Stanislaw Sosabowski noemde hetvooraf al een slecht idee. Soldatendroppen tot ver in vijandelijk gebieden dan ook nogmidden tussen de Duit-se tanks? Dat konniet goed gaan,waar-schuwde de Poolse generaal keer opkeer. Maar de Britten en Amerikanendie operatieMarket Gardenhadden be-dacht, wilden niet luisteren. Het noor-den van Nederland moest koste watkost bevrijd worden om daarna metmiljoenen soldaten Duitsland binnente kunnen marcheren.

Maar Sosabowski kreeg gelijk. DeAmerikaanse, Britse, Canadese enPoolse jongens die zeventig jaar gele-

den uit vliegtuigen sprongen om Ne-derland te bevrijden, strandden bijArnhem. De brug over de Rijn bleek deberuchte brug te ver. Bij de hevige ge-vechten om de oevers van de Maas,Waal en Rijn stierven 18.000 soldaten.Onder henwaren ook de 378 Polen vande Eerste Onafhankelijke Parachutis-tenbrigade die zware verliezen leedtoen zij een brigade Britten probeerdete ontzetten bij Oosterbeek.

In het prachtige heuvellandschaprondom Arnhem en Nijmegen liggendewonden vanhet verledennog steedsvlak onder de oppervlakte. Om de zo-veel jaar komen wel ergens de restenvan een gesneuvelde soldaat naar bo-ven. In de heuvels rond Nijmegen zoe-ken vrijwilligers nog steeds naar depotkachels die de Duitsers in hun loop-graven gebruikten omwarm te blijven.In de buurt van de roestige warmte-bronnen is de kans op het vinden vaneen stoffelijk overschot het grootst.

Kogelgaten in demuren, boomstam-men vol bomscherven. Het geweld vanvroeger is op veel plaatsen nog zicht-baar, maar je moet weten waar je kij-ken moet. Om reizigers daarbij eenhandje te helpenwerd eenpaar jaar ge-leden de Liberation Route bedacht. Bij-zondere plekken in het landschap zijngemarkeerd met een zwerfkei. Meer

dan tachtig keien zijn inmiddels ver-spreid over Gelderland en Noord-Bra-bant.

Dit jaar breidt het project zich uitnaar Frankrijk, België,Duitsland enPo-len. Zeventig jaar na de bevrijdingwordt het mogelijk het pad van de be-vrijders te volgen vanaf de Franse kusttot in Berlijn. Het Europese lint vanherinneringen is vooral bedoeld als

trekpleister voor met name Ameri-kaanse toeristen. In Nederland pak jeeerder de fiets of de auto om in deprachtige Gelderse omgeving de ver-schillende plaatsen van herinnering teontdekken.

Met Sosasbowksi liep het uiteinde-lijk niet goed af. Zijn gelijk werd tege-lijk ook zijn grootste verdriet. De En-gelse legerleiding schoof de Polen hetmislukken van Market Garden in deschoenen. De Poolse parachutistenzouden te laf zijn geweest om te vech-ten. Een leugen,maarwel eendie er toeleidde dat de Amerikaanse opperbevel-hebber Browning Sosabowksi uit zijnfunctie onthief en oneervol ontsloeg.

Sosabowski vocht tot het einde vanzijn leven voor eerherstel. Dat kwamuiteindelijk ook, maar toen was de ge-neraal al overleden. In 2006 werd hemin Driel postuum de orde van de Bron-zen Leeuw toegekend. Het stadje aandeRijn eert de Poolse heldendiehier in1944 vochten nu met een monument.Ernaast ligt een zwerfkei die het ver-haal vertelt van generaal SosabowskienzijndapperePoolse valschermsolda-ten.

Verdriet van Polen voorhet oprapen in ArnhemMarket Garden. Het is dit jaarzeventig jaar geleden datD-day plaatsvond. Een nieuwetoeristische route volgt debevrijders vanaf de Franse kusttot in Berlijn. Rondom Arnhemen Nijmegen liggen deoorlogsverhalen voor hetoprapen.

TRAVEL 13 +PLUS

Een gids geeft uitleg bij het Kindermonumentin Kamp Vught, dat deel uitmaakt van deLiberation Route Europe. / LIBERATION ROUTE

Het droppen van parachutisten ver in vijandelijk gebied bleek inderdaad een slecht idee. / WIKIPEDIA

In Nijmegen zijn er vergaandeplannen om een Nationaal Vrij-heidsmuseum in de stad te begin-nen, dat het overkoepelende ver-haal over de Tweede Wereldoorlog,de bezetting en de bevrijding moetgaan vertellen. De Nijmeegsegemeenteraad ging eind decemberakkoord het met plan. Maar deorganisatie komt nog enkele mil-joenen tekort om het museumdaadwerkelijk te kunnen gaanbouwen. Hiervoor wordt nu subsi-die gezocht, onder andere bij deEuropese Unie. Het idee van hetnationaal museum kwam uit dekoker van de drie grootste regiona-le musea; het Airborne Museum inOosterbeek, het Nationaal Oorlogs-en Verzetsmuseum in Overloon enhet Nationaal Bevrijdingsmuseum1944-1945 in Groesbeek. Zij wildenzich meer richten op hun eigenplaatselijke geschiedenis. METRO

Museumstrijd

Plannen voor eenVrijheidsmuseum

Bert Eikelenboom van Liberation Tour geeft tijdens een tocht met een legerwagen tekst en uitleg over het deel van de Liberation Route Europe bij Groesbeek. / LIBERATION ROUTE

RENSOVINGrens.oving@metronieuws.nl

Tulpen, kaas, molens, Amsterdam,Zaanse Schans, het Rijksmuseum, degrachten en ook funshoppen zijn voor

een groeiend aantal Russen en Chinezende reden om naar Nederland op vakantie

te gaan. Net als in andere Europeselanden vliegen ze in sneltreinvaart evenlangs de highlights van een land. Volgenshet Nederlands Bureau voor Toerisme &Congressen (NBTC) komen steeds meerRussen en Chinezen naar ons land en

wordt dat naar alle waarschijnlijkheid dekomende jaren alleen maar meer.

Amsterdam

Russen houdenvan tulpen

Demooiste vakantiesontdekkenwe samen.

Een initiatief van:

Word jij onze verslaggeverin het Midden Oosten?Ga vóór 27 januari naarreiskrantreporter.nl en maakkans op een reis naar Abu Dhabi.