Post on 14-Nov-2014
description
Een moment zon
Rurale elektrificatie met zonne-energie in Afrika
ECN Renewable Energy International ECN (1997-2004)
Een moment zon
De zichtbare rijke gebieden
Een moment zon
Een moment zon
Mensen zonder elektriciteit
Een moment zon
Rurale elektrificatie met zonne-energie in Afrika
• Wat is het• waarom• Waar • Wat hebben we gedaan • Wat hebben we geleerd
Een moment zon
Rurale elektrificatie:
• uitbreiding van het elektriciteitsnet
• Off-grid: - kleine systemen (minigrids dorp)
- Solar Home systems (huis)
Elektriciteit leveren aan de bewoners van het
platteland door:
Een moment zon
Rurale elektrificatie door net-uitbreiding
Een moment zon
Rurale elektrificatie door net-uitbreiding
Een moment zon
Bij bestaande bouw
Rurale elektrificatie door net-uitbreiding
Een moment zon
Net-uitbreiding bij nieuwbouw
Een moment zon
Net-uitbreiding in rurale gebieden is duur en
verdient zich moeilijk terug
Een moment zon
Rurale elektrificatie met zonne-energie= Solar Home system
Een moment zon
Waarom rurale elektrificatie ? (1)
• Kwaliteit van het leven verbeteren• Economische ontwikkeling mogelijk maken• Sociaal culturele ontwikkeling mogelijk maken• Introductie duurzame energie• Trek naar de steden voorkomen
Een moment zon
• 1,6 miljard mensen leven zonder elektriciteit
• meer dan 2,4 miljard mensen koken op hout
• energie is essentieel voor economische groei
(armoede)
• minder dan 80% van de Afrikaanse bevolking
heeft beperkte toegang tot moderne energie
Waarom rurale elektrificatie ? (2)
Een moment zon
Wat zijn de verschillen in kosten?
In Euro’s Zon net
Investering 375 925 – 1400
Subsidie 325 375
installatiekosten 50 550 - 1000
Bron: universiteit kaapstad
Een moment zon
Wat wilden wij ?
Een begin maken met de introductie van Solar Home systems op een commerciële (=duurzame) basis.
No aid, but trade !
Een moment zon
Wat deden we ?1. In kaart brengen van energiegebruik en
culturele en sociale omstandigheden, o.a. inkomen(onderzoek en enquêtes)
2. Zoeken naar en samenwerking met gekwalificeerde en betrouwbare (locale) partners (Shell, ministeries, banken etc.)
3. Project definitie (verkoop op afbetaling)4. Uitvoering van projecten (wereldbank &
anderen) 5. opzetten van een BV inkoop en distributie
Een moment zon
Hoe deden we het financieel
• Fact finding mission:project omschrijvingca. ƒ 20.000 (50%-100%) NOVEM en anderen
• Haalbaarheidsonderzoek :PESP (programma economische samenwerkingsProjecten) max ƒ460.000 (50%) EZ EVD / ECN
• Uitvoering project:PSOM (Programma Samenwerking Opkomende Markten)max ƒ1.800.000 (50%) EZ EVD / ECN
• Business plan BV (Triodosbank, St. Doen)• Programma’s van Ministerie van buitenlandse zaken en
wereldbank
Een moment zon
SwazilandSwaziland
BotswanaBotswanaZimbabwe Zimbabwe
Zuid-AfrikaZuid-Afrika
Waar ?Waar ?
Een moment zon
Swaziland
Een moment zon
Swazilanduit studie (1993) bleek
• 3% van de rurale huishoudens elektriciteit
• 20.000 huishoudens kunnen (willen?) een PV systeem betalen ( gelet op uitgaven energie)
• Uitbreiding elektriciteitsnet geen optie
Een moment zon
Swaziland
• Op basis van onderzoek naar levenswijze, energiegebruik en inkomen project definiëren in geschikte gebieden (1997)
• Locale partners:
- Ministerie van energie - Swazitronix (Manzini) joint venture Solar International- Energiebedrijf van Swaziland
Andere project partners:
- Shell Solar (NL en RSA)- Impact Solar Energy (Zimbabwe)- Triodosbank NL
Een moment zon
ons solar home systeem bestond uit:
• PV Paneel + regelaar (Shell)• 12 volts lampen (Zimbabwe)• accu en behuizing (Zuid-afrika)
De ingrediënten !!
Een moment zon
Het zonne-energie systeem
Zonne-paneel
laadregelaar
12 volt accu
3x12 volt lampen
Een moment zon
Ons = Solar International(BV) systeem !
Te koop met microkrediet!
Een moment zon
Een moment zon
Een moment zon
Community meetingsCommunity meetings ! !
Een moment zon
Promotie video voor road showPromotie video voor road show
Een moment zon
Een moment zon
Een moment zon
De resultaten:
• In 1997 doel verkoop 500 systemen• Slechts 200 “verkocht”
In 1998 ook 200.• Na evaluatie project bijgesteld• Verlies aan vertrouwen financiers• Nieuw geld via Wereldbank voor projecten en
andere aanpak.
Een moment zon
Ellende einde
Het modderen begon:• Neergaande economie (betaalproblemen >
40%)• Sterfgevallen medewerkers (HIV/AIDS)• Geen verdere ondersteuning BZ (beleid)• Verminderde belangstelling beleid en onderzoek• (nieuwe trend net gekoppelde systemen in EU)• Dankzij Wereldbank, Shell en ECN project
fatsoenlijk af kunnen sluiten (2002)
Een moment zon
Conclusie (geleerd)
• Assortiment te klein (alleen 1 PV-systeem)• Teveel aandacht op PV in plaats van service• Financiering alleen voor rijkere mensen haalbaar• Beperkte bekendheid over zonne-energie• Perceptie (te hoge verwachtingen)• Beperkte verkooppunten en service mogelijkheden• Concentratie gebieden kiezen (infra en verspreide
bewoning)• Ontbreken van financiële discipline (bankable)
Een moment zon
Swaziland nu
Oppervlakte: 17.362 km2 (NL 41.528 km2)
Inwoners: 1,200.000
Levensverwachting 33 - 46 jaar
HIV / AIDS ca. 26 %
Werkeloosheid 40%
Geen tapwater 48%
Onder de armoedegrens 63 %
Gem. inkomen per jaar € 1250 (huishouden)
(iets beter door sterfgevallen??)
Een moment zon
Van Swaziland naar Botswana
Een moment zon
Werkplekken in AfrikaWerkplekken in Afrika
Een moment zon
Botswana:88% van de huishoudens geen elektriciteit!
Een moment zon
Shell (= Onno van Buren) Helpt !
Een moment zon
Gabarone
Een moment zon
met locaal bedrijf : PV voor woningen, scholen en klinieken.
Een moment zon
Een moment zon
Botswana
• Joint venture met sterk locale partij • Verkoop van ruim assortiment • Geen verkoop met krediet • Speciale projecten voor wereldbank en andere
donoren.• Management problemen • BV overgedaan locale partij• Bestaat nog steeds zie Solar Int Botswana
Een moment zon
In Botswana geleerd
• Sterke & zakelijke locale partij sleutel tot succes
• Commerciële zonne-energie business mogelijk
in combinatie met donor projecten en
commerciële b.v. telecom toepassingen.
• Op je hoede zijn voor belangen partner
(goede afspraken)
Een moment zon
• Foto’s project in Botswana
Een moment zon
Accu oplaadstationAccu oplaadstation
Een moment zon
SwazilandSwaziland
BotswanaBotswanaZimbabwe Zimbabwe
Zuid-AfrikaZuid-Afrika
NamibiëNamibië
Via Botswana naar Zuid-Afrika
Een moment zon
Zuid-afrika
• Ca. 500 systemen “verkocht” • Veel diefstal
teruggevonden beschadigde panelen • Veel kapotte accu’s door uitputting • Eskom/Shell BV overgedaan aan locale partijen• Fraude• Management problemen• Slecht betalings cultuur
Een moment zon
PV systemen bij scholenPV systemen bij scholen
en klinieken in Zuid-Afrikaen klinieken in Zuid-Afrika
Een moment zon
PV voor video en PC’sPV voor video en PC’s
Een moment zon
Goed beveiligen tegen diefstal
Een moment zon
Studie-opdracht Hoe gaat het met de PV systemen bij scholen?
Twee TU studenten op stap
Een moment zon
Meer dan 90% van de systemen gestolen en/of beschadigd.
Een moment zon
Een moment zon
SwazilandSwaziland
BotswanaBotswanaZimbabwe Zimbabwe
Zuid-AfrikaZuid-Afrika
NamibiëNamibië
Via Botswana naar Zuid-Afrika
NuonNuon
Eskom / ShellEskom / Shell
Een moment zon
Nederlandse partijenactief in Zuid-Afrika
Nuon: Northern KwaZulu-Natal
Shell Solar: KwaZulu-Natal
Swaziland
Port Shepstone
Durban
Een moment zon
Rurale elektrificatie in Zuid-Afrika
• Van de grond gekomen sinds 1994, na einde apartheid.• Meer dan 2.5 miljoen huishoudens zijn aangesloten op
het net. • 1,5 miljoen huishoudens zullen niet aangesloten worden• Er is een subsidie beschikbaar gesteld voor de installatie
van 300.000 Solar Home systems in concessiegebieden. • Er zijn 5 concessiegebieden en ca. 35.000 SHS
geplaatst. Subsidies voor andere projecten zijn gestopt. (schools, health centres).
• Twee Nederlandse partijen actief: Shell Solar en Nuon
Een moment zon
Het Eskom / Shell project
Een moment zon
Het Eskom/Shell project in Kwazulu Natal
Een moment zon
Het Solar Home System van Eskom en Shell
Een moment zon
Vol met technische snufjes
Behuizing waar je niet op kunt zitten of iets op kan zetten.
Ingebouwde regelaar met pre-payment systeem
Intelligentie ingebouwd voor communicatie tussen regelaar en paneel
Indicator voor de gebruiker
Een moment zon
Een moment zon
Het systeem werkt met een “credit” kaart
Elke maand opladen
Een moment zon
Wat hebben we geleerd ?
• Dat de wereld niet overal hetzelfde is.• Technologie met kennis van locale siutatie: zoals
infrastructurele, culturele en economische situatie moet toepassen.
• De doelgroep en omstandigheden goed kennenniet denken dat je problemen daar van achter een bureau hier kan oplossen.
• Medewerkers continue opleiden en trainen• Samenwerken met locale partijen en
verantwoordelijkheid delegeren. • Zoeken naar Macdonald en Coca Cola concepten
gekoppeld aan opleidingen en trainingen• Grote verschillen per land!
Een moment zon
Een moment zon
Verkenning in Benin voor BZ
Een moment zon
Benin
Een moment zon
NURA
• NUON en een locale partij• Mukze
Een moment zon
Een moment zon
Groen: PV systemen
Paars: net uitbreding
Een moment zon
Basis behoeften indicatoren
In Noord KwaZulu Natal (% huishoudens)
Een moment zon
Beleid in Zuid-Afrika
• Begonnen na democratie Na apartheid • 30% huizen aangesloten op het net
in rurale gebieden minder dan 10%• Tussen 1994 - 1999
Een moment zon
Ouverture
• Opgave: duurzame samenleving
• Duurzame energie 3 P’s:- People mensen centraal- Planet natuur & milieu- Profit economisch en betaalbaar
Een moment zon
Zimbabwe
Een moment zon
Een moment zon
Een moment zon
Swaziland Botswana
Een moment zon