Franka de Groot en Fatima Haring logopedisten WFG en MCA

19 mei 2015

f.m.degroot@westfriesgasthuis.nl f.haring@mca.nl

!  video

Motorische programmeerstoornis

Stoornis in de positionering van de articulatiespieren waarbij sprake is van verkeerde articulatiebewegingen bij de doelbewuste articulatie van klanken (Darley, 1968; Ziegler, 2008; Feiken en Jonker, 2012)

Fonetische planning en programmering

Frequent voorkomende stoornis. Vooral in combinatie met afasie

Verworven neurogene communicatiestoornissen (Duffy 2005 in Handboek spraakapraxie bij volwassenen, Paemeleire 2012)

! Dysartrie 54% ! Afasie 25% ! Cognitieve taalstoornissen 16% ! Spraakapraxie 4% ! Overige spraakstoornissen 1%

!  afasie !  buccofaciale apraxie

maar het hóeft niet…

! inconsistente realisatie (distorsies) ! meer fouten bij consonanten dan vocalen ! meer fouten bij verschillende reeksen dan

bij gelijke reeksen ! visueel en hoorbaar zoekend mondgedrag ! initiatieproblemen zoals herstarts ! segmentatie van lettergrepen ! segmentatie van clusters ! effect articulatiecomplexiteit (DIAS, 2012)

! Kan spraakapraxie een talige oorzaak hebben?

! Of zijn afasie en spraakapraxie twee verschillende dingen?

DIAS (2012) 4 onderdelen:

1.  Aansturing van articulatiespieren 2.  Articulatie van klanken 3.  Diadochokinese 4.  Articulatie van woorden

Alle 8 kenmerken worden getest

minimaal 3 van de 8 kenmerken aanwezig

Dhr. K: afasie, ernstige buccofaciale apraxie en lichte spraakapraxie

! Goed taalbegrip ! Voornamelijk fonologische en grammaticale

stoornissen ! Schrijven beter dan spreken

!  (filmpje DIAS mw. T) ! Ernstige spraakapraxie en afasie na contusie

in 2002 ! Revalidatie in Heliomare: afasiebehandeling ! Na ruim 10 jaar hulpvraag: “verstaanbaar

zijn voor de omgeving en vrijwilligerswerk kunnen doen”

! Rosenbek, 1985 ! Rèni Dharmaperwira-Prins, 1996: “Dysartrie

en verbale apraxie en DYVA-onderzoek” ! Frank Paemeleire, 2012: “Handboek

Spraakapraxie bij volwassenen” !  TIAS, 2015

! Tijdsintensief, repetitief en sterk gestructureerd

!  1973: Rosenbek e.a. ! De eerste beschreven therapiemethode ! Eight Step Continuum

! Opbouw (deels gebaseerd op Rosenbek) "  Beginnen met klanken die het makkelijkst

opnieuw aan te leren zijn "  Hardop lezen en/of naspreken "  Mondbeeld "  Fonetische plaatsing "  Eerst geïsoleerde klank, daarna initiaal-finaal-

mediaal, woorden, clusters en langere woorden "  Visuele cue "  Auditieve feedback

! Beschrijving van basisprincipes en behandelmethoden, o.a.: "  Principes van motorisch leren "  Eight Step Continuum (Rosenbek e.a.) "  Fonetische plaatsing "  PROMPT "  MIT "  SMTA

! Maatwerk!

! Therapeutisch Instrument voor Apraxie van de Spraak

! Therapiemethode: handvatten voor de opbouw van de therapie en daarbij behorend materiaal "  Werkboek "  Digitale versie (iPad) "  Serious game

! In 2015 op de markt

!  Video

! www.neurocom.be ! www.testweb.bsl.nl/tests/dias ! https://www.youtube.com/watch?

v=9tBQhYLIKeM (video over spraakapraxie)

Doing therapy for apraxia of speech is hard work and takes concentrated effort by both the clinician and the speaker with apraxia

Yorkston, Beukelman, Strand & Hadel, 2010