OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · 2017. 9. 22. · (NBN EN 12831) g) Berekening...

OPLEIDING

DUURZAME GEBOUWEN

Danielle MAKAIRE

Behoeften en eisen voor dimensionering van een

verwarmingsinstallatie

VERWARMING EN SANITAIR

WARM WATER: ONTWERP

HERFST 2017

Op basis van de presentatie van CENERGIE

Doelstellingen van de presentatie

● Uitleggen welke factoren in aanmerking moeten

worden genomen bij de dimensionering van een

verwarmingsinstallatie

● Aantonen wat belangrijk is bij het ontwerp van de

installatie

● Definitie van de behoeften en eisen voor de

dimensionering van een verwarmingsinstallatie

● De verschillende dimensioneringsmethoden

● Berekening van de warmteverliezen (Norm NBN

EN 12831)

● Concreet voorbeeld

● Belang van het opwarmvermogen

Plan van de uiteenzetting

Definitie van behoeften en vereisten

● Behoeften

► Vaststelling van het vermogen van de installatie

► Vaststelling van het vermogen van de

warmteafgiftesystemen

► Definitie van het type van systeem

› Eindgebruik

› Kostprijs

› Flexibiliteit

► Definitie van een regelprincipe

› Eindgebruiker

› Inertie

› Inschakeling

› Indeling in zones

Definitie van behoeften en vereisten

● Vereisten

► EPB-eisen voor werken

› PEV beïnvloed door de keuze van systeem, de regeling, enz.

► EPB-eisen voor verwarming

› Oplevering EPB

► Ecodesign

› Keuze van product

► Na te leven normen

› Verliezen

› Warmteafgiftesystemen

EN 12831)

Dimensioneringsmethoden

● Bestaand gebouw

► Vermogen per m² (of per m³)

Orde van grootte:

› Bestaand gebouw (voor EPB) = 120 tot 180 W/m²

› Gebouw EPB 2008 = 60 tot 80 W/m²

› ZLE-gebouw – EPB 2015 = 20 tot 40 W/m²

› Passiefgebouw = 10 tot 30 W/m²

► Definitie van de bedrijfsuren (warmtemonotoon)

► Verbruik/vermogen ≈ 1.500 uur bij vol regime

► Berekening van de warmteverliezen

► Dynamische simulatie (op basis van ASHRAE)

Dimensioneringsmethoden

● Nieuw gebouw

► Berekening van de warmteverliezen

› Voor juni 2015: NBN B 62-003

› Sinds juni 2015: NBN EN 12831 (2003) + nationale bijlage

► Belangrijkste wijzigingen

› Gedetailleerdere berekening van de warmteverliezen door

transmissie door de grond

› Gedetailleerdere berekening van de warmteverliezen door

ventilatie en rekening houden met de luchtdichtheid van de

gebouwen

› Systematische berekening van het opwarmvermogen

► Dynamische simulatie (op basis van ASHRAE)

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)Inleiding

Stap Te volgen procedure

a) Bepaling van de basisgegevens

b) Definitie van elke ruimte in het gebouw

c) Vaststelling van de kenmerken van de wanden voor elke ruimte

d) Berekening van de warmteverliezen door transmissie FT

e) Berekening van de warmteverliezen door ventilatie FV

f) Berekening van de totale warmteverliezen = FT + FV

g) Berekening van het opwarmvermogen FRH

h) Berekening van totaal nodig verwarmingsvermogen: FHL = FT + FV + FRH

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)Inleiding

Verliezen door transmissie

+ Verliezen door luchtlekken (in/exfiltratie)

+ Verliezen door ventilatie

Zonaanvoer

Interne aanvoer

Netto-energiebehoefte voor

verwarming

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)

h) Berekening van totaal nodig verwarmingsvermogen : FHL = FT + FV + FRH

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)a) Bepaling van de basisgegevens

► Basisbuitentemperatuur e

► Jaarlijkse gemiddelde buitentemperatuur m,e

Gegevens uit de Belgische bijlage (tabellen)

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)b) Definitie van elke ruimte in het gebouw

► Bepaling van het beschermde volume (BV) van het gebouw

► Specificatie van het statuut van elke ruimte (al dan niet

verwarmd) binnen en buiten het BV

► Berekening van de oppervlakte en het volume van elk vertrek

► Bepaling van de basisbinnentemperatuur voor elke ruimte

› Gegevens uit de Belgische bijlage (tabellen)

Type van vertrek of ruimte int,i [°C]

Slaapkamer 18

Woonkamer, keuken, werkkamer, enz. 20

Badkamer 24

Turnzaal 16

Kamers van een aangrenzend appartement (zelfde BV) 15

Kamers van een aangrenzend appartement (ander BV) 10

Vorstvrije vertrekken 5

Enz. …

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)c) Vaststelling van de kenmerken van de wanden

voor elke ruimte

► Oppervlakte van elke wand

► U-waarde van de wanden en eventuele koudebruggen

► Volgens de Europese normen EN ISO 6946, 10077-1, 10077-2 en 673

› U-waarde opake wand = 1/ RT

RT = Rsi + R1 + (R2) + (R...) + (Ra) + Rse

Bron: Energie+

Weinig of niet

geventileerde lucht

voor elke ruimte

› U-waarde venster:

Ug = de warmtedoorgangscoëfficiënt van de beglazing

Ag = de glasoppervlakte

Uf = de warmtedoorgangscoëfficiënt van de lijst

Af = de oppervlakte van de lijst

Up = de warmtedoorgangscoëfficiënt van het paneel

Ap = de oppervlakte van het paneel

Ur = de warmtedoorgangscoëfficiënt van het ventilatierooster

Ar = de oppervlakte van het ventilatierooster

ψg = de warmtedoorgangscoëfficiënt per lengte-eenheid van de afstandhouder rond het glaswerk

lg = de zichtbare perimeter van het glaswerk

ψp = de warmtedoorgangscoëfficiënt per lengte-eenheid rond het paneel

lp = de zichtbare perimeter van het paneel

voor elke ruimte

› Koudebruggen:

– Catalogi

– Software

Bron: Energie+

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)d) Berekening van de warmteverliezen door

transmissie FT

► Naar buiten toe

Bron: EPB-gids WG

Directe verliezen naar de

buitenomgeving

Beschermd

volume

transmissie FT

► Naar een aangrenzende onverwarmde ruimte (AOR)

Bron: Energie+

Verwarmd volume

transmissie FT

► Naar de grond

Bron: Energie+

transmissie FT

► Naar aangrenzende verwarmde ruimten met een andere T°

› Verschillende comforttemperaturen

› Eventuele indeling in zones

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)e) Berekening van de warmteverliezen door ventilatie

► 2 methodes om deze verliezen vast te stellen:

met of zonder ventilatiesysteem

► Verliezen door infiltratie

Bron: WTCB

► Verliezen via het ventilatiesysteem

Bron: Energie+

Vervuilde lucht

Verse lucht

► Warmteverliezen door onderdruk

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)f) Berekening van de totale warmteverliezen

Ftotaal= FT + FV

= Warmteverliezen door transmissie + warmteverliezen

door ventilatie

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)g) Berekening van het opwarmvermogen

► De intermitterend verwarmde ruimten vereisen een

opwarmvermogen om na een periode van

verwarmingsonderbreking de gewenste nominale

binnentemperatuur te bereiken binnen een bepaalde tijd.

► Dit vermogen is afhankelijk van de volgende factoren:

› het niveau van isolatie van het gebouw

› het luchtinfiltratiedebiet tijdens de verlaging of onderbreking

van de verwarming en tijdens de opwarmperiode;

› de warmtecapaciteit (thermische inertie);

› de vermoedelijke opwarmtijd;

› de temperatuurdaling tijdens de verlaging (onderbreking) van

de verwarming, en de toegepaste opwarmtijd;

› de kenmerken van het regelsysteem.

► Een opwarmvermogen is niet altijd nodig, bijvoorbeeld

indien:

› het regelsysteem de onderbreking kan uitschakelen op de

koudste dagen;

› de warmteverliezen (ventilatieverliezen) kunnen worden

beperkt tijdens de onderbreking.

► Het opwarmvermogen moet worden overeengekomen met

de klant.

► Het opwarmvermogen kan in detail worden bepaald aan

de hand van dynamische rekenmethoden.

Keuze van de ontwerper en van de bouwheer!

► Onder de volgende voorwaarden is een vereenvoudigde

rekenmethode mogelijk.

► Voor residentiële gebouwen:

› De periode van onderbreking (nachtverlaging) is korter dan

dan 8 uur.

› Het gebouw is geen lichte constructie (zoals

houtskeletbouw).

► Voor niet-residentiële gebouwen:

› De periode van onderbreking (weekendverlaging) is korter

dan 48 uur.

› De bezettingsperiode op werkdagen is langer dan 8 uur per

› De nominale binnentemperatuur ligt tussen 20°C en 22°C.

► Hangt af van de gebouwmassa:

› Zware gebouwmassa= vloeren en plafonds in beton, muren

in baksteen of beton

› Gemiddelde gebouwmassa = vloeren en plafonds in beton,

lichte binnenmuren

› Lichte gebouwmassa = zwevende plafonds en vloeren, lichte

binnenmuren

► Niet-residentiële gebouwen:

tijd [u]

Aangenomen temperatuurval tijdens verwarmingsonderbreking (*)

2 K 3 K 4 K

Gebouwmassa Gebouwmassa Gebouwmassa

laag gemiddeld hoog laag gemiddeld hoog laag gemiddeld hoog

(*) In goed geïsoleerde en luchtdichte gebouwen is een aangenomen binnentemperatuurval tijdens de verwarmingsonderbreking van

meer dan 2 K tot 3 K niet echt waarschijnlijk. Dit hangt af van het buitenklimaat en de thermische massa van het gebouw.

► Residentiële gebouwen:

2 K 3 K 4 K

► Te berekenen voor elk vertrek

› Om de warmteafgiftesystemen te dimensioneren

› Om de warmteopwekking te dimensioneren

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)h) Berekening van het totaal verwarmingsvermogen

FHL= FT + FV + FRH

= Verliezen door transmissie + Verliezen door ventilatie +

Opwarmvermogen

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)● Vaststelling van het aantal generatoren

► NBN D 30-001

Ketel 1 Ketel 2 Ketel 3

(*) Voor de eenvormigheid kunnen ook 3 identieke ketels van 0,39 x P worden geplaatst.

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)● Uitzondering op deze methode

► Deze methode is alleen van toepassing op lokalen met

een plafondhoogte van 5 m of minder

► Zie bijlage B voor aanpassing van deze methode aan

specifieke configuraties

Verwarmingstype en type of plaatsing van

het warmteafgiftesysteem

Hoogte van de verwarmde ruimte

5 tot 10 m 10 tot 15 m

HOOFDZAKELIJK STRALING

Vloerverwarming

Plafondverwarming (temperatuur < 40°C)

Neerwaartse stralingsverwarming op hoge en

middelhoge temperatuur

niet van toepassing

HOOFDZAKELIJK CONVECTIE

Natuurlijke warmeluchtverwarming

WARMELUCHTVERWARMING

Dwarsstroom op laag niveau

Neerwaarts vanuit hoog niveau

Dwarsstroom op middelhoog niveau en

(middel)hoge temperatuur

niet van toepassing

EN 12831)

Concreet voorbeeld

a) Basisgegevens

► Type van gebouw:

› School met 4 gevels, GLV + 1

› Gelijkvloerse verdieping op grondniveau (geen kelder)

› Plat dak

› Conform EPB Vlaanderen 2015

› Grondwaterspiegel op meer dan 1 meter diepte

► Situatie:

› Klimaatzone met e = - 8°C

› Jaargemiddelde buitentemperatuur: m,e = + 10°C

► Gascondensatieketel is voorzien

► Verwarming door radiatoren

► Ventilatiesysteem type C

► Beoogde dichtheid: n50 = 2,5 u-1

Concreet voorbeeld

b) Identificatie van de ruimte

► Plan bestudeerd gebouw (gelijkvloers):

Concreet voorbeeld

► Bestudeerd klaslokaal (gelijkvloers):

Concreet voorbeeld

► Bestudeerd klaslokaal (gelijkvloers):

20°C20°C 20°C

Concreet voorbeeld

c) Identificatie van de wanden

► U-waarde:

› Vloer op grond– U = 0,25 W/m²K

› Buitenmuur – U = 0,23 W/m²K

› Binnenmuur – U = 1,64 W/m²K

› Tussenvloer (opgaande stroom) – U = 2,57 W/m²K

› Tussenvloer (neergaande stroom) – U = 1,89 W/m²K

› Binnendeuren – U = 2,34 W/m²K

› Vensters – U = 1,3 W/m²K

► Koudebruggen:

› Vensterbank – Ψ = 0,40 W/mK

Concreet voorbeeld

c) Identificatie van de wanden

► Oppervlakken:

› Vloer op grond = 66 m²

› Buitenmuur = 32 – 16,7 = 15,3 m²

› Binnenmuren naar ruimten met andere T° = 14 m²

› Binnendeuren = 3,6 m²

› Vensters = 16,7 m²

► Koudebruggen:

› Vensterbank = 6,4 m

Concreet voorbeeld

d) Berekening van de warmteverliezen door

transmissie FT

Buiten

Aangrenzende

onverwarmde

ruimten (AOR) Grond

Aangrenzende verwarmde

ruimten met een andere T°

T° binnen

T° buiten

BV Buiten

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar buiten toe

HT,ie = 15,3 . 0,23 + 16,7 . 1,3 + 6,4 . 0,40 = 28 W/K

Buitenmuur Venster Dorpel

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar een AOR

HT,iue = 0

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar de grond

1,45 1

fg2 = (20 – 10) / (20 + 8) = 0,36

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar de grond

1,45 1

Uequiv,k gegeven door de norm

Afhankelijk van B’ = Ag / (0,5 . P)

U-waarde vloer = 0,25 < 0,50 W/m²K

B’ voor het hele gebouw OK

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar de grond

Ag = 1.160 m²

P = 173 m

B’ = 13,4

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar de grond

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar de grond

Met U vloer = 0,25 W/m²K

B’ = 13,4

Uequiv,k ≈ 0,14 W/m²K

Geen isolatie

(voor z = 0 meter)

Concreet voorbeeld

transmissie FT

► Naar de grond

1,45 1

HT,ig = 1,45 . 0,36 . (66 . 0,14) . 1 = 5 W/K

Concreet voorbeeld

d) Berekening van de warmteverliezen door transmissie

Warmteuitwisseling tussen verwarmde ruimte (i) en: θaangrenzende ruimte

Aangrenzend vertrek in hetzelfde gebouwdeel θaangrenzende ruimte moet gespecificeerd zijn

Vertrek in een aangrenzend gebouwdeel θm,e + θint, i)/2

Vertrek in een aangrenzend gebouw

- Bewoond gebouw

- Onbewoond gebouw: normaal geïsoleerd en niet of weinig

verlucht

- Onbewoond gebouw: niet geïsoleerd of sterk verlucht

Concreet voorbeeld

aangrenzende ruimte

Concreet voorbeeld

fij = (20 – 16) / (20 + 8) = 0,14

HT,ij = (0,14 . 14 . 1,64) + (0,14 . 3,6 . 2,34) = 4,4 W/K

Muren Deuren

Concreet voorbeeld

transmissie FT

FT,i = (28 + 0 + 5 + 4,4) . (20 + 8) = 1.047,2 W

Concreet voorbeeld

e) Berekening van de warmteverliezen door ventilatie

V̇i (m³/h) : met ventilatiesysteem

Concreet voorbeeld

► Met ventilatiesysteem (Vi = 191,4 m³)

V̇inf,i = 2 . 191,4 . 2,5 . 0,1 . 1 = 95,7 m³/u

Concreet voorbeeld

► Met ventilatiesysteem

→ Debiet bepaald door de ontwerper

→ V̇su,i = 572 m³/u

Concreet voorbeeld

→ houdt rekening met de

warmterecuperator

→ Systeem C : fv,i = 1

Concreet voorbeeld

→ Alleen indien gebouw in onderdruk

→ Gebouw met evenwicht: V̇mech,inf,i = 0

Concreet voorbeeld

V̇i = 95,7 + 572 . 1 + 0 = 667,7 m³/u

Concreet voorbeeld

Hv,i = 0,34 . 665,7 = 226,3 W/K

FV,i = 226,3 . (20 + 8) = 6.338 W

Concreet voorbeeld

f) Berekening van de totale warmteverliezen

Ftotaal= FT + FV

Ftotaal= 1.047,2 + 6.338 = 7.385 W

Concreet voorbeeld

g) Berekening van het opwarmvermogen

► Niet-residentieel gebouw:

► FRH,i = 66 . 25 = 1.650 W

2 K 3 K 4 K

Gebouwmassa Gebouwmassa Gebouwmassa

laag gemiddeld hoog laag gemiddeld hoog laag gemiddeld hoog

Concreet voorbeeld

h) Berekening van het totale verwarmingsvermogen

FHL= FT + FV + FRH

FHL= 1.047,2 + 6.338 + 1.650 = 9.035 W

De warmteafgiftesystemen moeten gedimensioneerd zijn

voor een vermogen van 7.754 W

Deze berekening moet worden uitgevoerd voor alle

lokalen van het gebouw om de warmteproductie te

dimensioneren

EN 12831)

Belang van het opwarmvermogen

● Bestudeerd voorbeeld

► Verliesvermogen = 137 W/m²

► Opwarmvermogen = 25 W/m² ≈ 20 % totaal vermogen

► Laag vermogen relatief gezien want ventilatiesysteem C

en standaard gebouwschil

● In sommige performante gebouwen

► Fverliezen < Fopwarming

► Grafiek

Bron: Energie+

Verlies

Opwarming

Ventilatie

Weergave van de prestatie van de gebouwschil

Ventilatie Opwarming Verlies

● Heeft een verbetering van de gebouwschil gevolgen

op het vlak van het vermogen?

► Zeker!

► Op zichzelf gesproken neemt het opwarmvermogen af:

› Minder sterke temperatuurval tijdens onderbreking

› Zelfde opwarmduur

= Minder hoog vermogen

Bron: Energie+

Goed geïsoleerd gebouw

Weinig geïsoleerd gebouw

Energieverbruik

Buiten-

temperatuur

● Hoe kan het opwarmvermogen worden vermeden?

► Plaatsing van een optimizer

› Op basis van de buitentemperatuur

› Op basis van de buitentemperatuur en de binnentemperatuur

› Auto-aanpassing

Bron: Energie+

Optimizer

Daling van de

watertemperatuur

Uit- en

inschakeling

op vast uur

► Plaatsing van een optimizer

› Auto-aanpassing: voorbeeld

– Basisrichtwaarde = 20°C op 8 uur

› Hetzelfde voor het moment van uitschakeling

Dag Richtwaarde

Dag 1 T°buiten + T°binnen

Dag 2 Fout vorige dag + T°

Dag 3 Fout vorige dag + T°

Dag 4 Optimale regeling

► Zet het ventilatiesysteem uit (minimum)

› Zo kunnen de warmteverliezen door ventilatie tot een minimum

worden beperkt in de periode waarin het gebouw niet bezet is

› Volgens norm NBN EN 15251 :

– Minimum 2 vol/u voor bezetting

– 0,1 tot 0,2 l/s.m² continu

› Het is ook mogelijk te verwarmen op lucht met een recyclageklep

tijdens de opwarming

● Dit vermogen mag niet over het hoofd worden

gezien:

► Gebruikelijke praktijk in bestaande gebouwen

► Maar mag niet worden vergeten in passiefgebouwen, ZLE-

gebouwen, enz.

● http://www.leefmilieu.brussels/themas/gebouwen/de-epb/de-

technische-installaties-chauffage-en-klimaatregeling/epb-

reglementering-1

● EPB-eisen voor verwarming

● www.nbn.be

► Normen tegen betaling

● www.energieplus-lesite.be

► Berekening van de U-waarden

► Allerhande informatie over de verwarmingsinstallaties

● www.wtcb.be

► Abonnement tegen betaling of gratis toegang tot de normen voor ondernemers

► Praktische gids voor berekening van warmteverliezen

► Excel-blad voor berekening van warmteverliezen (gratis):

http://www.WTCB.be/index.cfm?dtype=na_energy&doc=EN%2012831_2015%20Exc

el%20NL.zip&lang=nl

Interessante tools, websites, enz.:

Referenties Gids Duurzame Gebouwen en andere bronnen:

Gids Duurzame Gebouwen

www.gidsduurzamegebouwen.brussels

Thema ENERGIE

Dossier I Verwarming en sanitair warm water: efficiënte

installaties garanderen (distributie en afgifte)

Te onthouden uit de uiteenzetting

● Een balans van de warmteverliezen is van het

grootste belang voor de dimensionering van de

verwarmingsinstallatie, zowel bij renovatie- als bij

nieuwbouwprojecten

● Uitgevoerd volgens norm NBN EN 12831

● Het opwarmvermogen moet in aanmerking

worden genomen

Contact

Danielle MAKAIRE

Projectleider

Gegevens

: +32 4 226 91 60

E-mail: info@ecorce.be

Bijlagen

transmissie FT

Buiten

Aangrenzende

onverwarmde

ruimten (AOR) Grond

Aangrenzende verwarmde

ruimten met een andere T°

T° binnen

T° buiten

BV Buiten

transmissie FT

► Naar buiten toe

1 1Vastgelegd door

de Belgische

bijlage

transmissie FT

► Naar een AOR

Onverwarmde ruimte

Ruimte

zonder buitenmuur

met slechts 1 buitenmuur

met ten minste 2 buitenmuren en zonder buitendeuren

met ten minste 2 buitenmuren en met buitendeuren (bv. hal, garage)

met ten minste 3 buitenmuren (bv. externe trapzaal)

Geventileerde binnenruimte

(verhouding oppervlakte openingen tot volume ruimte > 0,005 m²/m³)

Zolderruimte (gelegen buiten het beschermde volume)

met geïsoleerd dak

met niet-geïsoleerd luchtdicht dak

met niet-geïsoleerd niet-luchtdicht dak

Kelderruimte (>70% van het oppervlak van de buitenmuren is in contact met de grond)

zonder vensters of buitendeuren

met vensters of buitendeuren

Kruipruimte

transmissie FT

► Naar de grond

1,45 1 of 1,15 indien de afstand

tussen de vloer en de eventuele

grondwaterspiegel groter of

kleiner is dan 1 m

Uequiv,k gegeven door de norm

transmissie FT

► Naar de grond

Uequiv,k hangt af van het type vloer:

transmissie FT

► Naar de grond

Grafieken en tabellen gegeven door de norm naargelang

van B’ en Z om Uequiv te bepalen

transmissie FT

► Naar de grond

Grafieken en tabellen uit de norm voor Uequiv

Hetzelfde voor de

muren in contact met

de grond

transmissie FT

► Naar de grond

Voor een vloer boven een kruipruimte of een

onverwarmde kelder: berekening met formule voor AOR!

Berekening van de warmteverliezen (NBN EN 12831)d) Berekening van de warmteverliezen door transmissie

› Lokaal in hetzelfde gebouwdeel (badkamer, opslagruimte, enz.)

› Lokaal in een ander gebouwdeel (ander appartement in

hetzelfde gebouw)

› Lokaal in een ander gebouw

Berekening van de warmteverliezen(NBN EN 12831)d) Berekening van de warmteverliezen door

transmissie FT

► Naar aangrenzende verwarmde ruimten met een andere

aangrenzende ruimte

θaangrenzende ruimteWarmteuitwisseling tussen verwarmde ruimte (i) en: θaangrenzende ruimte

Aangrenzend vertrek in hetzelfde gebouwdeel θaangrenzende ruimte moet gespecificeerd zijn

Vertrek in een aangrenzend gebouwdeel θm,e + θint, i)/2

Vertrek in een aangrenzend gebouw

- Bewoond gebouw

- Onbewoond gebouw: normaal geïsoleerd en niet of weinig

verlucht

- Onbewoond gebouw: niet geïsoleerd of sterk verlucht

2 methoden voor bepaling van Vi (m³/h) :

met of zonder ventilatiesysteem

► Zonder ventilatiesysteem

Type van lokaal

Residentieel gebouw of gebouwdeel

Niet-residentieel gebouw of gebouwdeel

Of werkelijk gemeten waarde!

Constructie

Graad van luchtdichtheid van de gebouwschil

(kwaliteit van de vensterdichtingen)

(hoge kwaliteit van venster-

en deurdichtingen)

gemiddeld

(dubbele beglazing, normale

dichtingen)

(enkele beglazing, geen

dichtingen)

Eengezinswoningen 6 6 6

Andere woningen of

gebouwen6 6 6

Beschuttingsklasse

Verwarmde ruimte

zonder blootgestelde

openingen

Verwarmde ruimte met 1

blootgestelde opening

Verwarmde ruimte met

meerdere blootgestelde

openingen

Zonder beschutting

(gebouwen in open ruimten, hoogbouw in

steden)

0,1 0,1 0,1

Gemiddelde beschutting

(gebouwen op het platteland of in

buitenwijken, met rondom bomen of andere

gebouwen)

0,1 0,1 0,1

Sterke beschutting

(gewone gebouwen in steden of in bosrijke

omgeving)

0,1 0,1 0,1

Berekening van de warmteverliezen(NBN EN 12831)e) Berekening van de warmteverliezen door ventilatie

Hoogte van de verwarmde ruimte boven het maaiveld

(in het centrum van het vertrek op grondniveau)

Of gemeten grootheid

→ Zoals eerder bepaald

→ Luchtdebiet toegevoerd in het lokaal, bepaald door de

ontwerper

→ houdt rekening met eventueel

warmterecuperatiesysteem

→ Indien systeem C: fv,i = 1 !

→ Indien lokaal gevoed door doorvoerlucht,

θsu,i = θadj = zo laag mogelijke temperatuur

→ Alleen indien gebouw in onderdruk

→ Eerst voor gebouw in zijn geheel

→ Vervolgens voor elke ruimte:

Nu kan men de warmteverliezen door ventilatie

berekenen

Enkele afkortingen om wegwijs te geraken

Tabel 2 – indexen

a : lucht h : hoogte o : operatieve

A : gebouw(deel) inf : infiltratie r : straling

bdg,B : gebouw int : binnen RH : opwarming

bf : vloer i, j : verwarmde ruimte su : toevoer

bw : kelderwand k : gebouwelement T : transmissie

e : buiten(omgeving) l : koudebrug tb : type van gebouw

env : gebouwschil m : jaargemiddeld u : onverwarmde ruimte

equiv : equivalent mech : mechanisch V : ventilatie

ex : afvoer min : minimum ∆θ : temperatuurverschil

g : grond nat : natuurlijk W : water, venster/wand

Enkele afkortingen om wegwijs te gerakenTabel 1 – Symbolen en eenheden

Symbool Benaming Eenheid

diverse correctiefactoren

oppervlakte

karakteristieke parameter

specifieke warmtecapaciteit bij constante druk

beschuttingscoëfficiënt

correctiefactoren voor blootstelling

correctiefactor voor grondwater

oppervlaktecoëfficiënt voor warmteoverdracht

warmteoverdrachtscoëfficiënt

lengte

ventilatievoud met buitenlucht

ventilatievoud van een gebouw bij een drukverschil van 50 Pa tussen de

binnen- en de buitenomgeving

perimeter van een vloer

warmtehoeveelheid, energiehoeveelheid

thermodynamische temperatuur

warmtedoorgangscoëfficiënt

windsnelheid

volume

luchtdebiet

correctiefactor voor hoogte

warmteverlies

warmtevermogen

rendement

warmtegeleidbaarheid

temperatuur

luchtdichtheid bij θint,i

lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · 2017. 9. 22. · (NBN EN 12831) g) Berekening...

Documents

Transcript of OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · 2017. 9. 22. · (NBN EN 12831) g) Berekening...

Economische instrumenten voor leefmilieu

Vereniging leefmilieu – 23 november 2012

Iedereen zijn eigen leefmilieu

Mathias Bienstman Beleidsmedewerker klimaat Bond Beter Leefmilieu.

Opleiding Duurzaam Gebouw - Leefmilieu Brussel · 2015. 9. 28. · (NBN EN 12831) g) Berekening van het opwarmvermogen De intermitterend verwarmde ruimten vereisen een opwarmvermogen

NIEUWE NBN NORMEN - NOUVELLES NORMES NBN...NBN EN ISO 14238:2014 NBN EN ISO 14119:2013 NBN EN ISO 11064-4:2014 NBN EN ISO 15791-1:2014 R6X R6X R6X R6X R6X R6X R6X R6X R6X R6X 12 13

Het Nieuwe Werken bij Bond Beter Leefmilieu

ISO 50004:2020 NBN ISO 50004:2021

Voor de installateur · NBN E 29-804. • De Belgische norm NBN D 51-003 voor brandstoffen lichter dan lucht. • NBN 61-002 • Voor propaan NBN 51-006 • Alle NBN-voorschriften

Bureau voor Normalisatie (NBN) Registratie van Belgische ... · FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE [C − 2019/13357] Bureau voor Normalisatie (NBN)

prefaB BetOnCOnstrUCties BetOn · 2012-06-20 · NBN-EN 1990 + ANB. . . . . . . . . . .Eurocode.–.Bases.de.calcul.des.structures NBN-EN 1991 + ANB. . . . . . . . . . .Eurocode.1:.Actions.sur.les.structures

Presentatie NBN D51-006(3)NL.ppt [Compatibiliteitsmodus] NBN... · 2017-10-11 · Presentatie NBN D51-006:2017 3de UITGAVE Wingepark 9 | B-3110 Rotselaar | T: +32 16 44 64 74 | F

Gezond leefmilieu binnen en buiten editie 2015

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · 2021. 3. 10. · N NBN D 51-003 - NBN D 51-004 - NBN D 51-006 Systemen N NBN EN 12828 N NBN EN 12831 + Belgische bijlage (thermische

prefaB BetOnCOnstrUCties BetOn - febe.be Publicaties/publication... · NBN-EN 1990 + ANB. . . . . . . . . . .Eurocode.–.Grondslag.van.het.constructief.ontwerp NBN-EN 1991 + ANB

Installatiehandleiding en Gebruiksaanwijzing · – Alle NBN-voorschriften in verb and met drinkwatervoorzie-ning en reglementen waaronder de NBN E 29-804. – De Belgische norm NBN

NBN S21-100-1 en 2 - Agoria S21-100-1...NBN S21-100-1 en 2 2 documenten – 2 NBN/DTD of prNBN • NBN/DTD S 21-100-1 Branddetectie- en brandmeldsystemen – Deel 1: Regels voor de

Standaardbestek 270 - Agentschap Wegen en Verkeer...NBN EN 12570:2000 ..... 11 NBN EN 12627:1999 ..... 16 NBN EN 13789:2002 ..... 14 NBN EN 1563 :2012 .....10, 14 NBN EN 1982 :2008

3. REFERENTIENORMEN. - AquaFlanders...• NBN EN ISO 5210 (1996): Industriële kranen - Aansluitingen voor aandrijvingen van afsluiters voor meervoudige omwenteling. • NBN C 20-529

· PDF filevoorschrijven van beton volgens de normen nbn en 206-1:2001 & nbn b 15-001:2004