Gezondheid en prestatie: voldoende groente in de voeding maakt

bietensap overbodig!

Kristin L. Jonvik, phD studente & sportdiëtiste

Dag van de Atletiek 19 maart 2016

Programma

• Bietensap en nitraat

• Wat is wel/niet bekend

• Project: Beet-ing your competitors

• Uitkomsten van de eerste studies

• Vervolg en toepassing in de praktijk

BloeddrukTTE/TT

Achtergrond

O2

Prestatie Gezondheid

NO reguleert

Doorbloeding

Spiercontracties

Mitochondriële functie

Mechanismen

O2+

NO

NO3- L-Arginine

NO2- NOS

Nitraatbronnen

• Groenten&Fruit – Water - Vlees (E251-252)

• Totaal: 35-185 mg/dag ?

• ADI 3,65 mg/kg x 70kg = 256 mg

Onderzoek

• Verschillende studies met nitraat suppletie sinds 2007

Bailey et al., J Appl Physiol 2009

Verlaagde O2 consumptie

Bailey et al., J Appl Physiol 2009

Verbetering tijd tot uitputting

Wat is de invloed op prestatie?

Lansley et al., Med Sci Sports Med 2011

Verbetering 4 km tijdrit

Cermak et al., Int J Sport Nutr Exerc Metab, 2012a

Verbetering 10 km tijdrit

Cermak et al., Int J Sport Nutr Exerc Metab, 2012b

Geen verbetering 1u tijdrit

Author No. of athlete

MeanVO2max

Nitrate(mg/d)

Days Test protocol Effect on performance

Vanhatalo(2010) 5m, 3f 47 322 5 &15 Max.test bike 15d: ±2.8%

Mudderidge(2013) 9m 52 310 1 16.1km TT kayak 1% faster

Wylie(2013) 14m 52 1780 1 YoYo IRI 4.2% further

Lansley(2011) 9m 56 384 1 4&16km TT bike 3% faster

Bond(2012) 14m - jr elite 341 6 6x500m rowing Faster last 3

Cermak(2012a) 12m 58 500 6 10km TT bike 1.2% faster

Cermak(2012b) 20m 60 540 1 1hr TT bike No difference

Bescos(2012) 13m 60 10/kg 3 40min TT bike No difference

Wilkerson(2012) 8m 63 384 1 80km TT bike No difference

Bescos(2011) 11m 65 10/kg 1 Max.test bike No difference

Peacock(2012) 10m 70 614 1 5km run No difference

Christensen(2013) 10m 72 500 4 6x20sec bike No difference

Boorsma(2014) 8m 80 1200 8 1500m TT No difference

Peeling(2015) 5f internat 600 1 500m TT 1.7% faster

Verschil in effecten van nitraat op prestatie…waarom?

Topsporters en nitraat?

Topsporters en nitraat?

Beeting your competitors;dietary nitrate to enhance sports performance

Samenwerking HAN-UM

4-jarig promotieproject gefinancierd door STW

Beoogd resultaat

• Overall doel:

Ontwikkeling van sport-specifieke richtlijnen voor het gebruik van nitraat als prestatie bevorderend middel bij topsporters

• Optimale suppletie protocol?

• Doelgroep:

– Topsporters, coaches, sportdiëtisten, sportbonden

– Valorisatieplan gericht op doelgroep

Projectoverzicht

• Optimalisatie suppletieprotocol

• Vertaling naar verschillende disciplines

• Werkingsmechanismen

• Meten van prestatie

• Nitraat uit de voeding

Projectoverzicht

• Optimalisatie suppletieprotocol

• Vertaling naar verschillende disciplines

• Werkingsmechanismen

• Meten van prestatie

• Nitraat uit de voeding

1. Bron van nitraat

• n=18

• 4 test days

• Acute dose of 800 mg nitrate

• Cross over

• Washout 1 wk

Plasma nitraat concentraties

0 60 120 180 240 3000

200

400

600

800

Time (min)

Pla

sm

a n

itra

te (µ

M)

Sodium nitrate

Beetroot juice

Rocket salad

Spinach

Plasma nitriet concentraties

0 60 120 180 240 3000

200

400

600

800

1000

Time (min)

Pla

sm

a n

itrite

(nM

)

Sodium nitrate

Beetroot juice

Rocket salad

Spinach

Verandering in systolische bloeddruk

Treatment x time: P=0.02

NaN

O 3

Beetro

ot

Roc

ket

Spina

ch

NaN

O 3

Beetro

ot

Roc

ket

Spina

ch

-10.0

-7.5

-5.0

-2.5

0.0

2.5S

ysto

lic B

P (Δ

mm

Hg)

*

* *

0-2,5 u

Verandering in systolische bloeddruk

Treatment x time: P=0.02

NaN

O 3

Beetro

ot

Roc

ket

Spina

ch

NaN

O 3

Beetro

ot

Roc

ket

Spina

ch

-10.0

-7.5

-5.0

-2.5

0.0

2.5S

ysto

lic B

P (Δ

mm

Hg)

*

* *

0-2,5 u 0-5 u

1. Bron van nitraat

• De groenten zijn even efficiënt als NaNO3 in het

verhogen van nitraat en nitriet in plasma

• Alleen de groenten zorgen voor een duidelijke

verlaging van de bloeddruk

Voedingsinname van sporters in Nederland

+

Nitraatgehalte per product

=

Schatting van totale nitraatinname

Kan normale voeding voorzien in eennitraatdosering die nodig is voor

prestatiebevordering?

2. Nitraat in de voeding

Kan groente uit de voeding bietensap overbodig maken?

Kristin L. Jonvik, phD studente & sportdiëtiste

Dag van de Atletiek 19 maart 2016

Voorbeeldmenu nitraat

1 Beet-IT is 400 mg nitraatNitraat uit de voeding is gemiddeld 132 mg (19-525 mg) Is 400 mg nitraat uit de voeding haalbaar?

Voorbeelden 400 mg nitraat

• BRON is belangrijk – focus nitraatrijke groente

Voorbeeldmenu nitraat

Responders & non-responders?

Wilkerson et al., Eur J Physiol 2012

Veiligheid

• Lange termijn effecten moeten nog onderzocht worden – Chronisch inname hoge doses niet aanbevolen

omdat effecten onbekend zijn

– Geen risico bij kortdurige inname

• “Epidemiological studies relating to nitrate and human cancer risk do not suggest that nitrate intake from diet or drinking water is associated with increased cancer risk”

Hord et al, Am J Clin Nutr 2009Alexander et al, European Food Safety Authority Journal 2008Bryan et al, Academic Press 2013Powlson et al, J Environ Qual 2008Katan et al, Am J Clin Nutr 2009Sindelar et al, Nitric Oxide 2012