23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

1

Monitoringsronde beleid ABR/ABM 2004

Tommy Bolleboom

Martijn van Elswijk

Frank Scheffer

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

2

Monitoring en Evaluatie….Waarom ?• Toetsing van doelstelling beleid: Is het

gewenste effect behaald ?

• Toetsing van werkbaarheid beleid: Geeft het

‘de uitvoering’ voldoende handen en voeten ?

• Plan-Do-Check-Act

• 1,5 jaar na dato

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

3

Beleid ABR / ABM, Waarom ?• ‘Overstroming’ bij Rivierverruiming komen grote hoeveelheden ‘niet vermarktbare’ specie

vrij.

• Oplossingen als bergen in bestaande depots en hergebruik in werken buiten het gebied zijn niet

toereikend of te kostbaar

• Oplossingen zoeken binnen riviersysteem. Dit vraagt om beleidsmatige uitwerking ABR/ABM

• Verschil in interpretatie wet- en regelgeving

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

4

Beleidsdoelen ABR /ABM

Beleidsdoelen vertaald in vragen. Leidt het nieuwe beleid tot:

1. Snellere realisering van projecten ?

2. Kostenreductie ten opzichte van storten in grootschalige

depots ?

3. Milieuverbetering na uitvoering ?

4. Betere afstemming tussen partijen ?

Vraag werkbaarheid:

5. Biedt het beleid voldoende ruimte /mogelijkheden ?

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

5

Input voor monitoring

• Enquête (initiatiefnemers, vergunningverleners,

handhavers)

• Interviews met aantal vergunningverleners

• Vragen aan het Steunpunt ABR/ABM

• Analyse knelpunten regelgeving waterbodems

(DGW/RWS 2004)

• Knelpunten rivierverruiming

• Deze bijeenkomst

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

6

Basisaanpak monitoring

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

7

Response en representativiteit

Referentieprojecten

• Initiatiefnemers: 71 %

• Vergunningverleners: 47 %

• Handhavers: 6%

Lage response handhaving,

Response vergunningverlening

redelijk, maar info is beperkt

Lopende projecten (2004)

• Initiatiefnemers: 42 %

• Vergunningverleners: 41 %

• Handhavers: 0 %

Weinig informatie over

projecten

bij IJssel en Waal.

8

Referentiesituatie (vóór ABR/ABM)• Voornamelijk natuurontwikkelingsprojecten (63%)

• Klasse 2 als ondergrens voor saneringsdoelstelling

• Herverontreiniging vaak niet meegenomen (69%)

• Maatregelen met klasse 3-4 niet haalbaar (67%)

• Vertraging binnen project opgelopen (78%)

• Vaak nazorg vereist (85% van de projecten)

• Verdeling grondstromen

– 50% als bouwstof buiten het gebied;

– 21% hergebruik binnen gebied (klasse 0, 1 en 2);

– 11 % als grondstof voor keramische industrie

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

9

Resultaten tot nu: lopende projecten• 68 lopende projecten, waarvan 80% in ontwerp/planfase;

• In merendeel van de projecten wordt ABR/ABM toegepast;

RWS DLG Markt

Maas 19* 2 9

Rijn 8 6 1

Waal 7 8 2

IJssel 1 9 1

totaal 35 25 13

* 8 projecten vanuit de Maaswerken

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

10

1. Snellere realisering ?

• Uitspraak over minimaal 3 jaar

• Verwachting / gevoel betrokkenen in 2004:

Ja Nee Geen mening

20% 73% 7%

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

11

2. Kostenreductie ?

• Uitspraak over minimaal 3 jaar

• Verwachting / gevoel betrokkenen bij

lopende projecten:

sJa Nee Vergelijkbaar

33% 59% 8%

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

12

3. Milieuverbetering ?

• Vergelijkbaar met situatie voor ABR/ABM

• Is het beleid bij de lopende projecten

stimulerend genoeg om binnen het gebied

‘aan de slag’ te gaan met de aanwezige

verontreinigingen? sJa Nee Vergelijkbaar

5% 33% 62%

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

13

4. Betere afstemming ?

Ja Nee

(vergelijkbaar)

Geen idee

0% 35% 65%

• Afstemming voorheen werd als goed ervaren

• Wel discussies over interpretatie beleid

• Afstemming verbeterd?

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

14

Meer mogelijkheden

Toen alleen Nu ook (ABR/ABM)

- Bergen in Grootschalige

depots

- Klasse 1-3 als bouwstof in

werk

- Verspreidings- /‘op de kant’

beleid (m.n. voor

onderhoudswerk)

- Bergen in putten (bestaand en

nieuw) < enkele miljoenen m3

- Hergebruik als bodem

- Aangepaste

saneringsdoelstelling (HVN /

BGW)

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

15

Belangrijke keuzes …

• De knip tussen

“(waarschijnlijk) eindige werken” BsB

“(waarschijnlijk) niet eindige werken” Bodem en

putten

• Saneringsdoelstelling mede op basis

van kans op herverontreiniging i.v.m.

overstroming

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

16

Voldoende mogelijkheden ? (1)

• “ABR/ABM sluit juist deuren die eerst open stonden”

• Steeds meer signalen om lokale puntbronnen / klasse 4

mee te moeten nemen (kostenverhogend)

• Saneringsdoelstelling vormt bij optie ‘Bodem blijft

bodem’ nog obstakel (toepassing klasse 3/4 Rijntakken).

• Extra kosten indien kwaliteit achterblijvende bodem

(nieuwe toplaag) na ontgraven niet voldoet aan

doelstelling.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

17

Voldoende mogelijkheden ? (2)

• Niet voor projecten <100.000 m3. Clustering van

projecten vaak niet mogelijk.

• Toepassing beleid voor particuliere initiatieven is

onduidelijk.

• WBR is niet flexibel genoeg om tijdelijke depots bij

grondverzet toe te staan.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

18

Voldoende mogelijkheden ? (3)

• Open Putten en omputten vormen DE oplossing….

• …maar Europese Grondwaterregelgeving ligt

momenteel dwars

• …maar burgers liggen momenteel dwars bij

grootschalige initiatieven (risico’s zijn niet

voldoende in kaart gebracht)

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

19

Eerste algemene conclusies (1)• De verwachting is dat het beleid niet zal leiden tot

snellere realisering, meer milieuverbetering,

kostenreductie of betere afstemming.

• Omputten en vullen open putten vormen de ‘winst’ van

ABR/ABM. Men ziet verder weinig nieuwe oplossingen

geboden via het nieuwe beleid.

• Speelruimte is door gemaakte keuzes afgenomen.

• Beleid is complex en onduidelijk en leidt tot (te) veel

interpretatieverschillen.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

20

Eerste algemene conclusies (2)• Nieuwe beleid zal niet leiden tot meer hergebruik van

uiterwaarden/weerdgrond binnen gebied, ook

veroorzaakt door voorziene hoge kosten.

• Implementatie van ABR/ABM beleid vraagt extra

aandacht op het gebied van de thans geboden

hergebruiks- en bergingsopties.

• Er bestaat een te negatief (teleurstellend) beeld van

ABR/ABM, ondanks dat er nu meer mogelijkheden

bestaan dan voorheen.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

21

Stelling bij vraag 1: Snellere realisering ?

A. ABR/ABM leidt niet tot het sneller realiseren van projecten omdat de huidige

regelgeving onveranderd van toepassing blijft

Circa 70% van de aanwezigen is het met deze stelling eens. Als tegenargumenten worden genoemd dat:• De versnelling niet in het vergunningentraject, maar in het voorbereidingstraject moet plaatsvinden. • Opstartproblemen in de implementatie zorgen ervoor deze versnelling nu nog niet zo wordt ervaren;• De implementatie bij de vergunningverlening schiet te kort.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

22

Stelling bij vraag 1: Snellere realisering ?

B. Projecten worden niet sneller gerealiseerd vanwege de

grootschaligheid en complexiteit van projecten

Bijna alle aanwezigen zijn het met deze stelling eens.

Er wordt nog een andere oorzaak aan toegevoegd: er ligt nu te weinig druk op de projecten (in de Rijntakken). Dit gaat met de PKB vermoedelijk veranderen.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

23

C. De optie om nu specie te bergen in kleinere putten, is de enige optie die

hout snijdt bij rivierverruiming

Niet behandeld.

Stelling bij vraag 1: Snellere realisering ?

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

24

Stelling bij vraag 2: Kostenreductie ?

A. ABR/ABM leidt niet tot een kostenreductie t.o.v. storten in

grootschalige depots omdat ontgraven van verontreinigde

grond altijd zoveel mogelijk wordt vermeden

50% van de aanwezigen is het met deze stelling eens (en 50% is hetoneens). Opgemerkt wordt dat deze stelling niet opgaat voor de Maas.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

25

Stelling bij vraag 2: Kostenreductie ?

B. De kosten en eisen t.a.v. voorzieningen voor een berging in het gebied is

minstens zo duur als het storten in grootschalige depots

50% van de aanwezigen is het met deze stelling eens (en 50% is hetoneens). Een vraag is of de transportkosten erbij horen. Andere opmerkingen zijn:

• Grootschalige depots hebben meer voorzieningen;• Stortkosten voor RWS zijn lager;• Nazorg: kosten vaak onbekend. Als je hier rekening mee houdt, kan het misschien net zo

duur worden.• Als je bij putten ook met IBC-maatregelen te kampen krijgt, zijn putten te duur.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

26

Stelling bij vraag 3: Milieuverbetering ?A. ABR/ABM leidt wel tot meer milieuverbetering omdat de

saneringsdoelstelling (HVN/BGW-droog) lager ligt dan de klasse 2-grens

De meerderheid van de aanwezigen is het hier niet mee eens. Men verwacht over het algemeen geen extra milieuverbetering door het beperkte budget. Opgemerkt wordt dat deze stelling niet van toepassing is voor de Maas.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

27

Stelling bij vraag 3: Milieuverbetering ?

B. ABR/ABM leidt niet tot meer milieuverbetering omdat er

te weinig hergebruiksmogelijkheden zijn voor de meer

(diffuus) verontreinigde gebieden met klasse 4.

Niet behandeld.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

28

Stelling bij vraag 4: AfstemmingA. ABR/ABM leidt niet tot een betere afstemming tussen

(verschillende) vergunningverleners en/of handhavers,

want er zijn nog teveel onduidelijkheden in het beleid

De meerderheid is het met deze stelling eens. Opgemerkt wordt dat dit wellicht nu nog niet zover is, maar dit komt wel.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

29

Stelling bij vraag 4: Afstemming

B. ABR/ABM leidt wel tot een betere afstemming

omdat er meer vanuit een loket wordt gedacht.

Niet behandeld.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

30

Stellingen bij vraag 5: werkbaar ?A. De oplossingen die ABR/ABM extra biedt zitten nog niet bij

iedereen voldoende “tussen de oren”. Vaak wordt teruggevallen op

oude denkpatronen.

Het merendeel van de aanwezigen is het met deze stelling eens.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

31

Stellingen bij vraag 5: werkbaar ?

B. ABR/ABM heeft nu nog last van ‘kinderziektes’ maar is wel werkbaar.

Het merendeel van de aanwezigen is het met deze stelling eens. Men spreekt de verwachting uit dat het werkbaar moet zijn. Daarnaast worden de volgende opmerkingen geplaatst:• Beperking van de wetgeving;• Te grote rol bij Wm, zwaartepunt moet bij Wbb liggen.• Onbekend maakt onbemind.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

32

Stellingen bij vraag 5: werkbaar ?

C. Voor de berging van vrijkomende specie uit kleinere

projecten vormen centraal gelegen putten in het

riviersysteem een oplossing

Het merendeel van de aanwezigen is het met deze stelling eens. Opgemerkt wordt dat de PKB daar ook voor bedoeld is. Er is wel een daadkrachtig betoog hiervoor nodig!

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

33

Stellingen bij vraag 5: werkbaar ?

D. Vergunningverleners waren voor een groot deel al hun tijd vooruit door

BEleidsVERnieuwing mee te nemen in de behandeling. Het beleid is voor

een groot deel het formaliseren van deze ‘praktijk’.

Niet behandeld.

23-09-2004 'Ontwikkelingen ABR/ABM'

34

Stellingen bij vraag 5: werkbaar ?

E. Het beleid ABR/ABM biedt voldoende ruimte om de

grote rivierverruimingen te realiseren.

Niet behandeld.