DLit2.0

Summer Schoole-inclusie in de bib

Steven LaporteEducatief medewerkersteven.laporte@bibnet.be

Bibnet vzwwww.bibnet.bePriemstraat 51B-1000 Brusselinfo@bibnet.be

09:00 Onthaal

09:30 Self-assessment

09:45 Introductie

10:30 Digitale inclusie en de

bib

11:30 Pauze

11:45 Drie voorstellen

12:30 Lunch

Dagindeling

13:15 Het DLit2.0 programma

> e-Burgerschap

> Samenwerking

> Sociaal netwerken

> Communicatie

> Basisvaardigheden (hardware)

> Basisvaardigheden

(Internetvaardigheden)

15:30 Workshop

16:30 Einde

Self-assessment

□ Navigeer vlot op het web □

□ Kan e-mail verzenden en ontvangen □

□Kan een bestand van het web halen en in een nieuwe map stoppen

□

□ Kan mij browser-geschiedenis raadplegen □

□ Weet hoe ik mijn zoekresultaten kan verfijnen □

□Weet hoe ik de privacy-instellingen van sociale media kan aanpassen

□

□ Beheers een paar van de 23 dingen □

□ Weet wat een CMS is □

□ Kan een CMS beheren □

□ Schrijf vlot een script in php of java □

InleidingSelf-assessmentIk… … / 20

InleidingSelf assessmentScore

› 1-5 Sporadische gebruiker

› 6-10 Alledaagse gebruiker

› 11-15 Ervaren gebruiker

› 16-20 Geavanceerde gebruiker

<\inleiding>

Hier staat de titel

Wat is DLit2.0?

› Europese samenwerking› Partners uit 7 Europese landen

- Stiftung Digitale Chancen (D)

- Stadtbibliothek Köln (D)

- NIACE (VK)

- Aga Khan Foundation (P)

- Władysław Jan Grabski Public Library (Pl)

- Pencho Slaveykov Public Library (Bg)

- La Bibliothèque Publique d’Information Paris

(F)

- Bibnet (B)

InleidingInleiding

Bouwstenen

› e-Citizenship› Samenwerking› Sociale Netwerken› Communicatie› Basisvaardigheden

InleidingInleiding

Waarom werkenmet bouwstenen?

› Klassieke IT-training weinig succes bij de doelgroep

› Richten op populaire aanknopingspunten– Communiceren Skype– Foto’s delen Flickr– Etc.

› Inpassen in activiteiten ≠ training› Zowel professionele als niet-professionele

trainers kunnen worden ingezet.› Informele leeromgeving

InleidingInleiding

Waarom web 2.0?

› Web 2.0 toepassingen motiverend voor

doelgroep

› Effecten op korte tijd

› Nuttige toepassingen voor levenskwaliteit

› Beschikbaarheid online hulp

› Bruikbaar in een informele leeromgeving

InleidingInleiding

Voor wie?InleidingInleiding

Internet gebruikers Niet-gebruikers

Toegang tot vormingen

Geen toegang tot vormingen

DL i t2 .0

Volwassenen

Kansengroep

en

Hoe?InleidingInleiding

Samenwerking

Training

Hands-on

Drie

stappen

Digitale inclusie en de bib

Inleiding

verbetering van de digitale geletterdheid, de digitale vaardigheden en de

digitale inclusie

Zelfverwezenlijking en emancipatie moeten centraal staan in het digitale tijdperk. Iemands achtergrond of vaardigheidsniveau mag er niet de oorzaak van zijn dat de toegang tot het digitale potentieel voor hem gesloten blijft.

Naarmate meer dagelijkse taken online worden verricht - van het zoeken

van een baan tot het betalen van belastingen of boeken van tickets - is het internet voor veel Europeanen een integraal onderdeel van het dagelijkse leven geworden. Bron EuroLex

een laagdrempelige bibliotheek, aangepast aan de hedendaagse behoeften. De gemeente beschikt over een openbare bibliotheek die: - de cultuureducatie en de leesmotivatie stimuleert;

- inzet op de bevordering van e-inclusie bij moeilijk bereikbare doelgroepen en op de verhoging van

informatiegeletterdheid en mediawijsheid

Het is mee een opdracht voor bibliotheken om iedereen, ondanks eventuele individuele of sociale achterstand, de gelegenheid te geven om aan de

informatiemaatschappij deel te nemen en om e-inclusie te bevorderen.

Digitale inclusie en de bibDigitale inclusie is overal

Digitale inclusie en de bib

Informatie voor bedrijven

Toegang tot informatie over overheidsdiensten

Diensten voor werkzoekenden

Een ruimte waar de lokale gemeenschap kan bijeenkomen

Opleiding over computers en internet

Informatie over / voor de lokale gemeenschap

Fotokopieermachines / printers

Cd's/Dvd's om te ontlenen

Kranten / tijdschriften om te lezen

Gratis internettoegang

Gratis computergebruik

Schoolboeken en leesboeken voor kinderen

Studiemateriaal en leesboeken voor volwassenen

Boeken om te lezen / te ontlenen

47%

50%

57%

50%

54%

57%

62%

56%

66%

71%

69%

76%

81%

94%

27%

37%

37%

37%

39%

45%

51%

52%

56%

57%

57%

67%

70%

91%

Respons BE Respons EU

Belang van diensten aangeboden door openbare bibliotheken

Digitale inclusie en de bibKen je (niet-)gebruiker

Klassieke indeling

› Leeftijd

› Opleidingsniveau

› Geslacht

› Etc.

Typologieën

Digitale inclusie en de bibKlassieke indeling› Leeftijd

15-24 25-39 40-54 55-64 +65

5%7%

25%22%

41%

Gebruikers publieks-pc’s volgens leeftijd

16-24 25-44 45-54 55-64 65-74

2%7%

14%

26%

51%

Niet-gebruikers van het internet volgens leeftijd

Digitale inclusie en de bibKlassieke indeling› Opleidingsniveau

Informatie Interactie Transactie Ontwikkeling Ontspanning Community Carrière

43.7

3.5 3.5

32.8

2.6

4.1

3.7 3.83.5

2.8 2.7 2.7

4.2

3.8 3.83.6

2.7 2.7 2.8

Verschillen in opleiding en motivatielaag middel hoog

Digitale inclusie en de bibKlassieke indeling› Geslacht

Knoppenkennis

Menu's e

n naviga

tie

Selecte

ren en verw

erken

Communiceren

Doelgeric

ht werke

n

3.23.7 3.5

2.53.13

3.53.2

2.52.8

♂ ♀

Digitale inclusie en de bibTweede indeling

Werken met typologieën

› Opdeling naar gelang het antwoord op de volgende vragen:

1. Hoe staat iemand tegenover ICT?

2. Welk nut denkt men dat ICT heeft voor zichzelf?

3. Welke vaardigheden heeft iemand?

4. Heeft men hier de tijd en het geld voor over?

Digitale inclusie en de bibTypologieën

Onbekwame weigeraarsVoor deze groep zijn de kostprijs en tarieven voor een internetverbinding niet het grootste obstakel voor aanvaarding, maar zij missen de vaardigheden om met ICT te kunnen werken, en zij hebben negatieve attitudes tegenover ICT. Deze beide elementen versterken elkaar waardoor deze groep moeilijk te bereiken is.

I.

Digitale inclusie en de bibTypologieën

II.

Zelfbewuste onverschilligenHet niet-gebruik door individuen van deze groep kan voornamelijk uitgelegd worden door hun negatieve attitudes. Toegang is geen probleem en zij zijn voldoende bekwaam om met ICT om te gaan.

Digitale inclusie en de bibTypologieën

III.

Onbekwame gewilligenLeden van deze groep zijn gemotiveerd om thuis met een computer om te gaan maar zij missen de noodzakelijke vaardigheden en hebben moeite om toegang te krijgen tot het internet.

Digitale inclusie en de bibTypologieën

IV.

Vaardige ICT-liefhebbers met beperkte toegangDeze mensen hebben een positieve houding ten opzichte van ICT en zijn ICT-geletterd, zij hebben echter problemen om thuis toegang te krijgen.

Digitale inclusie en de bibTypologieën

V.

Prijsgevoelige pragmatistenIndividuen van deze groep hebben gemiddelde ICT-vaardigheden en zijn matig gemotiveerd. De hoge inschatting van de prijs van de infrastructuur en de verbinding met het internet lijkt de voornaamste barrière.

Digitale inclusie en de bib

Oorzaken van ongelijke toegang:

› Motivatie

› Fysieke toegang

› Gebrek aan vaardigheden

› Gebruik

DL i t2 .0

Ken je (niet-)gebruiker

Digitale inclusie en de bib

Redenen van niet-gebruik?

21%Het materiaal is te duur

44%Ontbreken van vaardigheden

48%Geen interesse

Digitale inclusie en de bibEvolutieinternettoegang België:

Digitale inclusie en de bibInnovatietheorievan Rogers

Drie voorstellen

Collectie boeken

Tijdschriften

AVMBoekenclu

bBoekbaby

’s

Schooluitleen

Daisyboeken Voorleessessies

AankoopsuggestiesPublieks-

pc’s

Auteurslezingen

Facebookpagina

IBL

Digitale

inclusie

Drie voorstellen

Collectie boeken

Tijdschriften

AVMBoekenclu

bBoekbaby

’s

Schooluitleen

Daisyboeken Voorleessessies

AankoopsuggestiesPublieks-

pc’s

Auteurslezingen

Facebookpagina

IBL

Digitale

inclusie

Drie voorstellen

Publieks-pc’s

Drie voorstellen

Drie voorstellenEerste voorstel

› Beperkte tijd?› Beperkte middelen?

Wees een wegwijzer!

Drie voorstellenEerste voorstel

› Veldtekening opleidingsaanbod›Warme oproep tot samenwerking

Drie voorstellen

Tweede voorstel

›EHBerror

›Begeleiding tijdens het gebruik

Drie voorstellen

Tweede voorstel

›Oplijsten veelvoorkomende vragen– Vinden van informatie– Aanmaken e-mailaccount– Opmaak CV– Registratie overheidsdiensten– Uitvoeren huiswerktaken– …

Drie voorstellen

Tweede voorstel

›Opstellen steekkaarten– Steekkaart per probleem– Wat te doen? – Praktische tips– Nuttige links– Beschikbaar aan de balie of digitaal

Drie voorstellen

Derde voorstel

› Actief vangnet

› Projecten› Trainingen door personeel› Trainingen met vrijwilligers›Opzetten peer-to-peer groepen

Drie voorstellen

Drie vuistregels

1. Analyseer je mogelijkheden

2. Ga op zoek naar partners

3. Mik op duurzame activiteiten

Wegwijzer EHBerrorActief

vangnet

Vragen?

Lunch!

Het programma

DoelstellingenEuropese trainingscampagne

I. Programma Een leven lang leren (EU)

II. Gericht op kwetsbare groepen

III. Sociale participatie door Web 2.0-

toepassingen

IV. Personeel van bibliotheken kwalificeren tot

ICT-trainers voor de doelgroep

InleidingHet programma

InleidingHet programmaNiet-gebruikersBij de deelnemende landen

› Hoogst in Bulgarije (59%)› Laagste in VK (13%)› België (22%)

› Vooral maatschappelijk kwetsbare groepen

› Slechts 13% van de bestaande cursussen richt zich op deze doelgroep

InleidingHet programmaCampagne:

1. “Train-the-trainer”

– Personeel voorbereiden om te werken met niet-formele setting

2. “Qualify-the-user”

– Het echte werk

InleidingHet programmaLeermethoden

I. •Naturalistische benadering

II. •Positivistische benadering

III. •Constructivistische benadering

Leermethoden

I. Naturalistische benadering

De cursisten gaan onmiddellijk aan de slag met de toepassing of met een soort interface of simulatie ingegeven door de toepassing.

InleidingHet programma

Georges CharpakLa main à la pâte – hands-on

Leermethoden

I. Naturalistische benadering

– Experimenteren met de toepassing

– “Trial and error”

– Begeleider helpt enkel bij problemen

InleidingHet programma

Leermethoden

II. Positivistische benadering

De interactie tussen de trainer en de cursisten is gebaseerd op kennisoverdracht van boven af, voor een schoolser model van de training.

InleidingHet programma

Leermethoden

II. Positivistische benadering

– Interactie tussen begeleider en de lerende

– Klassieke training

– Nadruk op kennisoverdracht

InleidingHet programma

Leermethoden

III. constructivistische benadering

… ofwel ‘leren via samenwerking’ is mogelijk in een privésessie (één trainer met één lerende), maar is voornamelijk geschikt voor groepswerk.

InleidingHet programma

Leermethoden

III. constructivistische benadering

– Zelfstudie

– Mogelijkheid tot interactie tussen de lerende

– Mogelijkheid tot tussenkomst van de trainer

InleidingHet programma

Materiaal voorcursisten

› Website Bibnet

Het programma

Achtergrond

Introductie

Overzicht bouwstenen

Materiaal voor cursisten

Materiaal voor begeleiders

Methodologische noten

Overzicht en bibliografie

Materiaal voorcursisten

› Taken per onderdeel:

Het programma

OverzichtBouwstenen

› Bouwsteen 1: e-Burgerschap

› 1a. e-Democratie › Burgerparticipatie › Melden van problemen

› 1b. e-Commerce › Online shoppen › Thuisbankieren › Commerciële fraude › Budgetbeheer

› 1c. e-Overheid › Belastingaangifte › Digitale diensten van de overheid › Communicatie met leveranciers van nutsvoorzieningen

Het programma

Bv. Invullen klachtenformulier

Bv. Thuisbankieren

Bv. Belastingsaangifte /Opgave meterstand

OverzichtBouwstenen

› Bouwsteen 2: Samenwerken

› 2a) Samen schrijven › Samen documenten ontwikkelen

› 2b) Delen › Bestanden delen › Spreken en schrijven

Het programma

Bv. Google Docs

Bv. Werken met Dropbox

OverzichtBouwstenen

› Bouwsteen 3: Sociaal netwerken

› 3a. Tewerkstelbaarheid › Verhoog je tewerkstelbaarheid

› 3b. Verbinden met anderen › Verbinden met vrienden en de gemeenschap › Digitale identiteit › Online bevragingen › Online besprekingen

Het programma

Bv. CV aanmaken en publiceren

Bv. Facebook account

OverzichtBouwstenen

› Bouwsteen 4: Communicatie

› Gratis chatten met vrienden en familie over de hele wereld

› Podcasting: Audacity › Publiceer je eigen teksten: Wiki, Blog, Scribd › Publiceer je eigen video’s: Youtube

Het programma

OverzichtBouwstenen

› Bouwsteen 5a: Basisvaardigheden (Hardware)

› 5a. Hardware en systemen › Muis / Touchpad › Toetsenbord › Tablet / Smartphone › Het besturingssysteem gebruiken

Het programma

OverzichtBouwstenen

› Bouwsteen 5b: Basisvaardigheden (Internet)

› 5b. Internetvaardigheden › Registreren › Aanmelden › Informatie zoeken › Een e-mailadres aanmaken › Actieve veiligheid › Bescherming tegen virussen › Privacy, diefstal van identiteit

Het programma

Planning

Voor de training

› Bepaal wat de cursist wil bereiken› Stel een curriculum op

› Bouwstenen› Categorieën› Taken

› Deze kunnen verschillen voor iedere training

Het programma

Planning

Tijdens de training

› Geen hiërarchische leraar-leerling aanpak

› Cursisten kunnen aan verschillende taken werken

› Doorloop de verschillende fasen

› De cursist heeft de controle over zijn/haar leerproces

Het programma

Planning

Evaluatie

› De cursist stelt zelf vast of de vooropgestelde doelen werden gehaald

› Indien een doel niet werd gehaald:› Stel vast waar het misloopt› Grijp terug naar de bouwsteen die het probleem aanpakt

Het programma

Case

Fred en Facebook › Situatie

› Fred tracht tevergeefs een Facebook-account aan te maken op de publieks-pc’s van je bib› Hij is bezorgd om het Facebook-gebruik van zijn dochter

Het programma

Case

Fred en Facebook › Hoe kan je hiermee omgaan volgens de drie voorstellen?

› Minimale aanpak› EHBerror› Actief vangnet

Het programma

Case

Fred en Facebook › Hoe kan je hiermee omgaan met de drie methodieken?

› Naturalistisch› Positivistisch› Constructivistisch

Het programma

Case

Facebook praktisch › Taken:

› Zoek je dochter op facebook› Sluit je aan bij een groep› Werk je status bij› Deel informatie› Privacy-instellingen

Het programma

Case Facebook

› Naturalistische benadering

1. Trainer voorziet Fred van een pc/internetaansluiting en zet de Facebook login pagina open

2. Fred probeert zelf (trial & error)

3. Fred geeft aan wat niet lukt

4. Trainer helpt bij problemen

Het programma

Case Facebook

› Positivistische benadering

1. Trainer toont Fred het aanmaken van een profiel

2. Maakt gebruik van een projector of …

3. Toont één-op-één de werking

Het programma

Case: Facebook

› Constructivistische benadering

1. Fred sluit zich aan bij een groep mensen die allemaal dezelfde taak krijgen en elkaar helpen, al dan niet met de hulp van de trainer of …

2. De groep werkt aan verschillende deelproblemen en helpt elkaar, al dan niet met hulp van de trainer

Het programma

Opdracht 1:

› Maak een lijst van alle mogelijke problemen/vragen rond internet door kansengroepen, die binnen je eigen context voorkomen.

– Ca. 15 minuten

Het programma

Opdracht 2:

› Werk een traject uit dat haalbaar is binnen je eigen bibliotheek

› Kies een toepassing› Kies je doelgroep› Bedenk een setting› Kies je doelstellingen› Kies een aanpak en een methode

› Bedenk een evaluatiemethode

Het programma

Huiswerk!

› Veldtekening:– Formulier via mail

› Website DLit2.0:– www.digital-literacy2020.eu

› Online vragenlijst:– www.quiz.digital-literacy2020.eu

InleidingInleiding

Hier staat de titel

Hier staat de titel

Bronmateriaal(Chronologisch)

• Jan A.G.M van Dijk, “Digitale vaardigheden : sleutel tot de toekomst,” 2013.• I. Mariën, “Naar duurzame digitale participatie: Toekomstperspectieven voor

een succesvol digitaal inclusiebeleid,” 2013.• J. A. G. M. van Dijk and A. J. A. M. van Deursen, “A social

revolution online ? The digital divide shifts to gaps of usage.”

• I. Mariën and L. Van Audenhove, “Midis: Meetinstrument voor Digitale Inclusie in Steden,” pp. 1–65.

• A. Baes and R. Soenen, “De leefwereld van maatschappelijk kwetsbare jongeren in het kader van informatiebehoeften en informatietechnieken.”

• R. Van Gompel, J. S. Indigov, and H. K. Indigov, “E – Democratie in Vlaanderen Stakeholdersanalyse.”

• J. Schauvliege and L, “Inspiratie bij de implementatie van de vlaamse beleidsprioriteiten lokaal cultuurbeleid.”

• H. Cannie, “Het vernieuwd decreet Lokaal Cultuurbeleid van 6 juli 2012 en uitvoeringsbesluit van 26 oktober 2012 in vraag en antwoord,” 2014.

• S. Quick, G. Prior, B. Toombs, L. Taylor, and R. Currenti, “Gebruikerspercepties van de voordelen van ICT in openbare bibliotheken in België,” 2013.

Hier staat de titel

Hier staat de titel

Bronmateriaal

• S. Quick, G. Prior, B. Toombs, L. Taylor, and R. Currenti, “Cross-European survey to measure users ’ perceptions of the benefits of ICT in public libraries,” 2013.

• I. Mariën, “Naar duurzame digitale participatie: Toekomstperspectieven voor een succesvol digitaal inclusiebeleid,” 2013.

• G. Cortebeeck, “Is digitaal het nieuwe normaal? Een onderzoek bij kansengroepen naar hun gebruik van internet en sociale media voor arbeidsbemiddeling,” 2013.

• F.O.D. Economie, “Barometer van de informatiemaatschappij (2013),” 2013.

• P. Sheldon, “Profiling the non-users: Examination of life-position indicators, sensation seeking, shyness, and loneliness among users and non-users of social network sites,” Computers in Human Behavior, vol. 28, no. 5, pp. 1960–1965, Sep. 2012.

• I. Mariën, “The digital divide revisited : Towards a multifaceted measurement instrument for digital inequality,” 2012, no. October.

• Vlaamse Regering, Decreet lokaal cultuurbeleid 2012. 2012, pp. 1–21.

• S. De Moor, D. Schuurman, L. De Marez, B. Baccarne, K. Vervoort, and L. Van Hamme, “Digimeter Rapport 5,” 2012.

• I. Mariën and C. Vleugels, “Van digitale kloof naar digitale inclusie : Naar een duurzame ondersteuning van e-inclusie initiatieven in Vlaanderen Inleiding,” vol. 39, no. 4, 2011.

Hier staat de titel

Hier staat de titel

Bronmateriaal

• A. J. a. M. van Deursen and J. a. G. M. van Dijk, “Trendrapport Computer en Internetgebruik 2011. Een Nederlands en Europees perspectief,” 2011.

• A. J. a. M. Van Deursen and J. a. G. M. van Dijk, “Measuring Internet Skills,” International Journal of Human-Computer Interaction, vol. 26, no. 10, pp. 891–916, Sep. 2010.

• J. Evers, “Digitale inclusie in Vlaanderen: Aanbevelingen,” 2010.

• V. Audenhove and V. U. Brussel, “e-Learning and undereducated learners: barriers and opportunities,” pp. 1–15, 2009.

• P. Verdegem, “De digitale kloof en/in e-government: Uitdagingen voor de overheid in de informatiemaatschappij,” 2009.

• P. Verdegem and P. Verhoest, “Profiling the non-user: Rethinking policy initiatives stimulating ICT acceptance,” Telecommunications Policy, vol. 33, no. 10–11, pp. 642–652, Nov. 2009.

• V. Audenhove and V. U. Brussel, “Embedding e-inclusion initiatives in people’s daily reality: The role of social networks in tackling the digital divide.,” pp. 1–14, 2009.

Licentie afbeeldingen