'Revolutie aan de Neva'de bolsjewistische staatsgreep van 1917

Revolutie of staatsgreep?

Bolsjewieken? Onvermijdelijk? Oorzaken? Uitkomst? Interpretaties?

Uitbreken WO I: achtergrond

Ideologie: imperialisme en nationalisme

Allianties: Grote Entente versus Centralen

Stemming: 'een korte, vrolijke oorlog'; Tweefronten (Schlieffen)

28 juni 1914: moord op Franz-Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije 23/25 juli: Servië wijst ultimatum O-H af

28 juli: O-H verklaart Servië de oorlog

29-31 juli: Rusland mobiliseert

1 augustus: Frankrijk mobiliseert; Duitsland verklaart Rusland de oorlog

3 augustus: Dld verklaart Fr de oorlog

6-12 aug: OH/Rusland; Serv/Dld; Eng/OH

De Grote Oorlog 1914-1918

Rusland voorbereid?

1 aug. 1914: enthousiasme – 15 miljoen vrijwilligers

Maar:

a. gebrek aan getraind, modern kader

b. moreel zeer breekbaar – 'thuis' roept de boer

c. logistieke problemen – gigantische afstanden

d. militair-industriële productie relatief laag (Duitse tegenstander!)

e. continue politieke conflict tsaar en Doema

Conclusie: wel op korte, maar niet op lange oorlog voorbereid

Rusland in oorlog

1914: Oost-Pruisisch front – catastrofe

Karpaten/Galicië - succesvol

Winter 1914/'15: tekorten*

Zomer 1916: Broesilov-offensief tegen O-H

* Zomer 1915: oprichting

a. Centraal Militair-Industrieel Comité (productie stroomlijnen)

b. 'Zemgor' (ondersteuning bevolking)

Filmpje 1 : WO I

http://www.youtube.com/watch?v=0ZizuB8jebQ&feature=related

WO I: het Oostelijk Front

Rusland 'achter het front'

Lente 1915: economische chaos dreigt

Juli: Doema bijeen – Progressief Blok

September : tsaar uit Petrograd (opperbevel); tsarina ('De Duitse') neemt staatszaken waar

1916: ministerieel 'haasje-over' (Raspoetin)

November: einde premier Stuermer (Miljoekov-speech)

'er moet iets gebeuren' (sociale psychose)

December : Raspoetin vermoord

Petrograd 1917

Februari-revolutie 1917

Tekorten en inflatie: stad versus platteland

23 februari: Intern. Vrouwendag - broodoproer

26 februari: Znamenskiplein (40 doden); Petrogradgarnizoen gaat over tot muiterij

27 februari: politici aan hoofd soldatenmuiterij bij Taurisch Paleis

Dualisme en Macht

Voorlopig Comité van de Rijksdoema () Sovjet van Petrograd

3 SR; 3 Mensje; 3 Bolsje

2 maart: Nicolaas II treedt af: Michail weigert, eind aan 300 jaar Romanov-bestuur

Duale machtsstructuur

'Voorlopige' Regering: (liberalen en conservatieven)

a. Grondwetgevende Vergadering voorbereiden

b. dagelijks bestuur van Doema

c. Progressief Blok

d. Lvov, Miljoekov, Goetjskov, Kerensky

e. wetgeving

f. nauwelijks militaire steun

g. voortzetting van de oorlog

(aprildagen – 6 mei: 6 socialisten in coalitie!)

Sovjet van Petrograd(socialisten)

a. 'directe' 'democratie'

b. zelfbenoemd

c. Juni: landelijk congres kiest

Centraal Uitvoerend Comité

d. Tschjeidze, Trotsky, Kerensky

e. Bevel nr. I

f. zeer populair onder militairen

g.vrede zonder annexaties/betaling

April-thesen van Lenin

3 april 1917: Lenin arriveert op Finlandstation:

Zijn uiterst kritische speech levert de volgende leuzen op:

'Alle macht aan de Sovjets!'

'Vrede voor allen!'

'Land voor de boeren'!

'Macht in fabrieken aan de arbeiders!'

'Zelfbeschikkingsrecht voor minderheden!'

Juli-opstand 1917

6 mei nieuwe VR;

a. 3 en 4 juli:

Sovjet moet aan de macht!

Bolsjewieken passief

VR slaat demonstratie neer;

“Lenin een Duitse agent!”

Lenin

Jeugd; ouders; vader; Executie broer; dood vader ('afwijzing', 'spraakgebrek', autoriteit;

eenling)

Universiteit Kazan (rol vader Kerensky); weggezonden; 'boer'; extraneus; huwelijk en verbanning;

(sovjethistoriografie; diverse “non-proletarische” elementen!)

Persoonlijkheid: weinig empathisch, charmant en geliefd bij kameraden, rancuneus, 'obsessief', compromisloos; gericht op macht; psychopathologische kenmerken (?)

Lenin 2: invloeden

a. 'populisme'

b. o.a. Tkatsjov, Netsjaev, Chernisjevski (“Wat te doen?”):

1. 'voluntarisme'

2. partij-organisatie

3. 'doel heiligt de middelen'

In de migratie: Plechanov en Marxisme, Martov ('Iskra')

Lenins polemieken met: economisten; syndicalisten; mensjewieken; populisten, revisionisten, enz. (stijl!)

Lenin in 1917; terugkeer met trein; April-thesen; Juli-opstand ('Duitse agent'); Staat en Revolutie; hameren op noodzaak staatsgreep

Stem Lenin

http://www.youtube.com/watch?v=oUV2QTXIW1U&feature=related

Film 2: WO I en Februari-revolutie

http://www.youtube.com/watch?v=mMGrIwLj7gU&feature=related

De roep om 'orde'

Juni: Kerensky-offensief in Galicie mislukt

Juli-demonstratie uiteengeslagen; Lenin duikt onder;

Anarchie houdt aan: mislukte putsch Lavr Kornilov (30 aug)

Conclusie: WO I t/m de Februari-revolutie