Noden en behoeften van erfgoedcellen ?

2. Samenwerking en afbakening: hoe kunnen we elkaar versterken ? Hoe bakenen we af ?

• Lokalisatie/opsporing• Registratie en inventarisatie• Valorisatie• Communicatie

Voorstelling projecten

DANK U voor uw aandacht

Litanie 1, 1979 [Karel Goeyvaerts]

Leuven, Universiteitsarchief, Goeyvaertsfonds, 80

Driekoningenspel uit Munsterbilzen, 11de

eeuwBrussel, Bollandisten,

Bibliotheek, Ms. 299 fol. 179v

EINDE

Voorstelling projecten

Voorstelling projecten

Voorstelling projecten

RESONANT

• Geen eigen collecties - dienstverlenend• Opgericht in 2002• Kleine VZW (5 personeelsleden, 3.2 VTE)• Gesubsidieerd door de Vlaamse overheid

Alma redemptoris, 1804 [Joseph Ohnwald]Diest, Stadsarchief, Muziekarchief van de Sint-Sulpitiuskerk, Sulp

228

HISTORIEK

Groeiende aandacht voor erfgoed vanwege de Vlaamse overheid :

• Jaren ‘90 : uitsluitend museumbeleid • Sinds 1997 : diverse decreten (1997-1998-2002-2004-2008)

Hertekening van het Vlaamse erfgoedlandschap• integratie van diverse sectoren : musea, archieven,

volkscultuur naar ‘cultureel-erfgoedwerking’• Herdefiniëring in meer integrale benadering van het

erfgoedgebeuren (zorg voor + publieksontsluiting)• Samenwerking via ‘erfgoedgemeenschap’• Erkenning van collectiebeherende en dienstverlenende

organisaties

HISTORIEK

RESONANT

Alamire – Matrix – studiecentrum Antwerpen

2002: archiefdecreet : archief- en documentatiecentra op basis van culturele thema’s

• Subsidiëring mogelijk• oprichting VME (later Resonant) met als thema

muzikaal erfgoed• Koepelorganisatie voor stichtende partners:

Alamire – Matrix – studiecentrum A’werpen

HISTORIEK

2002-2007• Accent op lokalisatie met

aandacht voor het meest bedreigd erfgoed

• Samenwerking met partners via convenanten

• Uitsluitend ‘klassieke’ muziek

• In combinatie met inventarisatie - studie en documentatie – editie - publiekswerking

BASISWERKING

LOKALISATIE

INVENTARISATIE

CONSERVATIE

DOCUMENTATIE

EDITIE

PUBLIEKWERKING

HISTORIEK

2007-2008 : • cultureel erfgoeddecreet met nieuwe visie• Kritieken van de sector en de overheid

Accentverschuiving:• Terreinverbreding naar alle muziekgenres en –stijlen (lichte

muziek, jazz, enz)• (inschakeling in erfgoeddecreet met) meer coördinerende en

sensibiliserende functie binnen netwerkmodel• Profilering als expertise-centrum• Geen ‘doorschuiven’ van werk

Beleidsplan 2008-2012 als overgangsfaseInstap op nieuw decreet op 1 januari 2012

HUIDIGE WERKING

Kernopdracht : zorg voor behoud en beheer eigentijdse ontsluiting - publiekswerking

RESONANT = aanspreekpunt – dienstverlenende organisatie voor muz. erfgoed in Vlaanderen

Ruime samenwerking/overleg met brede (muziek)erfgoedveld coördinatie en ondersteuning samenwerkingsverbanden

OPDRACHT RESONANT

1. Platform voor informatie en communicatie

2. Kennispunt voor overzicht bewaarplaatsen en collecties

3. Ontmoetingsplaats voor discussie, overleg en belangenbehartiging in fie van een te ontwikkelen muzikaal erfgoedbeleid in Vlaanderen

4. Expertise-centrum

5. Promotor van kennis van en belang voor muzikaal erfgoed

Ruim overzicht (portaalsite), actualiteit, trends, internat (NB), advies en ondersteuning

In kaart brengen (eigen en projecten in samenwerking), methodologie, overzichten (rapporten, MB), herbestemming

Netwerking en overleg, noden en behoeften, visie en beleidsvoorstellen, belangenbehartiging

Bundelen van expertise, info-desk, expertennetwerk, advies (lok, inv, conserv, digitalis, ) handboeken en info-sessies

Sensibilisering, stimulering van onderzoek, ontsluiting en publiekswerking

Voorstelling projecten

BELEIDSPLAN 2009-2012

1. SD1 : expertisecentrum

2. SD2 : erfgoedgemeenschap

3. SD3 : beleidsvoorbereidend

OD1 : SENSIBILISERINGOD2 : INFO-UITWISSELING OD3 : VALORISATIE

OD1 : LOKALISATIEOD2 : DIENSTVERLENINGOD3 : BUNDELEN EXPERTISE

OD1 : NODEN EN BEHOEFTENOD2 : BELEIDSVB.

Voorstelling projecten

Verwezenlijkingen 2009

• Vernieuwende lokalisatieprojecten : Project opnamestudio’sInterculturaliserende projecten

• Nieuwe instrumenten : PortaalsiteErfgoedhandboekPrijs van Resonant en lijst paperonderwerpen

Vernieuwing

Voorstelling projecten

Prioriteiten 2010

SD1 : Expertise-centrum

SD2 : Erfgoedgemeenschap

SD3 : Beleidsvoorbereiding

OD1 : LOKALISATIEOD2 : DIENSTVERLENINGOD3 : BUNDELEN EXPERTISE

OD1 : SENSIBILISERINGOD2 : INFO-UITWISSELING OD3 : VALORISATIE

OD1 : NODEN EN BEHOEFTENOD2 : BELEIDSVB.

EXPERTISEOud en nieuw

VISIBILITEIT en netwerking

VoorbereidingNW DECREET

Voorstelling projecten

LOKALISATIE

• Muziekfestivals• Beiaard• Mijnstreek• Opname-studio’s

eindrapport

Opkuis MB/AB

Voorstelling projecten

Instrumenten :

• Portaalsite – themapagina’s• Handboek muzikaal erfgoed• 2-maandelijkse Nieuwsbrief• Prijs van Resonant• themadag

Voorstelling projecten

INZET op sensibilisering

• algemeen• nav. lokalisatieprojecten• Hoger muziekonderwijs en academies

Voorstelling projecten

PUBLIEKSONTSLUITING

MIS-project

Voorstelling projecten

BELEIDSONDERSTEUNEND

• Overzichten en rapporten• Voorbereiding nieuwe beleidsnota 2012-2016

STRUCTUUR KANTOOR

Klaas-Jaap Heidi Gertjan

Vera

Anne

Voorstelling projecten

ACTIES

WIE ?

ArchievenBibliotheken

Musea

Lokale erfgoedhouders

Externe vragen

BestemmingOude collecties

Erfgoedhandboek

Bundelen‘nieuwe’expertise

OpvolgenNwe ontwik-

kelingen

MB/AB

Bundelen

expertise

Bewaring

Dienstverlening

Voorstelling projecten

ACTIES

SD2 : ERFGOED-GEMEENSCHAP

Brede sector

Jazz-sector

Beiaardiers

Opnamestudio’s

Medewerkingdeelraadproject

Michielscollectie ?Distributiehandboek

Nieuwsbrief

Portaalsite

MinderhedenErfgoedcel Mijnstr

Info-

uitwisselin

g

Sensibilisering

valorisatie

Hoger muziek-onderwijs

Muziekacademies

Prijs Resonant

Promotenpaperonderw

themadagReizende

Tentoonstelling ?

Voorstelling projecten

ACTIES

SD3: BELEIDS-ONDERSTEUNEND

MIS

Opstart terminologie

Terreinverkenning

Tsst rapport2002-2009

Uit lokalisatieprojecten

Noden enbehoeften beleidsvb

AanbevelingenProjectenverleden