Sociotherapeutische leefmilieus:

toepassing in de V&V sector

Kenniscentrum Archipel

Hermine de Bonth, gz-psycholoog

Anouk van Tiel, gz-psycholoog en functieleider leefmilieus

Inhoud • Functieprogramma Sociotherapeutische

leefmilieus

• Wat zijn leefmilieus?

• Oefening cliëntprofiel

Functieprogramma leefmilieus

Kenniscentrum Archipel

• Oprichting Kenniscentrum

• Diverse zorg en functieprogramma’s in ontwikkeling

• Functieprogramma: Sociotherapeutische leefmilieus

Het begin

2005

start leefmilieus Kenniscentrum Archipel landrijt;

- Doelgroep: pg+ en gerontopsychiatrie

- Aanleiding: omgaan met probleemgedrag

2010

expertteam leefmilieus samengesteld om het functieprogramma te schrijven, ontwikkelen scholing, ondersteunen bij implementatie, pr

Wat zijn sociotherapeutische leefmilieus?

Oorsprong

Psychiatrie:

forensisch / organische psychiatrie

b.v. ZOP GGZE

Basis leefmilieuconcept

Onderverdelen in groepen: • Cliënten • Medewerkers

Samenhangend aanbod: • Zorg • Behandeling • Benadering • Dagbesteding • Huisvesting

Leefmilieus

Leefmilieus

• Stimulerend

• Structurerend

• Beschermend

• Begrenzend

Stimulerend leefmilieu

Kernbegrippen

Zelf doen

Samen / groep

Prikkels

Uitdagen

Maatschappij

Cliënt

• Graag actief en in contact

Medewerker

• Begeleiding met handen op de rug

Stimulerend leefmilieu

Structurerend leefmilieu

Kernbegrippen

Balans rust en activiteit

Structuur

Individueel of kleine groep

Cliënt

• Eigen gang gaan en duidelijkheid nodig

Medewerker

• Structureren en bijsturen

• Empathisch directief

Structurerend leefmilieu

Beschermend leefmilieu

Kernbegrippen

Toedekken

Veiligheid

Rust

Huiskamer sfeer

Mogen

Cliënt

• Kwetsbaar

• Behoefte aan rust

Medewerker

• Zorgend

• Toedekkend

Beschermend leefmilieu

Begrenzend leefmilieu

Kernbegrippen

Begrenzen probleemgedrag

Individueel

Moeten

Tolerantie

Cliënt

• 1 op 1 contact

• Snel in conflict

Medewerker

• Empathisch directief

• Begrenzen

Begrenzend leefmilieu

Leefmilieu schema Kernbegrippen Cliënt Medewerker

Stimulerend leefmilieu

Zelf doen

Prikkels

Uitdaging

Maatschappij

Samen / groep

Actief

Zinvol bezig zijn

Contacten

Begeleiding met handen op de rug

Stimuleren

Activeren

Samen met cliënt

Structurerend leefmilieu

Balans rust en activiteit

Structuur

Individueel of kleine groep

Basis structuur

Eigen gang gaan

Duidelijkheid

Structureren

Consequent

Bijsturen

Empathisch directief

Beschermend leefmilieu

Veiligheid

Rust

Sfeer

Mogen

Kleine groep

Kwetsbaar

Angstig

Rust

Zorgend

Toedekkend

Overnemen waar nodig

Begrenzend leefmilieu

Grensoverschrijdend

Moeten

Weinig prikkels

Individueel

1 op 1 contact

Snel in conflict

Op zichzelf

Begrenzen

Empathisch directief

Veiligheid waarborgen

Wat levert het op?

Cliënten:

• Verminderen probleemgedrag

• Verbeteren groepsdynamiek

• Cliënten worden minder snel overvraagd of overprikkeld

• Minder dwaalgedrag

• Minder z.n. medicatie

Team:

• Expertise van medewerkers wordt adequater ingezet

• Bewuster begeleiden en behandelen

• Bewust werken vanuit een belevingsgerichte visie

• Teambuilding

Toepassing leefmilieus

Binnen Archipel

• Ervaring met toepassing van de leefmilieus bij de doelgroepen JD / GP / PG / PG plus / NAH binnen verpleeg én verzorgingshuis.

• In ontwikkeling: dagbehandeling / gespecialiseerde somatische verpleeghuiszorg (bv revalidatie, jongeren)

Oefening ‘cliëntprofiel’

Doel

• Leren differentiëren van cliënten in de verschillende leefmilieus.

Opdracht

• Lees de volgende zes uitspraken van cliënten

• Welke uitspraak hoort bij welk leefmilieu?

• Gebruik het leefmilieu schema als hulpmiddel

Uitspraken van cliënten

1. ‘Ik raak snel in conflict met mijn omgeving’

2. ‘Ik hou van gezelligheid en mensen om me heen’

3. ‘Ik geniet van de rustige sfeer in de huiskamer’

4. ‘Ik wil mijn eigen gang gaan, soms sluit ik aan bij een groepje’

5. ‘Ik word bang als het te druk is of als ik fouten maak’

6. ‘Ondanks mijn ziekte en ik graag actief bezig’

Schema leefmilieus Kernbegrippen Cliënt Medewerker

Stimulerend leefmilieu

Zelf doen

Prikkels

Uitdaging

Maatschappij

Samen / groep

Actief

Zinvol bezig zijn

Contacten

Begeleiding met handen op de rug

Stimuleren

Activeren

Samen met cliënt

Structurerend leefmilieu

Balans rust en activiteit

Structuur

Individueel of kleine groep

Basis structuur

Eigen gang gaan

Duidelijkheid

Structureren

Consequent

Bijsturen

Empathisch directief

Beschermend leefmilieu

Veiligheid

Rust

Sfeer

Mogen

Kleine groep

Kwetsbaar

Angstig

Rust

Zorgend

Toedekkend

Overnemen waar nodig

Begrenzend leefmilieu

Grensoverschrijdend

Moeten

Weinig prikkels

Individueel

1 op 1 contact

Snel in conflict

Op zichzelf

Begrenzen

Empathisch directief

Veiligheid waarborgen

Einde