Post on 01-Feb-2018
1 [ SENIOR SAMENHUIZEN ] © Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
Voorbeeldboek woongemeenschappen van ouderen
Luc Steenkiste - Wonen in VeelvoudLuk Jonckheere - Samenhuizen vzwApril 2013
Senior
2 [ SENIOR SAMENHUIZEN ] © Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
Senior SamenhuizenVoorbeeldboek woongemeenschappen van ouderen april 2013 Auteurs Luc Steenkiste & Luk JonckheereEindredactie Luk JonckheereUitgave Samenhuizen vzw & Wonen in Veelvoud
Met dank aan alle deelnemers aan de studiereis die tekst en beeld leverden
ISBN nummer 978-949176-6015Wettelijk depot D/2013/13.154/2Nur 600 © Samenhuizen vzw & Wonen in Veelvoud
Senior SamenhuizenVoorbeeldboek woongemeenschappen van ouderen april 2013 Auteurs Luc Steenkiste & Luk JonckheereEindredactie Luk JonckheereUitgave Samenhuizen vzw & Wonen in Veelvoud
Met dank aan alle deelnemers aan de studiereis die tekst en beeld leverden
ISBN nummer 978-949176-6015Wettelijk depot D/2013/13.154/2Nur 600 © Samenhuizen vzw & Wonen in Veelvoud
3 [ SENIOR SAMENHUIZEN ] © Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
4 Gemeenschappelijk wonen van senioren Ouderenalsdoelgroepvoorgemeenschappelijkwonen 4 Gemeenschappelijkwonenalsalternatief 5
8 Groepswonen in Nederland Eenmozaïekvangroepswonen 8 Monogenerationeleenmultigenerationeleprojecten 8 Andereinvalshoeken 9
11 Op bezoek bij verschillende projecten in Nederland
HetKwarteelinCulemborg 12 LugtensteyninBilthoven 16 DeKampinBunnik 20 DenHaag,centrumvoorhetgroepswonenvanouderen 25 WoongroepPINS 28 AkeleiindeHaagsebloemenbuurt 31 DeOudePanderindeHaagsebinnenstad 35 Centraalwonen'Houtwijk' 38
41 Wat te leren uit de Nederlandse voorbeelden: aandachtspunten en aanbevelingen Derolvandesocialehuisvestingsactoren 41 Balanstussenprivacyengemeenschappelijkheid 42 Mono-ofmultigenerationeel 42 Anticiperenophetouderwordenenopdezorgbehoefte 43 Hurenofkopen 44
45 Types gemeenschappen van senioren SeniorCohousing 46 Cohousing(multigenerationeel) 47 ‘Secondhalfoflife‘Cohousing(40+) 48 CombinatieCohousingenSeniorcohousing 48 Woongroep 49 Woongroepvanallochtonen 50 Abbeyfieldgroepswonen 50 Duo-wonen 51 Kangoeroewonen(zorgwonen) Boerderijwonen 52 Gestippeldwonen&Harmonicawonen 52 Combinatiemetanderediensten/instellingen 53
54 Meer informatie Samenhuizenvzw(SH) 54 Woneninveelvoud(WIV) 55
Luchtkasteelfonds
SamenhuizenSenior
4 [ SENIOR SAMENHUIZEN ]
v
© Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
©
De nieuwe ouderen willen deel blijven uitmaken van de maatschappij en er een rol van betekenis in blijven spelen.
De traditionele huisvestingsvormen voor ouderen
beantwoorden niet langer aan de noden van een
nieuwe groep van ouderen. Actieve en nog fitte
ouderen leven steeds langer en gaan op zoek naar
alternatieven.
1 -Gemeenschappelijk wonen van senioren
vDezebrochurewilinspirerendzijnvoorouderen,beleidsmakersendeskundigendieopzoekzijnnaaralternatievewoonvormenvoorsenioren.Eerstbeschrijvenwekortwaaromgemeenschappelijkwoneneenaantrekkelijkperspectiefkanzijn.DaarnagevenweeenuitgebreidoverzichtvanNederlandseprojectengemeenschappelijkwonendiewevorigjaarmeteengroepuitVlaanderenhebbenbezocht.Vandaaruitgevenweeenaantalaanbevelingen.Tenslottepresenterenwedediversetypologieënvangemeenschappelijkewoonvormenvoorouderen.Bijelkwoontypestaangerealiseerdevoorbeelden,ookuitonsland.
Ouderen als doelgroep voor gemeenschappelijk wonenSteedsmeermensenwordenoud.Vol-gensdewereldgezondheidsorganisatieisdevergrijzingéénvandebelangrijk-steontwikkelingendiede21steeeuwkenmerken.InVlaanderenisbijnaeenkwartvandebevolkingouderdan60jaar.In2060zoudenermeerdan30%60-plusserszijn.1
Erkomteennieuwegroepvanouderenaan,toekomstigesenioren,mannenenvrouwenvan55tot65jaarmetandereennieuwenodenenbehoeften,ondermeerophetvlakvanwonen.Uitonderzoekblijktdatdeze‘nieuweouderen’geheelandereideeënhebbenoverdelaatstefaseinhunleven.Zewillenzolang,zogoedenzoplezierigmogelijkkunnenleven.Zijwillendeelblijvenuitmakenvandemaatschappijenereenrolvanbetekenisinblijvenspelen.Zezijneen‘grijzemotor’:minderspeelbal,meerspelbepalervanwatermethengaatgebeuren.Wathetwonenbetreftwillenzijzolangmogelijkzelfstandigenthuisblijvenwonen,liefstineenomgevingwaarnogveeltebelevenis.Denieuweouderenwillenkiezenmetwie,hoeenwaarzijgaanwonen.Zijdenkenvanuit
1 - De Witte e.a.: 'Een huis? Een thuis!', Van
Den Broele, Brugge, 2012, p. 16 e.v.
54 [ SENIOR SAMENHUIZEN ] © Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
SamenhuizenvzwToekomststraat6,1800Vilvoorde
0489926464info@samenhuizen.bewww.samenhuizen.be
Samenhuizenvzwisalmeerdan12jaaractiefrondhetthemagemeenschappelijkwonen.Deorganisatiedraaidetoteinde2010volledigopvrijwilligheid.Sindsbegin2011wordtzijdoordeVlaamseOverheidgesubsidieerdalssociaal-culturelebeweging.Sindsmaart2011iserpersoneelindienstenkunnenwehetwerkvandeeerste10jaarstructureelverderuitbouwenendegeleverdeinspanningenvaloriseren.Samenhuizensteltzichtotdoeldeverschillendevormenvangemeenschappelijkwonentepromotenenteondersteunenviahetverzamelenvaninformatievoorinitiatiefgroepenengeïnteresseerden,hetbehartigenvanbelangenvanbestaandeprojecten,hetleverenvaneenbijdrageaanbeleidsontwikkelingenterzakeenhetbevorderenvaninformatie-enervaringsuitwisselingtussendeprojecten.Uitdevelevragendieonsbereikenviamailentelefoonenuitdeproblemendieonswerdengemeldvanuitinitiatievenenprojecten,distilleerdenwein2006eeneersteknelpuntennotarondhetthema.Vanuitdezeopgebouwdeexpertiseleverenweregelmatiginhoudelijkebijdragenaanstudiedagenencolloquiarondhetthemawonenofruimtelijkeordening.DewebsiteisinVlaandereneenreferentiepuntvoorallevormenvangemeenschappelijkwonen.
InsamenwerkingmetdeArtesisHogeschoolenmetHabitat&ParticipationvoerdeSamenhuizenvzwheteerstegrootschaligonderzoekrondhetthemagemeenschappelijkwonen.DezestudiewerdgefinancierddoorhetLuchtkasteelfonds,beheerddoordeKoningBoudewijnStichting.Hetonderzoekliepvanmei2009totfebruari2010.Heteindrapportkreegalstitel'SamenhuizeninBelgië:waarstaanwe,waargaanwe?Gemeenschappelijkwonen:knelpuntenensporennaaroplossingen,standvanzakenenbehoeften'.Datrapportgeefteenstevigevoorzetnaarhetverderwegwerkenvanknelpuntenindeontwikkelingenhetfunctionerenvangemeenschappelijkwoneninalzijndiversiteitomdezesterkemaatschappelijktrenddebesteontwikkelingskansentegeven.
Omdatdewoonplekdeplaatsisvanwaaruithetlevenwordtgeorganiseerddurvenwegelovendatnieuwemanierenvanwoneninspiratiekunnenaanleverenvoormaatschappelijkeuitdagingenzoalso.a.devergrijzing,deintergenerationelesolidariteit,hetvrijwarenvandegroeneruimte,hetbetaalbaarhoudenvandesocialezekerheid,deleefbaarheidvandestedenenbuurten,duurzaamheid,hetgevoelvan(aldannietsubjectieve)veiligheid,eenzaamheid,...Indezebrochurebenadrukkenwijdeenormemeerwaardeenhetrijkepaletaanmogelijkhedenvoorsenioren.
55 [ SENIOR SAMENHUIZEN ] © Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
WoneninVeelvoudContact:T.03/345.78.83
0487/90.66.23lucsteenkiste@woneninveelvoud.be
www.woneninveelvoud.be
WoneninVeelvoudwilinformerenoversamenwonenopleeftijd.Wepromotenalternatievewoonvormen
voormensenindetweedeofderdefasevanhetleven.Devergrijzingvandebevolkingiseenfeit.Wemoetendusopzoeknaaralternatieveenduurzamewoonvormen.Eentoenemendegroepvannieuwe‘senioren’wilnietthuisvereenzamen.Zijwillenooknietwonenineenomgevingdieanderenbepalen,maarzelfbeslissenhoe,waar,enmetwie,ersamengewoondwordt.Hetiseconomisch,sociaalenecologischvoordeligalsookseniorenkiezenvooreengemeenschappelijkewoonvorm.Zoanticiperenzijopwatlatermisschiennietmeerkanenbereidenzijzichbewustvooropdelatereleeftijd.WoneninVeelvoudwilmensendaaromindetweedeofderdefasevanhetlevenondersteunenbijdezoektochtnaaralternatievewoonvormen.Datbetekentwonenineenzelfgekozenenveiligeomgevingensamenmetanderendiedatookwillen.Gemeenschappelijkwonenkaninvelevormen,inveelvoud.Hetkanuitsluitendmetleeftijdgenotenofmeergenerationeel.Hetkankleinschalig,infamilieverbandofmetvriendenenbekenden,zoalsbijkangoeroe-enduowonenofineen
gemeenschapshuis.Hetkanwatgroteralsmensenelkaarvindenenopzoekgaannaareengemeenschappelijkwoonconceptdatbestbijhunpast.Hetkanambitieus,zoalsbijsenior-cohousing,maarhetkanook‘gestippeld’ineenbuurt,ineenstraat,ineenappartementscomplexwaarmenlidkanwordenvaneenwoongroepwaarmenelkaarhelptenondersteuntengezelligheidorganiseert.Welkevormmenookkiest,hetgaatomwonenvanuitrespectvoordeeigenheidvandepersoonendewilomdeeltenemenaaneengezamenlijkproject,hoeoudmenookis.WoneninVeelvoudwiljehelpeninjezoektochtnaardevoorjoumeestgeschiktewoonvorm,jeopmaatadvisereneninformeren.Wewillenvanuiteenonafhankelijkepositieallebetrokkenenbijhetsamenwonendebatvoormensenopoudereleeftijdinformerenoverdezebredewaaieraanalternatievewoonvormen.Wedoenditviaonzewebsite,denieuwsbrief,brochures...waarjedeinformatievindthoejeéénenanderkuntopstarten.Ookdoorpersoonlijkadviesalsjeopzoekbentnaareenwoonvormdiehetbestbijjepast.Endoormensendieinhunbuurt,gemeenteofstadeensamen-woneninitiatiefwillennemen,metelkaarincontacttebrengenenmetraadendaadteondersteunen.
©Samenhuizenvzw&WoneninVeelvoud
v
© Samenhuizen & Wonen in Veelvoud
V.U.L
uk
Jonck
hee
re,To
ekom
stst
raat
6–
180
0Vi
lvoo
rde
-048
992
64
64