1

Grensoverschrijdendsamenwerken,uitdaging,ofnoodzakelijkkwaad?

Vangrensoverschrijdendnaargrensoverstijgendsamenwerken

MaryvanBoxtel&MaaikevanWalstijn

Altientallenjarenhoudenweonsbezigmetorganisatievraagstukken.Vraagstukkendieindebasisveelalgaanoversamenwerken.Toenwebegonnenginghetvooraloversamenwerkenmetelkaarbinnenteams,tussenteamsenafdelingenenvrijwelalleenbijfusieswerddeorganisatiegrensoverschreden.Datisveranderd.Vraagstukkenwordencomplexer,hetaantalbetrokkenenbijeenvraagstukwordtgroterenoveralwordensamenwerkingsverbandenopgestart.Sommigezijnsuccesvol,anderevoelenalseennoodzakelijkkwaad.Metditinonsachterhoofdzijnweopzoekgegaannaarantwoordenopdevraag:watmoetenwedoenomgrensoverschrijdendsamenwerkensuccesvollertemaken?Bijhetbeantwoordenvandezevraagrichtteonzefocuszich,omverschillenderedenen,opgemeenten.Degemeenteheefteengeheeleigendynamiek:degemeenteraadalstoetsendorgaan,hetcollegealsbestuurder,degemeentesecretarisenerzijdsalsadviseurvanhetcollegeenanderzijdsalsdirecteurvandeambtelijkeorganisatie,hetMTalsmanagersvandeorganisatieendeprofessionalsdeelsbeleidsadviseursendeelsuitvoerdersvanhetcoalitieakkoord.In2014koos53,8%vandeNederlandsebevolkinghungemeenteraadsleden.Daarmeelijktdezekiezersgroepvooralleburgershetrechtverworventehebbenomvanallestemogenverwachtenvandegemeente;vandevuilnisophaaldienst,groenvoorziening,paspoorten,subsidies,uitkeringen,werkgelegenheid,bestemmingsplannen,financieringvanaanpassingenenthuishulpetcetera.Ditnaastdezakenwaarvanwealsburgerhelemaalgeenweethebben.Bijditallesverwachtenwijnatuurlijkweldatonzevragensnelbeantwoordwordenendegemeentelijkebelastingenlaagblijven.Daarbijrakenergeregeldburgersteleurgesteldengaandaaroveringesprekmetelkaar,mettoegankelijkeraadsledenenbekendewethouders.ZeventilerenhunmeningengraagopFacebook,twittereneroverofzettenhetindekrant.Deze‘incidenten’wordenweeronderwerpvandebatinderaad,hetcollege,hetMT,ennogvoordatereenoplossingis,dienthetnieuweincidentzichalweeraan.HeleafdelingenCommunicatiehoudenzichbezigmethetreagerenopenvoorkomenvanincidenten.Omhetgeheelnogcomplexertemaken,hebbengemeentenhetmomenteelextrazwaar,dooralleveranderingendiegaandezijn.Veranderingendieonsallemaalraken;deburgers,deprofessionalsendebestuurders.Zowaartnuhet‘transitiespook’doorgemeenteland:op1Januari2015wordenalletakendiehorenbijhetsociaaldomeinvanuitdelandelijkeoverheidovergeheveldnaardegemeenten.Omhiernogwatdrukoptezetten,valtditsamenmet15%kortingopdehuidigebudgetten.Detijddatbomentotaandehemelgroeidenendeoverheidzichopsteldealseenverzorgendeouderisvoorbij.Deburgerzalmeerregiemoetenvoerenoverzijneigenvraagstukken,deoverheidfaciliteert.Ditvraagtnietalleenvanonsallemaaleenenormeparadigmashift,

2

maarookeenanderemaniervanorganiseren.Immers,bestaandestructurenwordenopengebroken,grenzenwordenverlegdendiffuser.Ministeries,colleges,ambtenaren,consultants,allemaalzijnwebezigmetdevraaghoeweditinhemelsnaamvoorelkaarmoetenkrijgen.Niemandheeftdeoplossing,geenenkelegemeentekanhetalleen.Duswordterheelveelgesprokenenoverlegdbinnengemeentenentussengemeenten,metentussenzorgaanbieders,burgersenanderebetrokkenen.Aandeoverlegtafelsschuivensteedsmeerverschillendepartijenaan.Deoverleggenwordenmeerofmindergeformaliseerdtotsamenwerkingsverbanden,metnamenals:bewonersraad,wijkraad,buurtzorg,socialewijkraad,gebiedsteam,SWVDeLangstraat,RegiooverlegRivierenlandetc.Steedsmeerzaleromtotresultaattekomen,metanderepartijen,overheteigendomein,overdeeigengrenssamengewerktmoetenworden.Maarhoedoejedateigenlijk?Zijnersamenwerkingsverbandenwaargoederesultatengeboektworden;enzoja,watzijndaarvandewerkendeprincipes?Metzevencollega’szijnwehetveldingegaanom-mooieenmindermooie-verhalenoptehalenenhandvattentevindenvoorsuccesvolgrensoverschrijdendsamenwerken.Wespraken21betrokken,bevlogenbestuurdersenambtenaren,dieopeenopenenenthousiastemanierverteldenoverhunwerkendeuitdagingenwaarvoorzijstaan.Geennegentotvijfmentaliteit,integendeel.Demeestenvervullenhunberoepvanuiteenroeping,ookalvoelteenenkelingzicheenroependeindewoestijn.

Waarzochtenwijeenantwoordop?Hetvraagstukdatonsintrigeertishetvraagstukvande‘grensoverschrijdendesamenwerking’.Ditiseenbekendthemabinnendeveranderkundewaardefocusligtopdíesamenwerkingenwaarbijdegrenzenvanheteigenvakgebied,deafdeling,deorganisatieoverschredenworden.Ditisvooralinteressantomdatdesamenwerkingspartnersdanechtgeconfronteerdwordenmetverschilleninopvattingen,werkwijzen,belangenenexpertise(A.VanStaveren,2007).Terugvallenop“zodoenwijdathieraltijd”,isernietmeerbij.Deuitdagingisomoverdegrenzenvandeeigendisciplinesengewoontenheentekunnenstappenendeanderwerkelijkte‘ont-moeten’.Hetheeftevengeduurdvoordatweeruitwarenwatpreciesonsonderzoeksgebiedzoumoetenworden,wantiedervanonshadzozijneigeninteresses.ZohaddeééngrotebelangstellingvoorgemeenteAvanwegedeinteressantesamenwerkingmetburgersophetgebiedvansocialeinnovatie,zagdeandervooraldesamenwerkingtussengemeenteX,YenZalsinteressantonderzoeksgebiedenwildeweereenandervooralhetsamenspeltussenhetcollegeendeambtelijkeorganisatiebijgemeentesD,EenFonderhetvergrootglasleggen.Uiteindelijkhebbenwehetheelpragmatischaangepakt,iedereengingingesprekmeteenbestuurder,dietoegankelijk,wijsen/ofinspirerendwas.Devraagwaarwijeenantwoordopzochtenwas;

Watmaaktingemeenteland,deenesamenwerkingtoteengedwongenhuwelijkendeanderetoteensuccesvollerelatie?Watzijndeingrediëntenvansuccesvolgrensoverschrijdendsamenwerken?

3

OnzeaanpakTijdensdegesprekkenhebbenweervoorgekozenomonzegesprekspartnersnietvantevorenalopeenspoortezettenvaninterne-ofjuistintergemeentelijkesamenwerking.Ookhebbenwenietgevraagdnaarspecifiekesamenwerkingspartnerszoalsderaad,schoolbesturenofbuurtgemeentes.Onzestartvraagwassteeds:“Alsikjevraagnaareeninjouwogenbelangrijkgrensoverschrijdendsamenwerkingsverband,watisdanheteerstevoorbeeldwaaraanjedenkt?”Hetantwoordopdestartvraagwerdzohetonderwerpvanhetgesprek.Ookzijnwenietspecifiekopzoekgegaannaargeslaagdeofmindergeslaagdesamenwerkingsvoorbeelden.Degesprekspartnerwerdgevraagdhetgenoemdesamenwerkingsvoorbeeldteclassificerenals‘constructief’of‘niet-constructief’enpasdaarnazijnwegaanverdiepenlangsdevragen:watmaaktdezesamenwerkingsuccesvol,ofwatzouernueigenlijkvoornodigzijn(geweest)omdesamenwerkingverdertehelpen?

Foto1:Tijdenshetinterviewgebruiktenwesysteemkaartjesomhetspeelveld,metdaarindebetrokkenpartijen/samenwerkingspartnersendeplekdiezijvervullenzichtbaartemaken.Dezewaarderendeonderzoeksbenaderingheeftgoedgewerktendegesprekkenwarenstukvoorstukinspirerendenopen.Opdestartvraagisenerzijdsheelverschillendgeantwoord;Nueensginghetgesprekoverdesamenwerkingmeteenanderegemeenteofeenfusie,danweerovereengroteregionalesamenwerking,maarooksamenwerkingentussendegemeentelijkeorganenendeburgers,zijnaandeordegekomen.Anderzijdshaddenallevoorbeeldenmetelkaargemeendatzegingenoversamenwerking,waarbijmeerdereendiversepartijenbetrokkenwaren.Ditmaaktesuccesvolle,maarookminderfraaievoorbeeldenvansamenwerkingzichtbaar.Erwarenafgerondeverhalenmaarookrafeligeverhalen:verhalendienognietafzijn,dienogwachtenopeenvervolgofduiding.Nadatalleinterviewsgehoudenwarenenuitgewerkt,isdeanalyseuitgevoerddoordetweeauteursvanditartikel.Ookditwaseeninteressantevormvangrensoverschrijdendesamenwerking:eenorganisatieadviseurdiehoudtvansorterenenrubricerenendanliefstopeenzoobjectiefmogelijkemanier.Samenmeteenveranderkundigedie‘hetmateriaalwillatenspreken’,alleszelfdoorhaarhandenwillatengaanenobjectiviteitbijvoorbaatuitsluit.Natuurlijkzijnweersamenuitgekomen,ookalkondenwetijdensonzegesprekkendesuccesfactorenvanonzesamenwerkingnognietduiden.Achterafkunnenwezeggen,datweonbewustbekwaamwaren.

4

WehebbenalledataingevoerdinKwalitan1endeuitkomstenvelemalendooronzehandenlatengaan.Zowerdduidelijkdatdegeïnterviewdenlosvanelkaardezelfdefactorenbenoemdendiecruciaalzoudenzijnineensamenwerkingsverbandendezepositiefofnegatiefbeïnvloeden.WehebbenboekenenartikelenoversamenwerkengelezenmaarookdiscussiesgevolgdindeLinkedin-groepBinnenlandsBestuur(44.208leden).Indezegroepwordendiscussiesgevoerdoveraanbestedingen,regionalesamenwerking,zwembaden,bezuinigingenennatuurlijkoverdetransities.Omtetoetsenofweopdejuistewegzaten,hebbenwetenslotteallegeïnterviewdennogeenvragenlijsttoegestuurd.

DeonderzoeksresultatenUitdedatakomenzesgeneriekeinvalshoekennaarvorendiegrensoverschrijdendsamenwerkeningemeentes-positiefofnegatief-beïnvloeden:

1. Inhoud2. Systemen3. Belangen4. Vertrouwen5. Competenties6. Succesfactoren

1.InhoudSamenwerkenisnatuurlijknooiteendoelopzich;erwordtsamengewerktmeteenbepaalddoel.Deinvalshoekinhoudgeeftantwoordopdevraagwaaromereigenlijkwordtsamengewerkt?Hetkanhiergaanoverhetbouwenvaneennieuweinfrastructuur,hetherinrichtenvaneengebied,datdegemeentegrensoverstijgt.Ofovermeermensenaanhetwerkkrijgen,hetbeperkenvanoverlast,etc.Delaatstejarenishierookdezgn.‘participatiesamenleving’aantoegevoegd:deoverheidtreedtterug,deburgeriszelfverantwoordelijkvoorzijnofhaarlevenskwaliteit.Voorgemeentesbetekentditmeersamenwerkenmetburgers,diezichverenigeninbewonersverenigingen,wijkradenetc.Deinhoudvarieerthiervanhetverplaatsenvandebibliotheek,hetinrichtenvaneentijdelijkeleegstaandgebouw,hetherinrichtenvanvrijkomendgebied,tothetinstellenvaneenburgerwacht. ‘Samenwerkeniseenmiddel,geendoel.Jekiestdeinhouduitwaaropjedoorsamenwerken winstkuntbehalen.Hetgaatomschaalvergrotingtendienstenvanschaalverdieping’.

2.SystemenSystemenwordeninhetlevengeroepenalsantwoordopdevraag:Hoeorganiserenwehet?Hierspelenkwestiesalsstrategie,hetdemocratischespeelveld,budget,sturing,verdelingvantaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdheden,opdrachtgeverschap,machtenprocedures.

“Erzijnheellangstructuurdiscussiesgevoerd,overzeggenschap,welkebevoegdhedenerzijn.Ditisallemaalvastgelegdineennotitiewaarindestructuurisvastgelegd.Wiegaatwaarover”

1Kwalitaniseensoftwaretoolvoorhetuitvoerenvankwalitatieveanalyses.Allerleisoortengegevenszoalsteksten,afbeeldingen,geluidsfragmentenenvideofragmentenkunnenhiermeewordengeanalyseerd.

5

Hoehetgeorganiseerdwordt,zoudeinhoud/hetdoelvandesamenwerkingmoetenondersteunenendezeidealiterookgemakkelijkermoetenmaken.

‘’Deburgermoetgeenlasthebbenvanhoewijhetdoen,hijmoetalleenmaarprofijthebbenvandesamenwerking”

3.BelangenSamenwerkengaataltijdgepaardmetbelangen.Bijdeinvalshoekbelangengaathetzoweloverdepersoonlijkealsoverdegezamenlijkebelangen.Persoonlijkebelangengaanovervragenals:Watwilikwelenwatwilikniet?Zeerlegitiemevragendieeeniedervanons,zichzelfregelmatigstelt.Hierspelenzakenalspersoonlijkedrijfverenenovertuigingen,geloofindeeigenidentiteitencultuur,passie,hetervarenvaneenpersoonlijkesenseofurgencyenhetzienvankansenenmogelijkheden. “Hetgaatoververdelingvandetaartwaardoorweaandeinhoudniettoekomen. Bestuurderskunnenhunbelangnietoverstijgen,diezittenvastaaneigenbelangen”Bijgedeeldebelangengaathetjuistomvragenals:Wathebbenwesamen,waarinkunnenweelkaarvinden,wiezoudenwesamenkunnenzijn?Hierspelenonderwerpenalsbezuinigingen,hetmoetenvoldoenaanwettelijkekaders,wederzijdseafhankelijkheid,zorgvoormedewerkers,samensterkerstaanenoverleven.Eengezamenlijkervarensenseofurgencylijkteenbelangrijkesuccesfactortezijn. ‘Natuurlijkvoelendeinstellingenzichgedwongenomzichhieraantecommitteren. Anderskomenzebuitenspeltestaanenverliezenzefinanciering’Deonderzoeksresultatenlogenernietom.Alsheteigenbelanggroterisdanhetgezamenlijkebelang,makenzakenalsego,maarookangstvoorbijvoorbeeldbaanverlies,gedragzichtbaaralshetnietdelenvaninformatieofhet“sprekenmetdubbeletong”.Degeïnterviewdenwarenheterovereensdatalsergeengezamenlijkgedeeldbelangis,desamenwerkinggedoemdistemislukken.Grensoverschrijdendsamenwerkenvraagtvanmensendatzijheteigenbelangondergeschiktmakenaanhetgroteregeheel,heteigenbelangkunnen‘overstijgen’.GrensoverschrijdendsamenwerkenwordtdanGrensoverstijgendSamenwerken(dooronssamenwerken3.0genoemd).

4.VertrouwenDevragenlijstwaarmeeweonzeanalysetoetsten,maaktenogeensextraduidelijkdatallegeïnterviewdenhetunaniemeenszijndatalsergeenvertrouwenisinelkaarofindegoedeafloop,desamenwerkinggeenkansvanslagenheeft.Ditlijkteenopendeur,warehetnietdatuitdeinterviewsbleekdatditsoortsamenwerkingenbestaanentegenbeterwetenin,ookinstandwordengehouden.Deelnemerszittendanalshetware‘gegijzeld’inhetsamenwerkingsverband:ondanksdatergeenvoortuitgangwordtgeboekt,wordtdesamenwerkingnietstopgezet.Daarentegenblijktduidelijkdatinsamenwerkingsverbandenwaarveelvertrouwenisinelkaareninhetresultaat,mensenmetelkaarbergenverzetten. ‘Westurenopdebedoelingvanwatwijdoenenopderesultatendiewemetelkaar hebbenafgesprokenenhetmaatschappelijkeffect.Ikvertrouwophetvakmanschapende professionaliteitvanmijncollega’s.ZostaatonsWMO-loketbijvoorbeeldopdeeerste

6

plaatsindetop100’.

5.CompetentiesSuccesvolsamenwerkenvraagtspecifiekecompetentiesenvaardigheden.Hoemeerpartijenbetrokkenzijnbijhetvraagstuk,hoemeerdatvraagtvandecompetentiesenvaardighedenvandedeelnemers.Opbasisvandeonderzoeksresultaten,onderscheidenwedrieniveausindesamenwerking.Inherenthieraan,groeithetaantalnoodzakelijkecompetenties.

1. Samenwerken1.0Samenwerkenmetcollega’sbinneneenzelfdeteam,isdemeesteenvoudigemaniervansamenwerken.Dedeelnemersvertegenwoordigenimmersniemandandersdanzichzelf.Hungezamenlijkedoelisveelalhelderenzepratenvanuithuneigenexpertiseenperspectief.

2. Samenwerken2.0Samenwerkenmetcollega’svanandereafdelingenindezelfdeorganisatie,wordtalingewikkelder.Dedeelnemersvertegenwoordigenimmersnietalleenmaarzichzelf,zemoetenrekeninghoudenmethetteamwaarzijdeelvanuitmaken.Hetgezamenlijkedoelisnietmeervanzelfsprekend.

3. Samenwerken3.0:grensoverstijgendsamenwerkenSamenwerkenmetmensenvanbuitendeorganisatie,diegroteregroepen

mensenvertegenwoordigenishetmeestcomplex.Hiergaathetovermeerdere partijen,complexevraagstukkenenveelverschillendebelangen.Hetgezamenlijk doelisvaakonduidelijkendebedoelingisvaakveruitbeeld.Omdatweons vooralfocussenopdezevormvansamenwerken,benoemenwedecompetenties envaardigheden,diebijgrensoverstijgendsamenwerkenhoren:Visie,vanuit meerdereperspectievenkunnenkijken,geduldomtragevragenteonderzoeken. Hetgroteregeheelblijvenzien,excellentcommunicerenentenslotteheteigen belangendatvanhetonderdeelwaaruitmenafkomstigiskunnenoverstijgen.

6.SuccesfactorenDesuccesfactorendiegenoemdwerdeneneenversnellendeffecthebbenopdeoutputvandesamenwerking,zijn:Helderewederzijdseverwachtingen,eengezamenlijkdoel,commitmentaanhetdoel,wederkerigheid,hettoelatenvanverschillen,transparantie,buitendegebaandepadendurvenlopen,investereninderelatieenvorm-volgt-inhoud.

Watlerenwevanbovenstaanderesultaten?Dezezesgeneriekeinvalshoekenstaanuiteraardnietlosvanelkaar.Incombinatiemetelkaarmakenzesamenwerkingmeerofmindersuccesvol.Interessantisvooralhoezeelkaarkunnenversterkenenhoedeinzichtengebruiktkunnenwordenomnieuwesamenwerkingeneen‘powerstart’tegevenenomvastgelopensamenwerkingenweerinbewegingtebrengen.Tijdensinspirerendeeningewikkeldegesprekken(viaassen,kwadrantenencirkels)ontstondeenmodelmetdrie,vanelkaarafhankelijkeonderdelen,metdaaraangekoppeldeenaantalsuccesfactoren.Hetgeheelwordtsterkbeïnvloeddoorvertrouwenenhoemeerpartijen,hoehogerhetniveauvancompetenties.

7

Zoontstondhetmodelenvervolgensdemetafoorvandewindmolen.Beeldenenverhalenblijvenbeterhangen,daningewikkeldetheoretischeverhandelingen.Dithelptomhetverhaalovergrensoverstijgendsamenwerkenverdertevertellen.

DewindmolenIndewindmolenzijnalledelenevennoodzakelijk,tesamenkunnenzeenergieopwekken.Demastmoethoogenzwaargenoegzijnomdewiekentekunnendragen.Dewindbrengtdewiekeninbeweging.Alsdeverhoudingtussendewiekengoedis,isersprakevanbalansenkanindegondeldewindenergieomgezetwordeninelektriciteit.

Figuur1:Windmolenalsmodelvoorgrensoverstijgendesamenwerking

DemastDemastisnodigomdewiekentekunnendragenenvoldoendehoogtetemakenomdatdaardemeestewindtevangenis.Dehoogtevandemastissterkafhankelijkvandecompetentiesvandemensendiemetelkaarsamenwerken,zijvormendeverdiepingenindemast.Hoemeergrenzenoverschredenmoetenworden,dushoemeerspelersenverschillendebelangeninhetspelzijn,hoehogerdemastzalmoetenzijnenhoemeercompetentiesenvaardighedenerverwachtwordenvandebetrokkenpartijen.

DewiekenDewiekenvangendewindengevendewindenergiedooraandegondel.Dedriewiekenzijnonlosmakelijkmetelkaarverbonden,deenekannietzonderdeandere.Alseenvandedrieontbreektoftezwaarisinrelatietotdeanderen,wordtdebalansverstoord.Dewiekengevenantwoordopdevolgendevragen:

Waargaathetover?Watishetdoelvanonzesamenwerking?Inhoud

Watwilik?Wathebbenwesamen?Waarinkunnenweelkaarvinden?Belangen:

Hoeorganiserenwehet?Welkeregelsenafsprakenmakenwe?Systemen

DegondelHetgedeeltebovenopdemastisdegondel.Hierinwordtdewindenergieomgezetinelektriciteit.Jezoukunnenzeggendathiereenversnellingplaatsvindt:dedooronsbenoemdesuccesfactoren.

8

WindkrachtDewindmolenkannogzofantastischgebouwdzijn,alsergeenwindis,isergeenbeweging.Zondervertrouwenkomtergeenbewegingindesamenwerking.“Vertrouwenisalsdeluchtdieweinademen–alsheteris,valthetniemandechtop:ishet

erniet,danmerktiedereenhet”,aldusWarrenBuffett(Covey2012)

Waarwordtdeenergievoorgebruikt?Eenwindmolenkannogzogoedinelkaarzitten,hijheeftgeenfunctiealsdeelektriciteitnergensvoorgebruiktwordt.Electrawordtgebruiktvoorhetverwarmenvanonzehuizen,omoptekoken.Voorhetverwarmenvandekassen,waarindegroenteenbloemengeteeldworden.Hetisduurzameenergie,hetvoegtietstoe,haaltnietsweg.Ditallesmetdebedoelingonzewereldprettigenleefbaartehouden.Figuur2,dewindmolenalsmetafoor

ConcluderendSamenwerkenvraagtmeerdaneenpositieveintentie.Naarmatemeerpartijenbetrokkenzijnbijdesamenwerking,meer(domein)grenzenoverstegenmoetenworden,vraagthetmeerenvoortdurendeaandachteninspanningvanallebetrokkenen.AandachtvoorhetexpliciterenvanBelangen,voorhetformulerenvangezamenlijkeinhoudelijkedoelen.Aandachtvoorsystemen,diedeinhoudondersteunen.

9

Verdervereistgrensoverstijgendsamenwerkeneenscalaaankwaliteitenenvaardigheden:Visie,accepterendatverschillendewerkelijkhedennaastelkaarkunnenbestaanenvanuitmeerdereperspectievenkunnenkijken,Geduldomomtekunnengaanmettragevragen.Hetgroteregeheelblijvenzien,heteigenbelangendatvanhetonderdeelwaaruitmenafkomstigiskunnenoverstijgen.Tenslottevraagthetexcellentcommuniceren.Detweebelangrijksteingrediëntenvoorsuccesvolgrensoverstijgendsamenwerkenzijn:1.Vertrouweninelkaareninhetresultaat.Helderewederzijdseverwachtingen,gezamenlijkdoel,commitment,wederkerigheid,toelatenvanverschillen,transparantie,lefombuitendegebaandepadentedurvenlopen,ont-moeten,investereninderelatieenvorm-volgt-inhoud,werkendaarbijalsversnellers.2.Debedoelingalsleidraadenmotivator.Samenwerkenisgeendoelopzich,uiteindelijkgaathetnatuurlijkoverwatweermeewillenbereiken.Hoemeerpartijen,hoeingewikkelderhetwordtomeengezamenlijkdoelteformuleren.Doelenwordendanmissies,abstracterengrotergeformuleerd.Zijgevenantwoordopdevraag:waardoenwehetookalweervoor?Watisdebedoeling?WouterHart(2012)2.Alsdebedoelinghelderis,danwerktdezealsdrijfveer,motivator,enalsverbindertijdensdesamenwerking.Alsdebedoelingniet(meer)duidelijkis,verdwijntletterlijkhethartuitdesamenwerking.Debedoelingvangrensoverstijgendesamenwerkingbinnenentussendelokaleoverheden,ishetcreërenvaneenveiligeeenleefbaresamenleving.

Hoekunnendezeinzichtenonsverderhelpen?Uitonzezoektochtblijktdusdatvertrouwenenhetzichthoudenopdebedoelingdetweebelangrijksteingrediëntenvoorsuccesvolgrensoverschrijdendsamenwerkentezijn.Indewandelgangenwordthetwoordvertrouwenregelmatigenvrijgemakkelijkgebruikt.Iedereenheefterzozijneigenbeeldenengevoelensbij.Alsvertrouwenexplicietbesprokenwordt,ishetvaakeenbeladenwoordenlijkthetdesamenwerkingeerdertebelastendandathetwerktalssuccesfactor.Metdatinonsachterhoofdzijnweopzoekgegaannaareenmanieromvertrouwenopeenpreventieveenresultaatgerichtemanierbespreekbaartemaken.IndeliteratuurstuittenweopeenonderzoekvanRobertVos&ReneWitte(2009)3datnietalleenbijzondergoedaansluitbijonzebevindingen,maaronsinziensookhelptbijdeparadigmashift,dienoodzakelijkisvoorhetimplementerenvandetransities,eenvandebelangrijksteredenenvooronsonderzoeknaargrensoverstijgendsamenwerken.Vos&Witteonderstrependatsamenwerkennietmaakbaarencontroleerbaaris,maardatditnietbetekentdatjenietmetelkaarincontrolkuntzijn.Immers,deessentievan2WouterHart(2012)Deverdraaidesamenleving3RobertVos&RenéWitte(2009)MinisterievanFinanciën,directiebegrotingszaken.Vertrouwengevenenincontrolzijn:gaatdatsamen?Vertrouwengevenenincontrolzijn;hoedoejedat?

10

vertrouwenisom‘hethebbenvanpositieveverwachtingenenhetrisicoaccepterendatietsanderskanlopendanverwacht.Vertrouwenkomtnietvanzelf,invertrouwenmoetjeinvesteren.Dedoorhenontwikkeldevertrouwensscan,hebbenwij,aangevuldmetdeinzichtenuitonzezoektocht,doorontwikkeldtoteenScanOverstijgendSamenwerken(S.O.S).Dezescankanalsaanknopingspuntenleidraaddienenomnieuwesamenwerkingsverbandentehelpenexcelleren,ofkandaarwaardatnodigis,aanknopingspuntenbiedenomgestrandesamenwerkingsverbandenweervlottetrekken.MeerinformatieoverdeS.O.S.vindtuoponzewebsite:www.tenhaveenpartners.nlWijhopendatdedooronsbeschreveninzichtenendescanhelpenomdewindmolenshardtelatendraaien,waardoorwemetelkaardeuitdagingendiedetransitiesmetzichmeebrengen,hethoofdkunnenbieden,zodatonzesamenlevingduurzaamveiligenleefbaarblijft!

“Bijelkaarkomeniseenbegin,bijelkaarblijvenisvooruitgang,metelkaarsamenwerkenissucces”,

HenryFord.