38OKTOBER 2017

Campagne Hoeksche WaardPAGINA 7

‘Het evenwicht was zoek’

PAGINA 8

Programma Dag van de mantelzorg

PAGINA 10

M A N T E L Z O RGM A G A Z I N E

V O O R W O O R D2

Mantelzorger laat je zien!

Mantelzorgen, de zorg voor je naaste lijkt zo vanzelfsprekend. Het

geeft veel voldoening, maar kan ook loodzwaar zijn. Cijfer jezelf niet

weg en sta stil bij hoe het echt met je gaat. Alleen wanneer je zelf

gezond bent en je je goed voelt kan je de zorg vol blijven houden.

Wat fijn is als je een netwerk hebt met familie, vrienden, kennissen

of buren waarmee je de taken wat kan verdelen. De een helpt in

huis, de ander doet de boodschappen, een derde is chauffeur. Zo’n

sociaal netwerk geeft degene die zorg nodig heeft ook een gevoel

van veiligheid én zelfstandigheid. Toch staan veel mantelzorgers er

alleen voor en dreigen ze overbelast te raken. Hoe kunnen we samen

de ondersteuning bieden die nodig is?

Goede ondersteuning kunnen we bieden als we weten waar behoefte

aan is. Uit gesprekken met mantelzorgers blijkt dat zij meer

informatie willen, af en toe een ‘adempauze’ en erkenning voor wat

zij doen. In Zwijndrecht zetten we daar op in. Zo bieden we respijtzorg

aan. De zorg voor de naasten wordt dan tijdelijk overgenomen, zodat

de mantelzorger even kan opladen. Ook zijn er extra activiteiten en

diensten. Denk hierbij aan ontspanning of extra hulp, in en rondom

het huis.

Bent u mantelzorger? U hoeft niet alles alleen te doen. Een

avondje uit of extra hulp in de huishouding? Maak gebruik van de

ondersteuning die geboden wordt. We helpen u graag!

Jolanda de Witte, Wethouder gemeente Zwijndrecht

03 Nieuws en wetenswaardigheden

04 Kapstok

05 Regionieuws

06 Zorgbelang

07 Campagne Hoeksche Waard

08 Samenspel

10 Dag van de Mantelzorg

10 Mantelzorgpuzzel

11 Facebookactie

12 Jonge mantelzorgers

13 Activiteitenrubriek

16 Vrijwilligersvacatures

Deze keer in het Mantelzorgmagazine

3N I E U W S E N W E T E N S W A A R D I G H E D E N

Thema Dag van de mantelzorg 2017: Mantelzorg doe je samen!Bij Mezzo bruist het van de ideeën rondom de Dag van de Mantelzorg 2017. Dé dag waarop wij samen mantelzorgers in het zonnetje zetten! Dit zonnetje is hard nodig, want met name de problemen die ontstaan bij het zorgen voor een naaste komen in het nieuws. Maar wist je dat 90% van de mantelzorgers juist ook geniet van mooie mantelzorgmomenten? Daarom gaan we gaan dit jaar verder met het thema ‘Mantelzorg doe je samen’ waarbij de focus ligt op mooie momenten binnen het zorgen voor een naaste.

Invoering ‘menselijk’ pgb-systeem voor zorg vertraagdVoorlopig blijft de verwerking van persoons-gebonden budgetten, waarmee mensen zelf passende zorg kunnen regelen, in handen van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Invoering van een nieuw, gebruiksvriendelijk systeem per begin 2018 heeft vertraging opgelopen.Daarom zullen de gemeenten, waar budgethouders wonen, vooralsnog niet direct betrokken zijn bij de uitbetaling van zorggelden. Ook is het de vraag wanneer precies een speciaal portaal online komt waarop budgethouders en zorgverleners makkelijk hun zaken kunnen regelen.

Mezzo: sluit kinderen uit van mantelzorg Liesbeth Hoogendijk, directeur van Mezzo, over jonge mantelzorgers. Ze doet in het radioprogramma Nieuws en Co een oproep aan alle gemeenten om kinderen onder de 18 uit te sluiten van zorgtaken. Er is slechts één gemeente die hier beleid voor heeft en jongeren vrijstelt van mantelzorg. In het Brabantse Uden worden jongeren bij het bepalen van de juiste zorg

niet als mantelzorger meegerekend.

Scholen Uit onderzoek blijkt dat als jongeren langere tijd mantelzorg verlenen dat negatieve gevolgen kan hebben voor hun ontwikkeling. Zo kunnen ze last krijgen van stress en hebben ze op latere leeftijd vaker behoefte aan psychologische hulp. Sommige middelbare scholen geven gastlessen over mantelzorg door jongeren. Veel jongeren schamen zich ervoor, praten er niet over of zien zichzelf niet als mantelzorger.

Mantelzorgers krijgen hulp van Tweede KamerEen campagne die mantelzorgers bewust moet maken van de mogelijkheden die er voor hen zijn om ondersteuning te krijgen. Betere informatievoorziening aan mantelzorgers over de beschikbare aansprakelijkheidsverzekering die er voor hen bestaat bij de gemeente en een subsidieregeling voor scholing van vrijwilligers. Met die middelen en maatregelen wil de Tweede Kamer knelpunten waar mantelzorgers tegenaan lopen verhelpen.Met onder meer een bewustwordings-campagne en een subsidieregeling voor scholing van vrijwilligers wil de Tweede Kamer knelpunten waar mantelzorgers tegenaan lopen verhelpen.

Op initiatief van Corinne Ellemeet (GroenLinks) heeft de Tweede Kamer demissionair staatssecretaris Martin van Rijn opdracht gegeven om een bewustwordingscampagne op te starten. Dit vindt Ellemeet nodig omdat veel mensen die zorgen voor bijvoorbeeld een familielid of kennis dit doen omdat ze het vanzelfsprekend en/of normaal vinden. Wellicht beseffen zij dus niet dat ze mantelzorger zijn terwijl zij wel veel druk ervaren van hun mantelzorgtaken. ‘Daardoor doen ze geen beroep op hulp, zoals een tijdelijke plaatsvervanger om even op adem te kunnen komen.’

Vijf speerpunten mantelzorg Mantelzorg is een belangrijk thema voor de komende gemeenteraadsverkiezingen. Juist omdat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers. Mezzo stelde een pamflet op met vijf speerpunten en vraagt politieke partijen deze op te nemen in hun verkiezingsprogramma. De verkiezingen zijn op 21 maart 2018.Mezzo vraagt in dit pamflet aandacht voor de volgende punten:• Mantelzorgwaardering, erkenning van de

zorg voor een naaste• Keukentafelgesprek, ook altijd aandacht

voor mantelzorgers• Onafhankelijke cliëntondersteuning,

wegwijzer in wirwar van regels• Vervangende zorg (respijtzorg), een

broodnodige adempauze• Integrale ondersteuning, gemeente als

regisseurHet pamflet is te downloaden op de website van Mezzo: www.mezzo.nl

Casemanager dementieDe Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Alzheimer Nederland vragen mensen die langer dan zes weken wachten op een casemanager dementie zich te melden. Zo willen ze in beeld krijgen waar de wachttijden te lang zijn en direct werken aan een oplossing. Melden kan tot 1 december via de website van NZa of telefonisch via 088 - 770 87 70.Meer informatie op: www.alzheimer-nederland.nl Zoek op: ‘wachttijd casemanager’. Dure IQ-testsAls kinderen of jongvolwassenen hulp uit de Wet langdurige zorg nodig hebben, moeten dure diagnostische tests, zoals IQ-tests, worden aangeleverd bij Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). De kosten daarvan kunnen oplopen tot zo’n 1.500 euro. Ouders moeten die tests nu nog zelf betalen. Op aandringen van Ieder(in) komen de kosten vanaf 1 januari 2018 geheel voor rekening van het CIZ. Kijk voor meer informatie op: www.iederin.nl

Mantelzorg doe je samen!Mantelzorgers zorgen langdurig en onbetaald voor een ander en daarom verdienen ze het om in het zonnetje gezet te worden. MEE Drechtsteden organiseert samen met andere partners een Verwenweek met leuke activiteiten voor Dordtse mantelzorgers.

VerwenweekVerschillende organisaties hebben van 6 tot 10 november leuke activiteiten voor mantelzorgers georganiseerd. Kijk voor het volledige overzicht van deze activiteiten op www.meemantelzorg.nl. Er zijn geen kosten verbonden aan de activiteiten.

Brunch voor mantelzorgersDe Verwenweek start met een feestelijke brunch op 6 november in het Van der Valk Hotel. Aanmelden kan tot 27 oktober via de website www.meemantelzorg.nl. Wethouder Karin Lambrechts zal de brunch feestelijk openen.

november

2017

Dag van de Mantelzorg

App: Before you leaveEen app die je helpt om mooie gesprekken te voeren met iemand die niet meer lang zal leven. Dela ontwikkelde deze app voor man-telzorgers en familie, maar ook te gebrui-ken door zorgprofessionals en vrijwilligers. Er staan honderden vragen in de app. Zie ze als een uitnodiging voor soms een luchtig, soms een ontroerend gesprek. Ook al ben je fysiek niet altijd bij elkaar. Als je wilt, kun je naasten uitnodigen en kunnen zij vanaf ieder toestel herinneringen vastleggen en delen.

Meer informatie en het gratis downloaden: www.beforeyouleave.nl

ZorginnovatiesEen online platform waar uitgewerkte ideeën van vernieuwing in de zorg gedeeld worden, dat is www.zorginnovaties.nl Ook ideeën die nog in ontwikkeling zijn en getest worden zijn te vinden. Bij het kopje Sector kun je Mantelzorg aanvinken.

Zorgagenda 2018De nieuwe Zorgagenda 2018, speciaal voor zorgmedewerkers, staat bomvol artikelen over actuele thema’s in de zorg. Naast thema’s als risicosignalering, communicatie tussen hulpverleners, teamrollen en slim zorgen is er ook aandacht voor samenwer-ken met mantelzorgers.

De agenda (€ 11,95) is te bestellen in de webshop van www.eilers-international.nl

E-learning: omgaan met ver-anderend gedrag bij dementieBij dementie zie je vaak dat het gedrag steeds weer verandert. De nieuwe gratis

online training van Alzheimer Nederland en het Trimbos-instituut helpt mantelzorgers hiermee om te gaan. Op een praktische manier behandelt de training verschillende soorten gedrag als onrust, achterdocht en agressie. Je vindt de online training op www.dementie.nl bij het kopje Nieuws.

Handige app Keukentafel-gesprekOm mensen te helpen zich goed voor te bereiden op een keukentafelgesprek heeft het Huis voor de Zorg een app ontwikkeld. De app Keukentafelgesprek bevat veel informatie en tips voor mensen die het keukentafelgesprek willen voorbereiden. Daarnaast bevat de app een hulpmiddel om zelf een digitaal persoonlijk plan te maken. Je kunt de app Keukentafelgesprek gratis downloaden via Google Play Store (An-droid) of via App Store (iOS).

Wees blij dat je ze nog hebtHoe is het om oude ouders te hebben, die niet meer voor zichzelf kunnen zorgen? Dat vroeg Yvonne Kroonenberg aan vrienden en kennissen. En ze zette een oproep op inter-net. Het leverde een heleboel reacties op. Blije mantelzorgers, boze mantelzorgers, wanhopige mantelzorgers. In dit boeklees je hun verhalen.

Yvonne KroonenbergUitgeverij Atlas Contact € 14,99

Sensara HomeCare Bent u mantelzorger van een alleenwo-nende oudere en wordt het alleen thuis wonen voor hem of haar steeds meer een uitdaging? Dan is Sensara HomeCare wel-licht iets voor u.

Het is een makkelijk te gebruiken moni-toringsysteem dat voor ouderen een extra oogje in het zeil houdt en u als mantel-zorgers waarschuwt, mocht er iets aan de hand zijn. Het pakket van Sensara Home-Care is een combinatie van sensoren in het huis van de oudere en een mobiele ‘app’ voor de mantelzorger. De software van deze sensoren leert een dagelijks leefpatroon herkennen en slaat alarm als dat écht nodig is.

Kijk voor meer informatie op www.sensara.eu of bel met de informatie-lijn 010 764 08 03.

Gratis e-learning via Free LearningFree Learning is de meest gebruikte web-site voor en door iedereen in zorg en welzijn die graag leert door middel van e-learning. LOCOmotion en Vilans ondersteunen zorg-verleners via Free Learning met vrij toegan-kelijke actuele kennis bij hun dagelijkse, waardevolle werk. Denk aan basiskennis omgaan met fysieke belasting, verzorgend wassen en goede mondzorg.

www.free-learning.nl

Samuel: kroniek van een ongewoon gezinHet leven is een wonder. Ook dat van Willem Vissers’ gehandicapte zoon Samuel, die werd geboren met het zeldzame Kleefstra-syndroom. Willem schrijft erover in een wekelijkse column in de Volkskrant, te lezen op www.overamstel.com en vanaf eind november ook gebundeld in het boek Samuel: kroniek van een ongewoon gezin. ‘Een heel mooie serie,’ schreef Arnon Grunberg.‘Ik ben regelmatig tot tranen geroerd door Willems liefdevolle maar ook ongepolijste beschrijving van zijn zoon en de wisselwer-king met het gezin,’ schreef hoofdredacteur Philippe Remarque in de Volkskrant.

www.overamstel.com

K A P S T O K4

R E G I O N I E U W S 5

Dordrecht

Schilderplezier: mantelzorgers schilder MEE!Om een goede balans te houden is een adempauze nodig: even een momentje voor jezelf en creatief bezig zijn. Initiatiefneemster Hetty wilde graag met andere mantelzorgers schilderen en haar ervaringen en technieken delen. Daarom zijn op dinsdag 22 augustus een groep mantelzorgers uit Dordrecht met elkaar een schilderactiviteit gestart. Samen een hobby beoefenen zorgt voor gezelligheid, contact en begrip: ‘We weten allemaal hoe het is om te zorgen voor een ander.’

Mantelzorgwaardering Dordrecht 2017In het najaar kan men de mantelzorgwaardering in Dordrecht aanvragen. Voor actuele informatie en het aanmeldformulier: ga naar de website www.meemantelzorg.nl. Let op: zorgt u voor iemand in Dordrecht, maar woont u zelf buiten Dordrecht, dan kunt u de waardering wel aanvragen. Woont u als mantelzorger in Dordrecht en woont degene voor wie u zorgt in een andere gemeente: vraag dan de waardering aan in de gemeente waar de verzorgde woont.

Lotgenotencontact in het OntmoetingscentrumBent u mantelzorger van een partner met dementie die nog thuis woont? Dan bent u van harte welkom bij een gespreksgroep voor lotgenoten. Deze groep komt elke laatste vrijdag van de maand samen in de Koloriet (14.00-15.30 uur) en wordt begeleid door een psychologe en begeleidster van het Ontmoetingscentrum. In deze gespreksgroep komen mantelzorgers bij elkaar en bespreken zaken waar ze tegen aan lopen of vragen over hebben. Wilt u meer informatie of zich aanmelden? Neem contact op met Gré Stam, begeleidster Ontmoetingscentrum Dordrecht, T 06 34657741 of mail naar koloriet@ontmoetingscentrumdordrecht.nl

Zwijndrecht

Op adem komenMantelzorgers uit Zwijndrecht, Heerjansdam en Hendrik-Ido-Ambacht zijn welkom bij de workshop ‘Op adem komen’ op donderdagavond 12 oktober. Vitaliteitscoach Fee Busenkell gaat in deze workshop in op

het belang van een goede ademhaling en het tot rust brengen van gedachten, door middel van uitleg en verschillende oefeningen. Spanningen, stress, piekeren,

emoties en lichamelijke klachten hebben een grote invloed op de ademhaling. Een goede ademhaling verzacht lichamelijke klachten, maakt je mentaal sterker en draagt bij aan een fit en energiek leven. Er zijn geen kosten verbonden aan deze workshop voor mantelzorgers.

Mantelzorger laat je zien!Eind augustus viel bij inwoners van Zwijndrecht en Heerjansdam de Mantelzorgkrant op de mat. De krant, uitgegeven door de gemeente Zwijndrecht, staat vol informatie voor en over mantelzorgers. U leest er onder andere over de Vivera mantelzorgpas, waarmee mantelzorgers een keuze kunnen maken uit een breed aanbod van ondersteunende diensten. De pas is aan te vragen via www.mantelzorgzwijndrecht.nl. Verdere informatie, met onder andere een Agenda met bijeenkomsten voor mantelzorgers, is te vinden op www.viverazwijndrecht.nl/mantelzorg.

Hendrik-Ido-Ambacht

Cursus De Zorg de Baas (NAH)Op 23 oktober start opnieuw de cursus De Zorg de Baas; dit keer speciaal voor mantelzorgers van mensen met niet aangeboren hersenletsel (NAH).De tijd is van 15.00 tot 17.00 uur in het pand van MEE, Langesteijn 100 te Hendrik-Ido-Ambacht. Voor aanmelden en /of vragen erover kunt u contact opnemen met mantelzorgconsulenten Lenie de Pater of Linda Huizer via T 078 7508900 of via servicebureau@meedrechtsteden.nl

Mantelzorgcompliment 2017Ook dit jaar stelt de gemeente De Ambachtpas weer beschikbaar met een bedrag van € 100,-. Alle ingeschreven mantelzorgers krijgen deze pas toegestuurd rond 10 november. Voorwaarde voor het verkrijgen van de pas is: ingeschreven staan bij MEE Mantelzorg. Voor vragen kunt u contact opnemen met Lenie de Pater of Linda Huizer, T 078 7508900 of via servicebureau@meedrechtsteden.nl

Alblasserdam

Cursus De Zorg de Baas Op 7 september startte een nieuwe volle groep de cursus De Zorg de Baas. In zes bijeenkomsten en een terugkombijeenkomst gaat een groep mantelzorgers aan de slag met onderwerpen als: kwaliteiten en valkuilen, netwerk en grenzen stellen. Ook al zijn de situaties verschillend; de herkenning over de mantelzorg is vaak groot. Heeft u ook interesse in een cursus De Zorg de Baas? Neem dan contact op met mantelzorgconsulent Heleen Visser via T 078 7508900 of via servicebureau@meedrechtsteden.nl.

Regio Drechtsteden

RegelmaatjesRegelmaatjes zijn vrijwilligers die de mantelzorger ondersteunen bij regel- en uitzoektaken, het is een sparringpartner, klankbord en luisterend oor om het ‘drukke, volle hoofd’ van de mantelzorger te ontlasten. In september heeft een nieuwe groep vrijwilligers de training hiervoor gevolgd en afgerond. Denkt u dat een regelmaatje u kan ontlasten? Neem dan contact op met Natascha, Linda Anne of Chantal via T 078 750 89 00.

R E G I O N I E U W S6

Betaalde en onbetaalde zorg, samen verderZorgbelang Zuid-Holland heeft samen met MEZZO de goede ervaringen, wensen

en dromen van mantelzorgers geïnventariseerd over de samenwerking tussen

formele en informele zorg. Dit is een kleine greep uit die inventarisatie.

Goede ervaringen en wensen• Bij een concrete vraag is er veel bereidheid

tot het bieden van hulp en steun door de eigen omgeving en/of vrijwilligers.

• Het gebruik van een Triadekaart in de GGZ bespaart kosten en geeft rust aan cliënt en mantelzorger.

• Goed luisteren naar de cliënt en zijn sociale netwerk tijdens het keukentafelgesprek levert maatwerk en winst op, zowel in wel-bevinden als in kosten van de formele zorg.

DromenDe mantelzorger droomt van een gemeente, instelling, buurt:• Waarin door goede samenwerking maatwerk

wordt geleverd.• Waarin goed contact is met wederzijds res-

pect en vertrouwen.

De mantelzorger droomt van de ander en zichzelf:• Dat we meer positief denken vanuit wat we

zelf nog kunnen, maar wel durven vragen als het nodig is;

• Dat ik zolang mogelijk de regie over mijn leven kan houden;

• Dat we door zorgprofessionals gezien, gehoord en ondersteund worden als mens en niet als een zeur.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mariëtte Teunissen, projectleider bij Zorgbelang Zuid-Holland, mteunissen@zorgbelang-zuidholland.nl

Regio Nissewaard

Gemeente Nissewaard mantelzorg-vriendelijke werkgeverOp woensdag 12 juli heeft mevrouw Van Tienhoven van Werk & Mantelzorg het certificaat Mantelzorgvriendelijke Organisatie aan burgemeester Salet en wethouder Van der Schaaf van Nissewaard uitgereikt. Daarmee mag de gemeente Nissewaard zich officieel een mantelzorgvriendelijke werkgever noemen.

Balans werk-privéMet de uitreiking van de het certificaat krijgt de gemeente erkenning voor het mantelzorgvriendelijke beleid dat zij in de afgelopen periode heeft ontwikkeld en ingevoerd. Het is ook een bevestiging van de aandacht voor het onderwerp in de gemeentelijke organisatie. Burgemeester Salet is trots op de verkregen blijk van waardering: “Ik heb het altijd belangrijk gevonden dat medewerkers de ruimte krijgen zorg te verlenen aan hun naasten. We hebben ons de afgelopen tijd hard gemaakt voor een goede balans tussen privé en werk, zeker als het om mantelzorgers gaat. Ik ben dan ook blij met dit certificaat als blijk van waardering voor onze inspanningen.’

Voorbeeld voor anderenDe gemeente Nissewaard hoopt met het certificaat mantelzorgvriendelijke gemeente een voorbeeld te zijn voor andere werkgevers in de gemeente. “We zetten ons nu verder in om ook andere organisaties en ondernemingen ertoe te bewegen een mantelzorgvriendelijk beleid te ontwikkelen,” aldus wethouder Van der Schaaf.

Overhandiging graffitikunstwerk door jonge mantelzorgersWoensdag 12 juli ontvingen wethouders Paméla Blok-van Werkhoven van gemeente Westvoorne en Wilbert Borgonjen van gemeente Brielle een graffitikunstwerk. Het kunstwerk is gemaakt door jonge mantelzorgers bij een activiteit van MEE Zuid-Hollandse Eilanden. De overhandiging vond plaats in de raadzaal van het gemeentehuis in Rockanje.De gemeenten Brielle en Westvoorne vinden het belangrijk dat ook jonge mantelzorgers worden ondersteund en elkaar op een leuke manier kunnen ontmoeten. MEE Zuid-Hollandse Eilanden organiseert hiervoor verschillende activiteiten. Ook zorgen zij, als een mantelzorger daar behoefte aan heeft, voor een persoonlijk gesprek met een mantelzorgconsulent. Wethouder Borgonjen: ‘Van alle jongeren in Nederland is één op de vier een jonge mantelzorger. Het zorgen voor een familielid kan soms ook wat te veel worden. Daarom

is het zo belangrijk dat jonge mantelzorgers worden ondersteund.’ Wethouder Blok-van Werkhoven: ‘Samen leuke dingen doen zorgt voor afleiding. Doe mee met de activiteiten van MEE Zuid-Hollandse Eilanden, praat over je situatie en deel je zorgen. Als jonge mantelzorger sta je er niet alleen voor.’

De Zorg de BaasDe cursus De Zorg de Baas start in verschillende gemeenten. In de Hoeksche Waard op 23 oktober, gemeente Nissewaard op 9 oktober en Brielle/Hellevoetsluis op 3 oktober. De cursus in de Hoeksche Waard is dit keer speciaal voor ouders die voor een kind met een beperking zorgen. De cursus ‘De zorg de baas’ is een ondersteuningscursus voor volwassen mantelzorgers en bestaat uit zeven bijeenkomsten. Tijdens de cursus wordt aandacht besteed aan onderwerpen als grenzen stellen, communicatie, verlieservaringen en het versterken van de draagkracht van de mantelzorger. Heeft u interesse in het volgen van een cursus? Neem dan contact op met het Servicebureau van MEE ZHE via T 0181 333507.

Speciale mantelzorgapp gemeente WestvoorneDe gemeente Westvoorne krijgt een ‘Mantelzorg Buurt app’. De speciale app zal gelanceerd worden op de dag van de mantelzorg in de gemeente op 18 november. Via de app kunnen mantelzorgers informatie met elkaar delen en vragen aan elkaar stellen. Via de app komen vrijwilligers, buurtbewoners en mantelzorgers snel met elkaar in contact. Coalitie Partij Westvoorne stelde voor om een dergelijke app voor Westvoorne in het leven te roepen. Alle fracties in de gemeenteraad steunden het initiatief.

C A M P A G N E H O E K S C H E W A A R D 7

Bewustwordingscampagne Hoeksche Waard

De vijf gemeentes van de Hoeksche Waard zijn gestart met een bewustwordingscampagne. Vijf mantelzorgers

uit de Hoeksche Waard hebben hieraan meegewerkt. Lees hier twee van de verhalen en kijk ook eens op www.

samenmeerHoekscheWaard.nl voor de filmpjes die zijn gemaakt van hun situatie en voor meer informatie.

Margreet en Anne zorgen voor AnkMargreet (55) is al ruim 25 jaar mantelzorger. Haar dochter Anne (23) weet niet beter dan dat er zorg en hulp in de familie nodig is. Het is een lang verhaal van drie generaties mantelzorgers, dat begon in 1988 toen Margreets vader hartproblemen kreeg en later longkan-ker waaraan hij overleed. Tijdens dat traject kreeg Ank, de moeder van Margreet, een hersenbloeding en kwam Margreets broer in een rolstoel terecht door een zwaar auto-ongeluk.

Dit betekende voor Margreet de zorg voor twee extra huishoudens. Best pittig voor een werkende alleenstaande moeder, maar het was niet anders. Net op het moment dat de situatie wat stabieler werd, verloor Margreet haar baan. Ank werd bijna blind als gevolg van oog-bloedingen en Margreets broer kwam weer in het ziekenhuis. In deze periode leidde de bureaucratie en het papierwerk tot veel frustratie.

Hoeksche HulplijnMaar bij de pakken neerzitten komt niet voor in het woordenboek van Margreet en Anne. Zo is Margreet onder andere actief in de advies-groep Samenleving in Oud-Beijerland. Anne heeft, naast haar studie Integrale veiligheid, de Hoeksche Hulplijn opgezet. Met deze hulplijn bemiddelt ze tussen mensen met een hulpvraag en betrouwbare en betaalbare dienstverleners. Op deze manier zijn ze zelf aan een goede hulp gekomen die één keer per kwartaal de grote tuin van Ank bijhoudt. Margreet is inmiddels niet meer alleenstaand en heeft haar eigen advies- en coachingsbureau. En ze schrijft columns, onder andere over haar leven als mantelzorger.

Ook tijd voor zichzelfDe mantelzorgtaken worden onderling verdeeld. Anne doet vooral de financiën en administratie voor haar oma. Margreet en haar partner koken, doen de boodschappen, de doktersbezoeken en alle klusjes in huis. Daarnaast krijgt Ank huishoudelijke hulp en komt er drie keer per week iemand om te helpen met douchen. Het is soms zwaar en jammer dat er weinig tijd overblijft om leuke dingen te doen met de

hele familie. Maar op deze manier houden ze het goed vol. Beide dames beseffen dat ze ook tijd voor zichzelf vrij moeten maken. Margreet is lid geworden van een fotoclub en Anne gaat in het weekend graag stappen. En als er één niet kan, dan neemt de ander het over.

Jan zorgt voor RitaJan (72) en Rita (73) Jongerius waren nog maar net met pensioen toen Rita de diagnose PSP kreeg, een zeldzame progressieve hersenaan-doening die de besturingsorganen aantast. De geplande reis van twee maanden naar Australië ging niet door. In plaats daarvan verhuisden Jan en Rita van hun eengezinswoning naar een aangepaste gelijk-vloerse woning.

In het begin liep Rita nog zelf achter een rollator, maar inmiddels is ze afhankelijk van een rolstoel. Ze kan niet praten, haar handen en benen kan ze niet meer gebruiken. Jan schat in dat hij zo’n 20 uur per dag bezig is met de zorg voor Rita en het huishou-den. Maar gelukkig is er ondersteuning.

Twee dagen per week gaat Rita naar de dagopvang van Zorgwaard en iedere ochtend krijgt Jan hulp van de thuiszorg voor het wassen en aankleden van Rita. ’s Avonds krijgt hij hulp bij het naar bed brengen. Daarnaast hebben Jan en Rita een uitgebreide groep familie, kennissen en vrienden die hen helpen.

RoosterJan heeft een rooster waarop precies staat wie er op de maandag-avond bij Rita komen als hij naar zijn zangavond gaat. Rita kan niet al-leen thuis blijven. Wanneer er een optreden is van het zangkoor, gaat Rita gewoon mee. In de auto of met de speciale transportfiets waar een rolstoel op kan. Overigens gaat Rita ook naar andere uitstapjes zoveel mogelijk mee.

BuitenmensenAls het even kan, neemt Jan zijn vrouw mee om een stuk te fietsen of om te wandelen.

Australië ging weliswaar niet door, maar op vakantie gaan ze zeker. Binnenkort gaan ze een week varen met de Henri Dunant. Zowel Rita als Jan genieten hier enorm van. Want zo zegt Jan: ‘Zolang het kan, sjouw ik Rita overal mee naartoe. Zij vindt dat leuk en ik ook.’

S A M E N S P E L8

Zorg & Zo Djanko

Liesbeth Tijl, mantelzorger:

‘Het evenwicht was zoek’

Het begon veertien jaar geleden. De vader van Liesbeth kreeg longkan-ker. Hij kreeg een zuurstofapparaat en had nog ongeveer een maand te leven. Tot ieders verrassing werd die ene maand tot de dag van vandaag. Weliswaar bleef ernstige COPD en is het zuurstofapparaat dag en nacht nodig, maar hij leeft. Gelukkig. Alle verzorging die erbij kwam kijken, nam de moeder van Liesbeth voor haar rekening. Vijf jaar geleden werd de moe-der van Liesbeth ziek. Ze heeft Parkinson en heeft het daar erg moeilijk mee. Liesbeth en haar zus, ook mantelzorger voor haar ouders, kregen met steeds meer specialisten en zorgprofessionals te maken. Het huishouden en het onderhouden van de tuin kwam bij hen terecht. De vele ziekenhuisbe-zoeken, het weinige thuis zijn, niet zonder zorgen weg kunnen…. Het brak Liesbeth op. Mantelzorgcon-sulent Miranda Loijens ging met haar in gesprek en reikte een aantal

Een half jaar geleden kwam Liesbeth Tijl (60) uit Spijkenisse via een vriendin in contact met MEE. Het ging niet meer. Liesbeth

is mantelzorger voor zowel haar vader als moeder. Op sommige dagen ging ze wel drie keer langs bij haar nog zelfstandig

wonende ouders. Op vakantie gaan werd steeds moeilijker. En dat terwijl haar man met pensioen is en graag leuke dingen met

zijn vrouw onderneemt. ‘Het voelde niet goed, het evenwicht was zoek. Er moest wat gebeuren.’

tips aan. Liesbeth: ‘Ik dacht bij alles wat Miranda zei: ik probeer het maar gewoon. We zien wel. Maar het werkte.’

Mail naar professionalsDe eerste concrete actie van Liesbeth was het versturen van een mail naar alle zorgprofessio-nals en specialisten waar ze mee te maken hebben. ‘Een van mijn grootste ergernis was het feit dat al die professionals zo slecht op de hoogte waren van elkaars activi-teiten. De een wist van de ander niet wat hij of zij deed. In mijn mail heb ik ze verzocht om met elkaar te communiceren. En dat gaat nu gelukkig een stuk beter. Bovendien ben ik niet meer altijd aanwezig op het moment dat er bijvoorbeeld een ergotherapeut of fysiotherapeut bij mijn ouders thuis is. Ik kan beter

op een moment gaan dat er verder niemand is. Daar hebben mijn ouders meer aan. En een ander voordeel: mijn moeder neemt veel

S A M E N S P E L 9

Samenspel slaat echt een brug

Marleen Didden werkt al acht jaar met veel plezier bij

Doorgaanz van Zuidwester. Bij dit activiteitencentrum komen

dagelijks ruim twintig cliënten met NAH (niet aangeboren

hersenletsel). Een superleuk centrum, vertelt Marleen.

De cliënten zijn er graag, er zijn veel verschillende dingen

te doen en het is een veilige haven waarbinnen ze zich

verder kunnen ontplooien. Maar hoe zit het eigenlijk met de

mantelzorgers?

Marleen Didden (links) en Ellen van Vliet van MEE

Vorig jaar bezocht Marleen een congres waarin werd verteld dat mantel-zorgers van mensen met NAH heel vaak overbelast zijn. ‘Hier schrok ik van. Ik ben in gesprek gegaan met mijn leidinggevende en collega’s en heb informatie ingewonnen bij MEE. Voor ons allemaal was het duidelijk dat we in actie moesten komen. Bovendien sluit dit goed aan bij de visie ‘Werken vanuit de driehoek’ die Zuidwester op dit moment voor ogen heeft.’

Samenspelscan‘We hebben voor de zomervakantie een informatiebijeenkomst voor de mantelzorgers georganiseerd. De reacties hierop waren positief. Hierop volgend was onze eerste actie het uitzetten van een Samens-pelscan. De resultaten hiervan hebben we inmiddels. De mantelzor-gers gaven aan graag meer betrokken te worden bij de zorg en betere informatie te willen. Het is eigenlijk verrassend hoe je met zo weinig moeite zoveel waardevolle informatie krijgt.’

Volgende stap‘Onze volgende stap is ook echt dingen doorvoeren. Wat we bijvoor-beeld veranderen is de intake en rondleiding van de cliënten en hun mantelzorgers. Die doen we nu zelf zodat de mantelzorgers ons ook kennen. Binnenkort organiseren we weer een avond voor de mantel-zorgers. Wat zij nodig hebben, daar gaan we mee aan de slag.’

eerder advies van een zorgprofessional aan dan van mij. Ik kreeg mijn moeder op een gegeven moment niet meer mee naar buiten. Met de fysiotherapeut gaat ze gelukkig wel, een topmeid!’

Gebruik je netwerk‘Natuurlijk vroegen buren, familieleden en vrienden wel eens of ze ons konden helpen’, vervolgt Liesbeth. ‘Maar dan wist ik zo gauw niet precies hoe of wat. Miranda stimuleerde me om hier gewoon gebruik van te maken. Met nog een tip: vertel de mensen in je netwerk wat hun toegevoegde waarde is bij het bezoeken van degene voor wie je zorgt. Gewoon een praatje maken kan al een mooie afleiding zijn.’ En dan zijn er nog de praktische hulpmiddelen. ‘Mijn moeder valt vaak de laatste tijd. Ze had pas haar arm uit de kom en niet zo lang geleden een gebroken stuitje. Ik kon er wakker van liggen, dat ze zou vallen en niemand haar kon helpen. Inmiddels heeft ze alarmering en dat is een hele geruststelling. Ze hebben een traplift in huis en plannen om de tuin aan te pakken zodat het onderhoud makkelijker wordt.’Al met al kijkt Liesbeth tevreden terug op de gesprekken met Miranda en de handvatten die ze heeft gekregen. Deze zomer is ze drie weken met haar echtgenoot op vakantie naar Duitsland geweest. En thuis is alles gewoon goed gegaan. Drie weken! Dat was een half jaar geleden van mij uit zeer moeilijk, om mijn ouders zo achter te laten. ‘We hebben het veel beter geregeld nu’, concludeert Liesbeth. ‘Leve het netwerk’.

De tips op een rij• Gebruik je netwerk. Mensen helpen graag. Echt waar. Bespreek wel

met je netwerk wat ze kunnen doen met degene voor wie je zorgt. • Als er een professional is, hoef je er als mantelzorger niet te zijn. Als

er iets is, weten ze je te vinden. • Luister naar jezelf. Maak tijd vrij voor jezelf en vraag aan iemand in

je omgeving om de zorg over te nemen. Degene voor wie je zorgt, begrijpt dit echt wel.

SamenspelscanDe Samenspelscan thuis- en verblijfszorg is een instrument om de ervaringen in de zorg te meten. Zowel van de cliënt zelf als van mantelzorgers. Als managers, mantelzorgers en zorgverleners deze lijst met vragen invullen, laat de uitkomst zien hoe het is gesteld met het samenspel tussen mantelzorgers en zorgverleners binnen de organisatie. De scan is ontwikkeld door het Experti-secentrum Mantelzorg en is gratis te gebruiken. Kijk voor meer informatie op www.expertisecentrummantelzorg.nl.

Tips Samenspel

Verbinding zoeken | aandachtspunten mantelzorgers: • Blijf met mensen van thuiszorg of instelling in gesprek.• Maak kenbaar wat u wilt (blijven) doen in de zorg van uw familie-

lid en vraag of dit vastgelegd kan worden.• Maak duidelijk hoe u zich voelt.• Geef aan als u op de hoogte gehouden wilt worden over de

gezondheid van uw familielid.• Probeer ook eens door bril van professional te kijken. • Probeer er samen uit te komen, ga samenwerken.

Verbinding zoeken | aandachtspunten professionals:• Meerpartijdig zijn, zorg voor cliënt en voor zijn mantelzorger.• Kijk door de bril van een mantelzorger.• Aandacht tonen voor de gevoelens van de mantelzorger.• Doen wat je belooft, liefst iets meer, liefst iets eerder.• Geduld, meebuigen, enthousiasme en betrokkenheid tonen.

Verbinding zoeken | aandachtspunten cliënt:• Daar waar mogelijk zolang de regie over het eigen leven houden. Voor de cliënt is het belangrijk dat hij/zij:• Goed aangeeft wat hij/zij nodig heeft en wat de wensen zijn.• Verwachtingen en behoeften uitspreekt naar mantelzorger en

zorgprofessional.• Duidelijk grenzen aangeeft.• Waardering uitspreekt voor prettige zorg en ondersteuning

richting mantelzorger en zorgprofessional.• Er samen probeert uit te komen.

P R O G R A M M A D A G V A N D E M A N T E L Z O R G10

AANDACHTACTIVITEITENBADHOTELBLOEMENBRUNCHCLINIC

DELFTHIGHTEAINFORMATIEINSCHRIJVENKLIMMENMEE

ONTMOETINGONTSPANNINGSTROOPTHEATERVERWENWORKSHOPS

MantelzorgpuzzelWanneer je alle woorden hebt weggestreept in de woordzoeker (van links naar rechts, van rechts naar links, verticaal en diagonaal) kun je met de overgebleven letters een woord maken. Stuur deze oplossing zonder postzegel naar:

MantelzorgondersteuningTAV MantelzorgpuzzelAntwoordnummer 3214 3300 VB Dordrecht

Of mail het juiste antwoord voor 1 december naar: mantelzorg@meedrechtsteden.nl

Onder de juiste inzendingen wordt een VVV-cadeaubon ter waarde van € 25,- verloot. Vergeet bij de oplossing niet je adres te vermelden.

O M A N T E P O O R T S

G N I T E O M T N O L Z

A C T I V I T E I T E N

O B R S G H I G H T E A

T A N S P O H S K R O W

H D E I T A M R O F N I

C H W C L I N I C D O E

A O R M B R U N C H J E

D T E S N E M M I L K A

N E V J I R H C S N I M

A L E B L O E M E N G N

A D E L F T H E A T E R

Hoeksche WaardHigh Tea en theatervoorstellingDe Dag van de Mantelzorg voor de Hoeksche Waard wordt dit jaar twee maal georganiseerd. Dit vanwege het grote aantal bezoekers vorig jaar. De viering is op 4 november in ’t Huys te Hoecke in Puttershoek en 11 november in het Dorpshuis van Strijen. Beide zaterdagen zijn identiek qua opzet met een High Tea en een theatervoorstelling. Ingeschreven mantelzorgers kunnen dus kiezen welke datum het best uitkomt. Bent u ook mantelzorger en nog niet bij ons ingeschreven? Neem dan contact met ons op via T 0181 333507.

NissewaardDagje uit naar DelftDe mantelzorgers uit Nissewaard gaan dit jaar een dagje uit naar Delft op zaterdag 11 november. Deze dag wordt in samenwerking met SWO, steunpunt mantelzorg Spijkenisse georganiseerd. Het uitje duurt de gehele dag en voor vervoer naar Delft wordt gezorgd. Bent u als mantelzorger bij ons ingeschreven dan ontvangt u automatisch een uitnodiging. Uiteraard bent u ook welkom als u nog niet staat ingeschreven. Graag opgeven bij het Servicebureau van MEE ZHE, T 0181 333507.

Programma Dag van de Mantelzorg

Badhotel en StroopDe Dag van de Mantelzorg in Nissewaard wordt gehouden op donderdag 9 november in ‘Badhotel’ in Rockanje en op vrijdag 17 november in ‘Stroop’ in Zuidland. Bent u als mantelzorger bij ons ingeschreven dan ontvangt u automatisch een uitnodiging. Uiteraard bent u ook welkom als u nog niet staat ingeschreven. Graag opgeven bij het Servicebureau MEE ZHE T 0181 333507. Ook dit jaar kunnen de aanwezigen genieten van een High Tea.

Door het samengaan van Spijkenisse en Bernisse als gemeente Nissewaard mogen de mantelzorgers uit Nissewaard dit jaar zelf een keuze maken uit een activiteit. Naar Delft op 11 november of naar de High Tea in ‘Stroop’ of het ‘Badhotel’ op 9 of 17 november.

Win een etentje bij Finn’s!Regard Reuser van Finn’s in Dordrecht stelt een dinerbon van € 50,- ter beschikking. ‘Bij Finn’s kun je genieten van puur en eerlijk eten en drinken op een prachtige locatie in het oude havengebied van Dordrecht.’Wil je kans maken op de prijs? Ga dan naar de facebookpagina van MEE Mantelzorg en like het bericht.

Finn’sBlauwpoortsplein 133311 AC, Dordrecht

Finn’s zit ook op Facebook: Finn’s eten en drinken.

P R O G R A M M A D A G V A N D E M A N T E L Z O R G 11

WestvoorneHigh Tea De Dag van de Mantelzorg Westvoorne wordt gehouden op 18 november. Ook dit jaar kunnen de aanwezigen genieten van een High Tea bij ‘Badhotel’ in Rockanje.Bent u als mantelzorger bij ons ingeschreven, dan krijgt u automatisch een uitnodiging. Uiteraard bent u ook welkom als u nog niet staat ingeschreven, graag opgeven bij het Servicebureau MEE ZHE T 0181 333507.

BrielleTheaterDe Dag van de Mantelzorg Brielle wordt gehouden op 15 november. Dit jaar kunnen de aanwezigen genieten van een theatervoorstelling in de Infirmerie in Brielle. De middag start om 13.30 uur en is omstreeks 15.30 uur afgelopen. Wilt u zich opgeven? Dat kan via Welzijn Ouderen, Marja v.d. Lugt, T 0181 416863, te bereiken tussen 10.00 en 13.30 uur, of via een email: receptiewo@catharinastichting.nl

DordrechtVerschillende organisaties in Dordrecht organiseren, van 6 tot 10 november 2017, leuke activiteiten voor mantelzorgers om hen extra te verwennen. Het activiteitenoverzicht van de verwenweek kunt u downloaden op de website: www.meemantelzorg.nl. U vindt hier informatie, data, tijden, locaties en of u wel of niet vooraf moet aanmelden. Er zijn geen kosten aan verbonden.

Feestelijke brunchDe verwenweek start met een feestelijke brunch in het Van der Valk Hotel, op maandag 6 november van 11.00 tot 13.00 uur, deur open 10.30 uur. Aanmelden is noodzakelijk en kan via de website tot 27 oktober.

Ook jonge mantelzorgers verdienen extra aandacht! Kent u een kind / jongere die opgroeit met zorg thuis? Woont hij/zij in Dordrecht en heeft de leeftijd van 6 t/m 21 jaar? Laat het ons weten en wij zorgen dat diegene een leuk cadeautje krijgt! (aanmelden via de website).

Survival ClinicSpeciaal voor jonge mantelzorgers is er op woensdag 8 november van 18.00 to 19.00 uur een Survival Clinic bij GymForce One. Hou je van avontuur, klimmen en klauteren? Kom dan naar de clinic en leef je uit! Meer informatie in het activiteitenoverzicht van de verwenweek.

Doet u mee? U heeft de kans om een mantelzorger in het zonnetje te

zetten. Kent u iemand die langere tijd intensief zorgt voor een partner,

kind, ouder(s) of vriend(in) met beperking of een chronische ziekte?

Verras hem of haar met een bloemetje op de dag van de mantelzorg op 10

november! Jonge mantelzorgers

Ook jonge mantelzorgers die thuis een

familielid hebben die langdurig ziek is of een

beperking heeft, verdienen extra aandacht.

Kent u een jonge mantelzorger tussen de 6 en

25 jaar? Meld hem of haar aan en zij ontvangen

per post een leuk cadeautje.

november

2017

Dag van de Mantelzorg

Alle mantelzorgers

Alle mantelzorgers verdienen het en kunnen

aangemeld worden. Meld de mantelzorger tot

28 oktober aan via het aanmeldformulier op

www.meemantelzorg.nl of telefonisch via

T 078 750 89 00. Mantelzorgers die bekend zijn

bij MEE ontvangen automatisch de attentie.

Bloemenactie Hendrik-Ido-Ambacht

op de Dag van de Mantelzorg!

ZwijndrechtNet als vorig jaar nodigt de gemeente Zwijndrecht ingeschreven mantelzorgers weer uit voor een High Tea. Ook staat er voorafgaand of afsluitend aan de middag een mooie activiteit gepland. Het volledige programma is nu nog niet bekend, maar komt op de site www.viverazwijndrecht.nl/mantelzorg. U zult daar later ook meer informatie vinden over activiteiten die zorginstellingen/ bedrijven organiseren speciaal voor mantelzorgers.

Jomazo en brussen Jonge mantelzorgers zijn kinderen en jongeren t/m 24 jaar die opgroeien met een familielid dat chronisch ziek of gehandicapt is of een psychische aandoening heeft. Bij brussen gaat het specifiek om broers en zussen van iemand met een beperking/ziekte. We willen ze laten weten dat ze (h)erkenning verdienen! Ken je of ben je een jonge mantelzorger/brus en ben je tussen de 9 en 24 jaar laat het ons dan weten! Rond de dag van de mantelzorg zal er dan een presentje worden thuisgestuurd

AlblasserdamVan 6 tot 10 november wordt in Alblasserdam de jaarlijkse week van de mantelzorg georganiseerd. In die week staat waardering voor alle mantelzorgers centraal, maar zeker ook ontspanning en ontmoeting. Mantelzorgers en belangstellenden kunnen zich inschrijven voor verschillende activiteiten, zoals diverse workshops en een gezellige avond in Cultureel Centrum Landvast. Ook is een bloemengroet in voorbereiding. Meer informatie over de precieze invulling van deze week zal tegen die tijd te vinden zijn op de website en sociale media van Stichting Welzijn Alblasserdam. www.stichtingwelzijnalblasserdam.nl

Hendrik-Ido-AmbachtOp vrijdag 10 november vindt de jaarlijkse bloemenactie weer plaats. Alle ingeschreven mantelzorgers krijgen een bloemetje thuis bezorgd. Kent u een mantelzorger die in aanmerking komt voor een bloemetje en niet bekend is bij MEE Mantelzorg? Meld u hem of haar aan onder vermelding van ‘mantelzorger H.I. Ambacht’ via T 078 7508900 of via servicebureau@meedrechtsteden.nl

J O N G E M A N T E L Z O R G E R S12

Even voorstellen:Jonge mantelzorger

Johan de Jong, 17 jaarEls de Jong, 13 jaar

Op welke school zitten jullie?J: Ik zit op de Guido de Brès in Rotterdam.E: Ik zit op Wartburg College Marnix.

Met wie wonen jullie en waar wonen jullie?Wij wonen met onze zus en moeder in Zwijndrecht.

Voor wie zorgen jullie?Wij zorgen voor onze moeder die MS heeft en oudste zus als ze op verlof is. Onze zus heeft psychische problemen.

Onze hobby’s zijn:J: Ik vind het helpen van mensen en het volgen van hulpdiensten heel interessant. Als ik eerder dan hulpdiensten bij een ongeval ben dan verleen ik eerste hulp.E: Mijn hobby’s zijn piano spelen, fotograferen en veel met dieren bezig zijn.

Wat we vervelend vinden:J: Het is lastig om opeens met ideeën te komen voor een activiteit. Alles moet van tevoren geregeld of afgesproken worden. Plotselinge veranderingen zorgen voor een hoop stress.E: Ik vind te veel huiswerk van school heel vervelend.

We worden heel blij van:J: Mensen die ons helpen en vrienden waar we lol mee kunnen hebben.E: Ik vind het superleuk om dagjes uit te gaan of om leuke dingen te doen met vriendinnen.

Onze allergrootste wens is:J: Dat is een moeilijke, Ik denk dat we allebei wel een gezinssituatie zouden willen zoals een hoop andere mensen met twee ouders thuis, en zonder veel zorgen voor je naasten.E: Mijn grootste wens is dat er minder armoede in de wereld zou zijn.

Onze tip voor jonge mantelzorgers is:J: Zorg ervoor dat je ook je pleziertjes hebt.E: Praat met mensen of goede vrienden die je vertrouwt.

Ondersteuning voor

studerende jonge mantelzorgers

Studerende mantelzorgers kunnen bij hun

studieadviseur terecht als zij in problemen

dreigen te komen door de combinatie van studie

en mantelzorg. Een studieadviseur kan dan op

maat ondersteuning bieden. Bij studievertraging

door mantelzorg kunnen studenten een

beroep doen op het profileringsfonds van

de onderwijsinstelling voor een financiële

compensatie. Persoonlijke omstandigheden zoals

mantelzorgtaken moeten een rol spelen in de

manier waarop de student behandeld wordt.

Bron: Mezzo

Youtube-tip: Minifilm

Week van de jonge

mantelzorger

Doe de testVul de jonge mantelzorgtest in om te ontdekken of je

jonge mantelzorger bent. Ben je dit niet? Dan is vast

iemand in jouw omgeving wel jonge mantelzorger. Wat

kun je doen? Mezzo heeft tips voor je. Doe de test op de

website van Mezzo: www.mezzo.nl

Inloop voor mantelzorgers Elke eerste dinsdag van de maand,

13.30 tot 15.30 uur. 3 0ktober, 7 no-

vember en 12 december 2017

Wijkcentrum De Admiraal, Admiraals-

plein 168, 3317 BC in Dordrecht

MEE DS Chantal Kruithof en Vanessa

Groenenberg T 078 750 89 00 of

facebookpagina MEE Mantelzorg

Mantelzorgers ontmoeten elkaar Dinsdag 12 december van 10.00-11.30

uur in Dordrecht

Dordrecht: locatie nog niet bekend MEE DS Chantal Kruithof of Patricia

van der Put T 078 750 89 00 of

servicebureau@meedrechtsteden.nl

Verwenweek Maandag 6 tot vrijdag 10 november

Download de folder van de verwen-

week op www.meemantelzorg.nl

Verschillende locaties in Dordrecht MEE DS Chantal Kruithof

T 078 750 89 00 of

servicebureau@meedrechtsteden.nl

Gespreksgroep voor mantelzorgers

die zorgen voor iemand met dementie,

die nog thuis woont.

Elke laatste vrijdag van de maand,

14.00-15.30 uur, 27 oktober en 24

november 2017

Ontmoetingscentrum Dordrecht.

Jacob Marisstraat 70

Gré Stam T 06 34 65 77 41 of mail:

koloriet@ontmoetingscentrumdordrecht.nl

Wandel mee met Vitamine W Elke woensdagochtend van 10.00 tot

11.00 uur

De Prinsemarij, Nassauweg 4, 3314 JR

in Dordrecht.

Corine van Vitamine W: mail:

wandelmeemetvitaminew@gmail.com

Ontmoetingsplek voor Turkse ouderen

en hun mantelzorgers

Elke maandagmiddag van 14.00 tot

16.00 uur

Zorggroep Crabbehoff, Henri Polak-

hof, Groen van Prinstererweg 38

Ali Kaya, Interculturele Zorgconsulent,

T 078 6149941

Alzheimer Café Dordrecht Elke derde maandagavond van de

maand van 19.30 tot 21.30 uur. 16

oktober, 20 november, 18 december

Verpleeghuis Het Parkhuis, Haaswijk-

weg Oost 69a, Dordrecht

Irma van Milt

T 078 6180289

Parkinsoncafé 13 november 2017.

Tijdstip 14.00-17.00 uur

Locatie nog niet bekend Voor informatie kunt u bellen met

mevrouw Y. Bakker T 078 654 10 24. Of

aanmelden via www.neurologie.asz.nl

Autismecafé Dordrecht voor ouders/

verzorgers van kinderen met autisme

uit de regio Drechtsteden

13 november. 20.00 uur.

Passend onderwijs

Gastspreker Dorien Twigt

Speeltuinvereniging Victorie, Heijster-

bachstraat 103, Dordrecht

Renate de Feo, r.defeo@chello.nl en

www.autismecafe.nl/dordrecht

Papendrecht

Alzheimer Café Papendrecht Iedere laatste donderdagavond van de

maand van 19.30 tot 21.30 uur

De Waalburcht, Kleine Waal 6,

Papendrecht

BWI Papendrecht, T 078 615 47 41,

s.joemai@bwi-papendrecht.nl

Mantelzorgbijeenkomsten 25 september in de avond BWI Papendrecht, Seringenstraat 16,

Papendrecht

BWI Papendrecht T 078 615 47 41,

info@bwi-papendrecht.nl

Cursus De Zorg de Baas voor naasten

van iemand met dementie

Start woensdagochtend 27 september,

7 bijeenkomsten

De Spil, Stellingmolen 176,

Papendrecht

BWI Papendrecht T 078 615 47 41,

info@bwi-papendrecht.nl

Alzheimer Café Papendrecht Iedere laatste donderdagavond van de

maand van 19.30 tot 21.30 uur

De Waalburcht, Kleine Waal 6,

Papendrecht

BWI Papendrecht T 078 615 47 41,

info@bwi-papendrecht.nl

Alblasserdam

Mantelzorgbijeenkomsten Iedere tweede donderdag van de

maand van 10.00-12.00 uur (inloop:

9.45 uur).

De Alblashof, Alblashof 1, Alblasser-

dam. (Locatie kan wisselen)

MEE DS Heleen Visser T 078 750 89 00

heleen.visser@meedrechtsteden.nl

Alzheimer Café Alblasserdam Elke derde dinsdag van de maand van

19.30-21.30 uur

Alblashof, Alblashof 1, Alblasserdam

(Locatie kan wisselen)

Mevr. A. Lanser T 0900 8484

a.lanser@rivas.nl

Connect-groep voor en door ouders

van kinderen met autisme, PDD-NOS,

ADHD e.d.

Iedere vierde Donderdag van de

maand 9.30-11.00 uur

Huiskamer SWA, Cortgene 20,

Alblasserdam

MEE DS Heleen Visser T 078 750 89 00

heleen.visser@meedrechtsteden.nl of

SWA T 078 202 12 20 info@stichting-

welzijnalblasserdam.nl

Interkerkelijke praatgroep voor

mantelzorgers van mensen met

psychische zieken georganiseerd door

Labyrint~In Perspectief

Een keer per 6 weken Ontmoetingskerk, Blokweerweg 75,

Alblasserdam

Marja van der Feest T 078 691 83 85 of

hfeest@hetnet.nl

Hendrik-Ido-Ambacht

Alzheimer Café voor mantelzorgers uit

Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht

Elke eerste woensdag van de maand Swinhovegroep, Plantageweg 3,

Zwijndrecht

Carla van der Slot T 078 625 56 02

Koffieochtenden voor en door ouders

van kind(eren) met een vorm van

autisme

Doorlopend 1x in de maand Locatie: de recreatieruimte van een

locatie van Swinhove in Zwijndrecht

Patricia van Steen patriciavansteen@

outlook.com

Bijeenkomsten voor mantelzorgers

van mensen met dementie

Op woensdagochtenden van 10.00 tot

12.00 uur. Eens per 6-8 weken

Open Hofkerk, Schildmanstraat 72a in

H.I.Ambacht

Marianne Moerland T 078 684 80 87 of

Wenny van der Hee T 078 681 74 53

A C T I V I T E I T E N R U B R I E K 13

Regio Drechtsteden

Dordrecht

Activiteit Wanneer Waar Contactgegevens

Bijeenkomsten voor alle mantelzor-

gers in Hendrik-Ido-Ambacht (en

Zwijndrecht en Heerjansdam)

Om de maand in Hendrik-Ido-Am-

bacht datum: 28 sept. 2017 speciaal

voor mantelzorgers van mensen met

Niet Aangeboren Hersenletsel.

De Blije Borgh, Gerard Alewijnsstraat

18, Hendrik-Ido-Ambacht tel. 078-681

33 55

MEE DS Lenie de Pater T 078 750 89

00 of servicebureau@meedrechtste-

den.nl

Zwijndrecht en Heerjansdam

Bijeenkomsten voor alle mantelzor-

gers uit Zwijndrecht, Heerjansdam

(en Hendrik–Ido-Ambacht)

Om de maand in Zwijndrecht: 19.30 –

21.30 uur (zaal open: 19.15 uur)

12 oktober: Op adem komen.

14 december.

De Lichtkring, Kring 11, 3332 AS,

Zwijndrecht

MEE DS Patricia van der Put

T 078 750 89 00 of servicebureau@

meedrechtsteden.nl

Mantelzorgers Ontmoeten Elkaar

(Zwijndrecht , Heerjansdam, Dord-

recht)

Dinsdag 12 december van 10.00-11.30

uur in Dordrecht

Dordrecht: locatie nog niet bekend MEE DS Chantal Kruithof of Patricia

van der Put T 078 750 89 00 of ser-

vicebureau@meedrechtsteden.nl

Gespreksgroep voor naasten die te

maken hebben met dementie

Iedere derde woensdag van de maand

van 10.00 tot11.30 uur

Locatie Nederburgh, Duivenvoorde

211 A, 3334 EH,c Zwijndrecht

Gert Klein Hesseling, ouderenadviseur

SWOZ T 078 620 60 60

Gespreksgroep voor familieleden

van mensen die proberen te helpen

bij en/of leven met iemand met een

psychiatrische of verslavingsproble-

matiek. Georganiseerd door stichting

Labyrinth~In Perspectief

Elke tweede maandag van de maand

van 19.30 tot 21.30 uur

Gespreksruimte van de Bethel-

kerk, Rotterdamseweg 73, 3332 AD,

Zwijndrecht

Jitske Ekkelenkamp-Verburgh,

Telefoon: 078 612 89 36

jitske.ekkelenkamp@planet.nl

Alzheimercafé Elke eerste woensdag van de maand

19.30 – 21.30 uur (zaal open 19.00 uur)

Swinhovegroep, Plantageweg 3, 3333

GZ, Zwijndrecht

Carla van der Slot T 078 - 625 56 02 of

alzheimercafezwijndrecht@gmail.com

Wereld Alzheimerdag

Fietsrondje!

Donderdag 21 september 12:45 uur

EXTRA Alzheimercafé, zie gegevens

hierboven.

Raadhuisplein 3, 3331 BT Zwijndrecht Carla van der Slot T 078 - 625 56 02 of

alzheimercafezwijndrecht@gmail.com

Mantelzorgsalons voor kwets-

bare ouderen. Samenwerking van de

Swinhove Groep, Aafje en de SWOZ.

(Zwijndrecht)

Dinsdag 10 oktober, 15.30 tot 17.00

WMO voorzieningen.

Dinsdag 14 november, 15.30 tot 17.00

uur. Wie doet wat in mijn begeleiding?

Dinsdag 12 december, 10.30 tot 11.30

uur. Wat is dementie vriendelijke

gemeente?

Midden-Inn, Sportlaan 10a,

Heerjansdam

Swinhove groep, De Lindonk, Rotter-

damseweg 137b, Zwijndrecht.

Midden-Inn, Sportlaan 10a, Heerjans-

dam.

Voor meer informatie kunt u contact

opnemen met Marian Don T 06

17258748 of Marjolein van Lelieveld T

06 51616172.

Boven regionaal

Dag van de Palliatieve zorg

Informatiemarkt met verdiepings-

rondes.

9 oktober 2017

19.00 tot 21.30 uur

Cultureel Centrum Landvast, Haven 4,

2951 GC Alblasserdam

Netwerkcoördinator:

Johanna Kleingeld j.kleingeld@

drechtzorg.nl

Beweegbeurs Dordrecht 3 november

11.00-13.00 uur

Sportboulevard, Optisport Dordrecht Contactpersoon Maartje Vissers,

sportregisseur Dordrecht

www.dordtsport.nl

Bijeenkomsten voor mantelzorgers

van mensen met een niet aangeboren

hersenletsel

18 november.

14.00-16.30 uur.

Landelijke Familiedag: 5 november

Verpleeghuis Sterrenlanden

Minnaertweg 4

3328 HN Dordrecht

Mw. L. Dahmen, Bolderikkamp 5, 2353

HK Leiderdorp T 071 5891688 of MEE

Bijeenkomst voor moeders van kind

met autisme

Elke eerste vrijdagavond van de

maand

Locatie gegevens via contactpersoon. Sandra Tiggelman mamavitazhz@

gmail.com.

AD(H)D café Hoekse Waard Elke eerste donderdag van de maand

van 20.00 tot 23.oo uur

Locatie gegevens via contactpersoon

Pauline van Roon en Paul Paulus

adhdcafehoekschewaard@

impulsenwoortblind.nl

Ontmoetingsbijeenkomst Longpunt

Dordrecht e.o.

9 oktober: Ontspannen ademen en

bewegen.

Verder elke 2e maandag van de

maand: 14:00 - 16:00 uur

Verpleeghuis Sterrenlanden

Minnaertweg 4

3328 HN Dordrecht

U kunt zich aanmelden via long-

puntdordrecht@longfonds.nl, maar

aanmelding is niet verplicht.

A C T I V I T E I T E N R U B R I E K14

Regio Drechtsteden

Hendrik-Ido-Ambacht

Activiteit Wanneer Waar Contactgegevens

Hoeksche Waard

Alzheimer Trefpunt Hoeksche Waard Elke tweede dinsdag van de maand

van 19.30 uur tot 21.30 uur. Inloop

vanaf 19.00 uur.

‘De Rembrandt’, Rembrandtplein 1 in

Oud-Beijerland.

MEE ZHE Annemarie Visser T 0181

33 35 07

Workshop ‘Positief denken voor

mantelzorgers’

Op woensdagmiddag 11 oktober a.s.

van 14.00 tot 16.00 uur,

Op woensdagochtend 8 november a.s.

van 9.00 tot 11.00 uur,

Gebouw Maranatha, Kerkstraat 57 in

Oud Beijerland

SecretariaatZHE@MeeZHE.nl of bij het

secretariaat via 0181 333507

A C T I V I T E I T E N R U B R I E K 15

Regio Zuid-Hollandse Eilanden

Hoeksche Waard

Activiteit Wanneer Waar Contactgegevens

AD(H)D café Elke eerste donderdag van de maand

van 20.00 uur tot 23.00 uur.

Restaurant ‘De ooievaer en t’Schaep’

Boompjesstraat 5 Strijen

adhdcafestrijen@impulsdigitaal.nl

Odensehuis Hoeksche Waard

www.odensehuishw.nl

Elke dinsdag woensdag en vrijdag van

10.00 tot 15.30 uur m.u.v. de derde

vrijdag in de maand.

d Beijerkorf’, Jan Tooropstraat 6, Oud-

Beijerland

Ria Los T 06 12892309

Dag van de mantelzorg Hoeksche

Waard

4 november 2017

11 november 2017

’t Huys te Hoecke in Puttershoek

het Dorpshuis in Strijen

MEE ZHE Annemarie Visser

T 0181 33 35 07

MS groep Hoeksche Waard Elke eerste vrijdagochtend van de

maand. Voor mensen die MS hebben

en hun mantelzorgers.

Gebouw Maranatha, Kerkstraat 57,

Oud-Beijerland

Dhr. L. Spaans T 078 676 00 77 of A.

Barendregt T 078 676 20 08 of kijk op

mshoekschewaard.web-log.nl

Vriendenkring Hoeksche Waard Elke eerste zaterdag van de maand om

19.30 uur.

JOR (achter de kerk), Koninginneweg

4, Zuid-Beijerland

MEE ZHE Annemarie Visser

T 0181 33 35 07

Cursus ‘De Zorg de Baas’

Voor ouders van een kind met een

beperking

7 bijeenkomsten op maandag 23 en 30

oktober. 6, 13, 20 en 27 november en

18 december (terugkomdag)

Tijd: van 9.30 – 11.30 uur

Blauwe kamer van ‘de Beijerkorf’

Jan Tooropstraat 6 in Oud-Beijerland.

MEE ZHE Annemarie Visser

T 0181 33 35 07

Nissewaard

Mantelzorgsalon Elke tweede maandag van de maand

14.00 - 16.00 uur.

Ontmoetingsruimte MEI (aan deHer-

man Gorterhof), Winston Churchillaan

31, Spijkenisse

Patricia Voogd T 0181 69 52 55

Alzheimer Café Elke derde dinsdag van de maand van

19.00 - 21.30 uur.

Ontmoetingsruimte MEI, Winston

Churchillaan 31, Spijkenisse

MEE ZHE Miranda Loijens T 0181 33

35 07

Partnercursus autisme

Voor vrouwen die partner zijn van een

man met (mogelijk) autisme

Moet nog gepland worden Spijkenisse Servicebureau MEE ZHE

T 0181 33 35 07

Oudercursus autisme

Voor ouders van een kind t/m 18 jaar

Moet nog gepland worden Spijkenisse Servicebureau MEE ZHE

T 0181 33 35 07

NAH Trefpunt Voorne Putten Iedere 2e maandag van de maand van

19.30 – 21.00 uur.

in gebouw Serreburgh aan de Eiken-

laan 37 in Spijkenisse

Jan Groeneveld T 06 14102121

NAHvoorneputten@gmail.com

Workshop Mee(r) kunnen in zorg Dinsdag 28 november 18.30 tot 21.00

uur.

Spijkenisse, ROC Zadkine, Sportlaan

13

MEE ZHE Miranda Loijens of Ellen van

Vliet T 0181 33 35 07

Hellevoetsluis

Alzheimer Café Elke eerste maandag van de maand

van 19.00 tot 21.00 uur.

Serviceflat Parkzicht 1 Valentijn Klot-

zstraat 3223 HZ Hellevoetsluis

Corrie Verschuren

c.g.verschuren@gmail.com

Brielle

Mantelzorgsalon Elke derde woensdag van de maand

van 13.30 tot 15.30 uur.

De Infirmerie, Rozemarijnstraat 42,

Brielle

Welzijn Ouderen T 0181 41 68 63

Cursus Zorg de Baas

(en voor mantelzorgers uit Hellevoet-

sluis)

Dinsdagochtendochtend van 10.00 tot

12.00 uur op de volgende dagen: 3,17

en 31 oktober, 7,14 en 21 november.

De terugkombijeenkomst is op 12

december 2017.

Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta in

Brielle

MEE ZHE Anke van Heusden

T 0181 33 35 07

Koffie tussen de boeken Brielle. 2e maandag v.d. maand 13:00-

14:30 uur

Bibliotheek Rozemarijnstraat 46

Brielle

Workshop Mee(r) kunnen in zorg Donderdagmiddag 26 oktober 14.00 tot

16.30 uur.

Brielle, Plantage plantageweg 4 MEE ZHE Miranda Loijens of Anke van

Heusden T 0181 33 35 07

Westvoorne

Koffie tussen de boeken Westvoorne Iedere 2e maandag v.d.

maand 13:00-14:30 uurMEE ZHE Miranda Loijens of Ellen van

Vliet T 0181 33 35 07

Koffie tussen de boeken Afwisselend in Rockanje en

OostvoorneBibliotheek Rockanje, Dwarsweg 23

Bibliotheek Oostvoorne, Burgemees-

ter Letteweg 30

MEE ZHE Miranda Loijens of Ellen van

Vliet T 0181 33 35 07

Workshop Mee(r) kunnen in zorg Donderdagmiddag 26 oktober 14.00 tot

16.30 uur.

Brielle, Plantage plantageweg 4 MEE ZHE Miranda Loijens of Anke van

Heusden T 0181 33 35 07

COLOFON14e jaargang, nummer 38, oktober 2017

Oplage 6.000

MEE Mantelzorgmagazine is een uitgave van de afdeling Mantelzorg- en

vrijwilligersondersteuning van MEE Drechtsteden en MEE Zuid-Hollandse

Eilanden. Het magazine verschijnt drie keer per jaar en besteedt aandacht

aan ontwikkelingen en activiteiten rondom mantelzorg en ondersteuning door

vrijwilligers. MEE ondersteunt mensen met een beperking en hun netwerk op

alle levensgebieden en in alle levensfasen.

Redactie Christine Slurink (eindredactie), Ellen van Vliet, Chantal Kruithof,

Patricia van der Put en Diana Henneken

Met bijdragen van Djanko (copyright Inklinks/Djanko) en Zorgbelang

Zuid-Holland

Fotografie Jan van Ijken, Mezzo, WeHelpen, MEE-medewerkers

Vormgeving Rinus de Regt (TIEN Plus) | www.tienplus.net

Druk Quantes Rijswijk | www.quantes.nl

Copyright Overname van artikelen na toestemming van de redactie.

Contact

Voor vragen en opmerkingen voor de redactie: TIEN Plus, Johan de Wittstraat

40a, 3311 KJ Dordrecht, T 078 750 89 66, tienplus@meedrechtsteden.nl. Wilt u

een abonnement op het Mantelzorgmagazine? Of wilt u ondersteuning van de

afdeling Mantelzorg- en vrijwilligersondersteuning? Neem contact op met het

Servicebureau van MEE.

MEE Drechtsteden MEE Zuid-Hollandse Eilanden

T 078 750 89 00 T 0181 33 35 07

servicebureau@meedrechtsteden.nl servicebureau@meezhe.nl

www.meemantelzorg.nl www.meemantelzorg.n

Zwijndrecht • Een dame 80+ zoekt een vrijwilligster die eens in de week met haar op stap wil. Mevrouw gaat graag ergens koffie drin-ken, stukje wandelen, tuincentrum bezoeken etc. Een afspraak in het weekend heeft de voorkeur, maar doordeweeks is ook bespreek-baar. Mevrouw maakt buitenshuis gebruik van een rollator. Contactpersoon: Karin van Vugt

RegelmaatjeHebt u een luisterend oor en bent u een praktisch organisatietalent? Bent u mantelzorger en heeft u te maken met regeltaken die (te)veel van uw energie vragen? U kunt misschien als regelmaatje aan de slag of er is mogelijk een regelmaatje die u kan ondersteunen. Deze ondersteuning wordt geboden in de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht. Voor meer informatie en/of aanmelden als regelmaatje of mantelzorger kunt u contact opnemen met één van de consulen-ten via het Servicebureau van MEE via T 078 750 89 00 of servicebureau@meedrechtsteden.nl.

Hendrik-Ido-Ambacht • Een vriendelijke dame (75) zoekt een gezellige vrijwilliger met humor die eens in de week met haar wil gaan wandelen. Bij slecht weer graag koffie drinken en een praatje maken. Mevrouw maakt buiten gebruik van een duwrolstoel. Hulp is gewenst op woensdagmiddag, maar de donderdagmiddag is ook bespreekbaar. Contactpersoon: Karin van Vugt

Nissewaard • Een dame met een beperking aan de spieren, woonachtig in Spijkenisse is op zoek naar een maatje waar ze leuke gesprekken mee kan hebben en die haar soms kan ondersteunen bij praktische zaken in huis. Bijvoorbeeld bloembakken vullen. Contactpersoon: Miranda Loijens

Binnenmaas • Een man van 65 jaar fotografeert heel graag en zit graag achter de computer. Hij gaat vaak op de fiets ergens heen om foto’s te maken. Door zijn beginnende dementie is het soms lastig om dingen op het toestel in te stellen. Is fotograferen ook uw hobby, dan kunt u deze man waarschijnlijk goed begeleiden.Contactpersoon: Annemarie Visser

Oud-Beijerland • Een jonge man van 32 jaar zoekt iemand die hem kan helpen bij het werken op de computer. Hij houdt ervan om foto’s op te zoeken, filmpjes te kijken of een spelletje te spelen op zijn lap-top. Hij heeft een verstandelijke beperking. Wie vindt het leuk hem dit te leren? Contactpersoon: Annemarie Visser

Hellevoetsluis • Vrijwilliger gezocht voor een jonge man die demen-terende is. Meneer zoekt een maatje met wie hij lange afstanden kan wandelen en om eventueel iets anders actiefs te ondernemen. Contactpersoon: Sonja Staring

Dordrecht • Voor een jongen (lichte verstandelijke beperking en ADHD) van 12 jaar, zijn we op zoek naar een vlotte, motiverende mannelijke vrijwilliger die het leuk vindt om met hem te gaan vissen of iets dergelijks. Graag op woensdagmiddag, zondag of na school-tijd (15.00 uur). Contactpersoon: Anne Nagtegaal

Dordrecht • Een lief jongetje (4, zeer slechtziend) zoekt een vrijwil-liger die eens in de week leuke dingen met hem wil ondernemen. Bij voorkeur op maandag of anders door de weeks na 16.00 uur. Graag iemand die actief dingen wil doen, maar zelf niet erg druk is. Conse-quent kunnen zijn is belangrijk. Contactpersoon: Karin van Vugt

Brielle • Een sociale motiverende en enthousiaste Brielenaar ge-zocht om samen met een dame van 75 haar netwerk uit te breiden. Iemand die gezellig mee gaat naar club zodat ze meer mensen leert kennen. Dit even voor een eerste duwtje in de rug. Interesse om met deze lieve vrouw aan de slag te gaan? Contactpersoon: Anke van Heusden

V R I J W I L L I G E R S V A C A T U R E S

Vrijwilligers gezocht!Bent u geïnteresseerd in één van de vacatures? Neem dan contact op met het Servicebureau van MEE Drechtsteden 078 750 89 00 of MEE Zuid-Hollandse eilanden 0181 33 35 07.

16