3. Het sociaal-economisch systeem

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 1

Sociaal-Economisch Systeem = Stelsel waarin regeringen in de economie ingrijpen om sociale ongelijkheid te houden of te veranderen

Er zijn er twee:

De Verzorgingsstaat De Nachtwakersstaat

3. Het sociaal-economisch systeem

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 2

In Nederland zijn we gegroeid van een Nachtwakerstaat naar een Verzorgingsstaat

Zie Civitas pagina 203 tot en met 206 voor het ontstaan van de Nederlandse verzorgingsstaat.

Opdracht: Noteer waarom en wanneer die in eerste instantie groeide en waarom en wanneer die inkromp(Goed te zien in de ontwikkeling van de collectieve sector, pagina 202)

3. Het sociaal-economisch systeem

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 3

De grootte van de collectieve sector geeft aan of we in een NS of een VS leven:Als er veel quasi-collectieve goederen en diensten zijn en er zijn veel of hoge uitkeringen, is de collectieve sector groter

Het lichte gebied is de overgang tussen deze twee sociaal-economische systemen

AE VOP

VS NS

4. Typologie van Verzorgingsstaten

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 4

AE VOP

Er zijn drie subsystemen

A Het Rijnlandse modelB Het Scandinavische modelC Het Angelsaksische model

A B C

4. Typologie van Verzorgingsstaten

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 5

De sociaal-economische subsystemen

• Het Rijnlandse model is een sterke verzorgingsstaat. Het heeft deze naam gekregen omdat het te vinden is in de landen waar de Rijn door of langs stroomt. • Het Scandinavische model: korte maar hoge uitkeringen, om mensen te simuleren te werken. In Noord-Europa• Het Angelsaksische model staat wat meer naar rechts in de gemengde economie. Hier een minimale verzorgingsstaat. Bedrijven moeten zo min mogelijk worden belast. In Engelssprekende landen

4. Typologie van Verzorgingsstaten

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 6

AE VOP

Stake-holders Share- holders Ondernemingsmodellen:

Het stakeholdersmodel houdt in dat bedrijven de belangen van hun werknemers meer nadruk moet geven dan die van hun aandeelhouders. Bedrijven zouden zich volgens het stakeholdersmodel bezig moeten houden met de lange termijn. Dit past meer in het Rijnlandse model.

Het shareholdersmodel houdt in dat bedrijven de belangen van hun aandeelhouders scherp in de gaten moeten houden. Managers zouden zich moeten richten op winsten op korte termijn. Dit past in het Angelsaksische model

4. Typologie van Verzorgingsstaten

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 7

AE VOP

A B C

De stromingen en hun opvattingen over de verzorgingsstaat

5. De Nederlandse VOP en VS

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 8

Zie pagina 210 en 211

- Organisaties FNV en CNV- Hun waarden- Waar houden ze zich mee bezig?- Hoe doen ze dat ( oa CAO- Arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden

De vakbonden

5. De Nederlandse VOP en VS

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 9

Zie pagina 211 en 212

Het VNO-NCW

- Belangen- Ondernemingsraad en CWI- Waar houdt het zich mee bezig- Middelen - Stichting van de Arbeid en SER

Werkgeversorganisaties

5. De Nederlandse VOP en VS

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 10

De overheid

Zie pagina 212

- Doelen van het overheidsbeleid, oa welvaart- Sociale Zekerheid: sociale verzekeringen en sociale voorzieningen- Waarden- Verschillende rollen

11

Dit bedoelen we niet met het Poldermodel.

5. De Nederlandse VOP en VS

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10

12

5. Het Nederlandse Model

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10

Het Poldermodel

De systemen De subsystemen

Het economische systeem

VOP-systeem De Gemengde Economie

De politiek-economische cultuur

Een Overleg-cultuur

Het sociaal- economische systeem

Verzorgingsstaatsysteem

Het Rijnlandse model

13

5. De Nederlandse VOP en VSEnkele termen verklaard

We kunnen de SE ook gebruiken om belangrijke beleidstermen in één klap duidelijk te maken

privatisering

nationalisatie/socialiseringvermaatschappelijking

verstatelijking

liberalisering

vermarkting/commercialisering

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10

14

5. De Nederlandse VOP en VSDe drie sociaal-economische

denkmodellen

We kunnen nu onze kennis van dit hoofdstuk gebruiken om op een rijtje te krijgen hoe de verschillende stromingen en partijen denken over economische en sociaal-economische problemen.

Deze kunnen samengevat worden in drie soorten visies:

Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10

Het linkse denkmodel Het rechtse denkmodel

Het confessionele denkmodel

15Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10

Civitas bladzijde 215: