Post on 08-Jun-2015
MRSA in het ZOL: evolutie, beleid en preventie
Dr. Guy Coppens
Klinische mircobiologie
Ziekenhuishygiëne
MRSA
MRSA: Methicilline resistente Staphylococcus aureus
Huidkolonisator : kolonisatie NIET R/ met antbiotica
Zelfde spectrum infecties als MSSA (huid, weke weefsels, bot, gewricht, bloed,…)
Discrepantie tussen in vitro gevoeligheid en in vivo werkzaamheid van AB: slechts beperkt aantal efficiënte AB :Vancomycine, teicoplanine, linezolid, quinupristin/dalfopristin, daptomycine…
Ziekenhuisinfecties door MRSA
Infecties door MRSA die bij patiënten tijdens of in aansluiting op hun verblijf in het ziekenhuis optreden
Waarom is registratie moeilijk:
-Infectie is klinische diagnose (geen laboratoriumdiagnose)-In principe aangifte door elke behandelende arts
-Niet bij elke infectie is een kweek beschikbaar-Indien kweek beschikbaar: is MRSA wel oorzaak van infectie?
-Vb. Sputumonderzoek bij pneumonie door pneumokokken bij MRSA gekoloniseerde patiënt onder R/ amoxicilline
Ziekenhuisinfecties door MRSA
• Geen gestandaardiseerde registratie van ziekenhuisinfecties door MRSA in België (Quid juli 2006?)
• Registratie vanuit ziekenhuislaboratoria MRSA uit hemoculturen (EARSS) MRSA uit klinische stalen
• Is NIET synoniem van registratie ziekenhuisinfecties!
• Registratie op vrijwillige basis, niet verplicht
MRSA uit HEMOCULTURENEARSS
01020304050
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Jaar
%
België
ZOL
NED
UK
D
F
Gemiddeld aantal HC positief voor STAU per jaar: 53 (27-71)# MRSA/MRSA+MSSA positieve HC in %
MRSADeelnmame European Antimicrobial Resistance Surveillance System (EARSS)
MRSA uit HEMOCULTURENEARSS
0
10
20
30
40
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Jaar
%
België
ZOL
Lineair (België)
Lineair (ZOL)
Gemiddeld aantal HC positief voor STAU per jaar: 53 (27-71)
MRSADeelnmame European Antimicrobial Resistance Surveillance System (EARSS)
MRSA registratie in ZOL / België
Resistentiecijfer:
•Verhouding MRSA/MRSA+MSSA
•Zowel nosocomiale als andere
•Uit klinische stalen (screenings komen dus NIET in aanmerking)
•Van gehospitaliseerde patiënten
•Iedere patiënt wordt maar één maal geteld per hospitalisatieperiode
Resistentiecijfer MRSA
05
101520253035
1997
/2
1998
/2
1999
/2
2000
/2
2001
/2
2002
/2
2003
/2
2004
/2
Semester
%ZOL
België
MRSA
Resistentiecijfer MRSA
05
101520253035
1997
/2
1998
/2
1999
/2
2000
/2
2001
/2
2002
/2
2003
/2
2004
/2Semester
%
ZOL
België
Lineair (België)
Lineair (ZOL)
MRSA
MRSA
02468
10121416
#ZH
0~5 10~15 20-25 30-35 40-45 50+
MRSA/SA (%)
MRSA resistentiecijfer 2004/1
ZH
P25ZOL
MRSA registratie in ZOL/ België
Incidentiecijfer:
•Per 1000 opnames
•Aantal patiënten
•Vroeger niet gekend met MRSA
•Positief voor MRSA uit klinisch staal
•48 uur of langer na opname: nosocomiale MRSA (n-MRSA)
Incidentie n-MRSA per 1000 opnames
0
1
2
3
4
ZOL
België
MRSA
Incidentie MRSA per 1000 opnames
00,5
11,5
22,5
33,5
4
ZOL
België
Lineair (België)
Lineair (ZOL)
MRSA
MRSA
P 25
0
5
10
15
20
#ZH
0tot1 2tot3 4tot5 6tot7 >8
#NC MRSA/1000 opnames
MRSA incidentiecijfer 2004/1
ZH
ZOL
Percentielen 1/2004 qua incidentie MRSAtov alle deelnemende ziekenhuizen
0
5
10
15
per 1000
1999 2001 2003 2005
Jaar
Nieuwe MRSA per campus per jaar per 1000 opnames
(srceenings inbegrepen)
SJ
SB
AD
AD : import vanuit rustoorden?
MRSA
MRSA
Verklaring toename AD: import vanuit rustoorden
Van 1/2/2004 tot 31/12/2005:
167 rustoordpatiënten bij opname gescreend
Niet vooraf gekende MRSA-dragers
35/167 positief voor MRSA
= 21 % MRSA dragerschap!
MRSA
Vergelijking met Belgische rustoorden:
Schuermans A., KULeuven, 1997:17 Vlaamse instellingen, 2857 residenten getestDragerschap van 4,9% in 1997
G. Hanquet, B.Jans , WIV, rapport 8/6/2005:55 instellingen, 2701 residenten getestDragerschap van 19% in 2005
Toename “resistentiecijfer” :2000: 19,4 % (ZOL: 7,7%, Belg. ZH: 18%)2005: 36,9% (ZOL: 10% )
MRSA in het ZOL: beleid en preventie
Handhygiëne
Antibioticabeleid
Isolatiemaatregelen
HANDHYGIENE
• Beste maatregel om overdracht van ziekenhuisbacteriën te voorkomen (evidenced based!)
• Klassiek handen wassen: zeer doeltreffend maar arbeidsintensief
• Alcoholische handontsmetting: efficiënter
• Herhaalde sensibilisering nodig! Lokale, regionale en nationale
handhygiënecampagnes
Impact van een verbetering van handhygiëne op nosocomiale multiresistente infecties
48%
66%
16,9%9,9%
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
1994 1997
Compliance
Infectie
Prevalentie van infecties vermindert met 41% Overdracht van MRSA vermindert met 56%:
1994: 2,16/10.000 patiënt-dagen 1998: 0,93/10.000 patiënt-dagen
Pittet et al. Lancet 2000;356:1307-1312
ANTIBIOTICABELEID
• Antibioticabeleidsgroep ZOL: Nationaal proefproject Samenstelling
• Voorzitter : infectioloog• Leden:
– Ziekenhuishygiënist– Microbioloog– Ziekenhuisapotheker– Artsen vertegenwoordigen deelspecialismen
Beleid: rationeel en restrictief• Profylactisch gebruik AB• Empirisch gebruik AB• Gericht gebruik AB
Surveillance resistenties en antibioticumverbruik• Per dienst• Per voorschrijvende arts
ANTIBIOTICABELEID
• Medisch farmaceutisch comité: Bepaalt formularium AB op formularium: beperkte en beperkende lijst Advies uit Antibioticabeleidsgroep
Isolatiebeleid
• “MRSA-protocol”• Advies door comité
ziekenhuishygiëne• Bekrachtiging door medische
directie: Onderdeel van medisch reglement
• Beschikbaar op ZOL-intranet• Regelmatige update naargelang
evolutie
ZIEKENHUIS OOST LIMBURGDIENST ZIEKENHUISHYGIËNE
Richtlijnen ter controle van epidemische MRSA in het ziekenhuis.
Maatregelen bij een nieuwe met MRSA besmette patiënt
Maatregelen bij kamergenoten van een nieuwe met MRSA besmette patiënt
Maatregelen bij verplaatsing van met MRSA besmette patiënten binnen één campus
Opheffen van isolatiemaatregelen
Opnameplanning - transfer - ontslag van een met MRSA besmette patiënt
Maatregelen bij overlijden van een met MRSA besmette patiënt
Maatregelen bij heropname van een met MRSA besmette patiënt
Maatregelen bij een MRSA-epidemie
Bedenkingen bij MRSA-screening van patiënten bij opname
Community Acquired - MRSA“An emerging threat”
Lancet Infect Dis. 2005;5:275-86
Combineert unieke virulentiefactor (PVL) met resistentiefactor (PPB2a)
Epidemieën in de gemeenschap met hoge morbiditeit/mortaliteit, ook bij jeugd:
• furunculosis• invasieve necrotiserende longinfecties
Kan volksgezondheidsprobleem worden
CA - MRSA“An emerging threat”
Lancet Infect Dis. 2005;5:275-86
OOK IN ONZE BUURT?
Opsporen lukS-lukF (PVL gen) dmv PCR op 32 MRSA-stammen
geïsoleerd tussen 1999 en 2005 (selectiecriterium : ciprofloxacine S):
Resultaat: 2/32 (6%) van de cipro S MRSA stammen POSITIEF voor PVL
Oorsprong: Urine via verblijfsonde (2001) en neusscreening (2002)Geen klinische infectie gedocumenteerd
Besluit MRSA
• Resistentie en incidentiecijfers: stijgen in België, statu quo in ZOL (periode 1998 – 2005)
• Zelfde trend MRSA ernstige infecties (EARSS hemoculturen)
• MRSA niet meer “exclusief” een ziekenhuisbacterie: Belangrijke import vanuit rustoorden (geriatrie!) Sterk virulente MRSA duikt op in gemeenschap: CA-MRSA