29Trouw woensdag 10 juni 2009 dewoensdagGids28 dewoensdagGids Trouw woensdag 10 juni 2009

weer Hans Roozen

Buien houden aanDe dag begint vandaag met een mixvan wolken en zon. In de middagweten enkele stapelwolken uit tegroeien tot een bui. Het wordt 17tot maximaal 19 graden bij eenzwakke tot matige wind uit het zui-den tot zuidwesten.

In de avond en vooral in de nachtbereikt een actieve depressie hetland. Dit levert een flinke hoeveel-heid regen op. De dag van morgenvangt dan ook naar alle waarschijn-lijkheid aan met buiige regen. Ge-durende de dag zal het weer op-knappen, maar helemaal droogwordt het waarschijnlijk pas in deav o n d .

Met maximaal een graad of 14 ishet fris voor de tijd van het jaar. Dewind draait in de loop van de dagnaar het noorden en is zwak tot ma-tig van kracht.

Na donderdag treedt een weers-verbetering op. De luchtdruk stijgt,waardoor depressies niet meer het

vaste land van Europa op kunnenkomen. De zon wint terrein en dooraanvoer van warme lucht stijgt det e m p e r a t u u r.

Vrijdag ziet het weer er dus alstukken beter uit. We hebben danzonnige perioden met in de middagslechts een kleine kans op een bui.Het kwik stijgt naar gemiddeld 19graden.

Het weekend verloopt niet onaar-dig. Zaterdag kan er plaatselijk nogeen bui vallen, maar het grootstedeel van de dag verloopt droog enredelijk zonnig. Zondag is de kansop neerslag te verwaarlozen. Dekans op zon zeker niet. In de mid-dag ontstaan er wel wat stapelwol-ken.

De temperatuur komt op zaterdaguit op gemiddeld 22 graden, zondagstijgt het gemiddelde naar 25 gra-den. Na het weekend blijft hetwarm. De kans op fikse buienneemt wel toe.

10.06.09 Nationale buitenspeeldag

Vandaag . . . is het de eerste lande-lijke buitenspeeldagGeboortedag: Andy Schleck,Luxemburgse wielrenner (1985);Reinout Oerlemans, omroeponder-nemer en acteur (1971); Mensje vanKeulen, schrijfster (1946).Sterfdag: 10 Dieuwke de Graaf-Nauta, CDA-staatssecretaris (2008);Adriaan Jaeggi, schrijver (2008); RayCharles, zanger (2004); Max vanPraag, zanger (1991).

Weerextremen op 10 juni:Laagste minimum 2,9° in 1927Hoogste maximum 32,1° in 1947Meeste neerslag 20,2 mm in 1935Nieuws van 25 jaar geleden:Nadat hij vier keer een finale zagmislukken, is de eerste Grand Slam-buit binnen voor tennisser IvanLendl. In een zinderende finale opRoland Garros kwam hij uit verlo-ren positie terug tegen John McEn-roe: 3-6, 2-6, 6-4, 7-5, 7-5.

kind & kunst

Het is zó goed geschilderd,het lijkt wel een fotoBeeldende kunst

’Wat ben jij voor een portret? , work-shop in het Tuinhuis van het Rijksmu-seum. Elke zaterdag en zondag kinder-programma. (www.rijksmuseum.nl)

In het Tuinhuis, dat sinds kort in detuin van het Rijksmuseum Amster-dam staat, zit een groep negenjarigemeisjes van een verjaardagspartijtjerond de tafel. Ze kijken naar foto’svan de portretten die zij straks in hetmuseum gaan bekijken. „Welke fotois een zelfportret van Rembrandt?”,vraagt gids Johan. Het is even zoekenin de portrettengalerij, want deschilder ziet er veel ’slordiger’ uitdan zij dachten, maar dan is de 17de-eeuwse beroemdheid gevonden.„Hangt ’De Nachtwacht’ hier ook, inhet écht?”, vragen ze opgewonden.

Onder de titel ’Wat ben jij voor eenportret?’ krijgen de dames een rond-leiding door het museum en na af-loop mogen ze hun eigen portret ma-ken achter een van de grote schil-dersezels in het Tuinhuis. In eenrijtje lopen ze de marmeren trappenop naar de expositie ’De Meesterwer-ken’ met topstukken uit de GoudenEeuw, die tijdens de verbouwing vanHet Rijksmuseum zijn te zien in de

Philipsvleugel. Boven aan de trapstaat de rondleider even stil bij eenhoog beeld van Cupido. Op zijn vraagof de meisjes weleens zijn getroffendoor zijn pijlen, gaan bijna alle vin-gers omhoog om te vertellen op wieze verliefd zijn. De kleinste van hetstel zegt: „Ik had verkering, maar ikheb het uitgemaakt”.

Op weg naar het eerste meester-werk, ’Portret van een meisje in hetblauw’ van Johannes Verspronck, zitde stemming er al helemaal in. Het iszó goed geschilderd, het lijkt wel eenfoto, vinden zij. „Waarom heeft zijeen veertje in haar hand?”, vraagt derondleider. Zijn publiek heeft geenidee. Dat was toen in de mode enmensen kietelden elkaar met zo’nveertje, dat zij aan een kettinkje bijzich droegen. Dit soort aanspreken-de details vangen de aandacht en demeisjes raken steeds nieuwsgierigernaar de geportretteerde mensen uitde 17de eeuw. Wie waren zij en waar-om werden ze eigenlijk geschilderd?Ook de schilderstechniek krijgt aan-dacht. Als je goed kijkt, blijkt de verfop het portret van een kind gladderte zijn dan de korrelige verf op hetportret van een oude man. Zijn huidis paars en rood, met aders en rim-pels, valt hun op.

Na een wandeling langs schilderijenvan Frans Hals, Ferdinand Bol enBartholomeus van der Helst, gaan zebij ’De Staalmeesters’ van Rem-brandt op de grond zitten, om eenvan de mannen op het metershogewerk na te tekenen.

Weer terug in het Tuinhuis volgteen les portretschilderen, over deverhoudingen tussen ogen, neus enmond in een gezicht. Achter de ezelsschilderen de kinderen eerst eenovaal voor het gezicht en daarna gaathet erom goed in de spiegeltjes te kij-ken: wat ben je zelf voor een portret?Met grote kwasten gaan ze verwoedaan het werk.

Anita Twaalfhoven

De beelden van Marín:je kunt er niet omheenBeeldende kunst

Javier Marín: Mexicaanse monumen-tale sculptuur. Tot 9 september langsonder andere het Lange Voorhout inDen Haag. Catalogus 10 euro.( w w w. d e n h a a g s c u l p t u u r. n l )

Midden op het Lange Voorhout inDen Haag, rechtop, staan twee grotelichtbruine ringen opgesteld. Iederering is gevuld met hoofden, armenen benen: een wirwar van ledema-ten, bijeengehouden door stukkenijzerdraad. De beelden zijn metzwier gevormd. Barok. Tegelijkertijdis hun houding gespannen, angstig.Voorbijgangers houden even de pasin of maken een foto. Een ouder echt-paar staat te kijken. De man loopt ereens omheen, kijkt aandachtig naarde hoofden: „Er zitten geen vrolijkegezichten bij”. Zijn vrouw, wijzendnaar de magere mensengestalten:„Het doet me aan de hongerwinterdenken”.

De kunst van de Mexicaan JavierMarín is kolossaal en confronterend.Even verderop zijn negen ruiters tezien en drie reusachtige koppen, alsdoor een god op de grond gesmeten.De achttien beelden van de kunste-naar die de komende maanden in

Den Haag staan opgesteld zijn ex-pressief en spreken direct aan. JohnSillevis, de gastconservator van DenHaag Sculptuur, die Marín naar Ne-derland haalde, noemt het werk vanJavier herkenbaar. Het heeft volgenshem verschillende betekenislagen.Wie goed naar de barokke koppenkijkt, ziet dat veel neuzen zijn gemo-

delleerd naar een Azteeks schoon-heidsideaal. De Azteken vonden dateen neus op die van een adelaarmoest lijken en probeerden deze ver-vorming te realiseren met behulpvan ijzeren pinnen.

Waarom die combinatie van barok-ke, westerse invloeden en Azteeksetrekken? Sillevis: „In de kunst van Ja-vier Marín speelt zich een innerlijkconflict af.” Die strijd is typerendvoor het werk van de Mexicaan. Degeschiedenis van Mexico is er één

van angst en overheersing. Op plaat-sen van eerdere beschavingen, zoalsde Azteken, de Olmeken en deM ay a ’s, bouwden de Spanjaardenpontificaal een katholieke kathe-draal. Soms hadden de kolonialeoverheersers inheemse beeldhou-wers in dienst, die de weelderigekerkkunst vermengden met indi-aanse motieven. Zo ontstond eenZuid-Amerikaanse barok, die hetconflict tussen de beschavingen ver-beeldde. Het postmoderne werk van

De beelden zijn als door een god op de grond gesmeten. FOTO PIET GISPEN

kunst

Een productieve lijntrekker

www.bankgiroloterij.nl

advertentie .

Portret van een meisje in het blauw

Marín, zelf van gemengd bloed, isdoortrokken van dat conflict, diestrijd om de eigen identiteit. Deangst die daarmee gepaard gaat, is inalle beelden terug te zien.

Bij de Azteken was er ook redenvoor angst, als je ’schoon van gestal-te’ was tenminste. Sillevis: „Mensendie mooi waren liepen kans aan degoden geofferd te worden”. Sommi-ge glorieuze mensen van Marín zijn,voor wie goed kijkt, met een onheil-spellend merkteken gedoemd.

Het kunstwerk met de twee ringenmet ledematen heet Chalchihuitl.Die naam betekent ’Jade’, als een ver-wijzing naar de met jade, een kostba-re stof, getooide watergodin van deAzteken. Chalchihuitl betekent ech-ter ook ’als twee druppels’, vandaarde twee ronde ringen. Die druppelsstaan voor de twee onmisbare le-venssappen: water en bloed. Het ron-de kunstwerk met zijn ledematen isdaarom een verwijzing naar de cy-clus van leven en dood. Sillevis: „Uitondergang en verderf ontstaatnieuw leven.”

Een vrachtauto komt voorrijden.Twee mannen bouwen een van delaatste beelden – een bronzen vrouwmet een verwilderde uitdrukking ophaar gezicht – in stukken op. „Eenlaatkomertje”, zegt Sillevis. In delindebomen hangen grote lampen,zodat de beelden ’s avonds grilligverlicht zijn. Hoog boven de passan-ten draven negen paarden van kunst-hars door de lucht. De kantoorlingenkijken schichtig naar boven. In deverte kijken twee grote hoofden, on-dersteboven als van koningen in hetstof, zwijgend toe. De beelden vanMarín: je kunt er niet omheen.

Nels Fahner

kritieken

De reusachtigekoppen hebbenAzteekse trekken

Keith Haring all-over, tot 13 sep-tember in Bergen, België. Museumvoor Schone Kunsten, 8, Rue Neuveen Les Anciens Abattoirs, 17, Placede la Grande Pêcheriew w w. b a m . m o n s . b e ,tel: 00 32 65 40 53 30

Leonoor Kuijk

Even leek het of de graffitikun-stenaar Keith Haring vergetenwas. Het was ingewikkeld om

zelfs maar antiquarisch een boekmet zijn werk te kopen. Op de web-site van de Keith Haring Foundationstaan ook heus bij de afgelopen jarenwel wat tentoonstellingen gemeld.Maar het zijn steeds heel kleintjes,met hooguit een paar werken.

In het Belgische Bergen (Mons) isnu zomaar een zeer uitgebreide ten-toonstelling van zijn werk te zien.Op twee locaties in de stad zijn in to-taal meer dan 150 werken te zien. Inhet Museum voor Schone Kunsteneen groot aantal van de schilderijen,tekeningen en sculpturen die hij inzijn studio in New York maakte. Enop loopafstand van dat museum, inde hal van het voormalige slacht-huis, zijn ’straatwerk’, waardoor hijin de jaren tachtig bij het grote pu-bliek bekend en geliefd werd.

Hier zijn ook foto’s en video’s tezien van hoe Haring in de New York-se metro in een mum van tijd metkrijt de zwarte vlakken vulde van deonverkochte ruimtes voor affiches.Die lege zwarte vlakken deden zijnhanden jeuken als hij met de metrovan zijn huis naar de kunstacademieging. Hij maakte wel veertig van dietekeningen per dag. Kunst moest jeniet weghangen in musea, maar de-len met een zo groot mogelijk pu-bliek. Voor hem was het in het open-baar creëren van een kunstwerk on-derdeel van het werk. Zo heeft hij eren passant voor gezorgd dat veelmensen minder negatief naar graffi-ti gingen kijken. Maar al was hij tienkeer Keith Haring, het bleef illegaalwat hij deed in de New Yorkse metro.Hoewel hij razendsnel werkte, werdhij toch geregeld aangehouden.

Zijn populariteit nam door deze’performances’ wereldwijd enormtoe. Zozeer dat zijn affiches uit demetro werden losgeweekt, en een

aantal nu in het voormalig abattoirin Bergen hangt. Maar dat mensendie tekeningen voor zichzelf wildenhebben, was niet Harings bedoeling.Hij wilde de tekeningen juist aan ie-dereen laten zien. Uit frustratie stop-te hij in 1985 met tekenen in de me-tro. Maar hij ging met evenveel ener-gie door met ander werk en gaf, on-danks dat zijn werk inmiddels veelwaard bleek, net zo gemakkelijk aanjan en alleman tekeningen weg.

In de hal van het voormalig abat-toir van Bergen is ook het topstukvan de tentoonstelling te zien. 24 be-schilderde metalen platen, elk 2,6 bij1,4 meter. Aaneengelegd vormen deplaten samen één enorm schilderijmet een totale lengte van 70 meter.

In het Belgische Mons is een uitgebreidetentoonstelling te zien van de ietwatvergeten graffitigrootheid Keith Haring.

Haring in België

Het is nooit eerder in zijn geheel ver-toond. Haring schilderde het in 1984op een werf in New York, waar ookanderen later hun tag op het werkhebben gezet. ’Angel en Lisa, 1985’,zullen wel raar opkijken dat ook hunaantekening met stift nu in een mu-seum hangt.

Keith Haring was eigenlijk vanafhet begin beroemd. Hij werd in 1958geboren, ging in 1978 naar de kunst-academie, maakte in 1980 zijn eersteschildering in de metro en was in1982 al met werk te zien op de Docu-menta-tentoonstelling in het DuitseKassel plus met een eigen tentoon-stelling in een galerie in New York.

Een jaar later werd hij door de di-recteur van het Schneider Children’s

Kunst moest jeniet weghangenin musea, vond hij

Links: Keith Haring, ’Vase, untitled’.Linksboven: ’Untitled’, 1985 (privécollectie). © KEITH HARING FOUNDATION

Hospital in New York gevraagd omkunstwerken voor het ziekenhuis temaken. Harings vrolijke, heldere lij-nen spreken kinderen aan en vrolij-ken hen op, dacht de directeur. EnHaring werkte er graag aan mee enmaakte het (nog steeds gebruikte) lo-go en wel veertig kunstwerken voorhet ziekenhuis.

Haring was gek op kinderen enwist dat zijn werk juist hen enormaansprak. Zijn snelle precieze lijnenlijken ook wel wat op de viltstiftteke-ningen van kinderen. In 1983 be-schilderde hij een spijlenwiegje invrolijk geel en rood, met dansendeberen en krokodillen. Het is te zienop die ander locatie van de tentoon-stelling, het Museum voor Schone

Kunsten, waarheen – niet toevallig –nogal wat ouders hun ongeveer tien-jarige kinderen blijken mee te ne-men. Hier zijn ook zijn grote doekente zien, gemaakt van acrylverf opzeildoek of op vinyl. De conservato-ren hebben een goed oog gehad voorde mooie doorkijkjes in dit museumen hebben de kleurige doeken zo op-gehangen dat ze zowel van dichtbijals van veraf goed te bekijken zijn.Hier is ook goed te zien dat Haring erniet om maalde als de verf van zijnstrakke lijnen uitliep.

Uit respect voor kinderen had Ha-ring in de New Yorkse metro nooit te-keningen gemaakt met griezeligemonsters of seksuele verwijzingen.Thema’s waar hij voor het overigewel raad mee wist, en die dan ookruimschoots aan bod komen in deschilderijen en tekeningen in hetSchone Kunstenmuseum.

Hier is te zien dat, hoe origineelook in zijn uitwerking, Haring eenduidelijk product is van zijn tijd. Stu-derend in de deprimerende jarentachtig, toen de bom elk momentkon vallen en de studenten in NewYork volop experimenteerden metdrugs, gaat het thema van een kern-ramp als een rode draad door zijnwerk. Dat geldt ook voor de psyche-delische monsters en de verwijzin-gen naar (homo)seks. Als Haring in1988 hoort dat hij met het aidsvirusis besmet, weet hij dat hij niet langmeer te leven heeft. Hij roept eennaar hemzelf genoemd fonds in hetleven voor projecten rond aidsbe-strijding en voor hulp aan kinderen.

Alsof hij niet al energiek genoeg is,werkt hij als een razende door. In despeciaal voor de tentoonstelling uit-gebrachte catalogus (Frans/Engels),met essays van tijdgenoten en eenoverzicht van tentoongestelde en an-dere werken, is te zien hoe produc-tief Haring was. Hij heeft als kunste-naar precies de hele jaren tachtigmogen meemaken. Hij stierf in fe-bruari 1990, 31 jaar oud.