Post on 07-Oct-2020
Protocoldyslexie
1
Intro
IndezebrochureleestuhoehetHMLomgaatmetleerlingendie
dyslexiehebbenofdyscalculie,stoornissendiehetleerprocesdirectbeïnvloeden.Informa@eoverdyscalculievindtuaanhet
eindvandezetekst.Wijzulleneerstingaanopdyslexie.
Dyslexieiseenserieuzehandicapdienietovergaat.Leerlingen
metdyslexiemoetenveelharderwerkendanandereleerlingen
omhetzelfderesultaattebehalen.Dezeleerlingenhebben
dikwijlsmoeitemetdeorganisa@evanhunwerkenlezenmeestalheellangzaam.Indeafgelopen@enjaarzijnalleschoolvakkenveel‘taliger’geworden.Ookopdrachtenbij(niet-talige)vakkenzoals
wiskundeenscheikundebevaLentegenwoordigveeltekst.Dat
maakthetlerenvoorleerlingenmetdyslexiezwaarder.
InhetalgemeenkunnenwijstellendathetHMLvoorleerlingen
metdyslexiemoeilijkerisdaneenklassikaleschool.Ons
onderwijsisimmersgerichtopzelfstandigwerkenenzelfstandig
kennisverwerven.Leerlingenplannenhunwerkmeteengrote
matevanzelfstandigheidenmoetenzelfveellezen.OpklassikalescholenkunnenleerlingenveelkennispuLenuitdeklassikalemondelingeuitlegvandedocent.
2
Inhetmontessorionderwijsverwachtenwijookdatdeleerlingenmondigzijnenindiennodigvoorhunleerproceszelfafstappenopeendocent.Dezemaniervanomgaanmetelkaarkannatuurlijknietafgedwongenworden.Vanhuisuitmoetenkinderendaarinopgevoedzijn.
HetpedagogischeensocialeklimaatvanhetHMLisechterwel
guns@gvoorleerlingenmeteenleerstoorniszoalsdyslexie.De
docentenhebbenallebegripvoordezeleerlingenendoenhun
uiterstebestomhentehelpen.OphetHMLvoelendyslec@sche
leerlingenzichzekergeenbuitenbeentje.
Rechtenenplichten
HetHMLbiedtbepaaldefaciliteitenendeleerlingmetdyslexie
leverteenextrainspanning.Hetiseengevenennemen.De
leerlingheeObepaalderechten,maardaarstaanplichten
tegenover.Bijvoorbeelddeverplich@ngomvoldoende@jd
tenemenvoorlezen.Doorgebruiktemakenvanbepaalde
hulpmiddelenenmaatregelenkandeleerlingmetdyslexieiets
vandeextra@jdeninspanningdiehij/zijlevert,terugwinnen.
3
Aanmelding
Hetkomtsteedsvakervoordatleerlingenalopdebasisschool
onderzochtzijnopdyslexie.Ukuntdanbijdeaanmeldingeenkopiebijvoegenvandedyslexieverklaringenhetbijbehorende
onderzoeksrapport.Zonderhetonderzoeksrapportkunnenwij
slechtsdeminimalecompensa@e(extra@jdenvergroteopgaven)toekennen.Detaalcoördinatorleestvervolgensbijaanmeldinghetonderzoeksrapportendehandelingsadviezendoorenvult
opgronddaarvanaanhetbeginvanhetschooljaareenwerkafsprakenkaartinvooruwkind.Ukuntophetaanmeldingsformulieraangevendatuindividueleremedialteachingwiltvooruwkind.Dekostenhiervanzijnvoor
uwrekening.
Eersteklas
Leerlingenmeteendyslexieverklaringkrijgeneen
werkafsprakenkaart.Opbasisvanhetonderzoeksrapportis
dezeingevuld.Samenmetdecoachkandezeaangevuldworden.Dewerkafsprakenkaartwordtoppapieruitgereiktaandeleerlingenwordtookinhetleerlingvolgsysteemopgenomen.OpdezemanierisvoorhetkindendedocentenduidelijkwelkerechtenenplichtenhetheeO.Deteamleider,coachendocentenwordenookgeïnformeerdoverdedyslexiebijuwkind.
4
OnderzoeknaardyslexieAlleeersteklasserszonderdyslexieverklaringonderzoekenwij
opdyslexieviaeensignaleringsdicteedatinweek3of4afgenomenwordtindelesNederlands.DedocentNederlandsendetaalcoördinatoranalyserendeaardvandegemaaktefouteninhetdicteeenstellendeoudersvoorhunkindnadertelatenonderzoekenopdyslexiealshetaantalendeaardvandefoutendaartoeaanleidinggeven.Alsdeouderstoestemminggeven,volgtnaderonderzoek.Dit
onderzoekwordtopschooluitgevoerddooreenexternbureau.
Ervindteersteengroepsonderzoekplaatsvananderhalfuur,
waarindeleerlingenlezenendicteesmaken.Naanalysevan
deresultatenhiervankrijgtueenonderzoeksrapportenkan
geadviseerdwordenomnogeenindividueelonderzoektelaten
doen,dateenhalfuurinbeslagneemt.Dekostenbedragen100
eurovoorhetgroepsonderzoeken150eurovoorhetindividueleonderzoekvaneenhalfuur.Uitdezeonderzoekenkannaarvorenkomendatuwkind
nietdyslec@schis,maareenachterstandheeOinbijvoorbeeld
spellenoflezen.Eentweedeop@eismogelijkdyslexie.Erwordt
aangeradeneersteenhalfjaarRTtevolgenendaarnanogmaals
hettweedeonderzoektelatendoen.
5
Pasnadittweedeonderzoekkandediagnosewelofgeendyslexiewordenvastgesteld.Uitdeeersteoftweedeserieonderzoekenkanookdiagnosedyslexievolgen,waarnauwkindeendyslexieverklaringontvangt.UwkindheeOdanrechtopgebruikvanbepaaldehulpmiddelenenweLelijkemaatregeleninverbandmetdyslexie.Inhetrapportkanookremedialteachinggeadviseerdwordenombepaaldeachterstandenaantepakkenenhetleerprocesvlottetrekken.Alsdeoudersdatadviesopvolgen,kunnenzijcontactopnemenmetderemedialteachersophetHMLofzelfeenremedialteacherzoeken.
6
Algemenemaatregelen
Deleerlingenzijnermedeverantwoordelijkvoordatdedocentenwetenwelkehulpmiddelenzijmogengebruiken.Dewerkafsprakenkaartenvandeafzonderlijkeleerlingenzijninmagistertevinden.Leerlingenmogenindelessenwerkenmeteenapp/programmadatschoolboekenvoorleest.Wanneerditeenprogrammaopdetelefoonis,moetengoedeafsprakenmetdedocentengemaaktwordenoververantwoordtelefoongebruik.
Leerlingenkrijgenmeer@jdbijeentoets(20%).Deniet-examenproevenzijninprincipe50minuten(dusvoordedyslecten60minuten).Deproevenkunnendusbinnenhetregulierelesuurafgenomenwordenmetverlenging.
AlletoetsenzijninArial12gemaakt.DitisookhetleLertypedatgebruiktwordtvoordecentraleexamens.Demeesteproevenhebbeneenregelafstand1,5.
Sommigeleerlingenhebbenhetrechtomhunproevenmetspraakondersteuningtemaken.Deouderszorgenvooreenprogrammawaaropditmogelijkis.Dedocentenleverendetoetsendigitaalaan.
AfsprakenDyslexieonderbouw(klas1en2)
Leerlingenmogenbijdetalengebruikmakenvanregelkaarten(zowelindelesalsbijproeven).Deleerlingenmoetendezekaartenaanhundocentvragenennietzelfaanschaffen.Ineenbegeleidingsuurkunnendeleerlingendetoetsvoor-besprekenmetdedocent.Hetisnietdebedoelingomzoalleantwoordenalteweten,maarwelhettypevragendatverwachtkanworden,tebegrijpen. 7
Inoverlegmetdedocentkanbeslotenwordenomminderopdrachtentemaken.Eenleerlingkanhulpvragen(bijvoorbeeldaaneenklasgenoot)bijhetnakijkenvanhetwerk.
Aangepastebeoordeling/normeringvanspellingbijdetalen.
Toetsenbijtalen:bijtalenishettoegestaanomhetwoordendeelvaneenproefineenbegeleidingsuurlosvanderestvandeproeftemaken.
Afsprakendyslexieklas3enbovenbouw
Vanafklas3werkenwetoenaardeexamenregels.
Bijexamensisextra@jdtoegestaan,eenspellingcontrole(eventueel)engesprokentekst(eventueel).
>Regelkaartenzijnvanafklas3misschienindelesweltoegestaan(inoverlegmetdedocent),maarnietmeerbijeentoets.
>Hetmakenvanminderopdrachtengeldtalleenalsdedocentditbevorderlijkvoorhetleerprocesvindt.Inprincipegeldthiergeendispensa@emeervoor.
>Aangepastebeoordeling/normeringvanspelling:binneniedervakzijnhierafzonderlijkafsprakenovermetdevolgendeleidendegedachte:eindexamenregels.Indebovenbouwmoetlangzaamtoegewerktwordennaarderegelsdiegeldenbijheteindexamenenwelkefoutendaarbijwelennietaangerekendworden.
8
Vrijstellingen
Leerlingenmetdyslexieuitdetweedeklasdieopmavo-niveau
werken,kunnenhetvakFranslatenvallen.Leerlingendiebevorderdzijnnaar4vwo,kunneneenverzoektotvrijstelling
vanhetvakDuitsofFransdoenaanderectorvanhetHML,als
hunkansophetbehalenvanhetvwo-diplomaerns@gbemoeilijktwordt.Dezeaanvraagwordtgetoetstopdriepunten:•Deleerlingbeschiktovereendyslexieverklaring;
•Deleerlingisbovenma@ggetalenteerdinanderevakken.In
deprak@jkgaathetdikwijlsomzeerbegaafdebèta-leerlingen.
•Aantoonbaarisdatdeleerlingookbijextremeinspanning
nooiteencijferhogerdan4.0kanbehalen.
AlsdeleerlingvrijstellingkrijgtvanFransofDuits,moetde
leerlingdezetaalvervangendooreenandervakmeteenzelfde
studielast.
9
Examens
Leerlingenmeteendyslexieverklaringkrijgenextrafaciliteiten
voorexamens.DeschoolmoetdetoekenningvandezeextrafaciliteitenvoordeleerlingaanmeldenbijdeInspec@e.
Bijschoolonderzoekenhebbendeleerlingenrechtopverlenging
met20%vandeduurvandetoetsmeteenmaximumvaneen
halfuur.Voorkorteretoetsenisdeverlengingnaarrato.
Daarnaastkunnenzijgebruikmakenvandevolgendefaciliteiten:
•eenlaptop
•gesprokenopgavendoorgebruikvantekstnaarspraaksoOware
•eenwoordenboekNederlands
Deleerlingmoetdezeextrafaciliteitenaanvragenbijde
examenleiding.DezebeoordeeltofdeleerlingerrechtopheeO.
Belangrijkhierbijisofdezefaciliteitenindedyslexieverklaring
genoemdzijnenofdeleerlingdezeextrafaciliteiten@jdenshaar/zijnschoolloopbaangebruiktheeO.Deslaag-/zakregelingisverzwaard.Leerlingenmogenniet
meerdanéénonvoldoende(cijfer5)behalenvoordevakken
Nederlands,Engelsenwiskunde.Bijhetcentraalexamen
Nederlandskrijgenleerlingenmetdyslexiedezelfdenormering
alsandereleerlingen.Zijkrijgendusgeensoepelerbeoordelinginverbandmethundyslexie.AlleexamensinleLertypeArial12aangebodenenvergro@ngen
mogennietmeerwordenaangeboden.
10
Watkuntudoenalsouder(s)?
Wijadviserenuomuwkindblindtelerentypenzodathetgoed
opeenlaptopkanwerken.Ookishetaanteradenoméénkeerindeweekmetuwkinddeplanningvanhetschoolwerkende
vorderingendoortenemen.Dejaarplannerishierbijeengoed
hulpmiddel.Veeldyslec@scheleerlingenhebbenmoeiteomhun
werkgoedteorganiseren.Hetisdusbelangrijkdatuhendaarbijterzijdestaat.Daarnaastzijnerhulpmiddelendieoudersaankunnenschaffen.Erzijngesprokentekstenvanschoolboekenbeschikbaar,dieaftespelenzijnviabijvoorbeelddeLexx-app.Wijadviserendezeappaansommigeleerlingenvoorvakkenalsaardrijkskundeengeschiedenis,waarbijleerlingenvaaklangeenmoeilijketekstenmoetenlezen(bestellenviawww.dediconeduca@ef.nl).
EenanderhulpmiddelisKurzweil,eenprogramma
dattekstomzetingesprokenwoordenverderhulpfunc@esheeOzoalseenwoordenboek.Omhiermeetewerkeniseendigitaalof(zelf)gescandschoolboeknoodzakelijk.DeschoolheeOenkelelicen@esvoorditprogrammawaarmeeeenleerlingkanoefenen.Sommigezorgverzekeraarsvergoedeneendeelvandekostenvandezehulpmiddelen.
11
12
WelkebegeleidingkanhetHMLbieden?OphetHMLverzorgentaaldocentenindeonderbouweentaalmaster,dievoorsommigeleerlingenmetdyslexiegeschiktis.Deleerlingenoefenenhierhetbegrijpendlezen,niethettechnischlezen.Daarnaastiserregelma@gaandachtvoorwerkwoordspelling.NietiedereenheeOdusbaatbijdezetaalmaster.MaarinbegeleidingsurenNederlandskanuwkindook(extra)werkenaanleesonderdelenofhulpvragenbijhettaligewerkvooranderevakken.Weverwachtenweldatuwkindzelfomhulpvraagtalshetzelfstandigwerkennietlukt.TensloLeisinbeperktemateindividueleremedialteachingmogelijkvoorleerlingendiedatnodighebben.Dekostenhiervanzijn30europerhalfuur.Hetdoelvandezebegeleidingisomuwkindzelfvertrouwentegevenentebegeleidennaarzelfstandigheidinhetomgaanmetdedyslexieendehulpmiddelendieerzijn.Daarnaastzijnerinhoudelijkedoelen,anankelijkvandebehoeOevandeindividueleleerling,zoalshetvergrotenvandevaardigheidinbegrijpendlezenofspellen.Zodrahetleerprocesvlotgetrokkenisendeontwikkelgesprekkenvandeleerlinginordezijn,kanderemedialteacherinoverlegmetdegroepsleidervoorstellenderemedialteachingteverminderenofstoptezeLen.DeremedialteachersophetHMLzijnAnkScholteenRenskeIJsselstein,dieparpmeaandeschoolverbondenzijn.
NuNgesitesoverdyslexiewww.balansdigitaal.nlwww.dedicon.nl(voorluisterboeken,cd’senDaisyspeler)www.kurzweil3000.nl(eenprogrammadattekstingesprokenwoordomzet)www.lexima.nl(voorhulpmiddelenzoalsKurzweil)www.steunpuntdyslexie.nl