Nico Groen (l) en Kees Peelen: ‘Ik moet de constructie van onze holding altijd twee keer uitleggen.’ Foto: Cees Elzenga

Mkb-groep doorstaat crisis metbijzonder eigendom ‘in dode hand’Paul Baeten............................................................Lochem...............................................................

Het lijken heel gewone onderne-mingen. De bedrijven van de Nivo-ra-holding produceren machinesals kantpersen, guillotinescharenen zagen voor de metaalverwer-kende industrie. Het grote verschilschuilt in het eigendom van dedrie bedrijven, Safan in Lochem,Bewo uit Tilburg en Darley uit Eijs-den. De holding berust in de zoge-naamde ‘dode hand’. Er zijn geenexterne aandeelhouders, er is geenvermogende familie die zich eige-naar mag noemen en er is even-min een directeur-groot-aandeelhouder.

Alle eigendom is in handen vaneen stichting die bestuurd wordtdoor een onafhankelijk drieman-schap. Hoofddoelstellingen zijnhet verzekeren van de continuïteitvan de bedrijven en de werkgele-genheid en het optreden als een‘goede werkgever’.

‘Maar we zijn zeker geen socialewerkplaats’, voegt voorzitter NicoGroen van het stichtingsbestuurdirect toe. ‘Deze bedrijven wordenpuur marktconform bestuurd,rendement is belangrijk. Als deeconomische omstandighedenerom vragen, grijpen we in.’

Eigendom in de dode handkomt in Nederland sporadischvoor en is zeker voor het mkb onge-woon, weet penningmeester KeesPeelen, voormalig accountant bijPWC. ‘Iedere keer als ik vertel overdeze holding, moet ik de construc-tie twee keer uitleggen.’

De eigendomsvorm werd in1986 geïntroduceerd door de toen-malige grootaandeelhouder Ge-rard Rave. Deze, inmiddels tach-tigjarige, ondernemer richtte in1961 de Apparaten Fabriek Aalten(ARA) op en raakte begin jarentachtig als toeleverancier en alseen van de grootste crediteurenonverwacht betrokken bij het lotvan de toen zieltogende machine-fabriek Safan. Hij werd uiteinde-lijk enig aandeelhouder en alge-meen directeur van Safan en wisthet bedrijf van ondergang te be-hoeden. ‘Rave ging toen op zoek

naar een manier om de continuï-teit van het bedrijf en het belangvan de werknemers veilig te stel-len. Hij wilde het zijn mensen nietaandoen om weer op de rand vaneen faillissement te balanceren’,zo verklaart Nico Groen de motiva-tie van de inmiddels teruggetrok-ken levende Rave.

Volgens de overlevering lagdaaraan ook een traumatischejeugdervaring ten grondslag. Ra-ve’s vader werd na veertig jaar trou-we dienst bij een houtfabriek ont-slagen, omdat een jongere werk-nemer meer werk kon verzetten.‘Rave had het bedrijf ook kunnenschenken aan zijn kinderen of ver-kopen aan het personeel, maar datvond hij niks. Arbeiderszelfbe-

stuur geeft alleen maar scheveogen, wanneer de ene werknemerer meer geld in steekt dan de an-dere.’

Het had flink wat voeten in aar-de voordat de fiscus akkoord ging— die eiste schenkingsrecht overde aandelen die niet aan de stich-ting werden overgedragen — maaruiteindelijk zag de stichting Nivo-ra het levenslicht. ‘Niet voor Rave’,zo legt Nico Groen de afkorting uit.Alle dividenden vloeien sindsdienterug in de stichting, die nu overeen eigen vermogen beschikt vanzo’n € 17 mln, bij een balanstotaalvan circa € 30 mln.

‘De bijzondere constructiewerkt uitermate goed. We hebbeneen stevige buffer op kunnen bou-

wen, waardoor we tijdens de afge-lopen crisisjaren niet alleen demensen langer binnen kondenhouden, maar ook een nieuwe fa-briekshal hebben gebouwd en forskonden investeren in innovatievan onze producten’, aldus Groen.Het werkkapitaal groeide zelfs zogoed dat enkele jaren geleden deeerste bedrijfsovername mogelijkwerd: de Tilburgse zaagmachine-fabrikant Bewo. Per 1 januari isook het Limburgse Darley onder-deel van de holding en is er eengroep machinefabrikanten ont-staan met 180 medewerkers eneen omzet van ¤45 mln.

‘We hebben geen bank nodigvoor zulke investeringen’, zegtGroen met enig genoegen. ‘Voor

de nieuwe bedrijven geldt dezelfdeaanpak en ideologie: continuïteiten goed werkgeverschap staanvoorop. Ieder bedrijf binnen deholding houdt zijn eigen karakteronder leiding van autonome,krachtige directieteams.’

Penningmeester Peelen noemtde constructie die in Lochem is be-dacht, een interessant alternatiefvoor de vaak problematische over-dracht van familiebedrijven. ‘In depraktijk zie je vaak dat het kapitaalvan een familiebedrijf na de twee-de of derde generatie versnippert.Voor de oprichter is dat een emo-tioneel zeer lastig proces. Die zietzijn bedrijf door de gehaktmolengaan. Nu is de continuïteit van hetlevenswerk gegarandeerd.’

pagina 10, 02-02-2011 © Het Financieele Dagblad