Jongeren over politiek

Bram Spruyt & Filip Van Droogenbroeck

Vakgroep Sociologie – Vrije Universiteit Brussel

Achtergrond: 3 tendensen

• Tendens 1: Bezorgdheid over politieke kennis en betrokkenheid bij jongeren

• Tendens 2: Discussies over het verlagen de stemgerechtigde leeftijd

• Tendens 3: Algemene discussie over organisatie democratie

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 2

Onderzoeksopzet

• De groei naar politieke volwassenheid

• Relevante sociale verschillen

• Vergelijking 2006 – 2013

• Basis: JOP-monitor 3 (postenquête)

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 3

Bestudeerde kenmerken

Politieke interesseZelf ingeschatte politieke competentie

Politieke machteloosheidPolitiek populisme

Alternatieve politieke participatie

Geldige stemintentieHouding tegenover de opkomstplichtGaan stemmen indien het niet verplicht was

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 4

Politiek interesse en (zelfingeschatte) competentie

Enkele voorbeelden

•27,4% leest soms over politiek

•55% zapt weg indien er op tv een politieke discussie

•48,5% is niet geïnteresseerd in politiek

•38% akkoord met de stelling dat men over de politieke thema’s waarover gepraat wordt een mening heeft

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 5

Politieke interesse en zelfingeschatte competentie naar leeftijd

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 6

Politieke machteloosheid

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 7

Items% (Helemaal)

akkoordEr stemmen zoveel mensen bij verkiezingen dat mijn stem er niet toe doet

22.1

De politieke partijen zijn alleen maar geïnteresseerd in mijn stem en niet in mijn mening

55.5

Van zodra ze verkozen zijn, voelen de meeste politici zich te goed voor mensen zoals ik

40.4

Stemmen heeft geen zin. De partijen doen toch wat ze willen.

37.4

Politieke machteloosheid

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 8

Politiek populisme

• ‘People centrism’ component– Het gezond verstand van de mensen is het enige waar

politici rekening mee dienen te houden: 20% akkoord

– De mening van gewone mensen is veel meer waard dan die van experten en politici: 39% akkoord

• ‘Anti-establishment’ component– De gevestigde elites en politici hebben de gewone mensen

als vaak bedrogen: 53,5% akkoord

– Politici houden te weinig rekening met de mening van de gewone man en vrouw: 60,3% akkoord

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 9

Politiek populisme

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 10

Alternatieve politieke participatie

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 11

% 2006 % 2013 

Over politiek gepraat met vrienden, familie, collega's… 68.3 65.2Een goed doel financieel ondersteund 50.5 44.2Een product (van een bepaald bedrijf of uit een bepaald land) geboycot (bewust niet gekocht omdat je problemen hebt met het bedrijf, het land of de manier waarop het gemaakt is)

11.8 15.9

Een product gekocht juist omdat het op een milieu- of diervriendelijke manier gemaakt is of omdat je garanties krijgt dat het in goede arbeidsomstandigheden gemaakt is

36.1 35.1

Een petitie ondertekend (ook via internet) 49.7  Een petitie ondertekend op papier   16.0Een petitie ondertekend via internet   18.7Een protestactie of steunbetuiging gesteund op facebook door te ‘liken’ of the ‘sharen’

  43.1

Bewust minder afval geproduceerd door een herbruikbare tas of verpakking te verkiezen

  52.0

Stemmen

• Geldige stemintentie: 74,8%

• Stemt ook zonder de opkomstplicht: 58,8%

• Behouden stemplicht?– Afschaffen: 24,2%

– Behouden: 47,6%

– Geen mening: 28,2%

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 13

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 14

Jongeren over politiek: Sociale verschillen

• Beperkte genderverschillen

• Consistente en relatief grote opleidingsverschillen

• Consistent (maar vaak slechts zwak significant) verband met religieuze betrokkenheid

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 15

Besluit: Jongeren over politiek

• Verschuivingen over de tijd klein

• Kritisch, maar niet anti-politiek

• Rol leeftijd

• Sociale verschillen: duidelijke opleidingsverschillen

Sociologie II – Hoofdstuk 1712/04/23 | pag. 16