21

Hulp enhandel gaanwél samen

tom denktank

Nu veel details over de inhuldiging inmiddels bekendzijn, is voor mij de meeste lol er wel af. Geen uniformvoor de nieuwe koning. Al zijn voorgangers zijn in mili-tair uniform ingehuldigd, maar nu moet het natuurlijkweer anders: de strijdkrachten zijn tenslotte ook al ‘uit-gekleed’. Geen vaartocht door de grachten in de ko-ningssloep, terwijl er geen mooiere wereldwijde promo-tie van Amsterdam en Nederland mogelijk is. Kan niet:te gevaarlijk. Wonderlijk dat een voetbalelftal wel zon-der problemen door de grachten kan varen.Kamerleden die weigeren om hun eed te herhalen, stelje voor: dat is tenslotte traditie en daar moet je princi-pieel dus wel tegen zijn. En net als in 1980 zullen wedwars door de uitzending van de inhuldiging heen welweer getrakteerd worden op impressies van alle plaat-sen in de stad waar tegen de monarchie geprotesteerdmag worden. Dit alles ongetwijfeld om de ‘diversiteit’van onze samenleving onder de ogen van een wereld-wijd publiek te brengen. Nederland op z’n smalst.M. Lindeman BeverwijkOok een denktank insturen? denktank@trouw.nl

Inhuldigingsmoe

Marinus Verweijdirecteur ICCO

Farah Karimi van Oxfam Novib zietweinig heil in het combineren vanbuitenlandse handel en ontwikke-lingssamenwerking (Podium, 28maart). Volgens haar is het ongepastdat bedrijven gelden krijgen uit ont-wikkelingsbudgetten, waarmee ze el-ders hun inkomsten kunnen vergro-ten.De combinatie van handel en hulp

is delicaat. Eigenbelang is wellicht dedrijfveer achter onze handelspoli-tiek, maar niet primair bij ontwikke-lingssamenwerking. Die spanningzal altijd blijven, maar alsnog zijn ergenoeg aanknopingspunten om han-del en hulp elkaar te laten verster-ken. Er zit toekomst in samenwer-king tussen ngo’s en bedrijven diemaatschappelijk verantwoord (wil-len) ondernemen, om doelen te be-reiken op het gebied van bijvoor-beeld duurzame economische groei,voedselzekerheid en tegengaan vanklimaatverandering.Inspringen op mogelijkheden in

ontwikkelingslanden, op een sociaalverantwoordelijke manier, is hiernog nauwelijks ingeburgerd en al he-lemaal niet bij het Nederlandse mid-den- en kleinbedrijf, zo bleek uit re-cent onderzoek. Maar liefst 70 pro-cent van de ondernemers heeft be-langstelling voor internationaalmaatschappelijk verantwoord onder-nemen. Zij hechten veel waarde aanverbetering van de leef- en werkom-standigheden van producenten enhun werknemers.Precies op dat punt kunnen ngo’s

een belangrijke rol spelen om duur-zaam ondernemen in ontwikkelings-landen te bevorderen. Ze beschikkenover lokale netwerken, expertiseover het ondernemersklimaat enhebben kennis van financieringsmo-gelijkheden voor de vaak risicovolleinvesteringen in ontwikkelingslan-den met onzekere terugverdienmo-gelijkheden. Dit soort samenwerkingwerpt wel degelijk vruchten af.

Redactie Podium Trouw, Postbus 859, 1000 AW AmsterdamTelefoon 020-5629444 E-mail: podium@trouw.nl

Podium is een vrijplaats voor discussie. Artikelen tellen maximaal650 woorden, Brieven maximaal 150. Alle stukken zijn op persoonlijketitel. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te weigeren,te redigeren of in te korten. Bijdragen worden ook via internet,databank of anderszins verspreid. Eventuele auteursrechten blijven be-rusten bij de schrijver. Inzendingen graag voorzien van naam, adres entelefoonnummer, ook de e-mails.

woensdag 3 april 2013Trouw

Een ingrijpende gebeurtenisleidt niet vanzelf tot PTSSSlachtoffers behandelen als passief en hulpeloos miskent de werkelijkheid,en is in strijd met hun belang. Zij zijn vaak weerbaarder dan gedacht wordt.

Peter van der Velden en Peter vanLoonhoogleraar victimologie UniversiteitTilburg; directeur adviesbureau VanLoon Crisis Stress Trauma

Het beeld is hardnekkig: het meema-ken van nare, ingrijpende gebeurte-nissen is hetzelfde als een ‘trauma’oplopen en in de slipstream daarvanzal bijna als vanzelf een posttrauma-tische stressstoornis (PTSS) ontstaan.Goed voor de ’trauma-industrie’,maar het geeft eenzijdig en slechtsbeperkt weer hoe mensen werkelijkreageren op zeer ingrijpende gebeur-tenissen.De afgelopen weken waren er weer

diverse nieuwsberichten over PTSS.Het ging over familieleden van Mari-anne Vaatstra, over politieagentendie hun PTSS mogelijk alsnog als be-roepsziekte erkend krijgen en overDutchbat-veteranen die een schade-loosstelling eisen voor de in Bosniëopgelopen trauma’s – en dan met na-me voor niet ontvangen nazorg.Vooropgesteld: rampen, misbruik,

oorlogservaringen, geweld en derge-lijke leveren voor veel mensen onuit-wisbare ervaringen op. Echter, de ge-volgen van dergelijke gebeurtenissenzijn op korte, middellange en langetermijn enorm verschillend.Onderzoek en praktijk tonen dat

meestal slechts een kleine minder-heid van de slachtoffers langdurigepsychische problemen ontwikkelt.De meeste mensen herstellen binnenafzienbare tijd en beschikken overvoldoende veerkracht. Van de groepdie langdurige en ernstige klachtenontwikkelt, heeft een deel PTSS.Meestal in combinatie met andereklachten als depressie, aanpassings-problemen, verhoogd middelenge-

bruik, woede en agressie, terugge-trokken gedrag.Door alleen te richten op de term

‘trauma’ en de diagnose PTSS, doe jeveel mensen tekort, zeker als hetgaat om erkenning van hun klachtenals beroepsziekte. Enerzijds omdatgetroffenen die géén PTSS ontwikke-len, toch getraumatiseerd kunnenzijn. Anderzijds doordat PTSS doorveel meer factoren wordt bepaalddan alleen de gebeurtenis zelf.Verrassend genoeg blijkt de ernst

van het gebeurde veel minder te ver-klaren of iemand PTSS ontwikkelt

dan de nasleep. Veel hangt af van desociale steun die iemand kreeg na af-loop en zeker ook van nieuwe bron-nen van stress die al dan niet met degebeurtenis te maken hebben.Door de berichtgeving over allerlei

tragische incidenten dreigt in de pu-blieke opinie een verwrongen beeldte ontstaan: ‘schok is trauma is PTSS’.Ondertussen is nog een andere op-

vallende ontwikkeling gaande. Omdiverse reden is er politiek en maat-schappelijk veel aandacht voor men-sen in geüniformeerde beroepen,omdat zij geconfronteerd kunnenworden met schokkende gebeurte-nissen. Toen wij zelf onderzoek de-den naar het welzijn van agenten,bleken zij echter grosso modo psy-chisch niet minder gezond te zijndan bijvoorbeeld bankemployees.Maar die conclusie leverde soms geë-

motioneerde reacties op, met alsboodschap: ‘Ontken en bagatelliseerniet het leed van agenten’. Erken-ning van leed lijkt inmiddels belang-rijker dan erkenning van en waarde-ring voor prestaties.In het verlengde daarvan: in de me-

dia verschenen vorig jaar berichtenwaarin expliciet werd gemeld dateen politieagent suïcide had ge-pleegd. Uiteraard een dramatischegebeurtenis. Maar als een boekhou-der suïcide pleegt, zal de impact nietverschillen. Echter, daarover ver-schijnen geen berichten. De sugges-tie van dergelijke nieuwsberichtenover agenten is niettemin krachtig:de suïcide heeft te maken met ‘hetagent zijn’, want zij worden immersmeer dan andere beroepsgroepen ge-confronteerd met ingrijpende ge-beurtenissen. Daarmee lijkt de cirkelrond.Keerzijde van het beeld ‘schok is

trauma is PTSS’ is dat getroffenenpassiviteit wordt aangepraat. Als ie-mand kampt met PTSS wordt gemak-kelijk gesteld dat ‘de zorg heeft ge-faald’ of dat er onvoldoende zorg isgeboden.De onvermijdelijke PTSS wordt

hiermee gecombineerd met de bood-schap dat slachtoffers niets kunnendoen dan wachten tot de zorgcavale-rie hen opmerkt. Een verkeerd sig-naal: het is van groot belang datslachtoffers zelf aan de bel trekkenbij aanhoudende klachten, boven-dien zijn slachtoffers in de regel juistheel weerbaar. Hen behandelen alspassief en hulpeloos miskent de wer-kelijkheid, en is in strijd met hun be-lang. ‘Schok is trauma is PTSS’ wordtdan een self-fulfilling prophecy endaarmee is niemand gebaat, zeker deslachtoffers niet.

Dutchbat-soldaten in VN-kamp Pleso bij Zagreb, 1995. FOTO ANP

‘Schok is trauma isPTSS’, is eenverwrongen beeld

podium