DEPARTEMENT RUIMTE VLAANDEREN discussieer mee via #ROnderzoek15

(mega)trends en ruimtelijk onderzoek Stijn Vanacker Ruimte Vlaanderen

2

Opzet

│3

Opzet

What’s in a name?

│5

What’s in a name?

6

Megatrends

zichtbare veranderingsprocessen

brede reikwijdte

meerdere decennia

verschillende dimensies

intensiteit van hun impact

ingrijpende, verstrekkende implicaties

gepaard met veel onzekerheden

Bron: Visienota 2050

Bron: MIRA

Wat bestaat ?

Megatrends En de gevolgen voor RO

│10

│11

Megatrends

Bron: MIRA

Demografie

Bron: EEA

Demografie

Bron: MIRA

Demografie

Bron: MIRA

│17

“In 2050 zijn we met 7 miljoen Vlamingen. De bevolkingsgroei is toe te schrijven aan het externe migratiesaldo: zonder immigratie zou de bevolking krimpen.”

Bron: Visienota 2050

│18

Bevolking groeit

5800000

6000000

6200000

6400000

6600000

6800000

7000000

exact voorspelling

+ 400.000 (+ 6,5 %)

Bron: SVR

│19

Bevolking verandert

Tussen ‘nu’ en 15 jaar

Bron: SVR

Bevolking verandert

Tussen ‘nu’ en 15 jaar

Bron: SVR

Bevolking verandert In grootstedelijk gebied

Bron: SVR

Bevolking verandert In buitengebied

Bron: SVR

“Omwille van de gezinsverdunning neemt het aantal private huishoudens sneller toe dan de bevolkingsgroei. In 2030 verwachten we 3 miljoen huishoudens en in 2050 al 3,2 miljoen.”

│23

Aantal huishoudens

Bron: Visienota 2050

│24

Aantal huishoudens

2000000

2100000

2200000

2300000

2400000

2500000

2600000

2700000

2800000

2900000

3000000

exact voorspeld

+ 230.000 (+ 8,5 %)

Bron: SVR

Tussen ‘nu’ en 15 jaar

│25

Aantal huishoudens volgens grootte

800000

1000000

1200000

1400000

1600000

1800000

2000000

2200000

groot klein

+2 - 10.000 1-2 +240.000 (14 %)

Bron: SVR

│26

Aantal huishoudens In centrumsteden

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

groot klein

+50.000 klein Van 515 naar 565 (+ 10 %)

Bron: SVR

│27

Aantal huishoudens In buitengebied

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

groot klein

+110.000 klein Van 630 naar 740 (+ 17,5 %)

Bron: SVR

Aantal kleine huishoudens % verandering ‘over 15 jaar’ tov nu

Bron: SVR

29

Vergrijzing

│30

Vergrijzing aandeel 65+, 2014

Bron: SVR

│31

Vergrijzing aandeel 65+, 2029

Bron: SVR

Vergrijzing over 15 jaar

% verandering 65+ tov 2014

Bron: SVR

│33

Potentiële doorwerking voor RO

Kleine huishoudens komen er overal bij

‘jonge’ in het stedelijke

‘oudere’ in het landelijke

Gezinssamenstelling wordt nagenoeg overal identiek

in ‘het stedelijke’ gelijke trend

In ‘het buitengebied’ zware toename van ‘klein’

Consequenties naar Ruimte &

Zorg

Mobiliteit

Wonen

Betaalbaarheid

│34

Potentiële doorwerking voor RO

Wie fietst, wie rijdt met auto volgens leeftijd???

Bron: MOW

Potentiële doorwerking voor RO Vergunde nieuwbouw ‘meergezinswoningen’

Bron: RV

Vergunningen: een kijk door de tijd Vergunde nieuwbouw ‘meergezinswoningen’ in de jaren ‘70

Bron: RV

Vergunningen: een kijk door de tijd Vergunde nieuwbouw ‘meergezinswoningen’ afgelopen 10 jaar

Bron: RV

│38

Towards a more urban world

Bron: EEA

│39

Towards a more urban world

Ruimtebeslag

Oppervlakte Vlaanderen: 1.358.750 ha Oppervlakte ruimtebeslag: 436.496 ha ( = 32,12%)

Bron: VITO

42

Evolutie ruimtebeslag

Bron: VITO

43

Bodemafdichting (soil sealing)

Bron: EEA

│44

Verstedelijking op het ‘platteland’

Bron: Verhoeve

│45

Verstedelijking op het ‘platteland’

Bron: Verhoeve, Dewaelheyns

1%

6%

93%

NAEA Tuin Landbouw

Bron: MIRA

Grondstoffen en hulpbronnen

Bron: MIRA

Grondstoffen en hulpbronnen

Bron: MIRA

Grondstoffen en hulpbronnen

“Vlaanderen produceert in 2050 de nodige energie zo veel mogelijk lokaal en zoveel mogelijk hernieuwbaar (windenergie, zonne-energie, biomassa, geothermie,.. ”

Bron: Visienota 2050

│50

Bron: EEA

Hernieuwbare energiebronnen

│51

Energie en ruimte

Bron: 41N4E

Energie en ruimte

Bron: RV

Energie en ruimte Evolutie vergunde en gebouwde WT’s

Bron: RV

│54

Potentiële doorwerking voor RO

Volgens Visie 2050

Op naar een circulaire economie

Op naar hernieuwbare energie

Hier zit telkens een wederzijdse afhankelijkheid

Bijzonder grote impact

Redelijk goed in te schatten

Bron: MIRA

Technologie

Bron: MIRA

Technologie

Bron: MIRA

ICT

59

Gezondheidszorg

“2 belangrijkse transformaties zijn te verwachten: zorg op afstand en genomics”

Bron: Visienota 2050

60

Gezondheidszorg

│61

Gezondheidszorg

Bron: Urban unlimited

62

Potentiële doorwerking voor RO

Iedereen ‘voelt’ de mogelijkheden

Het internet der dingen

Intelligente monitoringsystemen, Smart grids ,…

Smart cities

Big data

Potentieel bijzonder grote impact

Maar moeilijk in te schatten

Bron: MIRA

Klimaatverandering

Bron: MIRA

Klimaatverandering

Bron: MIRA

│66

Klimaatverandering

“Door de gevolgen van de klimaatverandering is die ruimte ook nodig om het toenemende risico op wateroverlast onder controle te houden. … We moeten onze oplossingen hoe langer hoe meer op maat uitwerken.”

Bron: Visienota 2050

│67

‘De kust’

Klimaat en water

legende

Klimaat en water

│70

Klimaat en gebieden

│71

Potentiële doorwerking voor RO

Bron: MIRA

Multipolariteit

Bron: MIRA

Multipolariteit

Bron: MIRA

│75

Nieuwe sociale allianties ?

│76

Nieuwe sociale allianties ?

│77

Bestuurlijk vermogen daalt?

0

50

100

150

200

250

300

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Aantal goedgekeurde gemRUPs per jaar

Bron: RV

│78

Bestuurlijk vermogen daalt?

0

10

20

30

40

50

60

70

1998 1999 2000 2001 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Aantal goedgekeurde GRSsen per jaar

Bron: RV

Bron: RV

Tegenbeweging via burgerinitiatief cohousing als voorbeeld

Tegenbeweging via burgerinitiatief ‘alternatieve woonvormen’ als voorbeeld

Bron: RV

│81

Globalisering

Bron: Urban unlimited

│82

Tegenbeweging lokale behoeften

│83

Potentiële doorwerking voor RO

Ook hier: veel onduidelijkheden

Recente instrumenten als ‘Complexe projecten’

Blijven tegenbewegingen ‘niches’ ?

Kortom: Te moeilijk om correct in te schatten?

│84

Samenvattend

impact

+++

+

onbekend

+++ Inschattings- vermogen onbekend +

│85

Verdieping in workshops

10u40 – 12u20 Burgers maken ruimtelijk beleid Leo Baekeland – 4e verdieping

Energietransitie en ruimte Jacob van Artevelde – 21e verdieping

Gebiedsgericht onderzoek auditorium

12u20 – 13u30: lunch (foyer)

Stijn Vanacker

Afdeling Onderzoek en Monitoring

Koning Albert II-laan 19 bus 12

1210 Brussel

aom@rwo.vlaanderen.be