Nog slimmer met Smart Energy Grids

D. CO2-neutrale wijk Rijswijk Nog slimmer met Smart Energy Grids

• Jan Brugman directeur Programmabureau RijswijkBuiten

• Dick Boelen directeur Dura Vermeer Bouw Leidschendam

• Ronald Schilt

duurzaamheidsadviseur Merosch energieadvies

• Inge Wijgerse senior specialist Innovatie Stedin Netbeheer

Duurzame gebiedsontwikkeling

RijswijkBuiten

15 maart 2012

Suburbane woonmilieus in Haaglanden

Het gebied RijswijkBuiten Gebied RijswijkBuiten

Ingeklemd in

Randstedelijk gebied

Gelegen tussen A4 en

gemeente Delft

Stadsparken Wilhelmina-

park en Elsenburgerbos

Oude glastuinbouw in

Sion en ‘t Haantje

Volkstuincomplexen

DSM en TNO-complex

6 Inrichtingsschets Rijswijk-Zuid 2011

• Zelf regie voeren

• Toepassing WVG (ontwikkelaars buiten de

deur in hoogtijdagen)

• Kiezen voor woningbouw (groenstedelijk en suburbaan). Ca.

3500 woningen in 10 jaar

• Bijdragen aan vitaliteit bestaande stad

• Kwaliteitsverbetering stadsparken Rijswijk

• Hoge duurzaamheidambities

Inzet gemeente Rijswijk

• De engel uit marmer ( F. de Zeeuw).

• Sturen op samenhang (Th. v.d. Tak)

• Opstellen strategisch plan (Masterplan 2009)

• Flexibel in tijd.

• Aparte organisatie (groot mandaat).

• Totale bestuur betrokken.

• Burgerparticipatie op maat.

Aanpak

Duurzaamheid als leidend

principe

• Water een duurzame en aantrekkelijke

plaats geven.

• Groene en ecologische kwaliteiten

inpassen.

• Mobiliteit milieubewust organiseren.

• Milieueffecten elimineren en

compenseren.

• Energieconcepten voor CO2-arm

wonen en werken.

• Leefbaarheid, participatie en veiligheid inbouwen.

Energiezuinig/CO2 arm

Onderzoek naar beperking energievraag woningen:

• Oriëntatie op de zon; ‘passief bouwen’.

• Optimale gevelisolatie.

• Gebruik warmtepomp

• EPC woningen kleiner aan 0,4 * Norm in 2011 = 0,6

* Norm in 2015 = 0,4

* Norm in 2020 = 0,0

• Nieuwbouwwoningen moeten vanaf 2020

energieneutraal zijn.

Derhalve is het alleen nog maar de vraag hoe dit te

realiseren.

Reacties vanuit de markt op duurzaamheid

• Waak voor stapeling ambities. • Niet doen. • Onbetrouwbare techniek. • Consument niet bereid hiervoor veel te betalen. • Financieel onhaalbaar. • Qua exploitatie onbetaalbaar.

Uitvraag aan de markt

• Wat is uw visie op de lokatie.

• Wat is uw visie op duurzaamheid.

• Wat is uw EPC-bod.

• Bent u bereid tot rentebetaling in ruil voor

bouwclaim (250 woningen).

• Bent u bereid ons van adviezen te voorzien.

Ontwikkelmodel Rijswijk

Vlot trekken RijswijkBuiten

• Locatie moet prima zijn (3x)

• Grote mate van flexibiliteit

• Reële vraag aan de markt

• Extra faciliteiten consumenten

• Op basis van een totale residuele exploitatie

• Dus discussie over bijkomende kosten en ambities

Uitvoering

• 11 Februari 2012 open dag RijswijkBuiten

• 2012 Bouw- en woonrijp maken eerste fase

• Juni 2012 start verkoop 1e fase (150

woningen)

• 1e kwartaal 2013 start woningbouw

• 2012-2023 realisatie Sion & ‘t Haantje

Utrecht, 15 maart 2012

RijswijkBuiten Samenwerking en transparantie

• Vraag naar andere oplossingen door: – Complexiteit

– Economische omstandigheden

• Denken vanuit macht denken in

samenwerking

• RijswijkBuiten: keuze voor partner i.p.v.

Visie op samenwerking

• Ketenintegratie in stappen – In eigen bouwkolom met co-makers

– Met opdrachtgevers zoals corporaties en

ontwikkelaars

– Met grondexploitant – voorwaartse ketenintegratie

• Projectoverstijgende samenwerking

• Conceptueel bouwen

• Expertise vanuit keten

• Begeleidings- en proceskosten lager

• Verlaging faalkosten gehele keten

• Van traditionele rolverdeling naar Valencia-

– Traditioneel

– Valencia-model

Ontwikkelpartner RijswijkBuiten

Gemeente

Ontwikkelaar Bouwer

Bouwer+ Gemeente

Ontwikkelpartner Rijswijk-Zuid

– Valencia-model

Stelling

• De traditionele rolverdeling tussen

gemeente, ontwikkelaar en bouwer is

uitgespeeld.

• Succesvolle gebiedsontwikkeling kan niet

zonder ketensamenwerking (transparantie

en vertrouwen).

Partners

Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling

Ministerie van Infrastructuur en Milieu,

TU Delft, de Alliantie, AM, Amvest,

Gemeente Amsterdam, Gemeente Groningen,

Gemeente Rotterdam, Dienst Landelijk Gebied,

Heijmans Ontwikkeling, NS Poort,

Provincie Noord-Brabant,

Provincie Noord-Holland, Bouwfonds Ontwikkeling,

Schiphol Area Development Company (SADC),

Synchroon en Ymere

Kring van Adviseurs

Movares, Stibbe, Deloitte, Akro Consult,

Brink Groep, Buck Consultants,

INBO, Berenschot

Partners

Synchroon en Ymere

Kring van Adviseurs

INBO, Berenschot

Energievoorziening Rijswijk Zuid

Ronald Schilt - Merosch

Duurzaamheid begint met een geliefde wijk

Gezondheid staat voorop!

Rijswijk Zuid staat voor kwaliteit en dus gezond

en energieneutraal

Conclusie 1: - Geen gas of warmtenet is goede

keus, -Elektranet voorbereiden op

toekomst.

Besluit B&W geen gas eind 2011

Conclusie 2:

Passiefhuis bouwen goede methode/middel om energiezuinig

te bouwen

Visie PH wordt opgenomen in

ontwerp

Het concept

De trekker(s) van duurzaamheid

De gemeente stelt de grens

(max. EPC=0,4).

De ontwikkelaar biedt

energieneutraal aan.

Wil/kan de consument het

hebben ?

Het gemoed

De waarde ontwikkeling

De Fun

De urgentie

Het financiële gewin

De financierbaarheid

Partners

Synchroon en Ymere

Kring van Adviseurs

INBO, Berenschot

Slimme energievoorziening

De netbeheerder bij gebiedsontwikkeling

Inge.wijgerse@stedin.net

16-3-2012 De titel van deze presentatie 37

Waarom Slimme netten?

Wat zijn slimme netten, Smart Grids?

Maximaal faciliteren duurzame energie…

…door o.a. vraag en aanbod af te stemmen

…gebruik makend van kansen die ICT biedt

…met maximale kostenefficiency

Wat doen Smart Grids?

Het “Stedin Smart Grid” is een energie-infrastructuur die op

slimme wijze (toekomstig) gedrag en activiteiten van alle

gebruikers die erop zijn aangesloten – producenten en

consumenten – op een veilige, betrouwbare en

economisch verantwoorde wijze mogelijk maakt.

- Efficiency van de netten

- Vraag en aanbod afstemming

- Piekscheren

Zoeken naar het duurzame optimum in de keten

Duurzame optimum in gebiedsontwikkeling

• Ketenbenadering

• Niet alleen smart grids, maar juist smart energy

• Communicatie is alles en de rol verandert

Beheerder van een intelligent net

een intelligent netbeheerder

Rijswijk als voorbeeld

Verslag en presentaties:

hét platform voor gebiedsontwikkeling

Partners

Synchroon en Ymere

Kring van Adviseurs

INBO, Berenschot

C. Bloemendalerpolder Weesp Grootschalig, zeker en flexibel

• Jurriën Veldhuizen partner Deloitte Real Estate Advisory

• Mariet Schoenmakers directeur AM Concepts AM

• Harm Janssen

directeur Ontwikkeling regio Noord-West Bouwfonds Ontwikkeling

• Suzanne van den Noort

programmamanager Bloemendalerpolder Provincie Noord-Holland

Challenge the future

Bloemendalerpolder – Weesp/Muiden

Grootschalig, zeker & flexibel

15 maart 2012

Even voorstellen ...

•Mariet Schoenmakers – AM Director AM Concepts

Ruimtelijke Ontwikkeling Bloemendalerpolder

•Suzanne van den Noort – Provincie Noord-Holland Programmanager Bloemendalerpolder

Publieke partijen

•Harm Janssen – Bouwfonds Ontwikkeling Directeur Ontwikkeling regio Noord-West

Privaat consortium

•Jurriën Veldhuizen – Deloitte Real Estate Advisory Partner Deloitte

Kwartiermaker Bloemendalerpolder - 44 -

Inhoud

1) Inleiding

2) Mijlpalen

3) Ruimtelijk plan

4) Nieuwe principes samenwerking

5) Conclusie

- 45 -

1. Inleiding

•2005: Betrokken partijen treden in overleg over een publiek-private samenwerking Betrokken publieke partijen zijn:

Ministeries (voormalig) van VROM, LNV en V&W, Provincie Noord Holland, Gemeenten Weesp en Muiden en het Waterschap Amstel Gooi en Vecht.

Betrokken private partijen zijn:

AM, Ymere, Adriaan van Erk, Van Wijnen Groep, Bouwfonds Property Development, Blauwhoed Eurowoningen en Delta Loyd vastgoedontwikkeling.

•2006: Kwartiermaker

•2007: Anticipatieovereenkomst

- 46 -

1. Ligging Bloemendalerpolder in de regio

- 47 -

1. Plangebied

- 48 -

2. Mijlpalen

•2006: Nota Ruimte

•Februari 2007: Anticipatieovereenkomst (AOK)

•Augustus 2008: Onderhandelingsakkoord

•Januari 2010: Concept Masterplan & Akkoord Sluitende Businesscase

•Juni 2010: Vaststelling Structuurvisie Noord Holland 2040

•September 2010: Besluit verlenging AOK tot en met 1 juli 2011

•...

- 49 -

2. Herstel crisis blijft uit ...

- 50 -

2. Heroriëntatie samenwerking

•Concept masterplan Bloemendalerpolder met de gemaakte (financiële) afspraken

blijkt niet meer haalbaar

•Begin 2011: Partijen nemen een bezinningsperiode in acht Essenties (publieke) partijen: wat moet en wat mag? (A4-tje)

Bij wie hoort welke rol?

•Voorjaar 2011: Private partijen doen een voorstel om te komen tot een haalbare

business case

•30 juni 2011: Akkoord Publiek-Private Stuurgroep

•30 juni 2011: Besluit verlenging AOK tot en met 1 april 2012

- 51 -

3. Ontwikkeling van het plan in de tijd

- 52 -

3. Vechtstreekidentiteit

- 53 -

3. Essentiekaart 2007

- 54 -

3. Smartiekaart

- 55 -

3. Concept Masterplan 26 januari 2010 (oud)

- 56 -

4. Programma (groen/rood/grijs)

- 57 -

Programma

Woningen 2.350-2.750

Bereikbare woningbouw 10%

Plangebied Circa 490 ha

Oppervlakte nieuwe A1 Circa 60 ha

Strategisch groen/blauw (= 2/3 van plangebied minus A1)

Circa 295 ha

Woongebied (incl. openbaar gebied en bestaande kavels), hoofdinfrastructuur en ontsluitingsweg

Circa 135 ha

3. Randvoorwaardenkaart

- 58 -

3. Ruimtelijk kader (nieuw concept)

- 59 -

3. Woonmilieus / Marktonderzoek geactualiseerd (2011)

- 60 -

3. Essentiekaart

- 61 -

3. Voorbeelduitwerking/ sfeerimpressies

- 62 -

3. Grenzenkaart

- 63 -

4. Principes nieuw akkoord, “An offer they can’t refuse”

RRAAM (Regioprogramma Amsterdam Almere Markermeer):

“………. In het huidige repertoire van woonmilieus in de noordelijke Randstad ontbreken vooral bijzondere stedelijke

woonmilieus en bijzondere landelijke en suburbane woonmilieus. Op dit moment is er geen aanleiding om te twijfelen aan de

omvang van de woningbehoeften op lange termijn………”

•Publieke partijen: Stellen kwaliteitseisen

Ruimtelijke kwaliteitseisen,

Enkele eisen aan fasering en invulling woningprogramma

•Privaat consortium: Ontwikkelen voor eigen rekening en risico

Flexibiliteit in programma en fasering

•Oprichting uitvoeringsorganisatie voor noodzakelijke publiek-private afstemming

- 64 -

4. Samenwerking bezien vanuit privaat perspectief

•Waarom vernieuwende samenwerking?

•Waar liepen private partijen tegenaan?

•Waarom niet door in het ‘oude’ model?

•Wat gaf de doorslag voor de nieuwe insteek?

•Hoe ziet de uitvoeringsorganisatie er uit?

- 65 -

4. Uitvoeringsorganisatie

- 66 -

= Vertegenwoordiger Publieke partij

= Vertegenwoordiger Private partij

Bestuurlijk Overleg

Regie Overleg

Kwaliteitsteam

(groen/blauw: )

(stemverhouding: 50% publiek, 50% privaat)

Private Ontwikkelingsorganisatie

(agendaleden: + evt. )

Bewaking SUOK > Publiek-privaat

Uitvoering > Privaat

4. Samenwerking bezien vanuit publiek perspectief (1/6)

Waarom vernieuwende samenwerking?

•Ruimte voor fundamentele heroriëntatie: ruimtelijk, ontwikkelingsstrategie

•Uitgangspunten provincie heroriëntatie nut en noodzaak niet ter discussie

provinciale structuurvisie

flexibiliteit in de uitvoering mogelijk

groenopgave centraal 2/3

geen financiële risico’s

geen uitvoeringsrisico’s

- 67 -

Heroriëntatie ontwikkelingsstrategie: scenario’s

•rol

•risico

•sturing: mate en instrumenten

- 68 -

Heroriëntatie ruimtelijke uitgangspunten

•groen/blauw

2/3 groen voor recreatie blijvend hard uitgangspunt

recreatieve schakel

geen bebouwing op de Vechtoever en Bredius locatie

meer gebiedseigen inrichting van het groen-blauw

•water

integrale wateropgave

water als ruimtelijke kwaliteit

•woningbouw

OV knooppunt centraal

oriëntatie op Weesp

bebouwing zo ver mogelijk van de A1

lager woningaantal dan oud Masterplan

•infrastructuur

zoveel mogelijk laten liggen van kabels en leidingen

versterking relatie Weesp

verbinden A1 met Weesp door middel van een nieuwe ontsluiting

- 69 -

Uitgangspunten nieuw afsprakenkader en businesscase

•geen tekorten voor publieke partijen: sluitende business case

•voldoen aan de ruimtelijke uitgangspunten

•geen gedetailleerd plan maar afspraken over de essenties en bandbreedtes

•volledige private ontwikkeling inclusief groen, blauw en grijs

- 70 -

Publieke verantwoordelijkheden:

•doorlopen van de planologische procedures

•inzet van instrument onteigening waar nodig

•financiële bijdragen: bijdrage kwaliteitsfonds €5 miljoen

•onderzoek naar instellen duurzaamheidsfonds

•inspanningsverplichtingen geluidswerende maatregelen, verplaatsing 150 kV

•beheer en onderhoud na aanleg

- 71 -

Conclusie: waarom is het gelukt aan publieke zijde?

•ontwikkeling stond niet ter discussie: uitgangspunt bij de heroriëntatie

•ruimte geschapen voor fundamentele heroriëntatie: alle wegen stonden open

•bereidheid private partijen tot lagere grondinbreng (afboeken)

•aantal expliciete politieke onwenselijkheden met nieuwe plan van de baan

•bereidheid tot sturing op afstand in ruil voor gewenst risicoprofiel

•verankering van de garanties tot sturing op hoofdlijnen via PvE’s

- 72 -

5. Conclusie

Samenwerking

•Samenwerking is 50/50 tot de SUOK

•Partijen hebben goed nagedacht over hun eigen agenda en deze gedeeld

•Scherpe rol en risicoverdeling (risico’s leggen bij degene die ze kan beheersen)

•Partijen houden, ondanks de crisis, vertrouwen in de samenwerking

•Onderhandelingen & ontwerp lopen parallel

Ontwerp & business case

•Gezamenlijk opdrachtgeverschap naar ontwerpers

•Partijen rekenen (en tekenen) gelijktijdig en transparant

•In moeilijke tijden vasthouden aan kwaliteit

•Ruimtelijk invulling van uitgewerkt plan naar kaders en essenties (biedt flexibiliteit)

- 73 -

Verslag en presentaties:

hét platform voor gebiedsontwikkeling

Partners

Synchroon en Ymere

Kring van Adviseurs

INBO, Berenschot

Nog slimmer met Smart Energy Grids

Documents

Transcript of Nog slimmer met Smart Energy Grids

Grids – Achtergronden en praktijk in het EU Data Grid

Energy Exchange

Energy Future

Samen Slimmer

Energy Saving Energy Saving Solar - SANIHEI · energy saving energy saving solar it2 istruzioni di installazione e funzionamento 12 en installation and operation instructions 22 de

Brochure Cofely smart grids bouwstenen voor slimmer energieverbruik

nike energy

Smart Grids

Slimmer werken...

RAAT Zuidoost- Samen slimmer doen Brabant: SAMEN SLIMMER ...

SLIMMER VERBINDEN

SLIMMER - Cubiss

Ondernemen is vooruitzien slimmer werken is voorop lopen MKB - Slimmer werken in... · 2015-09-10 · slimmer werken is voorop lopen Slimmer werken in het MKB. Inhoud Ondernemen bij

Slimmer samen

MKB-Mobiliteitsscan DEMO rapport - Slimmer Werken Slimmer Reizen

Energy Confrence

Roadmap Smart Grids 26 Aug 2010

Trends in electricity demand and supply and effects on grids in

Smart Grids bekijken als systeem Ronald Serné. Het probleem.

Slimmer werken