Landbouw-Economisch Bericht 2014

23 juni 2014

Petra Berkhout

Landbouw en economie

Landbouw en economie

Minder volume, hogere prijzen => stijging bruto productiewaarde primaire land- en tuinbouw tot 27,2 miljard euro

●Uitzondering is de rundveehouderij

Sectorinkomen 2,6 miljard, hoger dan in 2011 en 2012

Bijdrage agrocomplex aan economie en werkgelegenheid rond de 9%. Circa een derde o.b.v. buitenlandse grondstoffen

Belang deelcomplexen

Deelcomplex Toegevoegde waarde Werkgelegenheid

  2012 2012

Akkerbouw 31.4 26.2

Glastuinbouw 18.6 19.3

Opengrondstuinbouw 7.9 9.4

Grondgebonden veehouderij 24.5 27.4

Intensieve veehouderij 17.1 17.3

Visserij 0.7 0.4

Totale agrocomplex 100.0 100.0

a Gebaseerd op binnenlandse grondstoffen.

Bron: Agrarische input-outputtabel, bewerking LEI.

Landbouw en economie, vervolg

Inkomen uit bedrijf in 2013 gemiddeld 58.000 euro Licht gedaald ten opzichte van 2012, toen een relatief

hoog inkomen werd behaald Hoger dan de vijfjarige gemiddelden voor 2001-2005 en

2006-2010 Spreiding inkomens uit bedrijf is groot Van buiten bedrijf gemiddeld 21.000 euro

Inkomstenbronnen

Inkomen uit bedrijf vooral bepaald door de opbrengsten van land- en tuinbouwproducten

Ruim 8% opbrengsten uit niet-agrarische activiteiten en subsidies

●subsidies => vooral bedrijfstoeslagen. Gemiddeld ongeveer 22.000 euro

●voor melkvee- en akkerbouwbedrijven => 30.000 euro en 33.500 euro afkomstig uit toeslagen en subsidies (2012)

Spreiding inkomens

Spreiding tussen bedrijven, jaren en sectoren groot 2013 => leghennenhouders en glasgroentetelers, met

name tomatentelers, relatief sterk vertegenwoordigd bij de 20%-laagste inkomens

2013 => akkerbouwers en potplantentelers relatief sterk vertegenwoordigd bij de 20%-hoogste inkomens

In –en uitvoer 2013

Groei agrarische handel Invoer in totaal bijna 56 mrd. euro (+2%) Uitvoer in totaal ruim 83 mrd. euro (+5%)

Belangrijkste exportproducten EU: ●Vlees (7,45 mrd. euro);●Sierteeltproducten (6,7 mrd. euro)●Zuivelproducten (4,7 mrd. euro)●Margarine, vetten, oliën (4,1 mrd. euro).

Landbouw en milieu/dierenwelzijn

Milieudruk

Wisselend beeld

Voor broeikasgassen en ammoniak is doel in zicht dan wel bereikt

Gebruik bestrijdingsmiddelen neemt toe en is nu gelijk aan gebruik in 2000; in jaren ‘90 => halvering

●Volume productie nauwelijks gegroeid

Milieudruk - vervolg

Mest en mineralen vormen nog altijd grootste probleem

Druk op mestmarkt kan verder toenemen door groei melkkoeien en achterblijven mestverwerkingscapaciteit

●melkveestapel tussen 2011-2013 met 5,6% gegroeid (prognose PBL-studie was 9% in 2011-2020)

●groei al voor twee derde bereikt  

Structuurontwikkelingen

Structuurontwikkelingen

Totaal aantal bedrijven daalt tot 67.481 (-1,9%)●2000-2007 => jaarlijkse afname 3,3% ●vanaf 2007 => 2,1%

2000- 2014 (1ste kwartaal) circa 950 faillissementen (bijna 3% van totale daling aantal bedrijven)

●Bijna 90% in de plantaardige sectoren●In 2000-2014 was afname aantal bedrijven in de

plantaardige sectoren in 1 op de 10 gevallen het gevolg van een faillissement

Regionale structuurverschillen

Ruim de helft van de landbouwbedrijven in 2013 in de verstedelijkte regio’s

In sterk verstedelijkte regio’s snellere daling van het aantal landbouwbedrijven dan in de verstedelijkte en minder verstedelijkte regio’s

●relatief grote druk van andere functies op de landbouwgrond

Grondbeslag landbouw anno 2013 1,847 mln ha

Regionale structuurverschillen

Minder verstedelijkte

regio’s

Verstedelijkte regio’s

Sterk verstedelijkte

regio’s

Nederland

Aantal landbouwbedrijven, 201324.521 37.211 5.749 67.481

w.v. (%)

akkerbouw 25 14 14 18

opengrondstuinbouw 4 14 13 10

glastuinbouw 1 5 32 6

melkveehouderij 32 22 14 25

overige graasdieren 27 27 24 27

intensieve veehouderij 7 15 0 11

combinaties 4 4 2 4

Arbeid

In 2013 160.509 arbeidsjaareenheden (-2,2%)

Aandeel gezinsarbeid daalde in 1980-2013 van 84 naar 58%

Gezinsbedrijf (meer dan 50% gezinsarbeid) nog wel dominante vorm, dat blijft het ook

Land- en tuinbouwbedrijven naar aandeel gezinsarbeid per bedrijfstype, 2013

Bedrijfstype

Aandeel in totaal aantal bedrijven per bedrijfstype, 2013 (%)  

rechtspersoon < 50% 50-90% >= 90% akkerbouw 6 4 14 77 glastuinbouw 29 31 15 24 tuinbouw open grond 11 22 24 43 melkvee 1 1 15 82 overig graasdier 4 2 7 87

intensieve veehouderij 10 5 18 67 gecombineerd 4 5 16 75 totaal 6 6 14 74

Natuurbeheer

Op 1 januari 2013 58.800 ha onder agrarisch natuurbeheer; zo’n 16.000 ha binnen en een kleine 43.000 ha buiten de EHS

Lichte toename tov 1 januari 2012 (55.000 ha)

Beheer straks enkel via collectieven Van 161 ANV’s naar circa 40 collectieven =>

schaalvergroting Effectiviteit onder druk?

Vragen?