Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste WereldoorlogUNESCO Werelderfgoed?

1 maart 2012Piet Geleyns

UNESCO-erkenningUNESCO-erkenning

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

beheer

onderzoek onderzoek

klassieke bescherming

ruimtelijke verankering

2012 2013 2014 2015

1.

2.

4.

3.

2011

01

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste WereldoorlogUNESCO Werelderfgoed?

Inhoudstafel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

02

UNESCO Werelderfgoed• Werelderfgoedconventie

• Werelderfgoed in Vlaanderen

Uitzonderlijke Universele Waarde?• Formele vereisten

• WO I-herinneringsplaatsen: Uitzonderlijk én Universeel

UNESCO-Selectie “WO I in de Westhoek”• Eerste selectie: 7+ clusters

• Selectie gebaseerd op afweging

Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk verhaal!

UNESCO Werelderfgoed

•Werelderfgoedconventie•Werelderfgoed in Vlaanderen

UNESCO WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

04 / DEEL 1

•UNESCO opgericht in 1945

•Gevestigd in Parijs

UNESCO hoofdkwartier(Parijs)

UNESCO WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

05 / DEEL 1

• ° 1972 � aanleiding: Assouandam (1960-70)

Satellietbeeld Assouandam & stuwmeer(Egypte)

6/03/2012 — Hier komt de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed 01 / DEEL 1Tempelcomplex Abu Simbel – Grote Tempel(Egypte)

6/03/2012 — Hier komt de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed 01 / DEEL 1Maquette van de oorspronkelijke en nieuwe site van het Abu Simbel-tempelcomplex

6/03/2012 — Hier komt de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed 01 / DEEL 1Reconstructie van de grote Tempel van Abu Simbel(Egypte)

UNESCO WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

09 / DEEL 1

• ° 1972 � aanleiding: Assouandam (1960-70)• Eerste Werelderfgoederen in 1978

• België pas in 1996 toegetreden

• Vandaag: 936 werelderfgoederen in 153 landen

UNESCO WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

10 / DEEL 1

• ° 1972 � aanleiding: Assouandam (1960-70)• Eerste Werelderfgoederen in 1978

• België pas in 1996 toegetreden

• Vandaag: 936 werelderfgoederen in 153 landen

• Voorwaarde: Uitzonderlijke Universele Waarde

• Zware procedure & strenge selectie!

UNESCO WerelderfgoedWerelderfgoed in Vlaanderen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

11 / DEEL 1

• 1998: 13 begijnhoven

• 1999: 26 belforten

• 2000: Brugge

• 2005: Plantin-Moretus (Antwerpen)

� In 27 Vlaamse gemeentes

Begijnhof van Kortrijk (Werelderfgoed sinds 1998)

Belfort en Lakenhalle van Ieper(Werelderfgoed sinds 1999)

Historische binnenstad van Brugge(Werelderfgoed sinds 2000)

Woonhuis-Atelier-Museum Plantin-Moretus(Werelderfgoed sinds 2005)

UNESCO WerelderfgoedWerelderfgoed in Vlaanderen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

16 / DEEL 1

� Toekomstige Werelderfgoederen in Vlaanderen

• Hoge Kempen en mijnsites• Kolonies van Wortel en Hoogstraten• Zoniënwoud• … ?

Uitzonderlijke Universele Waarde?

•Formele vereisten•WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk én Universeel

Uitzonderlijke Universele Waarde?Formele vereisten

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

18 / DEEL 2

� cf. Operationele Richtlijnen:

•Minstens één van 10 vastgelegde criteria

• Eisen inzake authenticiteit & integriteit

• Beheervisie

Uitzonderlijke Universele Waarde?WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk en Universeel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

19 / DEEL 2

Criterium (iv): “De Eerste Wereldoorlog is onmiskenbaar een ijkpunt in de geschiedenis. Het was een globaal conflict zonder voorgaande, dat de wereld op vele vlakken volledig heeft hertekend, en dat veel specifiek en typerend erfgoed heeft nagelaten. Het was het eerste wereldomvattende conflict, waarbij minstens 50 hedendaagse nationaliteiten betrokken waren”.

Uitzonderlijke Universele Waarde?WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk en Universeel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

20 / DEEL 2

Criterium (vi): “Op de slagvelden van WO I ontstond een uniek herinneringslandschap dat is gecreëerd en wordt gedeeld door een internationale gemeenschap verspreid over de 5 continenten. Het herinneringslandschap van WO I groeide uit tot een universele waarschuwing voor de onvolkomenheden en grenzen van onze mondiale samenleving …”

Uitzonderlijke Universele Waarde?WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk en Universeel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

21 / DEEL 2

Criterium (vi): “… Het erfgoed van de Eerste Wereldoorlog draagt een krachtige oproep tot verzoening tussen alle volkeren en duurzame internationale samenwerking uit”.

Uitzonderlijke Universele Waarde?WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk en Universeel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

22 / DEEL 2

Klemtoon:

•Niet de oorlog zelf

•Wel de betekenis en boodschap die de Eerste Wereldoorlog vandaag nog altijd uitstraalt

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

23 / DEEL 2

“Since wars begin in the minds of men, it is in the minds of men that

the defences of peace must be constructed”

UNESCO Hoofdkwartier(Parijs)

Uitzonderlijke Universele Waarde?WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk en Universeel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

24 / DEEL 2

� Het is essentieel om het onderscheid te maken met andere oorlogen en conflicten. Wat tussen 1914 en 1918 in de Westhoek en het noorden van Frankrijk is gebeurd was uitzonderlijk.

� Samenwerking tussen Vlaanderen, Wallonië en Frankrijk.

Uitzonderlijke Universele Waarde?WO I-herinneringsplaatsen:

Uitzonderlijk en Universeel

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

24 / DEEL 2

UNESCO-Selectie

•Selectie gebaseerd op afweging•Eerste selectie: 7+ clusters

UNESCO-SelectieSelectie gebaseerd op afweging

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

27 / DEEL 3

� zoekzone frontstreek

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

28 / DEEL 3

UNESCO-SelectieSelectie gebaseerd op afweging

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

29 / DEEL 3

UNESCO-SelectieSelectie gebaseerd op afweging

Houthulst – Belgische militaire begraafplaats

Bikschote, Duitse loopgraven

Oorlogslandsschap (voor & na)

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

30 / DEEL 3

� Intrinsieke erfgoedwaarde, maar ook rekening houden met de context (omgeving, eventuele knelpunten, …)

+ Aspect beheer

UNESCO-SelectieSelectie gebaseerd op afweging

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

31 / DEEL 3

UNESCO-SelectieEerste selectie: 7+ clusters

1. Tussen IJzer en Frontzate

2. Kanaalzone Ieper-IJzer

3. De weg naar Passendale

4. Geluveld Plateau

5. De Wijtschateboog

6. Westvlaamse heuvels

7. Houthulst Bosl

+ Hinterland & Kustzone

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

32 / DEEL 3

UNESCO-SelectieEerste selectie: 7+ clusters

33 / DEEL 3

Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk verhaal!

Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk verhaal!

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

35 / DEEL 4

Eerste selectie door Onroerend Erfgoed …

� verder tegen het licht houden

� toetsen met directe betrokkenen!

Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk verhaal!

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

36 / DEEL 4

“Participation of local people in the nomination process is essential to enable them to have a shared responsibility with the State Party in the maintenance of the property. States Parties are encouraged to prepare nominations with the participation of a wide variety of stakeholders, including site managers, local and regional governments, local communities, NGO’s and other interested parties”.

§123, Operationele Richtlijnen bij de Werelderfgoedconventie

Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk verhaal!

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

37 / DEEL 4

� Onroerend Erfgoed en het projectsecretariaat ‘100 jaar Groote Oorlog (2014-2018)’ zullen de komende maanden intensief overleg plegen over het voorstel met de provincie West-Vlaanderen, de betrokken gemeentebesturen en andere lokale actoren.

Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk verhaal!

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

38 / DEEL 4

� Einddoel:

Een evenwichtig en gedragen voorstel.

Dank u!