"Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

85
DEPARTEMENT RUIMTE VLAANDEREN discussieer mee via #ROnderzoek15 (mega)trends en ruimtelijk onderzoek Stijn Vanacker Ruimte Vlaanderen

Transcript of "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Page 1: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

DEPARTEMENT RUIMTE VLAANDEREN discussieer mee via #ROnderzoek15

(mega)trends en ruimtelijk onderzoek Stijn Vanacker Ruimte Vlaanderen

Page 2: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

2

Opzet

Page 3: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│3

Opzet

Page 4: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

What’s in a name?

Page 6: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

6

Megatrends

zichtbare veranderingsprocessen

brede reikwijdte

meerdere decennia

verschillende dimensies

intensiteit van hun impact

ingrijpende, verstrekkende implicaties

gepaard met veel onzekerheden

Bron: Visienota 2050

Page 7: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: MIRA

Page 8: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Wat bestaat ?

Page 9: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Megatrends En de gevolgen voor RO

Page 10: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│10

Page 12: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: MIRA

Page 13: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Demografie

Page 14: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: EEA

Page 15: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Demografie

Bron: MIRA

Page 16: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Demografie

Bron: MIRA

Page 17: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│17

“In 2050 zijn we met 7 miljoen Vlamingen. De bevolkingsgroei is toe te schrijven aan het externe migratiesaldo: zonder immigratie zou de bevolking krimpen.”

Bron: Visienota 2050

Page 18: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│18

Bevolking groeit

5800000

6000000

6200000

6400000

6600000

6800000

7000000

exact voorspelling

+ 400.000 (+ 6,5 %)

Bron: SVR

Page 19: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│19

Bevolking verandert

Tussen ‘nu’ en 15 jaar

Bron: SVR

Page 20: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bevolking verandert

Tussen ‘nu’ en 15 jaar

Bron: SVR

Page 21: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bevolking verandert In grootstedelijk gebied

Bron: SVR

Page 22: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bevolking verandert In buitengebied

Bron: SVR

Page 23: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

“Omwille van de gezinsverdunning neemt het aantal private huishoudens sneller toe dan de bevolkingsgroei. In 2030 verwachten we 3 miljoen huishoudens en in 2050 al 3,2 miljoen.”

│23

Aantal huishoudens

Bron: Visienota 2050

Page 24: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│24

Aantal huishoudens

2000000

2100000

2200000

2300000

2400000

2500000

2600000

2700000

2800000

2900000

3000000

exact voorspeld

+ 230.000 (+ 8,5 %)

Bron: SVR

Tussen ‘nu’ en 15 jaar

Page 25: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│25

Aantal huishoudens volgens grootte

800000

1000000

1200000

1400000

1600000

1800000

2000000

2200000

groot klein

+2 - 10.000 1-2 +240.000 (14 %)

Bron: SVR

Page 26: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│26

Aantal huishoudens In centrumsteden

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

groot klein

+50.000 klein Van 515 naar 565 (+ 10 %)

Bron: SVR

Page 27: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│27

Aantal huishoudens In buitengebied

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

groot klein

+110.000 klein Van 630 naar 740 (+ 17,5 %)

Bron: SVR

Page 28: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Aantal kleine huishoudens % verandering ‘over 15 jaar’ tov nu

Bron: SVR

Page 30: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│30

Vergrijzing aandeel 65+, 2014

Bron: SVR

Page 31: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│31

Vergrijzing aandeel 65+, 2029

Bron: SVR

Page 32: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Vergrijzing over 15 jaar

% verandering 65+ tov 2014

Bron: SVR

Page 33: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│33

Potentiële doorwerking voor RO

Kleine huishoudens komen er overal bij

‘jonge’ in het stedelijke

‘oudere’ in het landelijke

Gezinssamenstelling wordt nagenoeg overal identiek

in ‘het stedelijke’ gelijke trend

In ‘het buitengebied’ zware toename van ‘klein’

Consequenties naar Ruimte &

Zorg

Mobiliteit

Wonen

Betaalbaarheid

Page 34: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│34

Potentiële doorwerking voor RO

Wie fietst, wie rijdt met auto volgens leeftijd???

Bron: MOW

Page 35: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Potentiële doorwerking voor RO Vergunde nieuwbouw ‘meergezinswoningen’

Bron: RV

Page 36: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Vergunningen: een kijk door de tijd Vergunde nieuwbouw ‘meergezinswoningen’ in de jaren ‘70

Bron: RV

Page 37: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Vergunningen: een kijk door de tijd Vergunde nieuwbouw ‘meergezinswoningen’ afgelopen 10 jaar

Bron: RV

Page 38: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│38

Towards a more urban world

Bron: EEA

Page 39: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│39

Towards a more urban world

Page 40: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Ruimtebeslag

Oppervlakte Vlaanderen: 1.358.750 ha Oppervlakte ruimtebeslag: 436.496 ha ( = 32,12%)

Bron: VITO

Page 41: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

42

Evolutie ruimtebeslag

Bron: VITO

Page 42: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

43

Bodemafdichting (soil sealing)

Bron: EEA

Page 43: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│44

Verstedelijking op het ‘platteland’

Bron: Verhoeve

Page 44: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│45

Verstedelijking op het ‘platteland’

Bron: Verhoeve, Dewaelheyns

1%

6%

93%

NAEA Tuin Landbouw

Page 45: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: MIRA

Page 46: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Grondstoffen en hulpbronnen

Bron: MIRA

Page 47: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Grondstoffen en hulpbronnen

Bron: MIRA

Page 48: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Grondstoffen en hulpbronnen

“Vlaanderen produceert in 2050 de nodige energie zo veel mogelijk lokaal en zoveel mogelijk hernieuwbaar (windenergie, zonne-energie, biomassa, geothermie,.. ”

Bron: Visienota 2050

Page 49: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│50

Bron: EEA

Hernieuwbare energiebronnen

Page 50: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│51

Energie en ruimte

Bron: 41N4E

Page 51: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Energie en ruimte

Bron: RV

Page 52: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Energie en ruimte Evolutie vergunde en gebouwde WT’s

Bron: RV

Page 53: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│54

Potentiële doorwerking voor RO

Volgens Visie 2050

Op naar een circulaire economie

Op naar hernieuwbare energie

Hier zit telkens een wederzijdse afhankelijkheid

Bijzonder grote impact

Redelijk goed in te schatten

Page 54: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: MIRA

Page 55: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Technologie

Bron: MIRA

Page 56: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Technologie

Bron: MIRA

Page 57: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

ICT

Page 58: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

59

Gezondheidszorg

“2 belangrijkse transformaties zijn te verwachten: zorg op afstand en genomics”

Bron: Visienota 2050

Page 60: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│61

Gezondheidszorg

Bron: Urban unlimited

Page 61: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

62

Potentiële doorwerking voor RO

Iedereen ‘voelt’ de mogelijkheden

Het internet der dingen

Intelligente monitoringsystemen, Smart grids ,…

Smart cities

Big data

Potentieel bijzonder grote impact

Maar moeilijk in te schatten

Page 62: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: MIRA

Page 63: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Klimaatverandering

Bron: MIRA

Page 64: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Klimaatverandering

Bron: MIRA

Page 65: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│66

Klimaatverandering

“Door de gevolgen van de klimaatverandering is die ruimte ook nodig om het toenemende risico op wateroverlast onder controle te houden. … We moeten onze oplossingen hoe langer hoe meer op maat uitwerken.”

Bron: Visienota 2050

Page 66: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│67

‘De kust’

Page 67: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Klimaat en water

Page 68: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

legende

Klimaat en water

Page 69: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│70

Klimaat en gebieden

Page 70: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│71

Potentiële doorwerking voor RO

Page 71: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: MIRA

Page 72: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Multipolariteit

Bron: MIRA

Page 73: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Multipolariteit

Bron: MIRA

Page 74: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│75

Nieuwe sociale allianties ?

Page 75: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│76

Nieuwe sociale allianties ?

Page 76: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│77

Bestuurlijk vermogen daalt?

0

50

100

150

200

250

300

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Aantal goedgekeurde gemRUPs per jaar

Bron: RV

Page 77: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│78

Bestuurlijk vermogen daalt?

0

10

20

30

40

50

60

70

1998 1999 2000 2001 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Aantal goedgekeurde GRSsen per jaar

Bron: RV

Page 78: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Bron: RV

Tegenbeweging via burgerinitiatief cohousing als voorbeeld

Page 79: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Tegenbeweging via burgerinitiatief ‘alternatieve woonvormen’ als voorbeeld

Bron: RV

Page 80: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│81

Globalisering

Bron: Urban unlimited

Page 81: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│82

Tegenbeweging lokale behoeften

Page 82: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│83

Potentiële doorwerking voor RO

Ook hier: veel onduidelijkheden

Recente instrumenten als ‘Complexe projecten’

Blijven tegenbewegingen ‘niches’ ?

Kortom: Te moeilijk om correct in te schatten?

Page 83: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│84

Samenvattend

impact

+++

+

onbekend

+++ Inschattings- vermogen onbekend +

Page 84: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

│85

Verdieping in workshops

10u40 – 12u20 Burgers maken ruimtelijk beleid Leo Baekeland – 4e verdieping

Energietransitie en ruimte Jacob van Artevelde – 21e verdieping

Gebiedsgericht onderzoek auditorium

12u20 – 13u30: lunch (foyer)

Page 85: "Onderzoek Ruimte Vlaanderen en (mega)trends" (Stijn Vanacker, Ruimte Vlaanderen)

Stijn Vanacker

Afdeling Onderzoek en Monitoring

Koning Albert II-laan 19 bus 12

1210 Brussel

[email protected]