Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Op zoek naar geluk

George Gelauff

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Opzet

� Kunnen we geluk meten?

� Maakt geld gelukkig?

� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?

� Waar hangt geluk van af?

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Wat is geluk?

� Van Dale

► Gunstige loop van de omstandigheden (bv loterij)

► Aangename toestand waarin men zijn wensen bevredigd ziet en vrede heeft met zichzelf en zijn omgeving

� Wetenschappelijk onderzoek

► Concrete gemoedstoestand

– korte termijn, kortstondig plezier

► Voldoening over het eigen leven

– lange termijn: tevredenheid

– onderwerp van geluksonderzoek

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Meten: vragenlijsten

� Alles bij elkaar genomen hoe tevreden of ontevreden bent u tegenwoordig met uw leven

als geheel?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ontevreden tevreden

� Hoe tevreden voelt u zich meestal?

Erg tevreden 4

Tamelijk tevreden 3

Niet erg tevreden 2

Geheel niet tevreden 1

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Geluk in Nederland, Eurobarometer, 2006

Ontevreden (1) Niet erg tevreden (2)

Tamelijk tevreden (3) Erg tevreden (4)

51

1 3

44

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Geluk in Nederland, SCP, 2006

Ongelukkig (1) Half-half (2)

Gelukkig (3) Zeer gelukkig (4)

67

5

14

15

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Meting van geluk niet zo simpel

� Score op geluksschaal: subjectief welbevinden

► Spoort met waarneming anderen

► Minder depressies / suïcide

► Gaat samen met bepaalde hersenactiviteit

� Gebruikt iedereen wel dezelfde schaal?

► Gevoelig voor formulering vragen

► Ook voor context: welke vragen eerder gesteld?

► Vergelijking geluk tussen mensen of landen moeilijk

� Selectief geheugen

► Hoogte- / dieptepunten, recente ervaringen

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Opzet

� Kunnen we geluk meten?

� Maakt geld gelukkig?

� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?

� Waar hangt geluk van af?

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Geluk en absoluut inkomen Nederland, 1975 - 2006, 1975 =100

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

1975

1978

1981

1984

1987

1990

1993

1996

1999

2002

2005

Geluk Reëel inkomen per hoofd

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Geluk en logaritme inkomen Nederland, 1975 - 2006, 1975 =100

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

1975

1978

1981

1984

1987

1990

1993

1996

1999

2002

2005

Geluk Log Reëel inkomen per hoofd

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Inkomensverdeling en geluk, VS

Logaritme

gezinsinkomen

Geluk

Cirkel: omvang

inkomensgroep

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Geluk en inkomen per hoofd: landenverschillen

Mex

Rus

VS

OekArm

Mol

Noo

Col

JapGri

Pol

RoeEst

Mar

Ier

Pak

Gua

GBrDui

Fra

Por

Slv

Den

Indo

Ned

Tan

Nig

ESa

VenChin

Alg

Vie

Chil

Aus

SpaBra

Tsje

Oeg

Egy

SAr

Indi

Ban

NZe

3

4

5

6

7

8

9

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000

Subjectieve geluksscores

koopkrachtpariteiten BBP (dollars per hoofd)

NederlandZuid Amerika

Verenigde Staten

Oost Europa

West Europa

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Inkomen en geluk

� Drie manier om verband te onderzoeken:

► binnen landen over de tijd

► binnen landen tussen inkomensgroepen

► tussen landen

� Easterlin paradox

► Inkomen hoger maar niet gelukkiger

� Recente literatuur genuanceerder

► Uitgebreid onderzoek van vele enquêtes

► Wel verband maar niet volledig: 0,4

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Opzet

� Kunnen we geluk meten?

� Maakt geld gelukkig?

� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?

� Waar hangt geluk van af?

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Relatief geluk

� Individueel geluk hangt af van referentiegroep

► 'Keeping up with the Joneses'

► Iedereen eerst blij met meer inkomen

► Tot blijkt dat de buren dat ook hebben

� Status

► Geluk hangt af van positie op statusladder

► Hoger inkomen van A ==> hogere positie

► Maar hogere positie van A = lagere positie van B

► Jaloezie leidt tot lager geluk B

► Maatschappelijk geluk neemt niet toe

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Natuurlijk geluksniveau (set point)

� Psychologie

► Stabiel geluksevenwicht, genetisch bepaald

► sommigen: 50% tot 90% van het gelukservaren

� Hoger inkomen

► Eerst meer geluk, maar dat ebt weer weg

► hedonische tredmolen

� Niet alleen positief (inkomen), ook tegenslag

► Veerkracht bij werkloosheid, ziekte

� Recent onderzoek

► Treedt wel op maar niet in hele grote mate

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Beoordelingsfouten

� Foutieve keuzes

► Achteraf nauwelijks gelukkiger met dure auto

� Gebrek aan zelfbeheersing

► Impulsaankopen

� Niet strikt rationeel gedrag

► Achteraf spijt

► Tegen eigen belang in (verslaving)

� Nog veel onbekend en onzeker

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Hoger doel

� Geluk niet het ultieme doel

� Mensen ontlenen nut aan:

► goederen en diensten

► vrije tijd

► gezondheid

► relaties

► geluksgevoel

� Geluk kost schaarse tijd: relatief duur

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Geluk en gedrag

� Relatief geluk tov referentiegroep

� Natuurlijk geluksniveau

� Beoordelingsfouten

� Mensen streven naar meer dan geluk

� Juiste verklaring?

► vraagt nog veel onderzoek

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Opzet

� Kunnen we geluk meten?

� Maakt geld gelukkig?

� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?

� Waar hangt geluk van af?

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Persoonlijk

� Geslacht: vrouwen gelukkiger

� Leeftijd: U vorm

► jongeren en ouderen gelukkiger dan mensen op middelbare leeftijd

� Gezondheid, lichamelijk en psychisch

► groot lijden bij psychische ziekten

� Opleiding

� Werk

� Hoog inkomen

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Sociaal

� Stabiele relatie met één partner

► seksueel actief

� Geen kinderen

� Goede sociale relaties en vertrouwen

► hechte gemeenschap

� Actieve betrokkenheid bij religie

� Geen etnische minderheid

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Ruimte voor ontwikkeling

� Vrijheid

► Democratie en mensenrechten

► Betrouwbare overheid en rechtspraak

► Sociale tolerantie

� Bevredigend werk

► zelfstandig ipv loondienst

► autonomie in taken

► kansen voor ontplooiing

► goede contacten

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Conclusie

� Kunnen we geluk meten?

► Ja, maar gevoelig voor meetfouten

� Maakt geld gelukkig?

► Slechts ten dele: er is veel meer

� Wat zeggen de geluksmetingen over

menselijk gedrag?

► Relatief geluk, natuurlijk niveau, fouten

► Of is er meer dan geluk alleen?

� Waar hangt geluk van af?

► persoon, relaties, vrijheid

Op

zo

ek

naar

ge

luk

Min. AZ16 dec 2008

Het hoogste geluk is niet weten wat geluk betekent

Tsjoeng Tsoe