Post on 17-Mar-2021
CURSUS
Natuurmanagement Biotoop Bos 1
Martin Winnock
Overzicht
• ‘Bos’
• Context van het Vlaamse bos
• Groei van bomen en bossen
BBB - Bosbeheer deel 1
• Fase 1 ‘Bos als bodemgebruiksvorm’
“Een bos is een houtopstand voor het kweken van het artikel hout”
Definitie bos
• Fase 2 ‘Bos als plantengemeenschap’
Leibundgut (1951):
“Der Wald, eine
Lebensgemeinschaft”
Van Miegroet (1976): ‘
BOS = ECOSYSTEEM (= fase 3)
Definitie bos
Dominantie
bomen
Bomen structuurbepalend
• Voorbeeld : 120 jaar oud eikenbos
– levende organismen : 276 ton DS/ha
• 240 ton stamhout
• 30 ton takken
• 4 ton bladeren
• 1 ton planten
• 1 ton bodemdieren
• 5 kg zoogdieren
• 1,3 kg vogels
Levensverwachting • Commerciële vs. fysiologische leeftijd
• Enkele voorbeelden… – Minder dan 100 jaar: Hazelaar
– 100-250 jaar: Ruwe berk, Haagbeuk, …
– 250-400 jaar: Fijnspar, Zwarte els, …
– 400-600 jaar: Grove den, lork, …
– 600-1000 jaar: Beuk, eik, …
– 1000-2000 jaar: jeneverbes, taxus, …
– Meer dan 2000 jaar?
Klimaat : licht
• Lichtboomsoorten /
schaduwboomsoorten
licht in bos : 1-35 %
van open veld Fijnspar : 0,1 - 5%
Eik : 10%
Bosontwikkeling
Van Uytvanck, J
Mozaïekcyclusconcept
??
Bosontwikkeling
Olff et al. 1999
begraasd
Vb Yellowstone NP
+ GEDRAG≠
https://www.youtube.com/watch?v=ysa5OBhXz-Q
BOS = ECOSYSTEEM • dominerend element een boom- en
struikvegetatie
• Groeiplaats en vegetatie en fauna vormen een ecologisch geheel
• Minimale oppervlakte en dichtheid
Definitie bos
Overzicht
• ‘Bos’
• Context van het Vlaamse bos
• Groei van bomen en bossen
Het bos op were ldschaa l - Europa
Het bos op were ldschaa l - Europa
• ~1 miljard ha
(80 % in Russische
federatie)
• Gemiddeld twee
voetbalvelden p.p.
(1.42 ha)
• 6 ha p.p. in
Russische Federatie
vs. 0,001 ha p.p. in
Malta
Het bos op were ldschaa l - Europa
Bosindex
• Gemiddeld 47 %
• 1 % in Malta vs.
68 % Finland
Het bos op were ldschaa l - Europa
Bron: MCPFE, 2003
Bosbezit
• Openbaar in O-
Europa
• Vnl. Privé in NW-
Europa
Het bos op were ldschaa l - Europa
Bosuitbreiding
• 0.1 % per jaar
(~2/3 oppervlakte
Vlaanderen)
Bossen in Vlaanderen
146.000 ha
Verschuiving bosareaal
van west naar oost!
Bossen in Vlaanderen
146.000 ha
Regionale spreiding
Eigendomsverhoudingen België
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
400000
450000
Vlaanderen Wallonië België
ha
Privé-bos
Openbaar bos
Snippers versnipperd
BBB - Bosbeheer deel 1
Exoten
Verhouding loof/naald in Vlaanderen/Wallonië
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
Vlaanderen Wallonië
loofhout
naaldhout
Leeftijdsverdeling Vlaamse bossen
18%
38%
16%
8%
4%
14%
2%
1-20 jaar
21-40 jaar
41-60 jaar
61-80 jaar
> 80 jaar
ongelijkjarig
overige opp.
Overzicht
• ‘Bos’
• Context van het Vlaamse bos
• Groei van bomen en bossen
Ontwikkeling van bomen
• Assimilatie en respiratie
• Bomen groeien in alle richtingen
– hoogte
– breedte
– diepte
Sociale positie
Verschillen in groeisnelheid en leeftijd
Bestandsontwikkeling
• Som van ontwikkeling van individuele
bomen
• Concurrentie
Groeiwetten
(homogene bestanden)
• Stamtal
• Hoogtegroei
• Diktegroei
• Aanwas, productie (volume)
Stamtalafname
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Leeftijd (jaar)
Sta
mta
l (/
ha)
N1
N2
Hoogtegroei
Afhankelijk van de standplaats
Niet van stamtal of behandeling!
Diktegroei
• afhankelijk
van stamtal
en
behandeling
• beheerder
kan sturen !
Diktegroei
Aanwas (m³/ha/jaar)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
Leeftijd (jaar)
Aan
was (
m³/
ha/jaar)
LJA
GJA