Identiteit en diversiteit: een ethisch perspectief

Overzicht • Identiteit in opmars

• Identiteit en diversiteit

• Van tegenstellingen tot kruispunten

• Essentie en strategie: vorm geven aan praktische humaniteiten

1. Identiteit in opmars • Identity matters

• Identeit, cultuur en migratie

• Identiteit als probleem

• Identiteit als oplossing

Identity matters • Van extreem tot mainstream?

• Controversieel?

• Ideologische leegte?

• Left-wing neo-liberalism?

• Collectief narcisme?

Cultuur en migratie • The multiculturalist misunderstanding (K.A.

Appiah)

• Cultuur versus levenstijl • The Politics of Nostalgia

• Multiculturalisme gevolg van feitelijk homogeniteit

Assimilatiedwang gevolg feitelijke diversiteit

Identiteit als probleem • ‘ik kom uit … en daar ben ik trots op’

• Romantisch altruïsme, diversiteit als norm

• Teloorgang van de nationale eenheid en Franse cultuur

• Identiteitsdenken als oorzaak van sociale ongelijkheid, radicalisering, seksisme, onbeschoftheid, …

Identiteit als oplossing Pleidooi voor gehechtheid aan de nationale identiteit en cultuur

Politics of Nostalgia?

Verlichting: cultuur van de mensheid?

Universalisme of etnocentrisme?

De ‘community question’ – open en gesloten gemeenschappen

2. Diversiteit• Een gecontesteerd concept

• Meetbare en substantiële diversiteit

• Gelijkheid en diversiteit

• Queer: identiteit als divers

Een gecontesteerd concept Monty Python - Life of Brian – https://www.youtube.com/watch?v=jVygqjyS4CA

You are all individuals. Yes, we are all individualsYou are all different, Yes, we are all different, No, I’m notSstt!

• Utilitaire diversiteit • Emancipatorische diversiteit

• Erkenning als gevolg van miskenning

• Identiteit als gedeelde ervaring • Identiteit als constructie

Meetbare en reflexieve diversiteit • Meer meetbare diversiteit

(aantallen) is een voorwaarde maar volstaat niet om structuren en visies te veranderen die ongelijkheden creëeren

• Aantallen, denken, instellingen

• Kritische reflectie op en verzet tegen dominante normen en priviligerende structuren

Gelijkheid en diversiteit• Gelijkwaardigheid via erkenning van

gelijkheid (= gelijke rechten, gelijke behandeling)

• Gelijkwaardigheid via erkenning van verschil (= gelijke kansen, positieve actie)

• Gelijkwaardigheid via deconstructie van dominante normen en categorieën

Queer – identiteit als divers • Voorbij categoraal denken (cf.

doelgroepenbeleid): hybride identiteitsconstructies

• Voorbij essentialistisch denken: ambigue, variabele identiteitsconstructies

3. Van tegenstelling tot kruispunten

Gender, ‘race’, klasse“As children we realized that we were different from boys and that we were treated differently. For example, we were told in the same breath to be quiet both for the sake of being "ladylike" and to make us less objectionable in the eyes of white people.

(…)

We believe that sexual politics under patriarchy is as pervasive in Black women's lives as are the politics of class and race. We also often find it difficult to separate race from class from sex oppression because in our lives they are most often experienced simultaneously. “

The Combahee River Collective, 1977

Verwevenheid van deelstrijden

De andere vraag stellen

• “The way I try to understand the interconnection of all forms of subordination is trying a method I call ‘the other question. When I see something that looks racist, I ask ‘where is the patriarchy in this?’ When I see something sexist, I ask ’Where is heterosexism in this?’ When is see something that looks homophobic, I ask ‘where are the class interests in this?” (Matsuda, 1993)

Intersectionaliteit versus diversiteit

• “the idea of intersectionality as a moment of resistance to mainstream erasure of inequalities has been converted into the idea of ‘diversity’ understood as a positive, albeit neoliberal approach to social inclusion” (Myra Marx Ferree)

Nieuwe vormen van solidariteit • Verwevenheid van racisme,

seksisme, homofobie, classisme

• Gelijkaardige processen en ervaringen van uitsluiting, onderdrukking & othering

• Solidariteit als strijd tegen privileges niet op basis van verschillende identiteiten

De ‘master’s tools’ in vraag stellen

Van ’achtergestelde groepen’ naar erkenning van privileges

https://www.ted.com/talks/michael_kimmel_why_gender_equality_is_good_for_everyone_men_included#

4. Essentie en strategie • Identiteit als normatieve constructie

• Identiteitsdenken kritisch benaderen in functie van menselijke waarden als emancipatie en democratie

• De relatie zelf-ander - ik ben wat de ander niet is, ik ben niet wat de ander is - herdenken

Kritische humaniteiten • Differentiedenken: voorbij singuliere

identiteiten en binaire dichotomieën

• Praktische humaniteiten: begrenzing van het te ‘dikke ik’ dooheen kritisch-geëngageerde verbindingen

• Nieuw burgerschap, open, creatief, humoristisch, wederkerig, baldadig, sensueel, …