KaliumBob Zietse,

internist-nefroloog

Kalium in het Paleo dieet

Dagelijkse kaliumbalans

Postprandiale translocatie van Kalium

Regulatie Renale Kalium Excretie

Regulatie renale K+ excretie

1. Aldosteron 2. Distale flow

Wat bepaalt of er K excretie plaatsvindt?

Distal delivery van Natrium en

distal flow

Aantal ENaC kanalen en hun

“open probability”

(mineralocorticoid effect)

Negatief voltage in CNT/CCD

Niet reabsorbeerbare anionen in

het tubulus lumen; b.v. Bicarb

+

Feedback & feedforward

Greenlee et al., Ann Intern Med 2009

Relatie

kalium balans

en

volume balans

Tegengesteld effect van flow en ENaC

Hypokaliemie

Symptomen hypokaliëmie

Spier

• Spierzwakte

• Ileus

• Rhabdomyolyse

• Respiratoire insufficiëntie

• Paralyse

Hartgeleiding

• U-golf, ST-depressie, QT

• PAC’s, PVC’s

• Tachycardie

• AV-blok

• Ventrikelfibrilleren

Oorzaken hypokaliëmie

1. Shift

2. Extrarenaal kaliumverlies

3. Renaal kaliumverlies

Is er sprake van shift ?

Differentiatie hypokaliëmie

• Urine kalium

• Aanwezigheid hypertensie

• Wat is de [Mg]

• Zuur-base status

• Urine chloor

Urine kalium

Lin et al., Arch Intern Med 2004

Spot urine K Spot urine K / kreatinine

Aanwezigheid hypertensie

Hyperaldosteronisme

• Sporadisch

• Familiair (types I – III)

Pseudohyperaldosteronisme

• Apparent mineralocorticoid excess (11ßHSD)

• Syndroom van Liddle

• Activerende mutatie mineralocorticoïd receptor

Overig

• Nierarteriestenose

• Syndroom van Cushing (ectopisch ACTH)

Wat is de [Mg]?

Subramanya et al., Clin J Am Soc Nephrol 2014

K+

Effect zuurbase balans op de K+ secretie in de nier

alkalose

intracellulair

K overschot

+

K+

H+

Hypokaliemie

Hypokaliemie

K+ ↓

H+ ↓

Hyperkaliemie

Symptomen hyperkaliëmie

Hyperkaliëmie

Oorzaken hyperkaliëmie

1. Shift

2. Minder filtratie

3. Minder secretie

Differentiatie hyperkaliëmie

• Hemolyse?

• Trombo- of leukocytose?

• Celverval?

• Nierfunctiestoornissen?

• Zuur-base status?

Pseudo!

Renine

Angiotensine II

Aldosteron

Angiotensine I

Spironolacton

ACE-remmer

Co-trimoxazol

Na+

K+

H+

Serum K+

GFR ↓

Behandeling hyperkaliëmie: waarom?

• Bedreigt de patiënt acuut (minuten, uren)

• Bedreigt de patiënt chronisch (dagen)

• Wil RAAS-blokker eigenlijk niet stoppen

Behandeling hyperkaliëmie: hoe?

Renale excretie

• Infuus

• Lisdiuretica

• Fludrocortison

Extracorporeel

• Hemodialyse

• Hemofiltratie

“Oude” binders

• Natriumpolystyreensulfonaat

• Calciumpolystyreensulfonaat

Shift

• Insuline

• Bicarbonaat

• (Salbutamol)

• (Noradrenaline)

Nieuwe binders

• Zirconium

cyclosilicaat 9 (ZS-9)

• Patiromeer

Effectiviteit behandeling

Blumberg et al., Am J Med 1988

Orale kaliumbinders ?

• 123.391 patiënten

• 2194 patiënten SPS

• 82 darmnecrose

• 0.14% vs. 0.07%

• NNH = 1395

Watson, 2012

Lepage et al., Clin J Am Soc Nephrol 2015

Patiromeer

Bakris et al., JAMA 2015

ZS-9: acute effecten

Kosiborod et al., JAMA 2014