SOUTH

OMOPEOPLE

SOUTH

OMOPEOPLE

Jean Philipse, november 2010verslag van een reis door het zuiden van Ethiopië

“Money, money, money, bir, bir, bir, highland, high-land, highland, pen, pen ,pen, photo, photo, photo, caramella, caramella, caramella”... het dreunt nog uren door je hoofd. In iedere volgorde, waarbij het bir, bir, bir de bovenliggende klanken zijn. Bir is het geld hier. Rustig, op je gemak, de foto van je leven maken is er hier niet bij. Met honderden zwermen ze om je heen, schreeuwend, gillend, smekend, “photo, photo, photo.” Foto’s zijn topinkomen. Op je vijfde je oude dag veiligstellen. Zo gaat het hier. Een beet-je mooi optuigen, een aardig smoeltje en de kassa slaat aan. Zwermen toeristen gegarandeerd. En als je niet bereid bent om zo maar te geven komt uit-eindelijk het zinnetje, “no father, no mother, no bro-ther” bovendrijven. Vaak zijn ze dan niet ouder dan vijf. Dit is South Omo, Ethiopië. Ik meen dat Omo in het Spaans wit betekend maar daar is hier geen sprake van. Donker Afrika in al haar glorie loopt hier langs de weg. Ook hier zijn de lege waterflessen een kostbaar bezit. Ze hollen honderden meters met je auto mee in de hoop op zo’n leeg plastic geval. Highland heet het water hier en dat gillen ze voor-al. Kunnen ze hun bruine, zanderige soep indoen. Aan watermanagement moet hier nog veel gebeu-ren. Sowieso aan management. Maar door het ont-breken hieraan ben je hier. Dorpen kijken. Mensen bekijken, het is niet anders. Natuurlijk het is gelijk oversteken, zij kijken, jij kijkt. En je sponsort, dat is de deal.

De Tsemai stam ziet veel toeristen voorbij komen en zijn daar helemaal klaar voor,

ze verkopen kleine snuisterijen maar hun best verkopende product zijn ze zelf

Landschap nabij Arbore

Hoopvol behangen ze zich met kettingen in de hoop een mooie deal te kunnen sluiten

Hoopvol behangen ze zich met kettingen in de hoop een mooie deal te kunnen sluiten

Mannen hebben meestal verscheidene vrouwen

Arbore stamhoofd met zijn familie

De zon schijnt onbarmhartig

Overzicht landschap bij Arbore, 80 kilometer voor Turmi, de toeristenverzamelplaats.

De groenen vallei in de achtergrond is een grote groentenkwekerijen voor de westerse markt.

De Hamar zijn veruit de grootste stam in het zuiden van de Omo vallei

Ze lopen enorme afstanden per dag om spullen op de diverse markten te kopen en te verkopen

KALEM(OMORATE)

De Dasanech stam komt oorspronkelijk uit het gebied van het Turkana meer in Kenia

Ze wonen in een paar dorpen aan de Omo rivier vlakbij Omorate

Een Dasanech vrouw heeft water gehaald uit de modderige Omo rivier

Die jerrycan weegt heel wat kilo’s maar daar lijkt ze geen last van te hebben

Dasanech meisjes poseren als volleerde modellen

drie kleuren zwart

dit was een duur groepsportret....

dit was een duur groepsportret.... Dasanech dorp

MARKETDAY INDIMEKA

Dimeka is het grootste dorp in South Omo

Zaterdag is marktdag en de Hamer lopen uren om daarbij te zijn

Als ze geluk hebben stopt er een vrachtwagen

In Dimeka is het marktdag. Slimme jongens hebben hier een nering opgezet: toeristen afpersen. Volgens de “boys” heb je hier een gids nodig en moet je een fors bedrag als entree voor de markt betalen. Maar vandaag ben ik slimmer en zeg nee. Daar hebben ze niet van terug. Er is hier een mannenmarkt (runde-ren en geiten) en een vrouwenmarkt (groentes, tex-tiel en ‘spullen’). Na de Dasanech in de ochtend zijn deze tribes haast burgerlijk te noemen. Je normen zijn uitermate flexibel en aan inflatie onderhevig blijkt wel weer. Ik schud links en rechts wat han-den, geef vele schouderduwen (de manier om hallo te zeggen), en krijg een borst aangeboden. Voor een foto. Ik heb mijn album eigenlijk al vol maar wil voor die twee bir wel mijn toestel weer laten klikken. Ze tellen overigens de klikken hier. Tien bir per klik. Ze trekt haar door en door vuile t-shirt met nog vaag het embleem van Arsenal erop uit en toont haar bor-sten. Schaamteloos zouden wij zeggen maar dat is hier totaal misplaatst. Later in het hotel komen de-zelfde oplichters van de markt gezellig bij mij aan tafel zitten en vragen terloops wat zo’n laptop nu eigenlijk in Nederland kost. Ik flapte eruit dat dat meer als een maandsalaris is maar dat wordt niet begrepen. Hun maandsalaris is vrijwel nihil dus dat maakt niet echt indruk. Een van de stoere jongens had wel een tekst op zijn shirt die ik onthield. Blak Taigr stond erop.

Op het einde van de avond stonden er 22 biertjes op mijn rekening. Ik denk dat ik de toegang tot de markt achteraf betaald heb.

mannenhuis in Dimeka

KAROKOLCHOLAND OF THE

een Karo schoonheid in Kolcho

een Karo schoonheid in Kolcho

Boys will be boys, always (Kolcho)

BULLTHEJUMPER

een krokodil die plotseling verscheen, nergens water te bekennen

Salomon was zijn naam. En hij was eraan toe. Vandaag was zijn

grote dag. De ‘Ukuli Bula’ en hij trilde van de zenuwen. Vandaag

werd hij van jongen een man. Als hij tenminste over stieren kon

springen. Het is letterlijk een sprong van kind naar man. Hierna

zou hij kunnen trouwen en een familie stichten. Al lang voor

de ceremonie was ik in zijn dorp en kreeg zo een mooie kijk op

de voorbereidingen. Op een grote open plek waren een paar

vrouwen alcohol aan het stoken in grote zwarte ketels. In het

midden dansten en zongen vrouwelijke familieleden en vrien-

dinnen in een kring waarbij er tussendoor flink wat alcohol in-

genomen werd. Sommigen droegen geweren en schoten in de

lucht. Andere bliezen op primitieve trompetjes en een enkel

scheidsrechtersfluitje.

Salomon was mij samen met zijn vader komen begroeten en

bleef een beetje verlegen rondhangen. Wat later kwamen de

eerste gasten in een lange stoet de berg aflopen naar de plek

waar met bladeren afdaken gemaakt waren en waar iedereen

op verse bladeren ging zitten. De mannen in rijen vooraan,

de vrouwen achteraan. Een groep jongemannen, allemaal be-

schilderd, gingen helemaal aan de rand zitten en ze hadden

een lange tak, een soort zweep, in hun handen. Iedereen was

uitgelaten vrolijk en jonge meisjes sloten zich aan bij de dan-

sende en drinkende groep in het midden. Even later werd Sa-

lomon door een drietal jonge mannen van een andere haar-

dracht voorzien. Heel zorgvuldig werd zijn haar ‘gepluisd’. Een

werk dat bijna een uur in beslag nam. Hierna zag hij eruit als

een beetje mislukte rastafari. Veel van de meisjes in het mid-

den hadden zich nu omgekleed en zagen er op hun paasbest

uit. Ze werden door een van de vrouwen die zich ook met de

alcohol bezig hield ingewreven met een soort vet. Het dan-

sen werd heftiger en heftiger en en de mannen op de eerste rij

stonden zo nu en dan en sloegen de meisjes, bijna liefdevol,

met hun zweep. Dat klonk verre van vrolijk en liet ook behoor-

lijke diepe wonden achter maar hoe meer er geslagen werd

hoe uitgelatener de meiden werden. Bij sommigen gutste het

bloed uit hun rug. Een paar dappere meisjes bleven de man-

nen maar uitdagen en vroegen om meer, meer. Het vet op hun

rug moest de pijn verzachten, de alcohol die pijn verdoven en

later zullen de meisjes hun littekens met trots dragen om te be-

wijzen dat ze dapper zijn en een grote gave tot het geven van

liefde hebben.

Hierna trok iedereen naar een omheinde plek in het dorp en

sommige mannen gingen de stieren verzamelen. Dat nam veel

tijd in beslag en ging er ook niet zachtzinnig aan toe. Onder-

tussen werd Salomon apart genomen en onderging ‘iets’. Hij

was vrijwel onzichtbaar tussen de kluwen mensen die om hem

heen hingen. Ik kon vaag zien dat hij op de grond lag en dat

ze iets op zijn benen en geslacht wreven. Hij was nu helemaal

naakt en toen er een aantal stieren verzameld was ging hij een

keuze maken. Hij bekeek de stieren, aaide ze en wees er zo nu

en dan een aan. Hierna werden de dieren naar een andere open

plek gedreven. Iedereen stond er omheen en de meisjes ble-

ven zingen, dansen en bliezen onophoudelijk op hun trompet-

ten. Even later bleek het niet de juiste plek te zijn en de hele

groep, inclusief de stieren, liepen een roteind naar een plek ver

buiten het dorp waar het ritueel zich herhaalde. Salomon liep

een tijdlang tussen de stieren die bijeen gedreven waren. Hij

wreef de beesten rond hun geslachtsdelen om ze blijkbaar rus-

tig te maken. Zijn ‘assistenten’ waren druk in de weer om de

stieren in het gareel te krijgen. Er stonden nu twaalf stieren

opgesteld. Jonge beesten aan het begin en het einde. De span-

ning liep op, de vrouwen krijsten nu. Salomon stond vlak voor

mij, achter de rug van zijn broer te wachten op het grote mo-

ment. Hij trilde licht, zijn spieren tot het uiterste gespannen.

Dan slaakt iemand een kreet en rent hij hard naar de stieren,

weifelt, springt, is boven op de stieren, en hopt licht uit balans

van stier naar stier tot hij bijna op het einde misstapt en tus-

sen twee beesten terecht komt. De vrouwen slaken kreten van

teleurstelling, de mannen moedigen hem aan. Hij loopt terug

naar zijn broer en begint vrijwel direct aan zijn tweede poging.

Er volgen er nog een stuk of vijf. Soms kijkt hij mij aan of ik er

nog wel ben. Ik probeer hem zo bemoedigend mogelijk toe te

lachen. Zijn pogingen zien er eigenlijk best hopeloos uit. Maar

bij de achtste poging is hij een man. Ik ben trots.

mannen zitten klaar om een huwbaar meisje uit te kiezen

mannen zitten klaar om een huwbaar meisje uit te kiezen

het vet op hun ruggen moet de pijn verzachten van de zweepslagen

ze daagt de mannen uit om haar zweepslagen toe te dienen

het lijkt hen niet te deren, hoe meer hoe beter

de maaltijd in voorbereiding

klaar voor de ultieme sprong

en het lukt, hij is een volwassen man nu

MURSI

LIPPLATES

vroeg in de ochtend, de lippen hangen werkeloos aan hun monden

om stil van te worden

Vandaag, vroeg in de middag reden we Key Afar binnen. De hemel vol wol-ken maar de hitte was wolkeloos. Bij het binnenrijden van het dorp hadden twee slimmeriken een mooie nering opgezet. Ze hadden simpele, hele hoge stelten gemaakt en bij iedere passe-rende Landcruiser sprongen ze op en torenden hoog boven het omringende landschap uit. Ze hadden hun lichamen witgekalkt zoals de Mursi, een dorp of zes terug, en dat verhoogde het authen-tieke Afrika gevoel. Ze hadden geluk, ik had zin in een paar laatste klikken.

SOUTH OMO PEOPLEJean Philipse