Post on 23-Jul-2020
OPLEIDING
DUURZAME GEBOUWEN
Regenwater opvangen of teruggeven?
REGENWATERBEHEER OP
HET PERCEEL
LENTE 2018
Op basis van de presentatie van MATRIciel
Stéphan TRUONG
3
Doelstellingen van de presentatie
● Stof tot nadenken geven om een systeem in te voeren
voor de opvang van regenwater en/of om het water terug
te geven aan het milieu
● De onderdelen van een installatie voor regenwater
voorstellen
2
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
4
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
Opvang van regenwater
● Waarom drinkwater gebruiken om:
► toiletten door te spoelen?
► Je tuin te besproeien?
► De was te doen?
► Schoon te maken?
5
Gemiddeld verbruik van leidingwater door de gezinnen in
België (Belgaqua, 2008)
Post l/persoon.dag
Lichaamsverzorging 38
Wc 33
Was 13
Onderhoud en diversen 10
Vaat 7
Drank en voeding 5
106
Voor meer dan 40%
van de behoeften hoeft
er geen drinkbaar water
gebruikt te worden
Opvang van regenwater
● Regenwater opvangen om:
► Ecologische redenen: vrijwaring van watervoorraden,
waterverontreiniging verminderen, ... overstromingen
beperken? Grijze energie?
► Economische reden: de consumptie van drinkwater
doen dalen, ... maar een regenwaterinstallatie kost ook
geld!
● De regenwateropvangbak: verplicht geworden
door de GSV:
► volume van 33 l/m² horizontale dakoppervlakte 6
7
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
De inzameloppervlakken
● Daken met inerte materialen:
► leisteen, dakpannen, EPDM-membranen, gecoat
aluminium
● Metalen daken of daken met een hoge aandeel van
metalen elementen
► Water enkel opvangen als de bedekking werd behandeld
en inert werd gemaakt
● Bitumineuze dakbedekking?
● Daken in asbestcement: neen
● Toegankelijke daken
► Risico door verwaarlozing (gebruik van producten) of door
activiteit.
● Daken en zwaar vervuilde oppervlakken: beter
vermijden8
De inzameloppervlakken
● Groene daken
► Neutraliserend effect op de zuurgraad
van het regenwater.
► Verhoogde concentratie aan opgeloste
organische stoffen en organische stoffen
in suspensie;
› Kleuring (vergeling);
› Aanwezigheid van bepaalde oxideerbare chemische
producten (kunstmest gebruikt voor plantengroei);
› Aanzienlijke verslechtering van de bacteriologische kwaliteit.
De concentratie van bacteriën in het water dat wordt
opgeslagen in de tank moet worden gecontroleerd en indien
nodig verlaagd.
9
[055] Dubbel vlak, terras, op intensief dak, 1130
Haren, Arch: Bxleco1 en FHW, foto: Yvan Glavie.
De inzameloppervlakken
● Groene daken
► Impact van het ontwerp op de kwaliteit
van het water:
› Liever een minerale ondergrond
dan een organische
› Keuze van de uitrusting: vat
bezinking, zelfreinigende filters,
zuurstofvoorziening van de tank, filters 5 en
25 µm + actieve koolfilter
› Keuze van de planten: intensieve groene daken af te raden om regenwater
op te vangen.
Toekomstige opleiding:
Groene daken: van ontwerp tot onderhoud
10
Illustratie: WTCB, TV 229, Groene daken.
De inzameloppervlakken
● Opvangpercentages
11
Bron: Afvloeiingscoëfficiënt afhankelijk van het type dak - * Bron A&C (ADEME en KUL) - ** Bron WWF/VIBE (WILO-
Duitsland) - *** VIBE - Praktische gids - BIM
12
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
Installatie voor de recuperatie van regenwater
13
Illustratie: MATRIciel
Onderhoud Rond gebouw
Technisch lokaal
UV-filter / omgekeerde
osmose
ROOSTERPLAATJE/ZEEF
- Grove voorfiltratie
VOORFILTER
- Zelfreinigend
INSPECTIEPUT
- Mangat: controle + onderhoud
NAFILTERS
- Filter 25µ (wc)
- Filter 5µ (voorzieningen)
- Actieve kool (kleur, geur)
HYDROFOORGROEP
- Wilo-Rainsystem-pomp met
automatische omschakeling op
leidingwater en fysieke afscheiding
OVERDRUKPOMP
- Verluchting van de tank door
productie van belletjes
- Regeling met klokRUSTIGE INLAAT
BEZINKBAK
- Slibopslag
VERSPREIDER VAN
LUCHTBELLETJES
(luchtverversing)
Overloop
AANZUIGFILTER MET
VLOTTER
Debietregeling
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Technische eisen voor binneninstallaties
► Zie repertorium van Belgaqua 2018
► Kleef een pictogram “geen drinkwater" bij de kranen
● Compatibiliteit van de uitrusting met regenwater:
► De natuurlijke zuurgraad van het regenwater kan op termijn
de metalen aanvoerbuizen corroderen. Gebruik bij voorkeur
kunststof buizen, zoals PVC, PE, polybuteen.
14
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Geen fysieke verbinding tussen het openbare
distributienetwerk en het netwerk van niet-drinkbaar
water
15
Bron: VMM
Pomp met automatische omschakeling
Uitgang van regenwater
Magnetische afsluiter Regelklep
Drinkwaterleiding
Minimumafstand 20 mm
Vultrechter met anti-geurvoorziening
Regenwatertank
Vlotter:
Leegloopniveau
AanzuigniveauGewicht
:
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Geen fysieke verbinding tussen het openbare
distributienetwerk en het netwerk van niet-drinkbaar water
16
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● De kwaliteit van het regenwater vrijwaren:
► Bescherming van dakgoten:
► Voorfilter:
17Zelfreinigende voorfilter
Bron VMM
Zelfreinigende filter collector
Bron VMM
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Tank:
● Rustig toevoer:
● Overloop:
18
Regenwatertank 1500L
GRAF PLATINUM
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Drijvende wateraanzuiging - Aanzuigfilter met
vlotter:
● Luchtververser voor tank:
● Pomp:
19Dompelpomp Pomp met automatische
omschakeling
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Postfiltratie
► Mechanische filtratie van onzuiverheden in het water
› sedimentfilter 25 µm;
› deeltjesfilter 5 µm;
› waterbehandeling met actieve kool
► Bij voorkeur met wasbare cartridges
20
Installatie voor de recuperatie van regenwater
● Onderhoud
► Zorg voor een jaarlijkse inspectie van de onderdelen
► Reinigen van de dakgoten en de dakbedekking
► Reinigen van de filters
► Reinigen van de regenwatertank
21
● Extern zwaartekrachtsysteem
Installatie voor de recuperatie van regenwater
22
Bron: Waterbeheer, Frédéric Luyckx (CERAA) voor het BIM
Deksel
Druppelopvangbak (optie)
Afvoerbuis
Aansluiting 3/4" voor kraan
Aansluiting 3/4" voor sproeibuis,
drukverhoger, …
Aansluiting op de druppelopvangbak
1e mogelijkheid: bovenaan (links of rechts)
met een stijve pvc-buis diameter 32 of een
flexibele buis van 1”
2e mogelijkheid onderaan (links of rechts) met
een stijve pvc-buis diameter 32 of een
flexibele buis van 1”
Prioriteit
● Daling van het waterverbruik
► Ontwerp en beheer van het wateraanvoernet
► Waterbesparende apparatuur: 30 tot 100% waterbesparing
► Zuinig gebruik
23
Bronnen: Praktische Gids BIM
Geïntegreerde
douchekop met een
kraan
24
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
Renovatie van een eengezinsrijwoning in Oudergem
25
Cijfervoorbeeld
● Zuinige uitrusting:
► Douches 6-9 l
► Waterspoeling 3-6 l
► Zuinige kranen
● Waterverbruik: 69 m³/jaar of voor 4 personen een verbruik
van 47 l/dag per persoon
● Prijs van water: € 3,64/m³
● Dakoppervlak dat kan worden aangesloten op de
tank: dak achteraan
► 31 m² met wateropvang: 17 m³/jaar
● Behoefte aan regenwater: wc, onderhoud van het
gebouw en de omgeving 30 m³/jaar
26
Voorbeeld
● Tank van 1.500 l
● Kosten van de installatie: € 5.962
● Autonomie van 18 dagen
● Afwatering: 19%
● Rentabiliteit?
► Waterbesparing: € 62/jaar
► Onderhoud: € 59/jaar?
► Elektriciteit: € 2/jaar
27
Voorbeeld● Dakoppervlak dat kan worden aangesloten op de
tank: daken achteraan en vooraan
► 47 m² wateropvang: 31 m³/jaar
● Behoefte aan regenwater: 30 m³/jaar
● Kosten van de installatie: € 6.200
● Tank van 2.000 l
● Autonomie van 24 dagen
● Afwatering: 9%
● Rentabiliteit?
► Waterbesparing: € 95/jaar
► Onderhoud: € 62/jaar?
► Elektriciteit: € 3/jaar 28
29
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren
30
● Overstromingen verminderen;
● Waterverontreiniging verminderen;
● Het grondwater bijvullen;
● Recreatieve landschapsruimten aanleggen die
rijk zijn aan biodiversiteit;
● Het warmte-eilandeffect tegengaan;
● …
De Geleytsbeek - Bron: Coördinatie Senne
Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren
31
● Regenwater laten infiltreren en/of evapotranspireren; een
reeks eisen in verband met de site en de inrichting ervan
► Infiltreerbare bodem?
► Voldoende ruimte?
► Alternatieve beheervoorzieningen in lijn met de esthetiek en het
gebruik van de omgeving?
zie volgende presentatie: "Bodem- en perceeleigenschappen"
32
● Regenwater evapotranspireren: groene daken
Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren
Bron:
33
● Groen dak en vasthouden van water op lange termijn:
► Seizoenseffect
› Lente: vasthouden van 49 tot 94%
› Winter: vasthouden van 2 tot 14%
► Effect van de dikte van het substraat:
› Hoe meer de dikte van het substraat toeneemt, hoe meer water er
wordt vastgehouden;
› Jaarlijks vastgehouden water:
– Extensief dak ± 30%
– Intensief dak ± 50%
Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of evapotranspireren
34
● Opvang van regenwater
► Inleiding
► De inzameloppervlakken
► Installatie voor de recuperatie van regenwater
► Cijfervoorbeeld
● Regenwater teruggeven: het water laten infiltreren en/of
evapotranspireren
● Besluit
Plan van de uiteenzetting
Renovatie van een eengezinsrijwoning in Oudergem
35
● BH: Thomas Goetghebuer
en Thérèse Moens
● AR: Architectuuratelier
Pluricite
36
Wat u moet onthouden van de uiteenzetting
● Regenwater kan meer dan 40% van onze behoeften
dekken.
● Maar het is niet gratis.
● Er mag geen enkele verbinding bestaan tussen de
regenwaterinstallatie en de drinkwaterinstallatie.
● Rationeel watergebruik vormt een prioriteit om het
waterverbruik te verminderen;
● Water laten infiltreren en evapotranspireren op het
perceel zorgt ervoor dat:
► Overstromingen kunnen worden tegengegaan
► De levenskwaliteit van de bewoners kan worden verbeterd: microklimaat,
ruimten voor contact met de natuur, ontspanning, ontmoetingen,
uitwisselingen,…
► De biodiversiteit kan vergroten
► …
37
● Vlaamse Milieumaatschappij (VMM): www.vmm.be
● De dossiers van het WTCB - 3/2006 – Katern nr. 2. Groene daken:
recuperatie van regenwater
● Het WTCB, TV 229. Groene daken
● WTCB: Inzameling en gebruik van regenwater. Opleiding Eco-
Renovatie 21.01.2010. Liesbeth Vos
● Waterbeheerplan 2016-2021:
https://leefmilieu.brussels/themas/water/waterbeheerplan/waterbeh
eerplan-2016-2021
● Gids Duurzame Gebouwen: www.gidsduurzamegebouwen.brussels
Dossier I Beheer van regenwater op het perceel
Dossier I Rationeel omgaan met water
Dossier I Hergebruik van hemelwater
Interessante tools, websites, enz.:
38
Contact
écorce s.a.
Stéphan TRUONG
Bio-ingenieur
: 04/226.91.60
E-mail: info@ecorce.be
Ik dank u voor uw aandacht …