Psychopathologie

• Minor sociale psychiatrie

• Karin van Montfoort

”De wetenschap of studie van het geestelijk of psychisch lijden”

Inhoud

• Epidemiologie

• Wat is een psychische stoornis?

• De DSM

• Stemmingsstoornissen en casuïstiek

Vóórkomen van psychische klachten - cijfers

de Graaf, R., ten Have, M., van Gool, C., & van Dorsselaer, S. (2012). Prevalentie van psychische aandoeningen en trends van 1996 tot 2009; resultaten van NEMESIS-2. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54(1), 27.

Maas, I. A. M., & Jansen, J. (2000). Psychische (on) gezondheid; determinanten en de effecten van preventieve interventies.

Wat is een psychische stoornis?

Wat is abnormaal gedrag?

• Persoonlijk lijden

• Disfunctionaliteit van gedrag

• Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag

• Onvoorspelbaarheid en controleverlies

• Opvallend en onconventioneel gedrag

• Gedrag dat een ongemakkelijk gevoel bij anderen teweegbrengt

• Het overtreden van morele normen

LET OP: het gaat om een combinatie van gedragingen!

Rosenhan, D. L., & Seligman, M. E. (1995). Abnormal psychology . WW Norton & Co.

Psychische stoornis volgens de DSM-IV (APA)

• Syndroom van psychologische en/of gedragssymptomen

• Klinisch significante distress of een beperking in een of meer domeinen van het functioneren

• Geen 'normale' reactie op gebeurtenissen

• Het geeft een onderliggende psycho-biologische disfunctie weer

• Niet uitsluitend het gevolg van 'afwijkend' gedrag (politiek, religieus, seksueel) of een conflict met de samenleving

Diagnostic and statistical manual-text revision (DSM-IV-TRim, 2000). American Psychiatric Association, 2000.

DSM-IV: Diagnostic and statistical manual of mental disorders

• Standaard classificatie psychische stoornissen

• Sinds 1952 zeven uitgaves

• Voortdurend in ontwikkeling

• Zoveel mogelijk gebaseerd op empirische gegevens en/of consensus

DSM: 5 assen

• As I: klinische stoornis

• AS II: persoonlijkheidsstoornis en mentale achterstand

• AS III: Somatische aandoeningen

• AS IV: Psychosociale problemen

• AS V: Global assessment of functioning (GAF)

Voorbeeld

• AS I: Afhankelijkheid van opioïden, alcoholafhankelijkheid

• AS II: antisociale persoonlijkheidsstoornis

• AS III: COPD, gold II

• AS IV: financiële problemen, problemen gebonden aan de sociale omgeving

• AS V: GAF = 51 Matige symptomen OF matige problemen in sociaal functioneren, op het werk of op school

Voorbeeld (2)

• AS I: Alcoholafhankelijkheid, Depressie, recidiverend

• AS II: Persoonlijkheidsstoornis NAO met vermijdende en afhankelijke trekken

• AS III: COPD (gold I), hypertensie

• AS IV: problemen binnen de primaire steungroep

• AS V: GAF = 41 Ernstige symptomen OF ernstige beperkingen in sociaal functioneren, op het werk of op school

Wat vindt de APA zelf van de DSM-V?

• Niet mogelijk om volledige beschrijving te geven van onderliggende ziekteprocessen……

• ….. De criteria geven de best beschikbare beschrijving van psychische stoornissen…..

• ….. En is bedoeld als praktische, functionele en flexibele gids voor het organiseren van informatie!

Diagnostic, A. P. A. (2013). Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-V. American Psychiatric Publishing. Washington, DC.

Doelstelling van DSM V

• Accuratere definitie van stoornissen

• Empirisch bewijs als voorwaarde voor wijzigingen

• Dimensioneel model om individuele verschillen in verschijningsvorm en ernst op te nemen

• Afschaffen dychotomie (wel/geen stoornis)

• Terugdringen van restcategorieën (NAO)

• Meer aandacht voor beloop van stoornissen over de tijd

• Meer in lijn met de ICD-10

• Meer focus op risicofactoren voor prognose en behandeling

DSM-IV versus DSM-V • Meer aandacht voor culturele formulering

• AS I, II en III worden samengevoegd

• AS IV en AS V (GAF) verdwijnen

• Zwakzinnigheid wordt verstandelijke beperking

• AD(H)D: vanaf leeftijd van 12 jaar ipv 7 jaar, plus specificaties voor ernst. Nu ook bij volwassenen te classificeren

DSM-IV versus DSM-V (2)

sociale (pragmatische) communicatiestoornis verzamelstoornis exoriatiestoornis (huidplukstoornis) Gokstoornis Cannabisonttrekkinssyndroom cafeïneonttrekkingssyndroom

seksuele-aversiestoornis

http://www.nu.nl/games/4117357/aantal-meldingen-van-gameverslaving-in-nederland-stagneert.html

DSM in de praktijk

En wat moeten jullie dan met de DSM?

Zorg dat je op de hoogte bent van:

• Globale indeling

• Voor- en nadelen van het systeem

• Globale kennis van beschreven classificaties

Maar vooral:

• Kijk naar de individuele cliënt!

Casus Adriaan

• Bespreek in tweetallen:

Is Adriaan ziek? Heeft hij een psychische stoornis?

Zo ja: waarop baseer je dat? Welke ziekte heeft hij dan? Zo niet: waarop baseer je dat?

& Sem

Voor de volgende keer

• Bekijk de TedEx van Jim van Os: ‘Connecting to madness’ (https://youtu.be/sE3gxX5CiW0)

• Lees uit Vandereycken Handboek psychopathologie: hoofdstuk 5.1 en 5.2

Links naar gebruikte filmpjes

• https://youtu.be/1OcYsq654dk

• https://youtu.be/iCh5jZEF1OA