Vernieuwing in Sociale en Technische Wetenschappen

Na Sociale en Technische Vorming is het nu de beurt aan

STW

Mei 2006

Vernieuwing STV in 1999

• Aanloop voor STW

• Sociale en technische vorming = 1 vak!

• Methodisch leren werken

• Technische en sociale vaardigheden ontwikkelen

• Belang succeservaringen bij leerlingen

• Belang vakoverschrijdend overleg

Vernieuwing STW vanaf 2005

• Verder bouwend op STV

• Bedenkingen vanuit leerlingen, leraren, begeleiders, inspectie, maatschappij…

• Evoluties in de kijk op leren en onderwijzen

Keuzes binnen STW

• Idee van verbondenheid

• Geloof in groei

• Belang van leren in samenhang

• Vierjarige doorstroomrichting

• Behoud van bestaande componenten

• 29 uur vast in lessentabel

• Engels in het gemeenschappelijk gedeelte

Studierichtingsprofiel vanuit die keuzes

• Verkennen van de wisselwerking mens, voeding en milieu en de eigen positie daarbinnen

• Wetenschappelijke onderbouwing gebeurt vanuit Natuurwetenschappen en Sociale wetenschappen

• Ondersteuning vanuit Voeding en Expressie• Doorstromen naar opleidingen in de sociale,

agogische, gezondheids- en onderwijssector

Concretisering van het studierichtingsprofiel

• Denken vanuit competentie-ontwikkeling

• Een competentie is handelen als combinatie van kennis, vaardigheden en attitudes ingezet in bepaalde context

• Ontwikkeling = groeien in kunde = leren

Competenties binnen context STW

• Binnen een welomschreven opdracht sociaal-wetenschappelijke en natuurwetenschappelijke onderwerpen onderzoeken

• Binnen een welomschreven opdracht een persoonsgerichte activiteit / maaltijd organiseren

• Binnen een welomschreven opdracht iets mondeling presenteren voor een groep

• Eigen studieloopbaan in handen nemen

Competentieontwikkeling gedurende vier leerjaren

• Inhoudelijk worden kennis en vaardigheden verworven in de verschillende componenten / vakken

• Context is het studierichtingsprofiel van STW• Leren in samenhang / Competentie-

ontwikkelend leren krijgt tijd en ruimte in Integrale Opdrachten

• Leerlijnen geven stapjes aan gedurende vier jaar!

Lessentabel

• In verschillende componenten vakken: werken aan leerplandoelstellingen

• In integrale opdrachten: werken aan competenties binnen context van de studierichting

Lessentabel tweede graad29-36 29-36

Godsdienst 2 2 AV godsdienst

Aardrijkskunde 1 1 AV aardrijkskunde

Frans 3 3 AV frans

Geschiedenis 1 1 AV geschiedenis

Toegepaste informatica 1-2 1-2 TV toegepaste informatica

Lichamelijke opvoeding 2 2 AV lichamelijke opvoeding

Nederlands 4 4 AV nederlands

Wiskunde 3 3 AV wiskunde

Engels 2 2 AV engels

Natuurwetenschappen 3-4 3-4 AV + TV natuurwetensch.

Sociale wetenschappen 3-4 3-4 TV opvoedkunde / HHK

Integrale opdrachten 4-8 4-8 PV HHK / TV HHK / TV nat /TV opv / AV Expressie

Verschillende componenten

Natuurwetenschappen

• Metrologie

• Materiemodel

• Kracht, arbeid, energie en vermogen

• Verfijning materiemodel

• Classificatie

• Zintuigen

• Stofklassen

• Terreinstudie

• Chemische reacties

• Druk

• WarmteleerONDERSTEUNEND LABO

Verschillende componenten

Sociale wetenschappen

- Verkennen van eigen mogelijkheden als ll

- Verduidelijken van leerprocessen

- Passend communiceren

- Waarnemen en observeren

- Omgaan met rechten en plichten

- Verkennen van diversiteit

Verschillende componenten

Voeding• Voedingsvoorlichting• Voedingsmiddelen –voedingsstoffen• Producten en bereidingswijzen• Bereiding en bewaring• Presenteren en samen eten• Opuimen

Verschillende componenten

Expressie

- Kennismaken met cultuur, kunst en expressievormen

- Creatief denken, voelen en werken via beeld, woord en drama, dans en muziek

- Ontwikkelen van eigen levensstijl /

smaak / culturele oriëntatie

Integrale opdrachten

• Interdisciplinair IO team: voorbereiden, uitvoeren en evalueren van IO

• Via verschillende organisatievormen en verschillende werkvormen

• Op basis van gezamenlijke jaarplanning (leerplannen), competenties en leerlijnen èn binnen studierichtingsprofiel STW

• Stapje voor stapje

Voorbereiden van IO

1 Competenties

2 Leerlijnen (groei)

3 Leerplandoelstellingen van verschillende componenten

4 Concrete leerdoelen en criteria = evaluatie

- (handelen/resultaat binnen bepaalde rol en situatie adhv concrete criteria)

Voorbereiden van IO

5 Titel / opdracht IO: uitdagend, levensecht + in samenhang

6 Afwisselende werkvormen / leeractiviteiten

• Lerarenformat

• Opdrachtenbrief leerlingen

Begeleiden van IO

In een veilig en uitnodigend klimaat vanuit geloof in groeimogelijkheden van leerlingen.

• Niets doen wat leerlingen zelf kunnen• Observerend aanwezig zijn• IO ‘stilleggen’ indien nodig• Stimulerend en bevestigend tussenbeide komen,

bijsturen waar nodig• Concrete feedback geven• Zelf en peerreflectie stimuleren

Evalueren van IO

Criteria van leerdoelen zijn meteen evaluatiecriteria:

• beperken in aantal• plaatsen of situeren in leerlijnen binnen

ontwikkelen van competenties

Leerlingen dienen zicht te krijgen op hun eigen leerproces, op het ontwikkelen van hun competenties, hun voortgang, …

Wat betekent IO voor leerlingen?

• Leren in samenhang• Zijn actief betrokken• Krijgen een uitdaging• Oefenen in verschillende leerstijlen en de

onderlinge samenhang• Leren via afwisselende werkvormen• Leren reflecteren, evalueren en bijsturen• Krijgen zicht op eigen leerproces• …

Wat betekent IO voor leraren?

• Werken samen en leren van / aan elkaar• Zijn actief betrokken• Zetten eigen deskundigheid in• Verrijken de opdracht en bevorderen de

samenhang• Werken flexibel• Sporen problemen op• Sturen leerlingen bij• Begeleiden van leerproces leerlingen

Randvoorwaarden

• Leerling: bereidheid tot actief werken

• Leraren: bereidheid tot professioneel samenwerken

• Schoolbeleid: ondersteuning gedachtengoed flexibele opstelling inzake infrastructuur en

organisatie gestructureerd teamoverleg info uitwisselen binnen de school aan alle collega’s,

ouders… beschikken over een polyvalent lokaal, kans om grote

en kleine groepen te laten werken niet teveel leraren in een IO-team, voldoende

lesopdracht in één klas, één jaar, één graad (zowel theorie van een component als IO)

Valkuilen

• Werken aan teveel competenties leerdoelen binnen één integrale opdracht

• Niet vertrekken vanuit concreet uitgeschreven criteria met gevolgen voor de evaluatie

• Te weinig aandacht en tijd schenken aan feedback en reflectie

• Verliezen van samenhang in opdracht en verdere deelopdrachten

• …

Huidige situatie

STW project 2004-2005:

- vorming voor 22 projectscholen 2005-2006- projectscholen zijn gestart- andere scholen krijgen vorming 2006-2007- instap van andere scholen- of verder voorbereiding voor instap 2007-2008

Consequenties eerste graad STV

• Integratie van kennis, vaardigheden en attitudes

• Betrokkenheid van de leerling staat centraal

• Werken met afgebakende criteria

• Leerlingen laten samenwerken via groepsrealisaties en sociale activiteiten

• Gebruik maken van werkfiches en stappenplannen

• Tijd maken voor zelfevaluatie en reflectie door de leerlingen