Post on 18-Mar-2016
description
�
Gezonde siervissen–hoe?
Met uitvoerige
diagnosetabel
Ziekten herkennen
Oorzaken opsporen
en wegwerken
Wetenschappelijk adviseur:Dieter Untergasser
Gezonde siervissen–hoe?
Siervissenopnieuw gezondverzorgen —voorkomen engenezen
Siervissenopnieuw gezondverzorgen —voorkomen engenezen
Diagnosetabel voor visziekten 31 Een aquarium biedt natuurgetrouwe ontspanning 102 Uitwendige en inwendige ziekten: Van diagnose tot genezing 113 Vissen overzetten en met sera aqutan beschermen 124 Ziekten veroorzaakt door Ciliophora 13
4.1 Ichthyophthirius multifiliis (witte-stipziekte) ........................................................134.2 Cryptocarion irritans (zeewaterichthyo) ................................................................154.3 Brooklynella hostilis ....................................................................................................164.4 Glossatella .....................................................................................................................164.5 Trichodina......................................................................................................................164.6 Tetrahymena.................................................................................................................174.7 Chilodonella ..................................................................................................................17
5 Ziekten door flagellaten 185.1 Oodinium (fluweelziekte)...........................................................................................185.2 Costia .............................................................................................................................195.3 Darmflagellaten............................................................................................................20
6 Ziekten door wormen 216.1 Gyrodactylidea..............................................................................................................216.2 Dactylogyridea .............................................................................................................216.3 Bloedzuigers.................................................................................................................22
7 Virusziekten 237.1 Lymphocystis ................................................................................................................237.2 Karperpokken ...............................................................................................................247.3 Voorjaarsvirus...............................................................................................................257.4 Buikwaterzucht bij karpers........................................................................................29
8 Ziekten door bacteriën 308.1 Witte-vlekziekte ...........................................................................................................308.2 Vinrot .............................................................................................................................318.3 Bacterieel kieuwrot.....................................................................................................318.4 Columnaris ....................................................................................................................328.5 Bloedende ontstekingen op de huid.......................................................................328.6 Buikwaterzucht bij aquariumvissen.........................................................................338.7 Erythrodermatitis ........................................................................................................34
9 Ziekten door schimmels 3610 Menginfecties 3711 Parasitaire kreeftjes 38
11.1 Lernaea ..........................................................................................................................3811.2 Argulus...........................................................................................................................3911.3 Ergasilus ........................................................................................................................39
12 Deficiëntieaandoeningen 4012.1 Tekort aan mineralen ..................................................................................................4012.2 Gaatjesziekte.................................................................................................................4112.3 Leververvetting............................................................................................................4312.4 Tekort aan jodium........................................................................................................4412.5 Osmotische schok .......................................................................................................45
13 Vitaminekuur 4614 Voorkomen is beter dan genezen 4715 Checklist voor foutopsporing 4816 Trefwoordregister tekstdeel 55
Inhoud:
Inh
ou
d
2
De volgende diagnosetabel geeft u eenoverzicht van de belangrijkste visziekten bijsiervissen en mogelijke oorzaken. Neemdeze tabel voor het begin van een behan-deling zorgvuldig en volledig door om een
exacte diagnose te kunnen stellen. Veelziekten hebben namelijk een gelijkaardigziektebeeld maar vergen een verschillendebehandeling.
Diagnosetabel voor visziekten
20 x
400 x
Duidelijk zichtbare,witachtige stippen (0,4 – 1,5 mm)in huid en vinnen
● Ichthyophthirius multifiliis➤ sera ectopur + sera costapur
● Cryptocarion irritans (zeewaterichthyo):➤ sera cyprinopurMet een sterke loep kunnen werve-lende eencelligen in de huid worden waargenomen.➤ blz. 13 – 15
Hier en daar eengrijze of melkachtigeverkleuring van dehuid;uitgerafelde vinnenbij vissen met langevinnen;de vinnen wordensamen geknepen
Costia necatrix: huiduitstrijkje met 300-voudige vergroting onderzoeken;kleine, boonvormige zweepdiertjesbewegen zich bijzonder snel.➤ sera costapur➤ blz. 19
40 x
Harige bedekkingna slijmhuid-verwondingen
Glossatella of Heteropolaria colisarum:met een sterke loep kunnen velelangwerpige eencelligen op een kortesteel worden waargenomen.➤ sera costapur➤ blz. 16
50 x
100 x
100 x
Chilodonella (de plekken zijn elliptisch ofrond): huiduitstrijkje met 40 – 100-voudigevergroting onderzoeken;platte, hartvormige, beweeglijkeeencelligen.➤ sera ectopur + sera costapur➤ blz. 17
Tetrahymena: huiduitstrijkje met40 – 100-voudige vergroting onderzoeken;peervormige, beweeglijke eencelligen.➤ sera ectopur + sera costapur➤ blz. 17
Trichodina: huiduitstrijkje met minstens40 – 100-voudige vergroting onderzoeken;cirkelronde, hoedvormige, beweeglijkeeencelligen.➤ sera ectopur + sera costapur ➤ blz. 16
Zeewater Brooklynella:huiduitstrijkje met 40 – 100-voudigevergroting onderzoeken;platte, hartvormige, beweeglijkeeencelligen.➤ sera cyprinopur ➤ blz. 16
Hier en daar eenduidelijk afgebaken-de, witachtige,verdikte slijmhuid
Kleine, bleke plekkenop de huid;gebrek aan eetlusten loomheid;uitscheiding van slijm(alleen in zeewater)
Symptomen
Mogelijke
diagnose Tegenmaat-
regelen
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r viszie
kte
n
3
SymptomenMogelijk
e
diagnose Tegenmaat-
regelen
4
400 x
Witte lippen;witte randen aan deschubben;breiden zich elk uuruit;samenknijpen vanvinnen
Columnaris-bacteriën: huiduitstrijkje met100 – 800-voudige vergroting onderzoeken;8 µm grote bacteriën voeren zwaaiendebewegingen uit.➤ sera baktopur➤ blz. 32
De vinnen rotten metwitte randen weg
Vinrot: vele, zich snel bewegendebacteriën zijn herkenbaar bij een400-voudige vergroting.➤ sera baktopur➤ blz. 31
Vaste, 0,5 tot 1 mmgrote, bolvormigecysten op huid envinnen
Lymphocystis: de cysten voelen hard aanwanneer men er met de vinger over strijkten komen niet los.➤ preventief: sera cyprinopur➤ blz. 23
Uitpuilende ogen enopstaande schubben(niet steeds allesymptomen)
Vijvervissenzwemmen onge-coördineerd;vlakke of puntvor-mige bloedingen aande huid, de vinbasisen kieuwen;bleke kieuwen;eindstadium metopzwelling van lijf,opstaande schubben,uitpuilende ogen(Exophthalmus)en getuite aars bij15 – 18 °C
● Buikwaterzucht of nierinfectie, organisch belast water➤ blz. 33
● Voorjaarsvirus, infectueuze buikwaterzuchthet water testen, in het bijzonder de nitraatwaarde;pas gestorven vis seceren(zie kleine afbeelding: geopende lichaamsholte).➤ sera cyprinopur, sera baktopur
direct of sera KOI BAKTO TABS➤ vanaf blz. 25
40 x
Sterke slijmuit-scheiding met lokaleschimmelinfecties
Menginfectie: huiduitstrijkje met40 – 100-voudige vergroting onderzoeken;vele verschillende beweeglijke eencelligen,schimmels en bacteriën.➤ sera ectopur + combinatie van
verzorgingsmiddelen➤ blz. 37
15 x
Wit, schimmelachtigweefsel op de huidmet lange, afstaandedraadjes
Schimmelinfectie: huiduitstrijkje met50-voudige vergroting onderzoeken.➤ sera ectopur + sera mycopur➤ blz. 36
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r v
iszi
ek
ten
5
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r viszie
kte
n
Witte plekkenonder de huid
Bacteriële infectie: onderzoek vanhuiduitstrijkje met de microscoopbij 40 – 400-voudige vergroting.➤ sera baktopur direct➤ blz. 30
Fijne witte puntjes(< 0,3 mm) op huiden vinnen;de vis ziet eruitalsof hij met meel isbestoven
Oodinium: huiduitstrijkje met 100-voudige vergroting onderzoeken;bewegingsloze, ovalen structuur.➤ sera oodinopur➤ blz. 18 – 19
Witte staafjes metkleine zakjes aan hetuiteinde die zich inde huid dringen
Ankerworm Lernaea: met het blote oogwaarneembaar.➤ sera cyprinopur➤ blz. 38
Afgeplatte, bijnadoorzichtige,ovaalvormige luizenop de huid;bloedende, punt-vormige stekels inde huid
Karperluis Argulus: met het blote oogwaarneembaar.➤ sera cyprinopur➤ blz. 39
Koikarpers en karperskrijgen rode vlekkendie zich tot diepegaten met witte randontwikkelen
Erythrodermatitis: met het blote oogwaarneembaar.➤ sera cyprinopur, sera baktopur
direct of sera KOI BAKTO TABS➤ blz. 34 – 35
Witte 0,5 – 2 mmlange kreeftjes aande kieuwbladeren
Kieuwkreeftje Ergasilus: met het bloteoog waarneembaar.➤ sera cyprinopur➤ blz. 39
100 x
SymptomenMogelijk
e
diagnose Tegenmaat-
regelen
40 x
Cirkelvormige3 – 8 mm grote,bloederig ontstokenplekken op de huid
Bloedzuigers: de meerdere centimeterslange bloedzuigers zijn met het blote oogwaarneembaar.➤ sera ectopur, sera cyprinopur➤ blz. 22
Foto’s Ergasilus: dr. Dirk Kleingeld
40 x
SymptomenMogelijk
e
diagnose Tegenmaat-
regelen
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r v
iszi
ek
ten
6
Vervormingen vankieuwdeksels, vinnenen wervelkolom bijbroedsel
Tekort aan mineralen in zacht water:de symptomen zijn met het blote oogwaarneembaar.➤ sera mineral salt, sera fishtamin,
sera activant➤ blz. 40
De ademhalingwordt elke dagsterker, tot de vissensnel ademhalendonder het oppervlakblijven hangen;enkelzijdige adem-haling;één of de beidekieuwdeksels tegenhet lichaam geplaktof uitgespreid;de vissen schurenzich aan het kieuw-deksel
Kieuwwormen, Dactylogyridea:uitstrijkje van de kieuwen met demicroscoop met 40 – 100-voudigevergroting onderzoeken.➤ sera ectopur + sera mycopur➤ blz. 21 – 22
Gaatjes aanhet hoofd
Gaatjesziekte bij cichliden, tekortaan mineralen – vaak in combinatiemet een besmetting van de darm doorzweepdiertjes:met het blote oog waarneembaar.➤ sera baktopur direct of
sera bakto Tabs ➤ blz. 41 – 42
De vissenschuren zich, wordenapathisch
Huidwormen, Gyrodactylidea:kleine, met het blote oog waarneembare,zich bewegende wormen op de huid.➤ sera ectopur + sera mycopur➤ blz. 21
De vissen staanschommelend en metgeklemde vinnenonder het water-oppervlak ofverstoppen zich;geen andereuiterlijkekentekenen
Bacteriële huidinfectie / inwendigeinfectie door bacteriën:huiduitstrijkje op bacteriën en individueleparasieten onderzoeken.➤ sera baktopur, sera baktopur direct
of sera bakto Tabs, sera costapur➤ blz. 30 – 35
Witte of grijzeverkleuring aan dekieuwen;de kieuwbladerenvallen afof komen los
Loogziekte, ammoniakvergiftigingof te hoge pH-waarde:de pH-waarde controleren en metsera pH-minus naar 7 terugbrengen.
Bleke kieuwen,melkachtigehuidplekken, in heteindstadium komende kieuwbladerenlos
Bacterieel kieuwrot:uitstrijkje van de kieuwen met eenmicroscoop onderzoeken.➤ sera baktopur➤ blz. 31
Aangetaste kieuwen(kieuwdeksel verwijderd)
Ter vergelijking:gezonde kieuwen(kieuwdeksel verwijderd)
10 x
50 x
40 x
SymptomenMogelijk
e
diagnose Tegenmaat-
regelen
7
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r viszie
kte
n
Transparante blaasjesonder de huid(0,5 – 2 mm)
Gasbellenziekte,oververzadiging van het water met gas:het water doorluchten.
Afgevallen vinnen
Osmotische schok na overbrenging:de geleidbaarheid meten;het water met sera ectopur verrijken totdezelfde geleidbaarheid als die van hettransportwater wordt bereikt.➤ blz. 45
Slijmachtige huid;melkachtig troebel;bloedingen;dikke, troebeleaanslag op de ogen;bruinachtige aanslagop de kieuwen
Zuurteziekte:pH-waarde en KH-waarde controleren,sera pH-plus bijgeven en met sera kH-plusvoor een toereikende buffer zorgen;dan sera aqutan bijgeven.
Bleke verkleuring
Waterwaarden ongeschikt, te licht,geen schuilplaatsen, ongeschikt voer:rekening houden met de nodenvan de vissen en kwaliteitsvoervan sera gebruiken.
Wegsmelting vanvinnen
Besmetting van de darm doorzweepdiertjes of tekort aan vitaminenen mineralen:ballaststofrijk FD-voer (voederdiertjes) geven.➤ sera baktopur, sera bakto Tabs,
sera fishtamin, sera activant,sera mineral salt
➤ blz. 20, 40, 41, 46800 x
Foto’s gasbellenziekte: dr. Lechleiter
Spironucleus sp.
SymptomenMogelijk
e
diagnose Tegenmaat-
regelen
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r v
iszi
ek
ten
8
Alle vissen of alle vissenvan een bepaalde soort stervenbinnen enkele uren tot een dag,vaak met mooie kleuren➤ acute vergiftiging:
Ammoniakvergiftiging?➤ de pH-waarde testen en met sera pH-minus tot pH 7 terugbrengen.
CO2-toediening ongecontroleerd?➤ het water doorluchten, seramic CO2-regelsysteem inbouwen.
Nitrietwaarde te hoog?➤ meermaals een grote hoeveelheid water vervangen, dan
sera aqutan en sera nitrivec bijgeven.
Koperwaarde te hoog? Beschermingsmiddel voor planten?➤ sera aqutan in dubbele dosis toedienen, sera super carbon inzetten.
pH-waarde te hoog?➤ met sera pH-minus tot pH 7 terugbrengen.
De vissen schieten en springen in hetaquarium rond➤ vergiftiging:
pH-waarde te laag?➤ met sera pH-plus en sera kH-plus verhogen;
ter kalmering na een uur sera aqutan bijgeven.
Beschermingsmiddel voor planten:➤ meermaals het water vervangen; sera super carbon inzetten.
Geven de decoratievoorwerpen giffen af?➤ verwijderen, water vervangen en via sera super carbon filteren.
Onnatuurlijke verkleuring,donkere verkleuring;angstig gedrag;wanneer men op de aquariumruitklopt, schieten de vissenpaniekerig in het rond➤ sluipende vergiftiging:
Koper- of chloorgehalte te hoog?➤ water verversen, dubbele dosis sera aqutan bijgeven,
bij chloorgeur sera chlorvec toedienen.
Milieugiffen, ontsmettings- of reinigingsmiddelen uit de waterleiding?➤ het leidingwater voor het gebruik 24 uur via sera super carbon
filteren.
De vissen hangen onder hetwateroppervlak en ademen zeer snel ➤ zuurstofgebrek of te veel CO2:
Filtercapaciteit gereduceerd?➤ filter reinigen, water doorluchten.
CO2-toediening ongecontroleerd?➤ seramic CO2-regelsysteem inbouwen.
sera zuurstof-Test➤ sera oxypur toedienen.
Opgelet: bij teveel CO2 kan hetzuurstofgehalte van het watertoch nog normaal zijn.
Zuurstofgehalte
0,5 mg/l
2 mg/l
4 mg/l en meer
Beoordeling
gevaarlijk
bedenkelijk
toereikend
9
Dia
gn
ose
tab
el v
oo
r viszie
kte
n
Zenuwaantasting, zenuwcontusie:➤ de vis in een quarantaineaquarium laten bekomen, voor het
verminderen van de stress sera aqutan toedienen
Pleistophora–ziekte (echte neonziekte):➤ cysten met sporen;
weefselsafstrijk met de microscoop bij 40 – 400-voudige vergroting onderzoeken;aangetaste vissen verwijderen.
Onwelheid bij ongeschikt en belast water:➤ rekening houden met de noden van de vissen;
de waterwaarden controleren; het water verversen,sera aqutan en sera nitrivec bijgeven.
Afgeschuurde slijmhuid;groeven op de huid
Verwonding door vangst met ruw net of door het schuren tegenvoorwerpen:➤ sera schepnetten gebruiken;
een dubbele dosis sera aqutan;bij diepere verwondingen sera mycopur;in de tuinvijver sera omnisan toedienen.
55,639
Bloedende wonden
Voorjaarsvirus, bacteriële infectie:➤ sera baktopur direct of sera KOI BAKTO TABS, sera cyprinopur➤ blz. 25
Zwelling aan de keel of in de kieuw
Schildklierzwelling, tekort aan jodium:➤ sera GVG-mix, sera GVG-mix marin, sera granumarin,
sera FD Krill 3 maal per week voeren;sera mineral salt aan het water toevoegen.
40 x
Gedeeltelijke donkere verkleuringvan lichaamsdelen
SymptomenMogelijk
e
diagnose Tegenmaat-
regelen
Donkere en lichte verkleuring vanlichaamsdelen;in extreme gevallen kromgroeiingvan het lichaam;evenwichtsverlies
Gelijkmatige donkere verkleuringvan de hele vis
1 Een aquarium biedt natuurgetrouwe ontspanning
Vaak bepalen stress en gejaagdheid het
leven van alledag. Het verlangen naar
ontspanning en evenwicht in de vrije tijd
is dan ook perfect begrijpelijk. Een
aquarium met zijn unieke combinatie
van rust en levendigheid biedt als geen
andere vrijetijdsbesteding een zinvolle
mogelijkheid om zich even terug te
trekken en te ontspannen. Daarom krijgt
de mooie hobby die de aquaristiek is
steeds meer aanhang. Een aquarium is
balsem voor de ziel.
De aquaristiek is in de meest ware zin
van het woord een levendige hobby.
Dit betekent ook dat u met de verzorgingvan levende wezens verantwoordelijkheidopneemt voor hun welzijn. Het kost echterhelemaal niet zoveel moeite om de kleinebiotoop van een aquarium intact te houden.
Bij sera werken vele gepassioneerde aqua-riumliefhebbers die u ook bij moeilijke vra-
gen het antwoord niet schuldig blijven.sera-medewerkers combineren hun oplei-ding met een passie voor de aquaristiek,wat hun in staat stelt om problemen snel teherkennen en vakkundig op te lossen.
Het sera-team ondersteunt eenieder diegeïnteresseerd is in de fascinerende hobbyder aquaristiek met een reeks infobrochu-res, die op een luchtige manier een ant-woord geven op al uw vragen.
De voor u liggende infobrochure staat umet raad en daad bij, wanneer uw vissenziek zouden worden. Behandeld wordenonder andere: het veilig en tijdig herken-nen van de belangrijkste visziekten, hettoedienen van de correcte verzorgings-middelen en vooral de consequente pre-ventie van ziekten om problemen met ziek-ten helemaal niet te laten opkomen.
10
Vo
orw
oo
rd
Wij wensen u veel succes met
de ziektebestrijding en
goede beterschap voor uw vissen.
Het is belangrijk om bij de behandeling de volgende volgorde te respecteren:
waarneming diagnose behandeling
Gelukkig komen ziekten in goed onderhou-den aquariums zelden voor. Toch heeftmenig aquariumhouder met een jarenlan-ge ervaring al met dit probleem te makengehad. Gelukkig kan, wanneer er bij uw sier-vissen toch eens een ziekte mocht uitbre-ken, door een zorgvuldig overwogen ensnel handelen bijna altijd het ergste wor-den voorkomen.Wij maken een onderscheid tussen uitwen-dige en inwendige ziekten. Uitwendigeziekten kunnen vooral aan de vinnen en de
huid in een vroeg stadium worden herkenden tijdig worden behandeld.Inwendige ziekten zijn niet zo makkelijk teherkennen. Bij een aandachtige waarne-ming uiten bijna alle ziekten zich in eenabnormaal gedrag. Daartoe behoren eengebrek aan eetlust, abnormaal zwemge-drag, apathie en een verandering van kleur,vaak een donkere verkleuring. Aandachtigeaquariumliefhebbers hebben ook bij in-wendige aandoeningen al snel door dat eriets niet klopt.
Door de vissen regelmatig aandachtig teobserveren kunnen vele ziekten al in hetbeginstadium worden herkend. De aange-taste vissen zijn nog niet verzwakt en dekans is groot dat gezonde vissen niet eensworden besmet.De juiste diagnose is een absolute voor-waarde voor een succesvolle behandeling.Door het gebruik van specifieke, op de ziek-te toegespitste verzorgingsmiddelen wordteen onnodige belasting van vissen en plan-ten vermeden. De keuze van de behande-lingsmethode is afhankelijk van de gesteldediagnose. Voor de verschillende ziekten
bestaan er immers ook verschillende ver-zorgingsmiddelen. Een algemeen principegeldt echter bij alle aandoeningen: eensnelle (be)handeling verhoogt de kansen opgenezing aanzienlijk. Dat geldt in het bij-zonder bij sterk besmettelijke ziekten.
2 Uitwendige en inwendige ziekten:Van diagnose tot genezing
A B C
11
Va
n d
iag
no
se to
t ge
ne
zing
Wij raden daarom aan
om altijd minstens sera costapur
en sera baktopur in huis te hebben
om ook bij het uitbreken
van een ziekte in het weekend
of op feestdagen
geen waardevolle tijd te verliezen.
3 Vissen overzettenen met sera aqutan beschermen
Met het sera vlokken- en granulaatvoer krij-gen de siervissen door de gezonde voedingjodium en andere belangrijke mineralen.Met deze passende voeding en verzorgingworden uw siervissen optimaal beschermd
tegen ziekten. Lees hierover ook de sera infobrochure“Natuurlijk aquariumonderhoud en waterfil-tering”.
Vis
sen
ov
erz
ett
en
12
Bij het vangen en overbrengen van vissenkunnen huidverwondingen niet altijd wor-den vermeden. In hygiënische omstandig-heden en bij toediening van sera aqutanhelen deze wonden echter snel.Daarom wordt aanbevolen om aan het
water in het transportzakje enkele drup-pels sera aqutan toe te voegen. Bij hetinzetten van de vissen in het aquariummoet in elk geval sera aqutan worden toe-gevoegd.
● kristalhelder water
● biologische bescherming voor de slijmhuid
● bindt zware metalen
● neutraliseert de werking van chloor
● het ideale antistressmiddel in het aquariumen bij het transport van de vissen
sera aqutan geeft aan de vissen een 5-voudige bescherming:
13
Ziek
ten
ve
roo
rzaa
kt d
oo
r Cilio
ph
ora
Ciliophora of trilhaardiertjes zijn eencelligemicro-organismen. In elk aquarium leven ervele verschillende soorten, waarvan demeeste te klein zijn om ze met het bloteoog waar te nemen. Ze voeden zich metbacteriën en heel kleine zwevende deeltjes.
Voor kleine vissen vormen ze een welkomeaanvulling van het menu. Enkele trilhaardiertjes zijn echter parasie-ten. Ze parasiteren het grootste deel vanhun leven op de vis en voeden zich met zijnlichaamsmateriaal.
4.1 Ichthyophthiriusmultifiliis(witte-stipziekte)
De eencellige Ichthyophthirius kan tot1,5 mm groot worden en is met het bloteoog duidelijk waarneembaar op de vishuid.Omdat de vis bezaaid is met witte puistjesvan deze grootte en eruitziet alsof hij metgriesmeel is bestrooid, wordt Ichthyoph-thirius ook vaak “witte-stip”- of “grieskor-relziekte” genoemd.
De ziekte duikt eerst op de vinnen of de rugvan de vissen op. Al in het beginstadiumknijpen de vissen met hun vinnen en pro-
beren ze de verwekkers van zich af teschudden door zich aan planten en decora-tie te schuren. In latere ziektenstadia kun-nen zoveel verwekkers de huid aantastendat er geelachtig witte vlekken wordengevormd.
Omdat de ziekte zich in het aquarium bij-zonder snel uitbreidt, moet onmiddellijkworden begonnen met de bestrijding doorsera costapur. sera costapur wordt altijdtoegepast in bezette en ingerichte aquari-ums. Zo worden ook vrij in het aquariumzwemmende ontwikkelingsstadia (ciliospo-ren) van de parasieten gedood. Zowel vis-sen als planten verdragen sera costapurgoed.
4 Ziekten veroorzaakt door Ciliophora
20 x
De inzet van sera ectopur samen met seracostapur is bij de behandeling van Ich-thyophthirius niet absoluut noodzakelijk,maar het kan helpen en het ondersteuntook de bestrijding van andere ectopara-sieten. sera ectopur zorgt ervoor dat deverwekkers zich van de huid losmaken enwerkt door de langzame afgifte van zuur-stof ook nog eens ontsmettend. Zo kansera costapur nog efficiënter werken enkunnen de parasieten sneller wordengedood.Met deze combinatie kan de ziekte snellerworden bestreden. Ichthyophthirius kanook lange tijd latent in een aquarium aan-wezig zijn. Bij stress, bijv. bij het bijzettenvan nieuwe vissen, kan de ziekte dan op elkmoment opnieuw uitbreken.Voor het ondersteunen van de behandelingwordt daarom aanbevolen om de tempera-tuur drie dagen lang lichtjes (hoogstensmet 2 °C; in elk geval letten op de toleran-tiegrens van de vissen!) te verhogen en het
Omdat de Ichthyophthirius
niet zoals andere parasieten
op de huid van de vis zit,
maar binnen in de slijmhuid leeft,
is hij moeilijker te bereiken
voor verzorgingsmiddelen.
Zie
kte
n v
ero
orz
aa
kt
do
or
Cili
op
ho
ra
Ontwikkelingscycli vanIchthyophthirius
water goed te doorluchten. Door de tempe-ratuurverhoging wordt de ontwikkeling vande verwekkers versneld en het immuunsys-teem van de vissen geactiveerd. Zo kunnende verzorgingsmiddelen nog beter werken.
14
1 De rijpe parasieten verlaten devis en zoeken vrij zwemmendbeschutte plaatsen in hetaquarium met een geringewaterstroming op.
2 De parasiet vormt eenvast kapsel (cyste) en deeltzich meerdere malen op. In de cyste ont-wikkelen zich vele honderden ciliosporen.
3 De ciliosporen breken door het kapsel,zwemmen vrij rond in het aquarium endelen zich nogmaals op.
4 De ciliosporen vallen opnieuw dezelfde ofandere vissen aan en boren zich in dehuid.
Ziek
ten
ve
roo
rzaa
kt d
oo
r Cilio
ph
ora
4.2 Cryptocarion irritans(zeewaterichthyo)
De in het zeewater optredende Cryptoca-rion-ziekte gelijkt sterk op Ichthyophthiriusin zoetwater. Daarom wordt ze ook “zeewa-terichthyo” genoemd. De verwekker is ookeen trilhaardiertje en zit hier diep in de huidvan de vis. De duidelijk zichtbare, witte totgrijze stippen zijn verdikkingen van de slijm-huid, waaronder de eencelligen beschutleven. Ze laten zich slechts heel moeilijkafschudden en worden vaak opengescheurdwanneer men voor onderzoek een uitstrijkjeneemt.
De zeer besmettelijke Cryptocarion-ziektewordt succesvol bestreden met sera cyprino-pur, omdat dit verzorgingsmiddel ook de in het water zwemmende dochtercellendoodt.
sera cyprinopur is schadelijk voor lagere dier-soorten (bijv. steenkoralen, slakken, garnalen)en mag voorzichtigheidshalve enkel in eenquarantaineaquarium worden toegediend.
sera cyprinopur wordt dagelijks gedurendevier tot zes dagen gegeven. Eiwitafschui-mers, ozonisatoren en UV-waterzuiveraarsmoeten worden uitgeschakeld. Voor hetberekenen van de exacte dosis moet de vol-ledige waterhoeveelheid inclusief filters,compensatieaquarium enz. in rekening wor-den gebracht. Kleine dosissen tussen 0,2 en2 ml kunnen exact worden afgemeten metbehulp van een in de apotheek verkrijgbareinsulinespuit.
In een apart aquarium kunnen zeewatervis-sen ook worden behandeld met sera costa-pur. Na de behandeling mogen de vissen nietdirect in het zeewateraquarium wordenteruggezet omdat alleen al de sporen vanhet verzorgingsmiddel dodelijk kunnen zijnvoor lagere diersoorten. Men laat de vissendaarom tien minuten lang in een aquariummet zuiver zeewater uit hun stamaquariumzwemmen en zet ze pas dan in het aquariumterug.
15
40 x
Door Ichthyophthirius veroorzaaktewitte stippen op de huid.
Zie
kte
n v
ero
orz
aa
kt
do
or
Cili
op
ho
ra
4.3 Brooklynella hostilis
De Brooklynella gelijkt quauitzicht en grootte op de
Chilodonella. Dit trilhaardiertje duikt alsparasiet op de huid en kieuwen van tropi-sche zeewatervissen op. Eerst zijn er kleine bleke plekken op de huidte zien. In het begin vertonen de vissen eengebrek aan eetlust, ze ademen snel, wor-den geleidelijk aan traag en scheiden slijmaf. De bleke plekken worden groter en inhet eindstadium komen er platte stukjeshuid los. De vissen sterven binnen enkeledagen, wanneer grotere stukken huid wor-den vernietigd.Een onmiddellijke behandeling is daaromaangewezen. In zeewateraquariums zon-der lagere dieren (of in een quarantaine-aquarium) wordt sera cyprinopur dagelijksgedurende vier tot zes dagen conform degebruikersinformatie toegediend. Zoals bijde bestrijding van Cryptocarion moet dewaterhoeveelheid precies worden bere-kend en op basis hiervan de dosis exactworden afgemeten. In een zeewateraquari-um zonder lagere dieren kan de Brookly-nella ook met sera costapur veilig wordenbestreden. De dosering gebeurt conformde gebruikersinformatie.
4.4 Glossatella
Glossatella en Heteropolariacolisarum zijn sterk op elkaar gelijkendeeencelligen, die zich in verwondingen opde vishuid nestelen. Ze vormen korte stelenwaarmee ze zich aan de wondranden vast-zetten en zo de genezing ervan verhinde-ren. Door de snelle vermenigvuldiging vande eencelligen wordt de wond overwoe-kerd met een soort harige bedekking. Ver-warring met een schimmelinfectie is nau-welijks mogelijk omdat schimmels veellangere draadjes vormen. Met een loep zijnde zich voortbewegende eencelligen al
goed te herkennen. Wanneer de wond een-maal bezet is, breiden de eencelligen zichook langzaam uit naar de aangrenzende,gezonde delen van de huid. Ze voeden zichniet rechtstreeks van de wond maar vansecundair optredende bacteriën en lossecellen van het gestoorde weefsel. Eenbehandeling met sera costapur bestrijdtde parasieten snel en laat de wondopnieuw genezen.
4.5 Trichodina
Een infectie van de vishuiddoor het trilhaardiertje Trichodina is moei-lijk waar te nemen. De vissen schuren zichzo nu en dan en stuiptrekken met de vin-nen. De Trichodina is geen parasiet in deeigenlijke zin van het woord. De mondope-ning van de eencellige bevindt zich aan devan de vis weggekeerde zijde en wervelt zobacteriën en losse celdelen naar binnen.Daarom treft men de Trichodina meestalsecundair aan bij vele huidinfecties. Meteen schijfvormig hechtapparaat aan de hol-le onderzijde hecht de eencellige zich vasten irriteert hij de vishuid.Huidverdikkingen en slijmafzonderingen,die de Trichodina opnieuw tot voedsel die-nen, zijn hiervan het gevolg.
Bij goudvissen en koikarpers kan men ziendat de verwekker zich met het hechtappa-raat geleidelijk diep in de slijmhuid boort,wanneer deze door andere infecties ver-dikt is.
16
40 x
40 x
100 x
Ziek
ten
ve
roo
rzaa
kt d
oo
r Cilio
ph
ora
Trichodina kan op betrouwbare wijze wor-den bestreden met sera costapur. In detuinvijver dient u sera omnisan conform degebruikersinformatie toe.
4.6 Tetrahymena
Ook de eencellige Tetrahy-mena is geen echte parasiet maar duikt pasop wanneer de slijmhuid al door schimmelsen bacteriën is geïnfecteerd. Hij voedt zichmet bacteriën en met de fragmenten vanafgebroken huidcellen. In overbezetteaquariums kan het door de belasting vanhet water echter tot een massale verme-nigvuldiging van Tetrahymena komen.De eencelligen overvallen dan in grotegetale de slijmhuid van de vissen. Draad-vormige, witachtige huidverdikkingen zijnhet gevolg. In het eindstadium komt dehuid los en sterven de vissen. Een behan-deling met sera costapur doodt op veiligewijze de ziekteverwekkers wanneer debehandeling consequent volgens de voor-schriften wordt uitgevoerd. In hardnekkigegevallen, bij pH-waarden om en bij de 8 pHof wanneer in het aquarium een zeer sterkbiologische filter wordt ingezet, moet driedagen lang elke dag de basisdosis aan hetwater worden toegediend. Vóór elke nieu-we toediening van de verzorgingsmiddelenmoet een waterverversing van 30% wordenuitgevoerd. Het is nuttig secundaire infec-ties door schimmels en bacteriën niet de
kans te geven om op te komen en dezereeds in het beginstadium met sera myco-pur of sera baktopur te bestrijden.
4.7 Chilodonella
De “hartvormige huidver-vuiler” Chilodonella veroor-
zaakt 1 – 3 cm grote, witachtig doorschij-nende verdikkingen van de slijmhuid. Devissen voelen zich onwel en gaan zich schu-ren. Wanneer er niets wordt ondernomen,nemen de vlekken op de huid toe tot dehele vishuid slijmerig wit is verdikt. De vis-sen staan nu schommelend in de water-stroom van het filter en worden toene-mend apathisch.Omdat de eencelligen zeer goed van de
ene vis naar de andere kunnen zwemmen,zal de ziekte snel uitbreiding; daarom moetsnel een behandeling met sera costapurworden opgestart.sera costapur bestrijdt voor onderzoekChilodonella op betrouwbare wijze. In detuinvijver gebruikt u tegen Chilodonellasera omnisan.
40 x 50 x
17
5 Ziekten door flagellaten
Flagellaten (zweepdiertjes) vormen eensterk uiteenlopende categorie binnen deeencelligen. Enkele soorten zijn uiterstklein, nauwelijks groter dan bacteriën, enbezitten slechts een of enkele zweepdra-den. Toch kunnen ze zich daarmee zo snelvoortbewegen dat men hen bij het obser-
veren met de microscoop niet met het oogkan volgen. Andere soorten zijn daarente-gen zo groot dat men ze bijna met het blo-te oog kan waarnemen. De meeste flagella-ten zijn volkomen onschuldig, enkelehebben zich echter in de loop van de evo-lutie tot parasieten ontwikkeld.
5.1 Oodinium (fluweelziekte)
Oodinium is een speciaalgeval onder de eencellige visparasietenomdat dit organisme van plantaardige oor-sprong is (het gaat om een zogenaamd“dinoflagellaat”).
In het beginstadium schuren de vissen zichaan voorwerpen en plantenbladeren; deziekte wordt echter pas bij een sterkerebezetting duidelijk zichtbaar. Infecties inhet zoetwateraquarium worden meestaldoor de Oodinium pillularis veroorzaakt,terwijl in zeewater de Oodiniumocellatum opduikt. Bij Oodinium is de huid van de vis-sen bezaaid met uiterst kleine,witachtig gele stippen. De verwek-kers zitten op de huid; ze bereikeneen grootte van hoogstens0,3 mm. Daarmee zijn ze aanzienlijkkleiner dan de Ichthyophthirius,waardoor men ze duidelijk van henkan onderscheiden.Een aantasting door Oodiniumbegint meestal aan de vinnen enbreidt zich dan via het lichaam uit.In vergevorderde stadia lijkt de visals met meel bestoven; op de huidis een fluweelachtige bedekkingzichtbaar. Daarom wordt de ziekteook “fluweelziekte” genoemd. De-ze bedekking is bijzonder duidelijkte zien wanneer de vis in de leng-
Zie
kte
n d
oo
r fl
ag
ella
ten
terichting van de waarnemer staat.In het eindstadium komen er kleine stukjeshuid los en de ogen krijgen een troebeleaanslag.
Speciaal hiervoor werd het verzorgings-middel sera oodinopur ontwikkeld, datzowel in zoetwater als in zeewater kanworden toegepast en de ziekteverwekkers
100 x
18
De Oodinium-ziekte is zeer besmettelijk.
Omwille van zijn plantaardige oorsprong
wordt Oodinium door andere
werkzame stoffen als bij
eencellige diertjes bestreden.
binnen de 3 tot 5 dagen doodt. sera oodi-nopur mag omwille van het kopergehalteniet in aquariums met lagere dieren wor-den toegepast.
Voor, tijdens en na de behandeling metsera oodinopur moet in elk geval eenkopertest met de sera koper-Test wor-den doorgevoerd om de juistekoperconcentratie(0,3 mg/l) tebereiken.De therapeutischedosis van 0,25 tot0,3 mg Cu/l moet elkedag eenmaal worden ingesteld.
Een zorgvuldige controle van het koper-gehalte is onontbeerlijk om mislukkin-
gen bij de behandeling dooreen te gering kopergehalteevenals vergiftigingsverschijn-selen door een te hoog koper-gehalte met zekerheid uit tesluiten.Een precieze dosering in hetbereik tussen 0,1 ml tot 2 ml kangebeuren met insulinespuitenuit de apotheek. Vrij koper moetna de behandeling door eengedeeltelijke waterverversingworden verwijderd. Daarnavolgt een driedaagse filteringvia sera super carbon. Het toe-dienen van een dubbele dosissera aqutan bindt koperrestenen maakt ze zo onschadelijk.
5.2 Costia
Het zweepdiertje Costia necatrix, ook “boonvormige
huidvervuiler” genoemd, veroorzaakt ge-lijkmatige, lichtjes melkachtige huidver-vuilingen. Enkele jaren geleden werd deparasiet omgedoopt tot “Ichthyobodonecatrix”. Omdat de naam Costia echternog steeds gebruikelijk en onder aquari-umhouders bekend is, wordt hij verdergebruikt.
De Costia is een zwakteparasiet, die vaaklatent in geringe hoeveelheid op de vissenleeft. De parasiet is zeer klein zodat menhem enkel onder een microscoop kan zien.De Costia kan zich enkel ongeremd verme-nigvuldigen wanneer de vissen onderstress staan en verzwakt zijn.Als zuivere parasiet voedt de verwekkerzich uitsluitend met de slijmhuid en sterfthij in het vrije water na korte tijd af. Bij eensterke aantasting kunnen grote stukkenhuid worden vernietigd, wat tot de doodvan de vissen lijdt. sera costapur doodt deverwekkers op betrouwbare wijze. Degelijktijdige toediening van sera ectopurondersteunt de behandeling.
Ziek
ten
do
or fla
ge
llate
n
600 x
100 x
19
5.3 Darmflagellaten
Enkele flagellaatsoorten zijnaangepast aan een leven in de darm van devissen. Ze leven daar meestal als parasietenen voeden zich met het voorgekauwdevoer. Voor vele vissoorten maakt dit nietsuit en ze voelen zich zelfs bij een sterkeaantasting niet onwel. Andere vissoortenvertonen bij een besmetting door darmfla-gellaten een duidelijk ziektebeeld.
Bij veel cichlidesoorten komt het tot ziek-teverschijnselen wanneer ze door darm-flagellaten zijn besmet en nog andereverzwakkende factoren, zoals een on-aangepaste voeding, tekort aan mineralenof vitaminen of stresstoestanden optreden(zie in dit verband ook deficiëntieverschijn-selen op blz. 40).De vissen krijgen een donkere kleur, zegedragen zich angstig en vertonen eengebrek aan eetlust. Darmflagellaten verme-nigvuldigen zich bij een ongeschikte enballaststofarme voeding bijzonder goed. Zoleidt het voeren met vlees van warmbloedi-gen tot een vermeerdering van de flagella-ten. Bij een extreme besmetting vallen dedieren af en smelten de vinranden weg. Deoorzaak daarvoor is een tekort aan voe-dingsstoffen omdat de flagellaten deze aande voedselbrij in de darm onttrekken en zoaan de vis ontzeggen.
Hun maagdarmkanaal heeft zich optimaalbekwaamd in het verteren van waterorga-nismen. Daarom worden eiwitten en vettenvan warmbloedige dieren onvoldoendeverteerd. De overgebleven eiwitten dienenvoor flagellaten en nog andere bacteriënals voedingsbasis. In de uitwerpselenbevinden zich dan nog vele niet verteerde
eiwitten die tot een vermenigvuldiging vanbacteriën in het water leiden, het filterbelasten en zo resulteren in een snelle stij-ging van de nitraatwaarde.
Een juiste en afwisselende voeding met desera voermiddelen voorkomt de vermeer-dering van darmflagellaten. De voedings-stoffen zijn optimaal afgestemd op debehoefte van de vis en worden volledigverteerd.Tijdens onderzoeken op lange termijn wer-den meerdere scholen aangetaste discus-vissen onder een optimale voeding enstressvrij grootgebracht
Zie
kte
n d
oo
r fl
ag
ella
ten
800 x
20
De meeste vissoorten hebben zich
in de loop van hun ontwikkeling
niet aan het verteren van vlees van
warmbloedigen kunnen aanpassen.
6.1 Gyrodactylidea
Levendbarende zuigwor-men van de soort der Gyrodactylidea dui-ken vaker op bij vijvervissen, eerder zeldenin warmwateraquariums. Ze zijn eerder opde huid dan aan de kieuwen van de vis tevinden. Sommige soorten worden tot driemillimeter groot en kunnen bij een precie-ze observatie al met het blote oog wordenherkend.
De wormen verwonden de vissen met hunhaken die zich diep in het weefsel boren. Inhet beginstadium schuren de vissen zichaan de bodemgrond en decoratie, daarnakomt het tot slijmhuidverdikkingen engaan de vissen schommelend in de water-stroming staan of liggen ze apathisch opde bodemgrond.
Wanneer u een besmetting met huidwor-men vermoedt, moet u onmiddellijk eenbehandeling met sera mycopur starten. Dewerking wordt nog versterkt door seraectopur.
zonder één enkel medicament toe te die-nen. De vissen groeiden normaal op enpaarden, geslachtsrijp op de leeftijd tussentien en twaalf maanden. Ze hadden geenenkel probleem om met de eigen afweer-krachten de vermeerdering van flagellatenin de darm te onderdrukken.
Meestal is de darm van aangetaste vissenniet alleen door flagellaten maar ook doorverschillende andere soorten beweeglijkebacteriën besmet. Wanneer de vissen onderstress komen te staan, worden hun afweer-
krachten verzwakt zodat deze verwekkerszich extreem kunnen vermenigvuldigen.Bijgevolg voelen de vissen zich onwel enscheiden ze witte excrementen uit.
Met sera baktopur direct of sera baktoTabs kan de ziekte worden behandeld. Dewerkzame stof bestrijdt de bacteriën enreduceert de besmetting door flagellaten.Blijvend succes kan echter enkel wordenbereikt wanneer de voeding wordt aange-past en de leefomstandigheden wordenverbeterd.
Ziek
ten
do
or w
orm
en
6.2 Dactylogyridea
Verschillende soorten eileggende zuigwor-men van de soort der Dactylogyridea levenals parasieten op de kieuwen en de huidvan vissen. Bij aquariumvissen komen voor-al op de kieuwen parasiterende soortenvoor, bij vijvervissen zijn ver-schillende soorten kieuw- en
6 Ziekten door wormen
10 x
100 x
21
huidwormen te vinden. Een lichte besmet-ting wordt door vissen goed verdragen enleidt niet tot klachten.Bij een slechte hygiëne, stress en overbe-zetting vermeerderen de kieuwwormenzich echter sterk en de vissen beginnenzich te schuren en sneller te ademen. Bijeen sterke aantasting staan ze zwaar naarlucht happend en met gespreide kieuwdek-sels onder het wateroppervlak.
De kieuwwormen verwonden de vissenmet hun hechtapparaat waarmee ze zichaan de vishuid vasthouden. De haken prik-ken in de gevoelige slijmhuid van de kieu-wen en verwonden deze.
Daarop kunnen secundaire infecties doorschimmels, bacteriën en verschillende een-celligen ontstaan. Daarom moet de behan-deling met sera mycopur onmiddellijk wor-den opgestart wanneer u een aantastingdoor huid- of kieuwwormen vermoedt. Hetgelijktijdig toedienen van sera ectopurheeft zin en versterkt de doeltreffend-heid.
De hoger beschreven eencelligen enwormen komen in de meest verschil-lende menginfecties zeer vaak voorbij vijvervissen.
Omdat de eigenaar
van een vijver
meestal geen precieze diagnose
kan stellen, werd het
verzorgingsmiddel sera omnisan
ontwikkeld. De efficiënte, op elkaar
afgestemde combinatie
van werkzame stoffen
doodt op betrouwbare wijze
alle eencellige diertjes
zoals Oodinium
en bestrijdt efficiënt
huid- en kieuwwormen.
Zie
kte
n d
oo
r w
orm
en
22
6.3 Bloedzuigers
Bloedzuigers worden somsdoor onachtzaamheid samen
met nieuw aangekochte vissen of doorwatervogels in de tuinvijver gebracht. Ze zijnmeerdere centimeter groot en daardoormet het blote oog duidelijk herkenbaar. Methun mondzuignap hechten ze zich aan devissen, openen er een bloedvat en zuigen erhet uittredende bloed op.
Wanneer ze vervolgens de vis verlaten, blij-ven er bloedende zuigvlekken op de huidachter. Omdat de bloedzuigers van vis totvis trekken, kunnen er gevaarlijke ziektenworden overgedragen. Aan de vis hechten-de bloedzuigers kunnen van de vis wordenlosgemaakt door ze met een in alcoholgedrenkt propje watten af te betten.
sera cyprinopur
bestrijdt
de parasieten
in de tuinvijver.
Viru
sziek
ten
7 Virusziekten
Virussen zijn zo klein dat ze met een een-voudige microscoop niet kunnen wordenwaargenomen. Ze kunnen enkel met elek-tronenmicroscopen en door arbeidsinten-sieve bewerkingen zichtbaar worden
7.1 Lymphocystis
Lymphocystis tast de huid van de vissen aanen wijzigt de slijmhuidcellen. Ze vergrotenzich tot het honderdvoudige zodat ze methet blote oog duidelijk als woekeringenzichtbaar zijn. De tot meer dan een millime-ter vergrote cellen zien eruit als op de huidhechtend broedsel. Wanneer men met devinger over de getroffen huid gaat, voelende verdikkingen als harde knobbeltjes aan.De cellen vergroten zich door de gedwon-gen aanmaak van virussen. Tenslotte bars-ten de cellen open en miljoenen nieuwevirussen komen zo in het water terecht. Zedrijven in het rond en kunnen andere vissenbesmetten. Meestal treedt de ziekte eerstaan de buitenste randen van de vinnen op,waarna deze op de rest van het lichaamovergaat.
gemaakt. Ze tasten levende cellen aan endwingen hen nieuwe virussen te produce-ren. Daarbij veranderen de cellen in ziekecellen zodat ze hun normale taken in hetweefsel niet meer kunnen vervullen.
23
100 x
De basis van de vin mag daarbij niet ver-wond worden. Daarna moet de vis met serabaktopur worden behandeld, opdat de vin-nen niet door andere ziekteverwekkers zou-den worden geïnfecteerd. sera cyprinopurheeft een ontsmettende werking en verhin-dert zodoende de overdracht van de ziekte.De beide verzorgingsmiddelen moetensamen worden toegediend. Het doserenvan kleine hoeveelheden sera cyprinopur ismogelijk met insulinespuiten, die in de apo-theek verkrijgbaarzijn.
Wanneer men
de besmetting in het
beginstadium opmerkt,
kan men de rand van de
getroffen vinnen met
een scherpe schaar afknippen.
de vis opnieuw door. Dat zien wij vaak inhet voorjaar wanneer de vissen na de kou-deperiode verzwakt zijn.De overdracht op andere vissen kan dooreen preventieve, dubbele behandeling metsera cyprinopur conform de gebruikersin-formatie worden verhinderd. Deze moetworden doorgevoerd wanneer de tempe-ratuur in de vijver tot boven de 12 °C isgestegen.
Bij een sterke aantasting kunnen de getrof-fen vissen in een behandelingsaquariumgedurende 5 dagen met een normale dosissera cyprinopur worden behandeld, waar-bij ze tegelijk met sera KOI BAKTO TABSworden gevoed. De genezing verloopt dansneller. sera KOI BAKTO TABS kunnen zon-der probleem tot drie weken lang elke dagvolgens de gebruikersinformatie wordengevoerd.
7.2 Karperpokken
Ook de bij koikarpers meestal in het voor-jaar optredende karperpokken wordendoor virussen veroorzaakt. Het gaat daarbijniet om echte pokken maar om een her-pesziekte. Ze is niet op mensen overdraag-baar.Op het lichaamsoppervlak van besmettevissen vormen zich bleke tot roze verdik-kingen met een ronde tot ovalen vorm eneen grootte tussen vijf en tien millimeter.Tussen de infectie en het uitbreken van deziekte kunnen meerdere maanden liggen.De vissen lijken ook bij een sterke besmet-ting niet bijzonder onder de ziekte te lij-den. In optimale leefomstandighedengenezen de huidverdikkingen mettertijdvanzelf. Toch blijft de ziekte latent aanwe-zig en breekt ze bij elke verzwakking van
Vir
usz
iek
ten
24
U mag in geen geval vergeten
sera KOI MULTIVITAMIN of
sera activant te geven
om het immuunsysteem
van de vissen te versterken.
Preventief moet men de vijver in het voor-jaar, wanneer de temperatuur tussen 12 en
15 °C schommelt, driemaal met eeninterval van telkens één week conform
de gebruikersinformatie met seracyprinopur behandelen.
Meestal bestaan deeerste symptomen vanvoorjaarsvirus erin datde vissen zich in destroming van de filter-uitloop verzamelen. Zebeginnen ongecoördi-neerd te zwemmen enlijden aan evenwichts-stoornissen. Dan tre-den puntvormige bloe-dingen op de huid, de
kieuwen en de vinpunten op, die al snel gro-ter worden. Wanneer men het kieuwdekseleven opheft, ziet men dat de kieuwen bleekzijn.In het eindstadium komt het tot een zwel-ling van het lijf (buikwaterzucht), uitpuilen-de ogen en het tuiten van de aars en tot hetafscheiden van slijmerige uitwerpselen.
Viru
sziek
ten
25
7.3 Voorjaarsvirus
De voorjaarsvirus bij karpers is een acute,besmettelijke virusinfectie. Ze kan alleen inde vijver raken via geïnfecteerde nieuwelin-gen. Wanneer vissen deze ziekte hebbendoorstaan, worden ze zelfs immuun, maarblijven ze hun hele leven lang latente over-dragers van de virussen.
Zolangde temperatuurin de vijver hogerligt dan 20 °C, breekt deziekte niet uit.De virussen wordenpas in de herfst actief,wanneer de tempera-turen dalen. De over-dragende vissen wor-den dan weliswaar nietziek maar scheiden viahun uitwerpselen enurine virussen af.Het is nog niet hele-maal duidelijk hoeandere vissen de virus-sen opnemen. Men vermoedt dat de virus-sen via de kieuwen in de bloedsomloopgeraken. Zeker is dat karperluizen en bloed-zuigers de virussen bij het bloedzuigenoverdragen.
Bij lage temperaturen vermenigvuldigende virussen zich slechts zwak en in dewinter zijn ze niet actief. Pas wanneer detemperatuur in het voorjaar boven de 6 °Cstijgt en het immuunsysteem van de vissenverzwakt is, beginnen de virussen zichsterk te vermeerderen. Voorjaarsviruswordt echt acuut bij temperaturen tussen15 en 17 °C. Wanneer er niets wordt onder-nomen, kunnen de meeste vissen binneneen week gestorven zijn.
Daarom is het belangrijk
de symptomen te kennen om
tijdig te kunnen reageren.
Vanaf een watertemperatuur van 20 °C trektde ziekte zich terug en boven de 25 °C zijner geen sterfgevallen meer.
Des te eerder men de uitbraak van de ziek-te herkent, des te groter zijn de kansen zein te dammen. Tot vandaag is er nog geenmedicament bekend dat actieve virussen inde vis doodt.
Een eerste en belangrijkste maatregel
is de temperatuur langzaam
in meer dan 24 uur tijd tot 20 à 22 °C
te verhogen.
Omdat dit in een vijver
maar zelden mogelijk is, moeten
de vissen in een behandelingsaquarium
worden overgezet.
Vir
usz
iek
ten
26
Wanneer het water een temperatuur van20 °C heeft bereikt, voegt men per 100 liter3 tabletten sera baktopur direct en 8 mlsera cyprinopur toe. Vervolgens verhoogtmen de temperatuur heel langzaam tot25 °C.
sera baktopur direct verhindert secundai-re bacteriële infecties en sera cyprinopurwerkt ontsmettend tegen de niet actievevirussen in het water. Omdat de virussen bij25 °C niet meer actief zijn en het immuun-systeem dan het best presteert, kunnen devissen zich nu herstellen.
De volgende vier dagen wordt telkens 8 mlsera cyprinopur per 100 liter water toege-voegd. Tijdens de behandeling moet dekwaliteit van het water in het oog wordengehouden. Het doorluchten van het wateris noodzakelijk opdat de vissen voldoendezuurstof ter beschikking zouden hebben.Zolang de vissen voeding opnemen, moetmen hen een hoogwaardig voer geven datmen bovendien met sera KOI MULTIVITAMINbesprenkelt.De voersoorten sera KOI ROYAL HOOFD-VOER, sera biogranulat, sera KOI SPIRULINAof sera goldy Royal zijn bijzonder geschiktomdat ze sera KOI MULTIVITAMIN goedopzuigen. Vervolgens moet het geprepa-reerde voer zo snel mogelijk aan de vissenworden gegeven.
Viru
sziek
ten
27
Behandelingsplan:
1ste dag De temperatuur zeer lang-zaam tot 20 °C verhogen, dan per 100 liter water 3 tabletten sera baktopur direct en 8 ml sera cyprinopur toedienen.
2de dag De temperatuur langzaam verhogen tot 25 °C, 8 ml sera cyprinopur per 100 liter watertoedienen.
3de – 5de dag Dagelijks 8 ml sera cyprinopurper 100 liter water toedienen.
6de dag Het water verversen en filte-ren via sera super carbon.
Vir
usz
iek
ten
De vissen in een behandelingsaquariummet zuiver water van dezelfde tempera-tuur overzetten.
Omdat voorjaarsvirus zeer besmettelijk isen zich bij een optimale temperatuur in devijver als een epidemie uitbreidt, kan een tetrage reactie de dood van vele vissen totgevolg hebben. Vissen die een duidelijkeopzwelling vertonen, zijn vaak niet meer teredden en scheiden grote hoeveelhedenvirussen en bacteriën af. Men moet ze daar-om tijdens de behandeling van de anderevissen scheiden en in een apart behande-lingsaquarium overzetten.
De vissen mogen niet
in het koude water van de vijver
worden teruggezet.
28
7.4 Buikwater-zucht bij karpers
De besmettelijke buikwater-zucht bij karpers werd vroegerals een op zichzelf staandeziekte beschouwd.Uit onderzoek met meer ver-fijnde methoden is geblekendat het hier een verschijnings-vorm van voorjaarsvirus in eengevorderd stadium zou kun-nen zijn.
Zoals bij aquariumvissen kan het ziekte-beeld van buikwaterzucht echter ook in-gevolge inwendige bacteriële infectiesoptreden. Omdat in verzwakte vissen veleziekteverwekkers zich vermeerderen, kandeze buikwaterzucht niet eenduidig aanéén enkele oorzaak worden toegeschre-ven. Het ziektebeeld wordt meestal veroor-zaakt door nierinsufficiëntie omdat dezedan niet meer voldoende vloeistof kanafscheiden. De vloeistof dringt in het weef-sel en de lichaamsholte binnen en leidt zo
tot een opzwellend lichaam en het ont-staan van uitpuilende ogen. De getroffenvissen kunnen vaak niet meer wordengeholpen. De zieke vissen moeten onmid-dellijk uit de vijver worden verwijderd en ineen quarantaineaquarium worden overge-zet om daar met een dubbele dosis serabaktopur direct te worden behandeld.De gelijktijdige toediening van sera cypri-nopur volgens het voorschrift ondersteuntde behandeling. In de tuinvijver geeft menvijf dagen lang elke dag de normale dosissera cyprinopur.
In plaats van het gebruik van sera baktopurdirect kunnen ook ’s morgens en ’s avondssera KOI BAKTO TABS worden gevoerd.
Viru
sziek
ten
29
800 x
Bacteriën zijn in elk aquariumaanwezig. Ze vervullen vaakvele belangrijke opdrachten,zoals de afbraak van ammoni-um, nitriet en nitraat.Er bestaan echter ook schade-lijke, d.w.z. ziekteverwekkendebacteriën. Ook deze zijn in elkaquarium aanwezig, bij eenzorgvuldige verzorging vanhet aquarium stellen deze ech-ter geen probleem.Sterke vissen met een intact immuunsys-teem hebben voldoende afweerkrachtentegen bacteriële infecties.
Zie
kte
n d
oo
r b
act
eri
ën
30
Bacteriën veroorzaken vele ziekten, dieniet altijd makkelijk te herkennen zijn.
Door stress,
slechte waterverhoudingen,
een verkeerde voeding of
ziekte verzwakte vissen
zijn echter vaak gevoelig voor
bacteriële aandoeningen.
8.1 Witte-vlekziekte
De witte-vlekziekte wordtveroorzaakt door verschil-
lende bacteriën. Ze is herkenbaar aan witteof grijswitte, matte en troebele vlekken opde vinnen en de huid. De slijmhuid scheurtopen, men herkent schubloze plekken.Wanneer de ziekte al zover gevorderd is datde huid in toenemende mate wordt vernie-tigd, helpt het vloeibare sera baktopuralleen niet meer. Er moet in dit geval ooknog een behandeling met sera baktopurdirect worden doorgevoerd. De werkingvan de beide verzorgingsmiddelen wordtbij combinatie van de volledige dosissenversterkt.
40 x
8 Ziekten door bacteriën
1500 x
8.2 Vinrot
Het bacteriële vinrot wordtveroorzaakt door bacteriën die in elk aqua-rium aanwezig zijn. Gezonde vissen wordenniet besmet omdat ze over voldoendeafweerkrachten tegen de bacteriënbeschikken. De ziekte breekt uit bij vissendie onder stress staan, mogelijk omdat zebij het transport verwond zijn of omdat debezettingsgraad van het aquarium te hoogis. Ook in combinatie met andere ziektenzoals de Columnaris-ziekte, schimmelinfec-ties, verwondingen of ingevolge eenbesmetting door parasieten kan vinrotoptreden. Slechte hygiënische omstandig-heden en het hierdoor door bacteriënbelaste water bevorderen de ontwikkelingvan de ziekte.De vinnen komen vanuit de rand los enworden in het late stadium tot en met devinbasis vernietigd. De behandeling magniet worden uitgesteld. sera baktopurbestrijdt de bacteriën en laat vernietigdevindelen snel weer aangroeien.
Wanneer een gebrekkige hygiëne de oor-zaak is, moeten nog voor aanvang van debehandeling de hygiënische voorwaardenworden verbeterd.
Ziek
ten
do
or b
acte
riën
8.3 Bacterieel kieuwrot
Bacterieel kieuwrot kan optreden wanneerde gevoelige slijmhuid van de kieuwbladendoor parasieten zijn verwond. Bacteriën uithet water dringen binnen en tasten hetweefsel aan. De afgestorven kieuwbladenzijn witachtig grijs gekleurd. Men kan deafgestorven delen duidelijk herkennenwanneer men het kieuwdeksel evenopheft.sera baktopur bestrijdt de ziekteverwek-kers onmiddellijk en laat de wonden helen.De vernietigde kieuwbladen groeien echterniet meer aan. Omdat de kieuwen zeersterk zijn doorbloed, kunnen er bacteriënin de bloedstroom geraken en inwendigeorganen infecteren. Daarom moet mentegelijk een behandeling met sera bakto-pur direct doorvoeren. De in het bloed bin-
nengedrongen bacteriën kunnenzich dan niet meer in het organis-me uitbreiden.
Aangetastekieuwen
(kieuwdekselverwijderd)
Ter vergelijking:gezondekieuwen
(kieuwdekselverwijderd)
31
Vinrot
Genezen
na vier weken
8.4 Columnaris
Een infectie door de Colum-naris-bacteriën is te herkennen door eenwitte donslaag van zeer dicht bij elkaarstaande draadjes aan de mond, vinnen enschubranden. De witte plekken breidenzich op de vishuid snel uit. In het eindstadi-um kunnen de vinnen vanuit de rand losko-men en de vissen staan dan schommelendonder het wateroppervlak. Men moetonmiddellijk reageren want de ziektebreidt zich zo snel uit dat het hele bestandin gevaar is. In dit geval is het combinerenvan de verzorgingsmiddelen sera bakto-pur en sera baktopur direct absoluutgepast.
Inwendige bacteriële infecties kunnen zichop verschillende manieren uiten. Zo verto-nen de vissen geleidelijk storingen in hetzwemgedrag, ze tollen, tuimelen of draaienin het rond. Hun reacties worden trager enze worden uiteindelijk volledig apathisch.Afhankelijk van welke inwendige organenaangetast zijn, sterven de vissen na eenverschillend lange lijdenstijd.
Zie
kte
n d
oo
r b
act
eri
ën
8.5 Bloedende ontstekingen op de huid
Karakteristiek voor een infectie door Aero-monas- en Pseudomonas-bacteriën zijnkleine bloederige plekken op de huid, bloe-dende ontstekingen aan de aars en aan dewortel van de vinnen. Geleidelijk vormenzich bloederig uitbarstende gezwellen inde huid en de spieren. Het is daarom abso-luut noodzakelijk om onmiddellijk na hetherkennen van de symptomen een behan-deling met sera baktopur direct door tevoeren. De werkzame stof van sera bakto-pur direct wordt zeer snel via de kieuwenen de darm in het organisme van de vissenopgenomen en werkt van binnen uit.
32
400 x
Omdat Columnaris-bacteriën
de voorkeur geven aan alkalisch water,
ondersteunt een reductie
van de pH-waarde tot onder pH 7
met sera pH-minus de behandeling,
uiteraard voor zover de vissen
deze pH-verlaging verdragen.
Ziek
ten
do
or b
acte
riën
8.6 Buikwaterzuchtbij aquariumvissen
Door langere tijd aanhoudendestresssituaties wordt het immuun-systeem van de vissen verzwaktzodat er bacteriën in de organismenkunnen geraken. Vaak zijn slechts enkelevissen van het bestand getroffen. De ziektebegint met een bacteriële darminfectie.Dat uit zich in het afscheiden van slijmerigeuitwerpselen. Vervolgens begint de visslechts weinig voedsel op te nemen.In het verdere verloop van de ziektekomen er delen van de darmslijm-huid los. Ze blijven als witte, slijmerige stukken aan deaars van de vis hangen.Zelfs wanneer de vis nogvoedsel opneemt, kan hijdit niet meer verteren. De inwendige organenworden gedeeltelijk ver-schrompeld en kunnen
niet meer presteren. In deze toestand kande vis lange tijd pijn hebben.
Het eindstadium is bereikt wanneer erfunctionele storingen van de nier optredenof door infecties van de urinewegen denoodzakelijke waterhoeveelheid niet meerkan worden afgescheiden.De overtollige vloeistof hoopt zich op in delichaamsholte, in de schubzakken of achterde ogen. Een opzwellend lijf, opstaandeschubben en uitpuilende ogen zijn hetgevolg. Bij het waarnemen van ook maaréén enkel teken moet onmiddellijk een
behandeling met sera baktopur directworden doorgevoerd. In het beginstadiumkunnen de vissen nog worden geholpen enkan de uitbreiding van de ziekte wordenverhinderd.
Vissen die al een duidelijke zwel-ling van het lijf of uitpuilende
ogen vertonen, moeten ineen apart aquarium wor-den overgezet en kunnendaar met een dubbeledosis sera baktopurdirect worden behandeld.
Opgelet! Dit bijzonder doeltreffende anti-bacteriële verzorgingsmiddel brengt ookschade toe aan nuttige bacteriën in het fil-ter. Het is daarom noodzakelijk het filter tij-dens de behandeling van het aquarium loste koppelen en bijv. aan een emmer waterin werking te stellen!
33
8.7 Erythrodermatitis
Erythrodermatitis bij kar-pers wordt door bacteriën van de Aeromo-nas-soort veroorzaakt en treedt overwe-gend in de zomer en de herfst op. In delaatste jaren wordt echter meer en meeropgemerkt dat in het voorjaar geïmpor-teerde kweeksoorten uit warme landen deziekte meebrengen. Omdat Erythroderma-titis een langzaam proces kent, komt hetvaak voor dat de geïmporteerde visseneerst een gezonde indruk achterlaten maarna enkele weken bloederig rode zwerenkrijgen en al snel daarop in grote getalesterven.
Erythrodermatitis begint met rode vlekkenin de huid die zich dan tot openbarstendegezwellen ontwikkelen.
Door deze rode vlekken in het beginstadi-um wordt deze aandoening vaak verwarmdmet voorjaarsvirus. In het verdere verloopzijn witomrande verzweringen en barstenmet rood middelpunt karakteristiek. Dezekomen vooral aan de zijkanten van het lijfen aan de staartwortel voor. Vaak treden erook secundaire schimmelinfecties op de
wonden op. Doorbraken ter hoogte van hetlichaam eindigen bijna altijd met de dood.
Als ziekteoverdragers worden zoals bijvoorjaarsvirus bloedzuigende parasietenverdacht. Bij een tijdig ingezette behande-ling zijn de kansen op genezing goed. Daar-om moet bij nieuw ingevoerde goudvissenen koikarpers zo snel mogelijk een preven-tieve behandeling met sera cyprinopurworden doorgevoerd, waarbij vijf dagenlang een normale dosis wordt gegeven.Daarna vervangt men een groot deel vanhet water. Deze behandeling herhaalt menna verloop van een week.
In acute gevallen, wanneer de vissen alopenbarstende zweren vertonen, kan eenbehandeling in een quarantaineaquarium
Zie
kte
n d
oo
r b
act
eri
ën
34
Ziek
ten
do
or b
acte
riën
met ventilatie en een mechanisch snelfilterbij 22 – 25 °C worden doorgevoerd. Op deeerste dag geeft men 60 g sera ectopur en3 tabletten sera baktopur direct per100 liter water in het aquarium. Daarboven-op wordt vijf dagen lang elke dag 8 ml seracyprinopur per 100 liter water bijgegeven.Vervolgens voert men een grote waterver-versing door. De in warm water behandeldevissen mogen niet in een koude vijver wor-den overgezet.De open wonden beginnen na de behande-ling dicht te groeien. Het genezingsprocesmoet door een goede voeding en de toe-diening van vitaminen worden onder-steund. Voeren doet men met sera goldy,sera goldy Royal, sera bioflakes en serabiogranulat. Bij grotere koikarpers wordenbovendien de soorten sera KOI ROYALHOOFDVOER, sera KOI COLOR en sera KOISPIRULINA gegeven.
Behandelingsplan:De vissen in een behandelingsaquariummet zuiver water van dezelfde tempera-tuur overbrengen. Gedurende de helebehandelingstijd moet aandacht wordenbesteed aan optimale waterverhoudingenen een goede hygiëne!
Op de 7de dag vanaf het begin van de behandeling:
De rode kleur van de wond verbleekt.
Op de 11de dag vanaf het begin van de behandeling:
De wond heeft zich verder geheeld.
Op de 13de dag vanaf het begin van de behandeling:
De wond heeft zich gesloten.
Op de 21ste dag vanaf het begin van de behandeling:
De wond is geheeld.
Op de 27ste dag vanaf het begin van de behandeling:
De wond is geheeld en volkomen dicht.
De vissen niet terugzetten in een koude vijver.
35
1ste dag De temperatuur langzaam tot 22 °C verhogen. 60 g sera ecto-pur, 3 tabletten sera baktopur direct en 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water
2de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water
3de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water
4de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water
5de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water
6de dag 50% waterverversing en viasera super carbon filteren
10de dag 50% waterverversing
Schimmels zijn opbouwende organismenen in elk aquarium aanwezig. Ze levereneen belangrijke bijdrage aan de hygiënedoor afvalstoffen zoals de uitwerpselen vande vissen te verwerken. De schimmelspo-ren zijn daarom altijd aanwezig in aquari-umwater. Zolang de slijmhuid niet bescha-digd is, kunnen schimmels de vissen nietsmaken. De slijmhuid vormt een effectievebescherming tegen het binnendringen vande sporen. Alleen wanneer de slijmhuiddoor de vangst of een aantasting doorparasieten verwond is, kunnen er zichschimmelsporen in de huid vastzetten en
ontwikkelen.Daarom is het belangrijk om aan het aqua-riumwater ook bij lichte schaafwonden nahet vangen en het transport onmiddellijksera aqutan toe te voegen. De slijmhuidbe-schermende component in sera aqutanmaakt lichte verwondingen en schaafwon-
9 Ziekten door schimmels
36
Schimmelinfecties
aan de lichaamszijde
na schaafwond
Schimmel-verbindingen en
sporenkapselsvan Saprolegnia
onder demicroscoop
Broed met schimmelinfectie
(microscopische opname)
Schaafwonden en schimmelinfectiesop schaafwonden
den snel weer dicht. Bij zware verwondin-gen en diepe schaafwonden moet onmid-dellijk sera mycopur worden ingezet omeen infectie te vermijden.sera ectopur ondersteunt de werking vansera mycopur en verhindert secundaireinfecties door eencelligen en bacteriën in
het beginstadium en na verwondin-gen.
60 x
40 x
Zie
kte
n d
oo
r sc
him
me
ls
37
10 Menginfecties
Me
ng
infe
cties
Soms ziet men in een aqua-rium, maar vaker nog in de tuinvijver dat opde huid van vissen niet slechts één soortparasiet opduikt. De slijmhuid ziet er verdiktuit en wanneer men een uitstrijkje onder demicroscoop onderzoekt, kunnen huidwor-men en verschillende eencelligen zoalsCostia, Chilodonella, Trichodina en Tetrahy-mena worden herkend. In het beginstadiumschuren de vissen zich vaak tegen de bodemof voorwerpen, later staan ze apathisch metgeklemde vinnen en schommelend in dewaterstroming van de filterterugloop.De verdikking van de slijmhuid begint bij koi-karpers en goudvissen met een grijze aan-slag. Met de voortschrijdende infectie wordtde aanslag wit van kleur en lost deze in klei-ne stukken op. In het laatste stadium komtmeestal elke hulp te laat. Bij een regelmati-ge waarneming door de verzorger wordt deinfectie in het beginstadium opgemerkt enkan de ziekte zich niet zo ver ontwikkelen.Terwijl veel verwekkers bij één enkele infec-tie van de huid een relatief karakteristiekziektebeeld vertonen, leiden menginfectiesbij aquariumvissen tot onregelmatige en
verschillend grotemelkachtig wittevlekken, veroorzaaktdoor een verdikteslijmhuid. Bij eenvoortschri jdendeuitbreiding van deverwekkers op dehuid en een toene-mende verzwakking
40 x van de vis gaat de onregelmatige verdikkingvan de slijmhuid nagenoeg het hele visop-pervlak bedekken. De vissen staan eerstschommelend met geklemde vinnen onderhet wateroppervlak en gaan in het eindsta-dium apathisch op de bodem van het aqua-rium liggen.Een behandeling moet onmiddellijk na hetherkennen van de ziekte worden opgestart.Met een tienvoudig vergrotende loep kanmen weliswaar meestal de huidwormenherkennen, de eencellige parasieten kunnenechter enkel met een microscoop met mini-maal een 40-voudige vergroting wordenwaargenomen. In het aquarium kan debehandeling met een combinatie van deverzorgingsmiddelen sera costapur en seramycopur gebeuren. Dit dekt nagenoeg hethele gamma van ziekteverwekkers enbovendien wordt een secundaire infectiedoor schimmels voorkomen. In de tuinvijverbehandelt men de vissen met sera omnisanvolgens de gebruikersinformatie.
Menginfectie van Ichthyophthirius
en Oodinium. Werd behandeld
met sera costapur en sera oodinopur.
Genezen na
vier dagen.
11.1 Lernaea
De kreeftjes Lernaea wor-den door vele aquariumliefhebbers “anker-worm” genoemd omdat ze zich met hun
vertakte hechtapparaat diep en vast in devishuid verankeren en een lang uitgerektelichaamsvorm zonder zichtbare segmen-ten hebben. Aan het achteruiteinde bevin-den zich twee eizakjes.De eieren hebben enkele dagen tot tweeweken nodig om tot volle rijpheid tekomen. Dan vallen ze af en de larven komenuit. Na de afgifte van de eieren sterft demoederkreeft en wordt deze door het vis-weefsel uitgestoten. Ook de larven zijnparasieten en zoeken de kieuwen van devissen op om hieruit bloed te zuigen. Daarbereiken ze als larve de geslachtsrijpheid.
38
Na de paring verlaten de vrouwelijke larvende vis en deze zwemmen vervolgens kortetijd rond als planktonorganismen. Vervol-gens zoeken ze een vis en boren ze zich inde huid in. Hier ontwikkelen ze zich dan tothet staafvormige kreeftje.
Vanwege de hierdoor ontstane lichte ver-wonding moet de vis met sera baktopurworden behandeld opdat de wond niet zouinfecteren. De kreeftjes en hun larvenstadiakunnen met sera cyprinopur worden be-streden.
11 Parasitaire kreeftjes
Pa
rasi
tair
e k
ree
ftje
s
De Lernaea is zeer schadelijk
voor de vis omdat hij hieruit
constant bloed zuigt.
Men kan afzonderlijke kreeftjes
met een spitse pincet vastpakken en
met één ruk uit het weefsel trekken.
Pa
rasita
ire k
ree
ftjes
11.2 Argulus
De karperluis Argulus is na-tuurlijk geen insect maar een schaaldier.Hij is een zeer goede zwemmer en zoektde vissen op om bloed te zuigen. Meestalblijft de karperluis slechts aan de
vis hechten tot hij zijn maaltijd heeft veror-berd. Voor het verteren van het voer ver-laat hij de vis en hij zoekt pas opnieuw eengastheer als hij weer honger krijgt.
Door dit gedrag kunnen gevaarlijke ziektenzoals voorjaarsvirus, Erythrodermatitis enbacteriën van vis op vis worden overgedra-gen. Karperluizen zijn nagenoeg doorschij-nend, alleen de ogen en zuignappen zijndonker gekleurd. Omwille van zijn groottevan 5 tot 8 mm is het ovaalvormige kreeftjemeestal goed op de huid van de vissen tezien. Met een stiletachtige zuigstekelsteekt de karperluis in de vaatjes onder dehuid en zuigt hij bloed op. De bloederigrood gekleurde steekwondjes in de vishuidzijn karakteristiek en wijzen op dezebesmetting, ook wanneer men geen kar-perluis ziet. Met sera cyprinopur kunnende karperluizen op de vis en in de vijverworden bestreden.
11.3 Ergasilus
Het kreeftje Ergasilus is evenals de Lernaeaeen Copepoda (roeipootkreeftje). Hij wordtzowat 1,5 mm groot. De voorste antennes
zijn omgevormd tot spitse klemhaken,waarmee hij in de huid van de kieuwensteekt en zich vastzet. Alleen de wijfjesleven als parasieten op de vissen, de man-netjes zijn planktonorganismen.
Het bloedverlies is sterk en vaak tredensecundaire infecties zoals kieuwrot op. Dekreeftjes kunnen enkel in het larvenstadi-um met levend voer uit visvijvers in eenaquarium of tuinvijver geraken.
Een vermenigvuldiging in het aquarium is onwaarschijnlijk omdat doorgaans niet debeide geslachten voorhanden zijn. Kieuw-kreeftjes en hun larvenstadia kunnen metsera cyprinopur worden bestreden.
40 x
Foto Ergasilus: dr. Dirk Kleingeld
39
Vervorming vankieuwdeksel
12.1 Tekort aan mineralen
Deficiëntieaandoeningen kunnen optredenwanneer het de vissen aan belangrijkemineralen ontbreekt. De vis is opde in het water opgeloste minera-len en sporenelementen aangewe-zen, die hij via de kieuwen en dehuid opneemt.Vooral grote vissen onttrekkenveel mineralen aan het water.Bovendien gaan in zuurstofrijkaquariumwater opgeloste minera-len en sporenelementen door pre-cipitatie verloren.Door een regelmatige waterver-versing en de inzet van seramineral salt kunnen de ontbre-kende mineralen weer wordenaangevuld.
Veel aquariumhouders hebbenvoor de verzorging en het kwekenvan bepaalde vissoorten zachtwater nodig. Ze gebruiken daaromvoor de waterverversing osmose-water of water uit ionenwisselaars.Omdat aan dit water alle mineralenen sporenelementen onttrokkenzijn, kunnen na enige tijd deficiëntieaan-doeningen optreden. Vooral jonge vissenhebben tijdens hun ontwikkeling veelmineralen en sporenelementen nodig.
De
fici
ën
tie
aa
nd
oe
nin
ge
n
12 Deficiëntieaandoeningen
40
De ontbrekende stoffen kunnen wordenaangevuld door het nieuw toegevoegdewater met sera mineral salt te verrijken. Hetspeciaal voor dit doel ontwikkelde seramineral salt bevat meer dan 60 mineralenen sporenelementen en biedt bij regelma-tige toediening een efficiënte preventievoor dergelijke deficiëntieaandoeningen.
Vervorming van vinnen
Wanneer in bepaalde
ontwikkelingsstadia mineralen en
sporenelementen ontbreken,
komt het tot misvormingen aan vinnen
en kieuwdeksels die later
niet meer kunnen worden hersteld.
selende voeding toegediend krijgen. Hetvaak voeren met runderhart of anderwarmbloedig vlees bevordert de vermenig-vuldiging van darmflagellaten.
De
ficiën
tiea
an
do
en
ing
en
41
Gaatjesziekte door
tekort aan mineralen
in osmosewater
12.2 Gaatjesziekte
Ook de gaatjesziektebij de cichliden is van
oorsprong een deficiëntie-aandoening, die echter verschillende oorza-ken kan hebben. Omdat ze vaak gepaardgaat met een besmetting door flagellaten inde darm van de vissen, werd dit lange tijd alsprimaire oorzaak beschouwd. De massaleaantasting van de darm door flagellaten enbacteriën is echter dikwijls toe te schrijvenaan een voorafgaande, ongepaste voeding.
De verwekkers verstoren de verteringspro-cessen en beschadigen de slijmhuid van dedarm. Vervolgens kunnen niet meer allenoodzakelijke voedingsstoffen, vitaminenen mineralen in de benodigde hoeveelheidworden opgenomen. Het komt tot eenacuut tekort in het organisme van de vis.De vis probeert dit te compenseren doorkraakbeenweefsel aan het kopgedeelte teverschrompelen, waaruit hij dan de nodigestoffen wint.
De huid scheurt op de getroffen plaatsenopen en de witte, opgeloste kraakbeen-massa treedt naar buiten. Wat achterblijft,is een kraterachtige verdieping. De ontsta-ne gaten kunnen van één millimeter tottwee centimeter groot zijn.
Door het regelmatig toedienen van seramineral salt kan de gaatjesziekte wordenvoorkomen en reeds bestaande gaatjesgroeien na verloop van meerdere maandenopnieuw dicht. Een voorwaarde hiervoor isechter dat de vissen een gezonde en afwis-
Bovendien moet men aan het voer regelma-tig sera fishtamin toevoegen omdat het or-ganisme van de vissen de benodigde voe-dingsstoffen en levensbelangrijke mineralenalleen bij aanwezigheid van vitaminen kanopnemen.
Daarom is het bijzonder belangrijk om tij-dens de genezingsfase van de vissen opti-male leefomstandigheden en een hoog-waardige, gezonde en gevarieerde voedingwordt aangeboden.
Dat alleen volstaat echter niet. Naast devoeding moeten bijkomende vitaminenworden verstrekt om het organisme te ver-sterken en het immuunsysteem te herstel-len. Alleen zo kunnen de vissen na eendoorstane ziekte opnieuw sterk worden.sera activant en sera fishtamin bevatten
Verzorgingsmiddelen bestrijden
weliswaar de ziekteverwekkers
maar het organisme van de vissen
is door de ziekte verzwakt
en moet kunnen helen.
De
fici
ën
tie
aa
nd
oe
nin
ge
n
42
Wegsmelting van vin door
het houden van de vis in osmosewater
alle voor de vis noodzakelijke vitaminen inde voor vissen optimale samenstelling. Mengeeft deze vitaminen na een ziekte eenweek lang samen met het voer.
Daarom is het nuttig sera activant of serafishtamin bij te voeren.
De leververvetting kan echter ook doorziekten zoals Hepatitis worden veroor-zaakt. Deze is niet op mensen overdraag-baar. Wordt de lever beschadigd, dan komthet ook tot secundaire aandoeningen.Deze worden vaak als de oorzaak be-schouwd en zonder succes behandeld. Devissen sterven wanneer het leverweefselvoor het grootste deel vernietigd is. Bij eengevarieerde, gezonde, vitaminerijke voe-ding en optimale leefomstandigheden kande vis een Hepatitis-besmetting overlevenen kan het leverweefsel zich opnieuw her-stellen.
De
ficiën
tiea
an
do
en
ing
en
12.3 Leververvetting
Vervetting van de lever komt voor bij vis-sen bij een ongeschikte samenstelling vanhet voer. Voermiddelen waarvan de in-houdsstoffen niet optimaal op elkaar zijnafgestemd en die een verhoogd aandeelaan koolhydraten bevatten, kunnen ver-vetting van de lever veroorzaken. In oud,vochtig geworden voer kunnen zichgemakkelijk schimmels vestigen. Dezeproduceren sterk giftige stofwisselings-
producten die in een minimale concentra-tie in korte tijd de lever van zelfs grote vis-sen kunnen aantasten, wat zich uit in eenextreme vervetting.
Men moet er daarom op letten dat de voer-dosissen binnen de twee maanden opge-bruikt zijn en niet in ruimtes met een hogeluchtvochtigheid worden bewaard. Lichten zuurstof vernietigen de vitaminen ingeopende voerverpakkingen zeer snel.
43
Genezen discusvis na de regelmatige
toediening van sera mineral salt
Leververvetting en vervette organenbij een koikarper(witachtige plekken)
De
fici
ën
tie
aa
nd
oe
nin
ge
n
Het kropgezwel is door
het voeren met een
jodiumhoudend voedingsmiddel
binnen de zes weken
vanzelf verschrompeld.
jodiumhoudend voer geven en het waterregelmatig met sera mineral salt behande-len. Daarbij is niet zozeer de toegediendehoeveelheid sera mineral salt belangrijkmaar wel de regelmatige toediening ervantot het kropgezwel weer geheeld is. Daarnavolstaat het om aan de vissen tweemaal perweek een jodiumhoudend voer te geven.
12.4 Tekort aan jodium
In sommige regio’s bevat het natuurlijkewater onvoldoende jodium. Bij mens endier leidt dit tot kropgezwellen wanneerhet ontbrekende jodium niet wordt opge-nomen via de voeding. Ook vissen kunnenaan deze deficiëntieaandoening leiden. Ervormt zich dan een groot gezwel in de keel.Bij grote vissen kan dit zelfs vanuit het
kieuwbereik groeien. Een operatieve ver-wijdering helpt slechts kortstondig, naenkele weken is een dergelijk kropgezwelalweer aangegroeid.
Wanneer men daarentegen de vissen regel-matig jodium bijgeeft, zullen zelfs grotekropgezwellen vanzelf weer verschrompe-len. Dat kan gebeuren via het regelmatig bijeen waterverversing toedienen van seramineral salt. Ook het geven van een jodi-umhoudend voedingsmiddel brengt red-ding en werkt preventief. Jodiumhouden-de voersoorten zijn sera FD Krill, seraGVG-mix marin en het granulaatvoer seragranumarin.Wanneer men een tot tweemaal per weekéén of om beurt verschillende van dezevoersoorten toedient, kan de vorming vankropgezwellen bij alle vissoorten en -groot-tes effectief worden voorkomen.Wanneer een kropgezwel opduikt, moet uvoor de behandeling elke dag één maal een
44
Kropgezwel bij een
tekort aan jodium
12.5 Osmotische schok
Wanneer vissen zonder aanpassingsfase uiteen water met een hoge geleidbaarheid(hoog zoutgehalte) in een water met gerin-ge geleidbaarheid worden overgezet, krij-gen ze een osmotische schok. In nog tame-lijk onschuldige gevallen, wanneer de ver-
schillen niet zo ernstig zijn, komt alleen deslijmhuid los. Daarbij wordt het organismevan de vissen extreem belast en verzwakt.Inwendige ziekten kunnen hiervan hetgevolg zijn of de van haar slijmhuid beroof-de huid kan door bacteriën en schimmelsworden geïnfecteerd. Huid-, vin- en kieuw-rot kunnen dan optreden.
Bij extreme verschillen in geleidbaarheidkunnen de fijne kraakbeengewrichten in devinstralen door de hoge osmotische drukspringen. De vinnen vallen in grote stukkenaf. De breukplaatsen kunnen al heel sneldoor bacteriën en schimmels worden geïn-fecteerd, vooral omdat de vis extreem ver-zwakt is.
Een osmotische schok kan worden voorko-men, wanneer men voor het overbrengenvan de vis de geleidbaarheid van het trans-portwater meet en de geleidbaarheid van
het aquarium, waarin de vis moet wordenovergezet, door de toediening van seramineral salt aanpast. Verschillen van 100tot 200 µS/cm zijn daarbij niet van pas. Menmoet er daarbij wel op letten dat in µS/cm (microsiemens per centimeter) wordt
Discusvis met gesprongen vinnendoor de osmotische schokbij het overbrengen.
gemeten en niet in mS/cm (millisiemensper centimeter).
Nadat de vis in het aangepaste water isovergezet, moet hem enige tijd wordengegund om te bekomen. Dan reduceertmen de geleidbaarheid middels waterver-versingen in kleine stappen en over eentijdspanne van enkele uren tot de gewens-te waarde is bereikt.
De
ficiën
tiea
an
do
en
ing
en
45
Een verwisseling houdt een
duizendvoudige zoutconcentratie in.
Vit
am
ine
ku
ur
46
13 Vitaminekuur
Zoals ook bij andere leven-de wezens stellen vitami-nen vissen in de mogelijk-
heid ontelbare stofwisselingsprocessen inhet lichaam vlot te laten verlopen. Alleendaardoor is het verteren van voedingsstof-fen en hun opname in het organismemogelijk. sera voeders bevatten alle voorde vissen noodzakelijke vitaminen. Doorbinnendringende luchtvochtigheid enzuurstof worden de vitaminen echter nahet openen van de verpakkingen geleidelijkaan vernietigd.
Daarom is het nuttig een tot tweemaal perweek supplementair sera activant of serafishtamin toe te dienen.Door het gebruik van absoluut verse voe-derdiertjes en het bijzonder conserverendevriesdroogprocédé blijven de vitaminen envoedingsstoffen in de sera FD voersoortenvolkomen behouden. Deze voeding, ooknog eens rijk aan ballaststoffen, geeft u een-maal per dag aan uw vissen als tussendoor-tje. De natuurlijke ballaststoffen uit de chiti-nepansers van de voederdieren stimulerende darmbeweging en reinigen de darm.
AB1
B2
B5
B6 B12
C D3
E
H
KCHOLINE
FD-voederdieren zijn ook uitstekend ge-schikt voor het toedienen van sera fishta-min. Men geeft de druppels op deFD-voersoorten en deze zuigen de emulsieonmiddellijk op. Zo geraken de vitaminenmet het voer direct in de darm van de vis-sen.
Bij het uitbreken van een ziekte en tijdenshet daaropvolgende genezingsproces is detoediening van vitaminen absoluut nood-zakelijk. De verzorgingsmiddelen bestrij-den weliswaar de ziekteverwekkers, voorde genezing en het versterken van de af-weerkrachten hebben de vissen echternood aan extra vitaminen. Tijdens debehandeling en vervolgens nog een weeklang in de herstelperiode geeft men elkedag éénmaal sera fishtamin (in de vijversera KOI MULTIVITAMIN) bij het voer.
Vo
ork
om
en
is be
ter d
an
ge
ne
zen
14 Voorkomen is beter dan genezen
Ook vissen kunnen te leiden hebbenonder stress.
Bij aquariumvissen is stress een van de ver-oorzakers van ziekten omdat hij de afweer-krachten van de vissen sterk verzwakt.Stress ontstaat telkens wanneer de vissenin situaties verzeild raken waaraan ze hunorganisme moeten aanpassen. Zo veroor-zaakt bijvoorbeeld een onregelmatig wer-kende verwarming sterke temperatuur-schommelingen waaraan de vissen telkensopnieuw moeten wennen. Dat houden zeeen bepaalde tijd vol, dan worden ze ech-ter zwakker en worden ze ziek.
Vooral een ontoereikende verzorging vanhet aquarium, overbezette aquariums enovervoering belasten het water en leidentot een sterke aangroei van het aantal bac-teriën. Des te meer bacteriën er zich in hetwater bevinden, des te sterker wordt hetafweersysteem van de vissen belast. Nietalleen de hoge bezetting maar ook dewaterbelasting zorgen daarom voor stressbij de vissen. Andere stressfactoren zijneen eenzijdige voeding, het samen zettenvan niet bij elkaar passende vissen, angstdoor het vangen en het transport, gifstof-fen in het water, ongeschikte plantenmesten een slechte inrichting van het aquariumdie geen rekening houdt met de behoeftevan de erin gehouden vissen.
Op basis van vele proeven, uitgevoerd aanverschillende universiteiten uit de helewereld, staat het vandaag boven elke twij-fel vast dat stress het immuunsysteemdirect beschadigt en zo de afweerkrachtenvan vissen tegen ziekten verzwakt.
In de sera infobrochures “Zo richt ik mijnaquarium in”, “Zo voert u uw siervissen opnatuurlijke wijze” en “Natuurlijk aquarium-
onderhoud en waterfiltering” krijgt u uit-voerige en gefundeerde informatie over destressvrije verzorging van aquariumvissen.Wanneer u één of hoogstens twee uur perweek aan de verzorging van uw aquariumschenkt, zal het u lange tijd veel plezierschenken. Wanneer toch eens een ziekteoptreedt, dan staan u met deze infobrochu-re en de sera verzorgingsmiddelen uitste-kende hulpmiddelen ter beschikking om uwvissen snel en efficiënt te helpen. Nog beterdan de succesvolle ziektebestrijding is in elkgeval het voorkomen en verhinderen vanziekten. Vaak genoeg zijn het slechts klei-nigheden die over de gezondheid of ziektevan aquariumvissen beslissen.
Om u te helpen eventuele fouten op tesporen en recht te zetten, hebben wij eenvragenlijst voor het opsporen van de oor-zaken opgesteld.
Wanneer u deze aandachtig doorneemt,kunnen fouten makkelijk worden herkend.Bij onduidelijkheden kan u zich wenden totuw vakhandelaar. Houd u in elk geval aande opgegeven regels.
Wij wensen u veel plezier aan uw aquariumen uw gezonde, levendige vissen toe.
47
Model:
______________________________________________
Capaciteit (liter per uur):
______________________________________________
Uw vakhandelaar kan u zeggen of de filter voldoende
groot is voor uw aquarium. De filtercapaciteit (in liter
per uur) moet ongeveer gelijk zijn aan één tot ander-
halve keer de aquariuminhoud. Beslissend is echter
het filtervolume. De sera bio-binnenfilters B hebben
een zeer groot filtervolume (B 200: 9 liter, B 400:
11,5 liter).
15 Checklist voor foutopsporing –Zo voorkomt u een nieuwe ziekte-uitbraak
Afmetingen van het aquarium:
Lengte: breedte: hoogte:
__________ cm x ___________ cm x __________ cm
Resultaat gedeeld
door 1000 = ___________________ liter inhoud
In zeer kleine aquariums (minder dan 50 liter) is het
creëren van gunstige biologische omstandigheden
lastig, voor de beginner zelfs bijna onmogelijk. Wij
raden daarom aan aquariums van minstens 80 cm lang
te kopen. Een zorgvuldige, regelmatige controle van
het water wordt nog belangrijker naarmate het
aquarium kleiner is.
Aantal:
______________________________________
Vuistregel:
(2 tot 5 cm lang, 1,5 liter per cm lengte, van 5 tot 9 cm
vislengte rekent men 2 liter water per cm, van 9 tot
13 cm vislengte 3 liter per cm, bij grote vissen boven
de 14 cm lengte 4 liter water per cm vislengte)
Totale lengte van alle vissen samen in
cm: ________________________________________ (geschat)
Uw vakhandelaar kan u zeggen of dieren bij elkaar
passen.
Mogelijke fouten zijn bijvoorbeeld:
• Vissen die verschillende waterverhoudingen nodig
hebben (hardheid, pH-waarde, enz.)
• Vissen met verschillende eisen qua temperatuur
• Stress door het samen zetten van vreedzame met
agressieve soorten
• Stress door het samen zetten van zeer rustige met
zeer levendige soorten
• Stress door het niet correct houden van de vissen
(drie neonvissen zijn bijvoorbeeld nog geen school!)
Ch
eck
list
vo
or
fou
top
spo
rin
g
48
1 Hoe groot is het aquarium?
2 Welke filter gebruikt u?
3 Hoeveel vissen zwemmen er in uw aquarium?
4 Welke vissoorten verzorgt u?
Ch
eck
list vo
or fo
uto
psp
orin
g
_________________________________________ ( _____ stuks)
_________________________________________ ( _____ stuks)
_________________________________________ ( _____ stuks)
Vuistregel:
Lengte: diepte:
________________ cm x ___________________ cm
Resultaat gedeeld door 50
= _________ aantal planten
Voor een aquarium van 100 cm x 40 cm ca. 80 planten.
Het aantal planten is afhankelijk van de grootte. Vraag
advies aan uw vakhandelaar. Planten bieden schuil-
mogelijkheden en produceren zuurstof, ze binden
gifstoffen en slaan deze in de bladeren op. Bovendien
zijn ze belangrijke oriëntatiepunten voor territorium-
gebonden vissen. Ze verminderen dus de stress.
❏ ja ❏ neen
In een nieuw ingericht aquarium hebben zich nog
geen nuttige micro-organismen ontwikkeld. Vooral
ammonium/ammoniak en nitriet kunnen zich opho-
pen. Test het water daarom met de sera ammonium/
ammoniak-Test en de sera nitriet-Test. Voer de
waarden bij vraag 24 in. Als onmiddellijke maatregel
tegen een te hoge nitrietwaarde moet u sera nitrivec
inzetten. Hiermee worden ammonium en nitriet snel
en veilig afgebroken.
Na: ____________________________________
Elk aquarium heeft een “inlooptijd” van enkele weken
nodig alvorens er vissen worden ingezet. In deze tus-
sentijd groeien de planten en de belangrijke micro-
organismen in de filter ontwikkelen zich. De verwar-
ming, het filter en de verlichting moeten in werking
zijn. De “inlooptijd” kan door de inzet van sera aqutan
en sera nitrivec (volgens de gebruikersinformatie)
worden ingekort.
Bij het conform de gebruikersinformatie toedienen
van sera nitrivec kunnen al na 24 uur de eerste vissen
worden ingezet (bijv. 5 – 7 per 100 liter). Controleer
voor de toediening van sera nitrivec de temperatuur!
❏ ja ❏ neen
Het is mogelijk dat de waterwaarden geleidelijk aan
verslechterd zijn. Vissen die al langer in het aquarium
leven, raken daaraan gewend. Nieuw ingezette vis-
sen die uit goed water komen, verdragen de omstan-
digheden niet, worden ziek en kunnen dan andere
vissen aansteken.
49
5 Hoeveel planten zijn er in het aquarium en welke?
6 Is uw aquarium pas in werking?
7 Alleen bij nieuw ingerichte aquariums:wanneer werden voor het eerst vissen ingezet?
8 Hebt u in een ouder aquarium nieuwe vissen ingezet?
Mogelijke fouten:
Wanneer bijvoorbeeld kleine neonvissen of kegelvlek-
barbelen in een aquarium worden gezet met grote en
levendige vissen, is dat voor de nieuwe vissen een
enorme belasting. De dieren hebben, simpel gezegd,
een panische angst.
Evenzeer is het samen zetten van zeer levendige vis-
sen met rustige dieren – ook wanneer ze dezelfde
grootte hebben – problematisch, omdat de rustige
vissen voortdurend gestoord en opgeschrikt worden.
Daarbij speelt het geen rol welke vissen er eerst
waren en welke erbij gekomen zijn. Er ontstaat stress
en stress werkt ziektebevorderend.
❏ ja ❏ neen
Wanneer het filter te zwak is, bevordert het door-
luchten van het water de zuurstoftoevoer. Het is ech-
ter beter om in het begin met een voldoend groot fil-
ter te werken. Zorg ervoor dat het wateroppervlak
constant in beweging is. Dat bevordert de zuurstof-
opname. Zuurstofarm water is voor de aquaristiek
gelijk aan “dood” water!
a) Was de aquariumverlichting uitgeschakeld? ❏ ❏
b) Hebt u geleidelijk aan water uit uw aquarium in het zakje geschept? ❏ ❏
c) Werden de vissen na ongeveer 30 minuten met een vangnet overgezet
en werd het transportwater weggegoten? ❏ ❏
De aquariumverlichting moet worden uitgeschakeld.
De door het transport gestoorde vissen worden snel-
ler rustig in het halfdonker.
De vissen moeten voorzichtig aan de wateromstan-
digheden in uw aquarium gewend worden.
Het transportwater zou bijv. parasieten of chemisch
schadelijke stoffen kunnen bevatten. Door het weg te
gooien verhindert u dat deze mee in uw aquarium
worden opgenomen.
De vissen kunnen bij het transport huidverwondin-
gen hebben opgelopen die dan geïnfecteerd raken.
sera aqutan beschermt de slijmhuid van de vissen
tegen verdere schade en bindt agressieve substan-
ties, die de vissen schade zouden kunnen toebren-
gen.
Het materiaal van de sera schepnetten is glad en
zacht; zo worden de vissen bij het transport niet ver-
wond.
Wanneer de vissen niet uiterst behoedzaam werden
overgezet, raden wij aan onmiddellijk een dubbele
dosis sera aqutan toe te dienen (middel voor het
beschermen van de slijmhuid).
Ch
eck
list
vo
or
fou
top
spo
rin
g
50
9 Welke vissen hebt u het laatst gekocht?
10 Hoe hebt u de pas verworven vissenin uw aquarium ingezet?
11 Doorlucht u het water?
Ja Neen
❏ ja ❏ neen
Het filter moet steeds blijven draaien. Wanneer hij ook
maar een half uur wordt uitgeschakeld, of wanneer
deze door het uitvallen van de stroom niet draait, valt
de voor veel micro-organismen noodzakelijke toe-
voer van zuurstofrijk water weg. Dit resulteert in ont-
binding en de vorming van ammonium en nitriet. Bij
het opnieuw inschakelen wordt dan het besmette
water uit het filter in het aquarium gepompt. Het fil-
ter mag alleen bij het voeren van jonge visjes korte
tijd (enkele minuten) worden uitgeschakeld.
Voor aquariums met jonge vissen zijn de
sera binnenfilters L optimaal geschikt.
Het filter moet naargelang de vervuiling alle 4 – 6
weken grof worden gereinigd. Het filtermateriaal
zoals sera super carbon en sera super peat wordt ver-
vangen. Keramisch materiaal zoals sera biopur en
sera biopur forte evenals de sera filterwatten kunnen
na het uitwassen opnieuw worden gebruikt. Biologi-
sche filtermedia zoals bijv. sera siporax mogen enkel
in een schotel met aquariumwater worden uitge-
spoeld opdat de waardevolle filterbacteriën niet ver-
loren zouden gaan.
❏ ja ❏ neen
Wanneer het water en de filtermedia gelijktijdig wor-
den vervangen, gaan waardevolle bacteriënculturen
verloren. De inzet van sera nitrivec is dan onontbeer-
lijk om de gereinigde filtermaterialen onmiddellijk
van nieuwe, levensnoodzakelijke nitrificatiebacteriën
te voorzien.
❏ ja ❏ neen
Leidingwater bevat dikwijls schadelijke substanties
voor vissen zoals chloor of koper. Deze substanties
irriteren de slijmhuid (chloor) of zijn voor vissen zelfs
giftig (vele vissen verdragen geen koper!). Door de
inzet van sera aqutan worden schadelijke stoffen vei-
lig gebonden en wordt zo een aantasting van de vis-
sen vermeden. sera chlorvec neutraliseert schadelijk
chloor direct bij het vermengen met leidingwater.
________ / ________
Ververs elke week ongeveer 20%. Wanneer u teveel
water in één keer ververst, moeten de vissen zich bin-
nen de kortste tijd op andere waterverhoudingen
instellen. De dieren worden daardoor onnodig ver-
zwakt. Vooral wanneer de laatste waterverversing al
enige tijd geleden is, moet de omschakeling naar ver-
ser water behoedzaam gebeuren.
Ch
eck
list vo
or fo
uto
psp
orin
g
51
12 Draait uw filter dag en nacht?
13 Wanneer hebt u het laatst het filter gereinigd?
14 Wanneer hebt u de laatste waterverversing doorgevoerd,en hoe groot zijn de hoeveelheden die worden ververst?
15 Vervangt u tegelijkertijd de filtermedia?
16 Gebruikt u bij een waterverversing sera aqutan?
______________________ / _______________________
Niet elk gesteente is even geschikt voor aquarium-
doeleinden. Sommige stenen geven giftige zware
metalen in het water af. Omdat deze afgifte weliswaar
langzaam maar dan ook over een lange tijdspanne
gebeurt, helpt ook het grondig afspoelen van de ste-
nen niet.
Andere stenen bevatten dan weer kalk. Ook zij zijn
ongeschikt voor een zoetwateraquarium (uitzonde-
ring: sommige vissen, bijvoorbeeld uit het Tanganyi-
kameer, hebben hard, kalkhoudend water nodig.
Vraag raad aan uw vakhandelaar.).
Kalkhoudend gesteente herkent u heel eenvoudig:
het schuimt wanneer men hierop sera pH-minus
druppelt.
Ook de bodemgrond kan schadelijke stoffen afgeven.
Bovendien zijn de kleuren en de korrelgrootte van
belang. De meeste vissen zijn van nature uit aan een
relatief donkere bodemgrond gewend. Een te lichte
bodemgrond irriteert ze en leidt tot stress. Een leem-
achtige grond plakt makkelijk vast en onder de dan
heersende zuurstofarme (anaërobe) omstandighe-
den ontwikkelen zich rottingsbacteriën. De nuttige
nitrificatiebacteriën hebben zuurstof nodig, daarom
moet een doorspoeling van de bodemgrond met
water mogelijk zijn. Bodemgrond met scherpe kanten
(lavagruis) is ongeschikt. Sommige vissen (bijvoor-
beeld pantsermeervallen) zoeken hun voedsel name-
lijk op de bodem en verwondingen zich aan een
scherpe ondergrond. Verwondingen aan hun muil
hinderen de vissen bij het eten en leiden tot hun
dood! Goed geschikt zijn rivierzand met een korrel-
grootte van ca. 1,5 mm en donkere kiezel met korrels
van ca. 2 – 4 mm groot. Koop uw bodemgrond en ste-
nen enkel aan in dierenspeciaalzaken. Denk eraan
platte stenen te kopen waarmee u voor uw vissen
holen kan bouwen.
❏ ja ❏ neen
Water bijvullen vervangt geen waterverversing! Met
het leidingwater brengt u mineralen in het aquarium.
Omdat deze echter niet mee verdampen, blijven deze
in het restwater achter. Bij elke bijvulling brengt u
opnieuw nieuwe mineralen in het aquarium. Op deze
wijze stapelen deze stoffen zich in het water op. Con-
troleer regelmatig de geleidbaarheid met de sera
Combi pH- en geleidbaarheidsmeter of laat dit bij uw
dierenspeciaalzaak controleren. Een duidelijke toe-
name is een zeker signaal voor een ophoping van
mineralen.
❏ ja ❏ neen
Deze decoratievoorwerpen bieden de vissen schuil-
mogelijkheden evenals oriëntatiepunten voor hun
territoriumgrenzen en verminderen als dusdanig de
stress. Het is het beste om holtes en nissen te bou-
wen. Daarvoor zijn platte stenen bijzonder geschikt.
Ch
eck
list
vo
or
fou
top
spo
rin
g
52
17 Vult u vaak water bij?
19 Wat voor stenen en welke bodemgrond hebt uin uw aquarium?Waar hebt u de stenen en bodemgrond vandaan?
18 Hebt u wortels of stenen in uw aquarium?
Niet alle wortels zijn gelijk! Gebruik alleen met hars
verzadigd veenhout uit de dierenspeciaalzaak. Dit
hout is speciaal gereinigd en gespoeld voor aquari-
ums. In het woud verzameld hout rot in het aquarium
en geeft ook andere schadelijke stoffen af.
________ °C
Dieren en planten kennen een optimale temperatuur-
waarde waarbij ze zich bijzonder goed voelen. Bij de
meeste in warmwateraquariums gehouden vissen en
planten ligt deze temperatuur om en nabij de 25 °C.
De temperatuur mag niet wezenlijk van de optimale
waarde afwijken. Te warm water versnelt het verou-
deringsproces en bevat minder zuurstof. Te koud
water verzwakt de dieren en maakt ze gevoeliger
voor ziekten. Om deze reden is overigens ook degelijk
advies (literatuur, vakhandel) belangrijk wanneer u
nieuwe soorten wil kopen. Vissen waarvan de optima-
le temperatuurwaarde meer dan ten hoogste 4 °C uit
elkaar ligt, kunnen niet zo samen worden gehouden
dat alle vissen zich goed voelen. Met de betrouwbare
sera aquarium-thermostaatverwarming biedt u uw
vissen altijd de juiste temperatuur.
a) Welk voersoorten?
b) Hoe vaak? Hoe lang hebben de vissen nodig om
het voer volledig op te eten?
❏ 1 x per dag ❏ 2 x per dag
❏ 3 x per dag ❏ ander ritme
________ minuten
c) Welke voedingsadditieven (bijvoorbeeld vitami-
nepreparaten) gebruikt u?
Een gevarieerde voeding met hoogwaardige voeders
is een absolute voorwaarde voor gezonde, sterke vis-
sen. Wees voorzichtig met levend voer en vriesvoe-
der: levend voer dat uit niet visvrije wateren stamt,
bevat vaak parasieten! Vriesvoer van twijfelachtige
afkomst is helemaal af te raden. Vriesvoer moet voor
het voeren in elk geval volledig ontdooid zijn! Te koud
voer leidt vaak tot darmaandoeningen! Omdat het
dooiwater hoge fosfaat- en nitraatconcentraties
bevat, moet het vriesvoer in een zeef onder stro-
mend water met de juiste temperatuur worden
gewassen. Dan wordt het met sera fishtamin met
vitaminen verrijkt.
Voer indien mogelijk 2 – 3 maal per dag in kleine por-
ties. Niet opgegeten voer blijft liggen en vervuilt het
water. Met een lepel wordt een gelijkmatige dosering
makkelijker.
Een evenwichtige toevoer van vitaminen en sporen-
elementen is voor vissen onontbeerlijk. Met sera fish-
tamin en sera activant verzekert u uw vissen van een
evenwichtige, optimale toevoer van vitaminen en
sporenelementen.
Ch
eck
list vo
or fo
uto
psp
orin
g
21
53
20 Wat voor wortels hebt u?Waar hebt u de wortels vandaan?
21 Welke temperatuur heerst er in uw aquarium?
22 Hoe voert u?
❏ tot 100 ml ❏ tot 250 ml
❏ tot 500 ml ❏ meer dan 500 ml
volstaat voor ________
De gebruikte voerdozen moeten zo klein zijn dat ze
na 2, hoogstens 4 maanden zijn opgebruikt. Door het
regelmatig openen van de verpakking geraakt er licht
en lucht aan het voer. Daardoor worden er vitaminen
afgebroken. Gebruik uitsluitend hoogwaardig merk-
voer. In transparante plastic potjes of zakjes aangebo-
den goedkoop voer van onduidelijke herkomst bevat
bijna geen vitaminen en is nagenoeg waardeloos. Bij
het gebruik van kleinere potjes hebt u ook vaker de
mogelijkheid van voersoort te wisselen en uw vissen
op een gevarieerde manier te voeren. Met het
omvangrijke voerpallet van sera biedt u uw vissen
altijd weer wat nieuws. De nieuwe sera Menu-voer-
potten bevatten vier voersoorten voor een afwisse-
lende voeding.
Aquarium:
GH _________ KH _________
pH _________ Geleidbaarheid _________
NH4/NH3 _________ NO2 _________
NO3 _________ Cu _________
O2 _________ Cl _________
Leidingwater:
GH _________ KH _________
pH _________ Geleidbaarheid _________
NH4/NH3 _________ NO2 _________
NO3 _________ Cu _________
O2 _________ Cl _________
Te sterke verschillen tussen het aquarium- en het lei-
dingwater en sterk van het optimale afwijkende waar-
den in het aquarium vormen vaak de oorzaak van pro-
blemen. Uw vakhandelaar geeft u graag advies.
De in deze infobrochure opgenomen adviezen en behande-lingsvoorstellen zijn zorgvuldig uitgekozen en gecontro-leerd. Toch kunnen ze, omwille van de verschillende chemi-sche verhoudingen in aquariums of vijvers, niet wordenovergenomen zonder dat ze door de betrokken persoon ophun bruikbaarheid (worden ze verdragen?) in zijn aquarium-of vijverwater worden gecontroleerd. Het kan niet worden gegarandeerd dat de genoemde ver-
zorgingsmiddelen in aquarium- of vijverwater met kunst-stoffen of kunststofachtige materialen en met de steedsvaker in het drinkwater opgenomen chemicaliën en gifstof-fen geen contra-indicaties zullen vertonen.De uitgever sluit dan ook elke aansprakelijkheid en garantievoor de in deze infobrochure opgenomen aanwijzingen ofvoorstellen ingevolge persoonlijke letsels of materiële offinanciële schade uit.
Ch
eck
list
vo
or
fou
top
spo
rin
g
54
23 Hoe groot zijn de door u gebruikte verpakkingen?Hoe lang doet u met één voerverpakking?
24 Welke waterwaarden hebt u in uw aquariumen uw leidingwater?
16 Trefwoordregister tekstdeel
55
Benaming Hoofdstuk
Aeromonas 8.5, 8.7Ankerwormen 11.1Argulus 11.2Bacterieel kieuwrot 8.3, 11.3, 12.5Bacterieel vinrot 8.2, 12.5Bacteriën 4.6, 5, 6.2,
7.3, 7.4, 8, 9, 11.2, 12.2, 12.5Bloedende huidontstekingen 8.5Bloedzuigers 6.3, 7.3Boonvormige huidvervuiler 5.2Brooklynella hostilis 4.3Buikwaterzucht bij aquariumvissen 8.6Buikwaterzucht bij karpers 7.3, 7.4Chilodonella 4.3, 4.7, 10Ciliophora 4Columnaris 8.2, 8.4Costia necatrix 5.2, 10Cryptocarion irritans 4.2, 4.3Dactylogyridea 6.2Deficiëntieaandoeningen 12Donkere verkleuring 2, 5.3Ergasilus 11.3Erythrodermatitis 8.7, 11.2Flagellaten 5, 12.2Flexibacter columnaris > > > > zie ColumnarisFluweelziekte 5.1Furunkel, bloedend openbrekendbij aquariumvissen > > > > > zie verzweringenFurunkel, bloedend openbrekendbij vijvervissen 8.7Gaatjesziekte 12.2Glossatella 4.4Grieskorrelziekte 4.1Gyrodactylidea 6.1Hartvormige huidvervuiler 4.7Hepatitis 12.3Heteropolaria colisarum 4.4Huidontstekingen 8.5Huidvervuiler 4.7, 5.2Huidvervuiling (bacterieel) 8.1Huidverwondingen 3, 4.4, 8.2, 9, 11.1Huidwormen 6.1, 6.2, 10
Benaming Hoofdstuk
Ichthyobodo necatrix 5.2Ichthyophthirius multifiliis 4.1, 4.2, 5.1Infectueuze buikwaterzucht bij karpers 7.4Karperluizen 11.2Karperpokken 7.2Kieuwkreeftjes 11.3Kieuwrot (bacterieel) 8.3, 11.3, 12.5Kieuwwormen 6.2Koraalvisziekte > > > > > > > > > zie OodiniumKreeftjes, parasitaire 11Kropgezwel 12.4Lernaea 11.1, 11.3Lymphocystis 7.1Menginfectie 6.2, 10Nierinsufficiëntie (bacterieel) 7.4, 8.6Ontstekingen (huid) 8.5Oodinium 5.1, 6.2, 10Pseudomonas 8.5Schimmelinfecties 8.2, 8.7, 9Schimmels 4.4, 4.6, 6.2, 8.2, 8.7, 9, 10, 12.5Slijmhuidverwondingen 4.5, 4.6, 6.2, 8.1, 9Tekort aan mineralen 5.3, 12.1Tetrahymena 4.6, 10Trichodina 4.5, 10Trilhaardiertjes 4Vergiftigingen 5.1Vermagering 5.3Vervormingendoor tekort aan mineralen 12.1Verzweringen, bloedend openbrekendbij aquariumvissen 8.5Verzweringen, bloedend openbrekendbij vijvervissen 8.7Vinrot (bacterieel) 8.2, 12.5Virussen 7Voorjaarsvirus 7.3, 7.4, 8.7, 11.2Witte-stipziekte 4.1Witte-vlekziekte (bacterieel) 8.1Wormen 6, 10Zeewaterichthyo 4.2Zuigwormen (eileggend) 6.2Zuigwormen (levendbarend) 6.1Zweepdiertjes 5
Trefw
oo
rdre
giste
r tek
stde
el