Preventie van VerslavingsgedragImplementatie van evidence based

effectieve interventies ?

Dr. Willy De Haes

GGD Rotterdam

Even voorstellen…

• Afgestudeerd in België

• Vele jaren werkzaam in Nederland

• Onderzoeker : o.a effect van drugvoorlichting

• Beleidsmedewerker : “Gezonde Stad”

• Visie-ontwikkelaar: “Gezond Effect bevorderen”

1. Drugsvoorlichting

Drie stereotype benaderingen:

1) afschrikwekkend

2) informerend

3) praten over HUN problemen

Effecten van Drugsvoorlichting

• “Afschrikwekkend” werkt niet• Bang maken werkt eerder averechts. Het

stimuleert het experimenteergedrag.• Feitelijke informatie werkt beter , maar geeft ook

“een foutief idee van zekerheid”• Wat wél werkt : aandacht voor problemen van

jongeren. Het vermindert het experimenteren • Dus: praten over hun problemen• En: voldoende tijd besteden / frequent

genoeg

Reviewstudies

• Bevestigen deze resultaten

• Gevolg: informatieprogramma’s met veel ruimte voor discussie en overleg

• Noodzakelijk: relatie met alle schoolbeleid

• Noodzaak: Schoolgezondheidsbeleid !

Maar …

De Cochrane collaboration zegt:

Nog onduidelijk wat effectief is

Meer onderzoek nodig.

Omdat RCTEen

Ondeugdelijkdesign is

Voor Health Promotion

http://www.euro.who.int/InformationSources/Publications/Catalogue/20010911_43

• “The use of randomised control trials to evaluate health promotion initiatives is, in most cases, inappropriate, misleading and unnecessarily expensive “

Ottawa Charter (1986)

• Gezond beleid• Steunende omgeving• Leer vaardigheden• Voer brede actie• En:

– Maak mogelijk– Bemiddel– Bepleit

2. Healthy Cities

4 pijlers:

• Steun van het beleid• Betrokkenheid van de

doelgroep• Intersectorale actie• Gegevens als basis

Healh Promoting School

• Schoolbeleid• Omgevingsfactoren• Interactie met ouders• Sociale relaties in de

school: welbevinden• Somatische aspecten• Lessen

3. Visie-ontwikkeling

• Beginvraag: welke evaluatiemethoden zijn het best om een effect aan te tonen?

• Resultaat: hoe kan een interventie zo worden opgezet, dat ze effectief is?

Vaststelling

• Veel gegevens uit praktijkervaringen• Veel (tegenstrijdig) onderzoek• Veel doelgroepen• Veel uitvoerders

• Wat kunnen we van het verleden leren?

• Hoe integreren van kennis in een referentiekader?

Gezondheid + determinanten

Gezondheid

Kwaliteitvan leven

somatischpsychisch

sociaal

Determinanten

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Gezondeleefstijl

Humane Biologie

Marc Lalonde, Canada 1974

Gezondheidsbevordering

Gelijke kansen (equity)

1986

Gezondheid

Kwaliteitvan leven

somatischpsychisch

sociaal

Determinanten

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Gezondeleefstijl

Humane Biologie

EQUITY

SEGV verminderen

SOCIAAL

Interventies

INTERVENTIES

DETERMINANTEN

GEZONDHEID

Interventies

INTERVENTIES

CONTEXT

3.resultaat

2. proces

1.organiseren

GEZONDHEID

DETERMINANTEN

context:

historie

actualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

Organiseren in context

1Organiseren

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

Methodenmaterialen

DETERMINANTEN

GEZONDHEID

Soorten interventies

2Interventies

Informatie

Participatie

Beleid

individu

groep

maatschappij

GEZONDHEID

DETERMINANTEN

2.INTERVENTIES

DETERMINANTEN

Tussen- en eindresultaten

GEZONDHEID

1.ORGASNISEREN

3.

Gezondheids-vaardigheid

(health literacy)

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

Referentiekader Gezondheidsbevordering

1Organiseren

2Interventies

3aInterventie-uitkomsten

3b

Determinanten Gezondheid

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

Informatievoorlichting

educatie

CommunitySetting

ontwikkeling

Organisatieontwikkeling

Pleitbezorgenbeleids-

ontwikkeling

Intersectorale actie

Gezondheids-vaardigheid

(health literacy)

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Sociale cohesie

(Soc. capital)

Gezondeleefstijl

Gelijke kansen (equity)

Kwaliteitvan leven

somatischpsychisch

sociaal

winst en waarderingkennis en inzicht

maatschappelijke context:

historieactualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

Methodenmaterialen

Humane Biologie:

-Erfelijkheid-Vitaliteit

Gebruik Referentiekader

1Organiseren

2Interventies

3 +Interventie-uitkomsten

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

Informatievoorlichting

educatie

CommunitySetting

ontwikkeling

Organisatieontwikkeling

Pleitbezorgenbeleids-

ontwikkeling

Intersectorale actie

Gezondheids-vaardigheid

(health literacy)

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Sociale cohesie

(Soc. capital)

Gezondeleefstijl

Kwaliteitvan leven

somatischpsychisch

sociaal

winst en waarderingkennis en inzicht

maatschappelijke context:

historieactualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

Methodenmaterialen

Humane Biologie:

-Erfelijkheid-Vitaliteit

Gelijke kansen (equity)

Middelen en het Referentiekader

1Organiseren

2Interventies

3 +Interventie-uitkomsten

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

voorlichtinglessen

CommunitySetting

ontwikkeling

Organisatieontwikkeling

Pleitbezorgenbeleids-

ontwikkeling

Intersectorale actie

Kennis over alcohol,

drugsWeerstand

tegen groepsdruk

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Sociale cohesie

(Soc. capital)

Geen drugsgebruikNiet roken

Geen alcohol

Meer Gezonfheid

BeterKwaliteit

van leven

winst en waarderingkennis en inzicht

maatschappelijke context:

historieactualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

Evidence based methoden

Humane Biologie:

-Erfelijkheid-Vitaliteit

Gelijke kansen (equity)

Vergeet deze niet !

En deze !

En deze!

Genoeg

Menskracht?

Middelen en het Referentiekader

1Organiseren

2Interventies

3 +Interventie-uitkomsten

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

voorlichtinglessen

CommunitySetting

ontwikkeling

Organisatieontwikkeling

Pleitbezorgenbeleids-

ontwikkeling

Intersectorale actie

Kennis over drugsWeerstand

tegen groepsdruk

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Sociale cohesie

(Soc. capital)

Geen drugsgebruikNiet roken

Geen alcohol

Meer Gezonfheid

BeterKwaliteit

van leven

winst en waarderingkennis en inzicht

maatschappelijke context:

historieactualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

Evidence based methoden

Humane Biologie:

-Erfelijkheid-Vitaliteit

Gelijke kansen (equity)

Voldoende voorbereiding?

Is de organisatie er rijp voor?

Samen met andere org.?

3aInterventie-uitkomsten

2Interventies

Informatievoorlichting

educatie

CommunitySetting

ontwikkeling

Organisatieontwikkeling

Pleitbezorgenbeleids-

ontwikkeling

Intersectorale actie

Gezondheids-vaardigheid

(health literacy)

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

maatschappelijke context:

historieactualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

1Organiseren

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

Methodenmaterialen

3b Deter-

minanten

3c Gezond-

heid

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Sociale cohesie

(Soc. capital)

Gezondeleefstijl

Gelijke kansen (equity)

Kwaliteitvan leven

somatischpsychisch

sociaal

Humane Biologie:

-Erfelijkheid-Vitaliteit

Feedback processen

PROCESSEN RESULTATEN

Referentiekader Gezondheidsbevordering

1Organiseren

2Interventies

3Interventie-uitkomsten Determinanten Gezondheid

Beleidstrategie

Menskrachtdeskundigheid

Kennis

InvesteringGoodwill

Organisatienetwerk

Leiderschap

Informatievoorlichting

educatie

CommunitySetting

ontwikkeling

Organisatieontwikkeling

Pleitbezorgenbeleids-

ontwikkeling

Intersectorale actie

Gezondheids-vaardigheid

(health literacy)

Sociaal draagvlak

Beleid: wet,

regels, financiering

Gezondeomgevingen milieu

Voorzieningen

Sociale cohesie

(Soc. capital)

Gezondeleefstijl

Gelijke kansen (equity)

Kwaliteitvan leven

somatischpsychisch

sociaal

winst en waarderingkennis en inzicht

maatschappelijke context:

historieactualiteittrendsdemografieeconomiecultuurpolitieketc

Methodenmaterialen

Humane Biologie:

-Erfelijkheid-Vitaliteit

TIJD !!

Best Practice ?

• Best Package: het is goed om materiaal te hebben dat volgens de regels der kunst goed is gemaakt.

• Best Policy is belangrijker. MAAK een interventie effectief door de aandacht voor de organisatorische voorwaarden goed uit te werken !

Conclusies

• Een “effectieve interventie”in een onderzoek heeft potentie om ook elders effectief te zijn

• Effectiviteit wordt elke keer opnieuw “gemaakt”

• Het scheppen van de juiste condities (goodwill, voldoende personeel, voldoende tijd, leiderschap,intersectorale samenwerking..) bereidt de weg naar de effectiviteit !

Dank U !